ELBLĄG 1945 – zdobycie miasta

1. 23 stycznia- 10 lutego ELBLĄG 1945 – zdobycie miasta

2. Przygotowania miasta do obrony 1944/45 Narada u Gauleitera Forstera w Gdańsku około 1 września 1944. Udział nadburmistrza Elbląga Dr. Fritza Lesera i kreisleitera Kurta Bietau. Podjęcie decyzji o przygotowaniu linii umocnień polowych łączących: od wybrzeża Zalewu Wiślanego na południe przez Łęcze, Milejewo, Pomorską Wieś aż do Jeziora Drużno oraz linię bliższą. Wyznaczenie pułkownika Eberharda Schoepfferana komendanta miasta a dowódcą Volkssturmu zostaje as broni podwodnej Werner Hartmann .

3. Według planu pułkownika Eberharda Schöpffera należało: • rozbudować umocnienia polowe na około 3 dywizje piechoty z rozbudowanym systemem ognia. Przygotować elementy umocnień wewnątrz miasta. • sformować z jednostek garnizonu ( w tym szkolonych uzupełnień i ozdrowieńców) własne poddziały pancerne i artylerii oraz Volksgrenadierów. • ściągnąć z rezerwy Himmlera wszelkie możliwe jednostki, zapewnić sobie wsparcie Luftwaffe i Krigsmarine. • zgromadzić zapasy na około 2 miesiące. • wykonać ewakuację (II-go stopnia ) ludności miasta. • zabezpieczyć lądowe i wodne drogi zaopatrzenia poprzez Zalew Wiślany, Żuławy i drogą powietrzną. • Operacyjnie Festung Elbing podlegał dowódcy 4 armii • Jednostki, które czasowo wspierały obronę miasta. • 7 dywizja pancerna ( części 25 pułku pancernego) i rozbite elementy 6 i 7 pułków grenadierów • 13 dywizja pancerna – resztki 4 pułku pancernego. • Heeres-Sturmartillerie-Brigade 277 pod dowództwem majora Johannesa Stier. • Pododdziały Volkssturmu i ochotnicy z Hitlerjugend. • Ciężkie krążkowniki AdmiralScheer i Lutzow. • Myśliwce Me-109 (Jagdgeschwader 51 "Mölders„) i stukasy.

4. Jednostki broniące miasta: • Jednostki 561 dywizji grenadierów ludowych (1142 i 1144 pułki w rejonie Kamionki i północna część miasta. 1561 bat. saperów. • Z 28 dywizji lekkiej niepełny 83 pułk piechoty. ( rejon Kamionki). • Ze 170 dywizji piechoty elementy 391 pułku piechoty i 241 pułku zapasowego ( szkolnego) – rejon Gronowa Górnego. • Z 1 dywizji piechoty morskiej bataliony strzelców morskich: 37, 312 i zapewne elementy 309, 311, 315 batalionów ( 3 i 6 pułki strzelców morskich) – rejon stoczni, Bażantarni. • Elementy 1561 pułku artylerii 561 dywizji. Baterie rozmieszczone w różnych punktach miasta. • 233 batalion plot, pododdziały leichte Heimat-Flak-Batterie . • Bataliony ckm „Pregel” i „Weichsel” rozdzielone pomiędzy inne jednostki. • Jednostki szkolne, utworzone między innymi ze słuchaczy i wykładowców miejscowych szkół wojskowych, oraz członków Hitlerjugend : batalion pancerny ( głównie stuG), zmotoryzowany, saperów, łączności, kompania rozpoznawcza, jednostki medyczne ze szpitalem wojskowym. Część z nich tworzyła odtwarzaną dywizję „Felderrnhalle” ( z rozbitej 60 DP). • Razem doliczono się ponad 40 różnych jednostek wojskowych.

5. Nacierający Skład 5 armii pancernej gwardii. (Dowódca generał Wasilij Wolski). • 10 korpus pancerny • 47 samodzielna brygada zmechanizowana (ppłk Michajłow) • 29 Znamieński korpus pancerny (Dowódca generał Ksenofont Małachow). • 25 brygada pancerna (pułkownik Iwan Stanisławski, ranny 15.02.45) • 32 brygada pancerna ( podpułkownik Siemion Kolesnikow zabity 01.02.45, potem podpułkownik Siergiej Morozow z 31 brygady) • 53 brygada zmotoryzowana ( D. Dołganow, zabity 15.02.45) • 31 brygada pancerna (podpułkownik Aleksandr Pokołow) • 1446 pułk artylerii pancernej • 1223 pułk lekkiej artylerii pancernej • 75 samodzielny gwardyjski batalion motocyklowy 29 korpus posiadał przed rozpoczęciem ofensywy 149 czołgów i 111 dział samobieżnych.

6. 31 brygada pancerna • Sztab brygady: • Zastępca dowódcy: płk AleksiejGawrunin, zabity 16.01.45 • Szef sztabu: ppłk Siergiej Morozow • Politruk: komisarz batalionowy P. Tyrniew • Szef zwiadu: major Aleksandr Nowikow • Szef służb technicznych: major Aleksandr Swadkowski • Skład brygady: • Kompania dowodzenia , 164 ludzi • 1 batalion czołgów: major M.D.Tuz, 148 ludzi • 2 batalion czołgów: 148 ludzi • 3 batalion czołgów: kapitanGienadijLwowicz Diaczenko, 148 ludzi • Zmotoryzowany batalion fizylierów, 507 ludzi • Kompania przeciwlotniczych karabinów maszynowych • Kompania techniczna , 123 ludzi • Pluton medyczny , 14 ludzi Wyposażenie: T-34/85, ? sztuk

7. Ofensywa styczniowa 14 stycznia, godz. 9.25 –początek natarcia 2 frontu białoruskiego. 17stycznia –wejście 5 armii do walki. Zdobycie Konopek. 19 stycznia – zdobycie Działdowa. 20 stycznia- rozkaz Stalina zdobycia Elbląga. 22 stycznia zdobycie Iławy. 23 stycznia – zdobycie Zalewa, Małdyt, Pasłęka.

8. Rajd Diaczenki • 22 stycznia, około 14.00. Okolice Zalewa. Pułkownik Pokołow wyznacza oddział wydzielony w składzie batalionu kpt. Gienadija Diaczenki z zadaniem zwiadu i torowania drogi brygadzie. Na czele batalionu jedzie pluton lejtnanta Andrieja Alejnikowa. • Około 15 pluton Alejnikowa a potem reszta batalionu rozbija niemiecką kolumnę idącą na odsiecz Iławy. • 23 stycznia : 31 brygada pancerna dostaje zadanie obejścia od wschodu Elbląga i dojścia do Rubna Wielkiego. Na czele idzie ponownie 3 batalion pancerny Diaczenki. • 31 brygada angażuje się w walki o Pasłęk a grupa wydzielona maszeruje na Pomorską Wieś a następnie zbacza z drogi i wjeżdża do Dębicy, zdobywając cegielnię. • Skład grupy Gienadija Diaczenki: • Lejtnanci M. Kononienko ( politruk) i G .Suwałow • (instruktor partyjny – dowódca czołgu) • Lejtnanci A. Alejnikow, P. Isajew i I. Sazonow • – pluton czołowy batalionu. • Lejtnanci Jefrimienko, Siemienow • - dowódcy czołgów. • Lejtnant Bieregowoj – dowódca plutonu • zwiadowców na pancerzach czołgu. • Razem 7 do 9 czołgów T-34/85 i około 50 ludzi.

9. Rajd Diaczenki

11. Atak oddziałów 5 armii pancernej • 24.stycznia. Diaczenko odpiera niemieckie kontrataki. 31 brygada łączy się z Diaczenką w Rubnie. Brygada i batalion motocyklowy uderzają na Tolkmicko i wieczorem zdobywają je. • Odparcie przez obrońców kilku ataków w rejonie Gronowa Górnego i zniszczenie kilku czołgów. 25 brygada blokuje miasto od północy, 32 brygada od południa a 53 zmechanizowana od wschodu. • Paniczna ewakuacja mieszkańców i służb miejskich Elbląga. Rozpoczęcia aktywnej obrony, liczne kontrataki obrońców na pozycje Rosjan. Początek intensywnych nalotów bombowców i szturmowców ( elektrownia). • 25 stycznia. Rosjanie przegrupowują się. Przecięcie linii kolejowej do Malborka. • Ostrzał miasta z katiusz i kolejne naloty. Pierwsze uderzenie pancerne z rejonu Dąbrowy na miasto także czołgami Sherman. • Nocne kontrataki niemieckie w kierunku na Bielany i • Dąbrowę. Ucieczka mieszkańców statkami i barkami. • 26 stycznia. 321 dywizja piechoty blokuje miasto od • południa (rejon Nowego pola i linii kolejowej).Uderzenie • 29 korpusu na miasto z kierunku Dąbrowy, Dębicy, Pasłęka. • Zażarte walki. 47 brygada zmechanizowana wraz z 14 • pułkiem czołgów ciężkich wdziera się aż do rejonu browaru i stoczni rzecznej. Kontrataki z udziałem 277 brygady StuG odrzucają Rosjan. 32 brygada pancerna zostaje powstrzymana w rejonie ulicy Marymonckiej. • Początek kontruderzenia 7 D.Panc i dywizji Gross Deutschland z 18 dywizją grenadierów pancernych ( z rejonu Ornety). 29 korpus cofa się w rejon Ornety

12. Ustabilizowanie sytuacji • 27 stycznia. Jednostki niemieckie kontynuują natarcie odrzucając Rosjan aż pod Pasłęk. Uszczuplona obrona miasta utrzymuje rubieże: Zawada – okolice Dąbrowy – Bażantarnia – Dębica – Gronowo Górne – Tropy – Bielnik. Odblokowanie drogi na Malbork i zablokowanie drogi wodnej przez Zalew ( dzień wcześniej czołgi zatopiły kilkadziesiąt statków). Praktyczny koniec ewakuacji miasta. Nie działają instalacje miejskie. Wsparcia ogniowego udzielają krążowniki Krigsmarine. Obrońcy znajdują wymordowaną ludność cywilną w odbitych miejscowościach. • 28 stycznia. 6 czołgów z 7 dywizji pancernej przebija się do miasta. Pomagają w walkach w rejonie Parku Modrzewia. Miasto zostaje ponownie prawie całkowicie otoczone ( oprócz drogi na Gdańsk). Ponowny ostrzał artyleryjski. • 29 stycznia. Walki w rejonie Parku Modrzewia i odepchnięcie Rosjan za koszary na ul. Mazurskiej. Czołgi 7 dywizji zabierając na pancerzach dzieci wycofują się za rzekę Elbląg. Na ulicach leżą stosy ciał. • 30 stycznia. Relatywny spokój w mieście. • Wyznaczenie jednostek 2 armii uderzeniowej • do zdobycia miasta. • 31 stycznia. Rosyjskie ataki od strony Dębicy i • od strony Pasłęka pododdziały 321 dywizji strzeleckiej • zbliżają się do lotniska. Ciężkie walki 7 dywizji pancernej w • rejonie Pomorskiej Wsi okupione ciężkimi stratami. • Resztki dywizji wycofują się za rzekę. Obrońcy • utrzymują pozycje.

13. Podejście do miasta 2 armii uderzeniowej • 1 luty. Jednostki wyznaczone do zdobycia miasta przegrupowują się. W mieście panuje względny spokój. Od pocisku artyleryjskiego , w okolicach Elbląga ginie dowódca 32 brygady pancernej podpułkownik Siemion Kolesnikow. • Zmiana pogody. Po bardzo silnych mrozach i śnieżycach przychodzi znaczne ocieplenie i odwilż. W ciągu kilku dni niknie śnieg z ulic i lód z rzeki Elbląg. • 2 luty. Ostrzał miasta przez katiusze. Zaciekłe ataki lotnicze na obiekty • miejskie. W walkach powietrznych nad miastem ginie sowiecki as • Fiodor Mitrofanow( 15 zestrzeleń, około 500 lotów bojowych). • Podejście na pozycje wyjściowe jednostek 98 i 116 korpusów strzeleckich.

14. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 3 luty • 11.00 – dwudziestominutowe przygotowanie artyleryjskie a następnie natarcie na froncie 381 dywizji. Pododdziały obchodzą umocnione punkty oporu zajmując koszary przy ul. Mazurskiej, zdobywają wzniesienie 52,6 na Modrzewinie, Bielany Wielkie, oraz skrzyżowanie ul Fromborskiej i Królewieckiej. W drugiej połowie dnia na całym odcinku dywizji dochodzi do kontrataków 1142 pułku, 83 pułku z wykorzystaniem czołgów i StuG-ów ( szczególnie zażarte walki o rejon Kamionki i odrzucenie Rosjan. W sumie dywizja przesunęła się o 500-1500 metrów na 7-kilometrowym froncie. • 281 dywizja natrafiła na twardy opór Volkssturmu w rejonie Gęsiej Góry i Dębicy i praktycznie nie przełamała obrony. Od południa silny ostrzał artyleryjski i moździerzowy pozycji niemieckich. Jedynie 1062 pułk spycha Niemców w rejon Warszawskiego Przedmieścia. • 321 dywizja zdobywa most kolejowy i magazyny Wehrmachtu ( ulica Dojazdowa). • 86 dywizja zdobywa spycha umocnienia niemieckie i zdobywa kilka budynków przy ulicy Żuławskiej ( 330 pułk). 284 pułk piechoty zdobywa budynki ( kwartał 140 – 165) przy ulicy Radomskiej – rejon Urzędu Celnego. Pułk odpiera liczne kontrataki wsparte StuGami. W 1 batalionie 284 pułku walczy starszyna Nina Pietrowa – 52 letnia kobieta , dowódca plutonu saperów. W czasie walk o Elbląg zabija 32 Niemców, przekraczając liczbę 100.

15. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 4 luty • 1 batalion 284 pułku w nocy forsuje z dużymi stratami rzekę i wdziera się na obszar stoczni, zajmując kilka budynków. W ciągu dnia, przy silnym wsparciu artylerii Rosjanie zajmują kwartał 141. 330 pułk zajmuje 43,44 i 45 kwartały na Zawodziu. Niemcy wysadzają część obiektów w stoczni. • 381 dywizja dostaje wsparcie 2 pułków artylerii. W pułkach tworzone są grupy szturmowe ( strzelcy, saperzy, miotacze ognia, działon armatni). • 12.45 – niemiecki kontratak na Modrzewinie , zniszczone działo szturmowe. • Około 15.00 rozpoczyna się 20-minutowe przygotowanie artyleryjskie ( około 600 dział) po którym dywizja rusza do natarcia. 1 batalion1261 pułku wdziera się do Kolonii Pangritza ( Zawada) zdobywając kwartał 195 (koło centrum „Ogrody”). W czasie zażartych walk zajmują całą Zawadę i sporą część Kępy Północnej oraz Zakrzewo aż do Parku Kajki (kwartał 173). • Niemcy kilkakrotnie kontratakują rejon ul. Fromborskiej siłami do batalionu i w tej części miasta dywizja nie osiąga sukcesu. • 281 dywizja posuwa się o 100-200 metrów wielokrotnie odrzucana przez Volkssturm. Jednostki artylerii prowadzą ostrzał południowej części miasta i niszczą koszary przy ul. Saperów i Łęczyckiej. • 321 dywizja odsypia kaca po zdobyciu składów. • Miasto intensywnie bombardowane z powietrza płonie w niegaszonych pożarach. Ucieczka kreisleitera do Gdańska. Ludność ukrywa się w piwnicach. Zaczyna brakować amunicji do dział – dwa nieskuteczne zrzuty z powietrza.

16. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 5 luty • Nocne walki grup szturmowych 381 i 281 dywizji. • Walki 1 batalionu 1261 pułku o zdobycie Browaru, stacji Elbląg Zdrój. Atak na kwartał 186, odparcie niemieckich kontrataków od strony rzeki, walki w rejonie ul. Lubranieckiej. • 1263 pułk dzięki grupom szturmowym przesuwa się w rejon Pionierskiej. • 2 i 3/1261 odpierają kontrataki w rejonie ul. Marymonckiej. Silne natarcie wzdłuż ul. Królewieckiej i zdobycie koszar. Silne naloty grup stukasów na pozycje artylerii na Bielanach i Kamionce. • 281 dywizji udaje się przebić przez Gęsią Górę i toczy walki o szkołę Hitlerjugend • ( obecny budynek sztabu). • 1062 pułk 281 dywizji toczy walki w rejonie ul. Grunwaldzkiej / Grottgera. Odbity zostaje jeden z podobozów Stutthofu. • 330 pułk 86 dywizji zajął praktycznie całą (spaloną) wyspę spichrzów. • 1 batalion 284 pułku pod dowództwem kapitana Sidorowa odpiera kontrataki Niemców i zdobywa kilka hal stoczni Schichau’a.

17. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 6 luty • Rosjanie zmieniają taktykę działania grup szturmowych. Artyleria i działa samobieżne niszczą określone budynki, rozbijając punkty oporu bądź odwracając uwagę obrońców od szturmujących. • 1/1261 i 1263 pułk spychają Niemców na linię ulic Jaśminowej i Brzozowej. Grupa szturmowa 2/1261 nie mogąc opanować kwartału 155 (ul. Pionierska, Królewiecka, Owocowa) pod ogniem wroga przewożą ciężarówką działon artyleryjski i z rejonu ulicy C.Skłodowskiej rozbija punkty oporu wroga. • 281 dywizja dochodzi do koryta Kumieli na wysokości ulic Górnośląskiej i Kwiatowej. Front przebiega wzdłuż Bema do Komeńskiego (zajęty szpital wojskowy) i Sadowej – Grunwaldzkiej. Po kolejnym intensywnym ostrzale artyleryjskim zajęta zostaje ulic Grunwaldzka aż do Placu Grunwaldzkiego. Linia frontu przebiega od ulicy Fabrycznej przez Ściegiennego, Kosynierów Gdyńskich do Teatralnej, wzdłuż Płk. Dąbka aż do Brzozowej. • 321 dywizja opanowuje obszar przemysłowy do linii ulicy Zagonowej • 86 dywizja zajmuje kilka hal w stoczni z możliwością ostrzału ulicy Browarnej. • Rosjanie wysyłają jeńców z propozycją poddania miasta, ale pułkownik Schoepffer odrzuca je. Miasto płonie, bojcy dopuszczają się do masowych gwałtów i mordów na ludności.

18. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 7 luty • W nocy resztki 7 dywizji pancernej koncentrują się w rejonie Nowakowa. 1/1261 wsparty pułkiem moździerzy zajmuje rubież obronna wzdłuż rzeki od ulicy Odrodzenia do dworca Elbląg Zdrój. Około 13.30 mniej niż batalion grenadierów forsuje rzekę na wysokości browaru i trafia na zaciekły ogień maszynowy i moździerzy, po czym z ciężkimi stratami wycofuje się za rzekę. • Jednocześnie z centrum miasta w kierunku browaru atakuje około kompanii ozdrowieńców, także bez sukcesów. Około 15.00 następuje kolejny, odparty kontratak. • 381 dywizja zdołała zająć rejon Placu Kazimierza Jagiellończyka. Wspólnie z 281 dywizją zdobywają rejon Władysława IV i Nowowiejskiej. • 281 dywizja forsuje Kumielę i zajmuje domy przy ulicach Plac Grunwaldzki – • 3 go Maja, Traugutta. • 321 dywizja dochodzi do linii ulicy Tysiąclecia. • 284 pułk 86 dywizji zajmuje większość stoczni. • Rosjanie wdzierają się do samego centrum miasta, które jest morzem gruzów. Obrońcy praktycznie nie mają amunicji artyleryjskiej, żywności, środków opatrunkowych. Ponowne, nieudane zrzuty amunicji. Krigsmarine wspiera obrońców ogniem.

19. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 8 luty • Ponowny atak pododdziałów 7 dywizji pancernej w okolicach Browaru ( około batalionu wspartego ogniem artylerii ). Odparcie ataku siłami 1261 pułku i haubic strzelających z rejonu Zawady. Dowódca obrony prosi Berlin o zgodę na wycofanie się resztek obronców i ludności z miasta. • 86 dywizja zajmuje rejon ulicy Stoczniowej i Bożego Ciała. • 281 dywizja dochodzi do ulicy Trybunalskiej i Słonecznej. • Po południu natężenie walk słabnie, Rosjanie wzywają do poddania się przez megafony.

20. Natarcie 98 i 116 korpusów strzeleckich – 9 luty • Rano dowództwo obrony dostaje zgodę Himmlera na przebicie się w kierunku na Bielnik – Nowy Dwór Gdański. Wobec niemożności dalszej obrony i ogromu strat załoga podejmuje działania przygotowawcze – kontrataki w rejonie ulic Zacisze i Armii Krajowej oraz zasadnicze w kierunku Browarnej. Linia obrony poszarpana, wiele obiektów przechodzi z rąk do rąk wielokrotnie. • O 9.00 rano następuje dwugodzinne przygotowanie artyleryjskie ( 90 dział, haubic i moździerzy, z czego ostatnie 15 minut ogniem na wprost do wybranych celów) a o 11 rano połączone grupy szturmowe 86 i 321 dywizji ruszają do natarcia. Około 19 wieczorem zdobyto szereg kwartałów przy ulicy Królewieckiej, Giermków, 1-go Maja, sporą część Starego Miasta, całą stocznię. Około 19 zdobycie szkoły Heinrich von Plauena gdzie znajdował się szpital z około 2000 rannych. • Obrońcy i ludność zbierają się na • terenie fabryki cygar ( 2- 3 tys. osób). • W nocy silne uderzenie z wykorzystaniem • czołgów i transporterów ( w tym • zdobycznego T-34) na pozycje 284 • pułku, przebicie się z rejonu fabryki • cygar do stoczni w okolicy Kościoła • Św. Ducha. Zażarty pojedynek • artyleryjski i ogniowe- duże straty.

21. „Wyzwolenie” – 10 luty • W nocnej i porannej mgle, przy wykorzystaniu starej barki węglowej, grupami po około 100 osób około 1500 – 2000 osób przeprawia się na drugą stronę rzeki. • Druga grupa ( około 1000 ludzi) przebija się w rejon ulicy Dolnej. Kolejna (?) grupa broni się w rejonie stoczni rzecznej ( Browarna) i grupami przeprawia się na drugą stronę pod ogniem czołgów. • Ostatnia zorganizowana grupa broni się do około godziny 10 rano w rejonie Placu Słowiańskiego, a pojedyncze, otoczone grupy kapitulują do końca dnia.

22. Skutki walk o Elbląg • Wojskowe w ludziach: • Dziennik bojowy 381 dywizji podaje około 2500 niemieckich żołnierzy rannych i zabitych, 1272 jeńców. Brak danych z pozostałych trzech dywizji 2 armii uderzeniowej. Jednostki 5 armii pancernej w trakcie szturmu meldują o zabiciu 1200 żołnierzy i pochwyceniu 300 jeńców. Brak też danych o zdobyczach jednostek 48 armii. • W walkach o Elbląg, trwających dwa tygodnie, a ze szczególnym męstwem od 3 do 10 lutego, wojska radzieckie wykazały wiele odwagi i męstwa. Specjalnie wyróżniające się jednostki otrzymały dlatego nazwę "Elbląskich", Walka była zacięta, gdyż Niemcy zgromadzili w Elblągu ponad 10tyś. żołnierzy. Ponadto znajdowała się tu olbrzymia armia cywilów, z których sporo podlegało obowiązkowi służby w formacjach Yolkssturtmu.. Nieustępliwość dowództwa hitlerowskiego dwukrotnie odrzucającego propozycję kapitulacji spowodowała, ze Niemcy stracili 15 tyś. Żołnierzy , a dalsze 5 tyś. dostało się do niewoli, • Sprzęt: • 5 armia pancerna raportuje o zniszczeniu 10 czołgów i zdobyciu 5. 381 dywizja melduje o zniszczeniu / zdobyciu 10 czołgów lub StuGów. Zniszczono odpowiednio 8 i 24 działa, zdobyto lub zniszczono 700 i 500 samochodów. • Nieznana jest liczba straconych samolotów ( ponad 3). • Znaczenie operacyjne: • Zmuszono przeciwnika do zaangażowania • Bardzo dużych sił do walki w rejonie miasta • i o samo miasto. Udowodnienie skuteczności • aktywnej obrony z wykorzystaniem uprzednio • przygotowanych umocnień. • Zadanie poważnych strat przez stosunkowo słabe siły.

23. Skutki walk o Elbląg • Straty ludzkie: Brak możliwości oszacowania ze względu na oczywisty brak danych. Z literatury wspomnieniowej wynika, że niskie stany dywizji 2 armii zmniejszyły się znacznie, o ponad tysiąc ludzi w każdej. Gwałtowne, „kawaleryjskie” działania jednostek 5 armii pancernej musiały być także związane z bardzo ciężkimi stratami. • straty w sprzęcie: W pierwszej fazie walk – 42 czołgi T-34, IS-2 i Sherman. Część pojazdów naprawiono. W drugiej fazie także zniszczono szereg dział samobieżnych i czołgów. Utracono kilkadziesiąt samolotów. ...В 32-й танковой бригаде положение еще сложнее. Атакуя Эльбинг с востока, она попала под прицельный огонь немецких самоходок и к тому же оказалась в сложных извилинах ирригационной системы. Часть машин увязла в канавах, часть была повреждена артиллерийским обстрелом. …Несмотря на все усилия ремонтников, и в 10-м корпусе танковые бригады насчитывали в строю всего по 8–10 единиц. Только вчера на сравнительно небольшом пространстве 186-я и 178-я бригады, ведя тяжелые бои, оставили 15 поврежденных танков.

24. Więcej o walkach o Elbląg będzie można przeczytać w książce pt: Elbing 1945. Odnalezione wspomnienia. która zostanie wydana nakładem wydawnictwa ERICA pod koniec wiosny 2010. www.wydawnictwoerica.pl