Download
1 / 87
890 likes | 1.18k Views
Hüseyin HAMARAT Teknik Öğr. Emekli Yönetici. ÇALIŞMA ORTAMI GÖZETİMİ. Katılımcıların , çalışma ortamı gözetiminin tanımı, kapsamı ve İş Güvenliği Uzmanının çalışmalarındaki yeri ve önemini kavramalarına yardımcı olmaktır. Eğitimin Amacı. Öğrenim Hedefleri. KONU BAŞLIKLARI. 1.1 -TANIMI.
E N D
Hüseyin HAMARAT Teknik Öğr. Emekli Yönetici ÇALIŞMA ORTAMI GÖZETİMİ
Katılımcıların , çalışma ortamı gözetiminin tanımı, kapsamı ve İş Güvenliği Uzmanının çalışmalarındaki yeri ve önemini kavramalarına yardımcı olmaktır. Eğitimin Amacı
1.1 -TANIMI İşyeri çalışma ortamında çalışanların sağlık ve güvenlikleri için tehlike ve risk oluşturan çeşitli madde ve etkenlerin varlığının saptanması, düzeylerinin ölçülmesi ve gerektiğinde kontrol altına alınması amacıyla yapılan tüm faaliyetlere “Çalışma Ortam Gözetimi” denir.
1.2- KAPSAMI Çalışma ortamının gözetimi, işyeri sağlık ve güvenlik birimi ile ortak sağlık ve güvenlik biriminin işyerinde sağlık ve güvenlik tehlikelerine karşı yürüteceği her türlü önleyici ve düzeltici faaliyeti kapsar. Çalışma Ortam Gözetimi ile ilgili faaliyetler Esas olarak İş Güvenlik Uzmanının görevleri arasındadır.
2.1-ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİNİN AMACI Tehlikeli maddelere maruz kalmanın ve diğer çalışma koşullarının tanımlanması,maruz kalan çalışanların tanımlanması ve farklı çalışan gruplar için maruziyet düzeylerinin değerlendirilmesi için yürütülmektedir. Bu gözetim en iyi şekilde, işveren ve işçi temsilcileri ile tamamlanan çok disiplinli İş Sağlığı ve Güvenliği Ekibi tarafından işyerini düzenli gözden geçirme incelemeleri ile yapılmaktadır.
2.2- ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİNİN İÇERDİĞİ İNCELEMELER
2.2- ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİNİN İÇERDİĞİ İNCELEMELER
2.2- ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİNİN İÇERDİĞİ İNCELEMELER
2.2- ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİNİN İÇERDİĞİ İNCELEMELER
2.3- ÇALIŞMA ORTAM GÖZETİMİ İLE İLGİLİ FAALİYETLER İyi çalışma ortamı herkesin sorunudur. Bu yalnızca, işveren ve işçilerin işbirliği ile sağlanır. İşyerlerinin ve üretim sistemlerinin yeniden tasarımı veya değiştirilmesinde psikolojik faktörler ve insanların reaksiyonları göz önünde bulundurulmalıdır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GÜRÜLTÜ) GÜRÜLTÜ ÖLÇÜMLERİ: Gürültünün, işçilerin işitme duyusu üzerinde kalıcı etkisi olabildiği gibi, sinir bozukluğu, uykusuzluk ve yorgunluk yaptığı da bilinmektedir. Gürültü insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, iç performansını azaltan bir faktördür.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GÜRÜLTÜ) Her işverenin, gürültülü işlerin yapıldığı yerlerde;* Çalışma ortamında gürültü düzeyini belirli aralarla ölçtürmesi,* İşçilerin belirli aralarla işitme düzeylerini (odyogram) ölçtürmesi,* İşçilere gürültünün zararları ve korunma yolları konusunda eğitim aldırması ve bu eğitimlerin periyodik olarak tekrarlanması,* Gürültünün işçinin kulağına ulaşmadan engellenmesi için önlemler aldırması, çalışma ortamının yeniden düzenlenmesi ve izlenmesi gerekir.Gürültü Haritası; İş Sağlığı ve Güvenliği açısından dozimetrik, lokal ölçümler yapılmalı ve tüm tezgah, makine ve ünitelerin gürültü seviyeleri tespit edilerek işyeri yerleşim planı üzerine 'Gürültü seviyesi eğrileri' veya 'Izgara haritası' yöntemleri kullanılarak tesis içi gürültü haritası çıkarılmalıdır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GAZ/BUHAR) GAZ-BUHAR ÖLÇÜMÜ:İşin yürütümü sırasında oluşan gaz ve buharlar önlem alınmazsa sağlık sorunlarına yol açabilecek maruziyetlere neden olabilirler. Gaz - buhar ölçümlerinde farklı yöntem ve teknikler kullanılır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GAZ/BUHAR) A) Kolorimetrik Yöntem; Cam bir tüp içinde bulunan ve duyarlı olduğu gaz ve buharlara göre özel maddelerle emdirilmiş materyalden, çalışma ortam havası belli hacim ve hızda geçirilerek renk dönüşümünün sağlandığı bir yöntemdir.B) Kromatografik Yöntem; Gaz pompaları vasıtasıyla çalışma ortam havası belli hacim ve hızda aktif karbon içeren cam bir tüpten geçirilerek ortamdaki kimyasalların aktif karbonda absorblanması sağlanır. Absorblanan kimyasallar ve bileşikleri kullanılan dedektörün duyarsız olduğu bir sıvıya desorbe edilerek gaz kromatografide kantitatif olarak analizi sağlanır.C) Sensör-Dedektör Yöntemi; Genellikle ölçümü yapılacak gaz ve bileşiklere hassas sensör, dedektör ve dalga boylarının kullanıldığı portatif cihazlar çalışanın üzerine takılarak veya sabit bir noktadan ölçüm yapılır. Bu tür yöntemde ek bir laboratuvar çalışması gerektirmez ve ölçüm sonuçları cihaz monitöründe anında izlenebilir.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TERMAL KONFOR) TERMAL KONFORTermal konfor, çalışma ve dinlenme hayatının her anında ortamda ısı rahatlığı için en uygun iklim koşullarının sağlanması demektir. Termal konfor kişinin kendini en rahat hissettiği ortamdır. Hava sıcaklığı cıvalı termometre ile, havanın bağıl nemi psikrometre ile, ışınım sıcaklığı globe termometreler ile, hava akım hızı(m/sn) katatermometre ya da termik anamometre ile ölçülür.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TERMAL KONFOR) Sıcak ortamlarda: • Öncelikle nabız sayısı,• Deri yüzeyi ısınır ve kan dolaşımı hızlanır,• Vücut yüzeyine daha fazla kan gider,• Terleme başlar ve oluşan vücut ısı azalması yüksek ısının etkisini azaltır• Beden duruşu değişir• Uzun vadede vücut yağ dokusunda artış olur.Etkilenim devam ederse ve hipertermi durumu artarsa; terleme durur, deri kurur, bilinç bulanıklığı, kas krampları, baş ağrısı, bulantı, kusma ve tehlikeli düzeyde beden ısı artışı oluşur.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TERMAL KONFOR) Çok soğuk ve çok sıcak ortamlar kişinin çalışma etkinliğini düşürür. İdeal çalışma sıcaklığı 15 0C altında olmamalıdır. Ancak hafif işlerde yada durağan kişilerde 15 0C nin üzerinde olmalıdır. Değişik işler için farklı sıcaklık dereceleri önerilmektedir: Oturarak yapılan çok hafif iş için 21-23 COturarak yapılan hafif iş için 19 CAyakta hafif iş için 18 CAyakta ağır iş için 17 CÇok ağır iş için 15-16 C
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (AYDINLATMA) AYDINLATMA ÖLÇÜMLERİ:Tesislerde bulunan aydınlatma sistemlerinin İş sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü ve uluslararası standartlara göre ölçümleri yapılmalıdır.Endüstriyel alanlarda iyi bir aydınlatma, sağlıklı bir çalışma çevresi, iyi bir görme etkinliği ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamaktadır.Uygunsuz veya yetersiz aydınlatma;• Sinirleri gerer,• Daha çabuk yorgunluk yapar,• Gözün zorlanması göz yorgunluğuna neden olur,• Görme etkinliğini azaltır,• Uyum hastalıklarına neden olur,• İş yapmayı zorlaştırır,• İşin verimini azaltır,• İşin kalitesini bozar,• Ekonomik zararlara yol açar,• Kazalara neden olur.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (AYDINLATMA) iyi bir aydınlatmanın nitelikleri: • Yapılan işe göre yeterli şiddette• Düzenli (şiddeti artıp azalmayan)• İyi yayılmış,• Gölge vermeyen• Uygun ışık rengi ve yansıması uygun ve• Göz kamaştırmayan aydınlatmadır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (AYDINLATMA) Gerekli asgari luks miktarı: Genel 20-100Detayları kabaca görme 150Detayları orta derecede 300görme Detayları iyice görme 700Çok iyi görme 1500Çok ince işler (saatçilik gibi) 3000 veya daha fazla
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TİTREŞİM) İşçi sağlığı ve iş güvenliği tüzüğü Madde 79 - Titreşim (vibrasyon) yapan aletlerle yapılan çalışmalarda aşağıdaki tedbirler alınacaktır: 1) Titreşim yapan aletlerle çalışacak işçilerin, işe alınırken, genel sağlık muayeneleri yapılacak, özellikle kemik, eklem ve damar sistemleri incelenecek ve bu sistemlerle ilgili bir hastalığı veya arızası olanlar, bu işlere alınmayacaklardır. 2) Titreşim yapan aletlerle çalışan işçilerin, periyodik olarak, sağlık muayeneleri yapılacaktır. Kemik, eklem ve damar sistemleri ile ilgili bir hastalığı veya arızası görülenler, çalıştıkları işlerden ayrılacaklar, kontrol ve tedavi altına alınacaklardır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TİTREŞİM) Titreşim Yönetmeliği Madde 6 c) Değerlendirme ve ölçümler, yetkili uzman kişi veya kuruluşlarca planlanıp yapılacak ve uygun aralıklarla tekrarlanacaktır. Mekanik titreşime maruziyet düzeyi hakkındaki değerlendirme ve/veya ölçümlerden elde edilen veriler daha sonra tekrar kullanılmak üzere uygun biçimde saklanacaktır. a) El – kol titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2, 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 2,5 m/s2. b) Bütün vücut titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1,15 m/s2, 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s2 olacaktır.
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TİTREŞİM) Titreşim Yönetmeliği Madde 6 c) Değerlendirme ve ölçümler, yetkili uzman kişi veya kuruluşlarca planlanıp yapılacak ve uygun aralıklarla tekrarlanacaktır. Mekanik titreşime maruziyet düzeyi hakkındaki değerlendirme ve/veya ölçümlerden elde edilen veriler daha sonra tekrar kullanılmak üzere uygun biçimde saklanacaktır. a) El – kol titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2, 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 2,5 m/s2. b) Bütün vücut titreşimi için; 1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1,15 m/s2, 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s2 olacaktır.
Özellikle 5 mikrondan küçük zerrecikler, boyutlarına ve türlerine bağlı olarak akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşabilir, akciğer dokularına zarar verir ve çeşitli mesleki akciğer hastalıklarına yol açılabilirler. Tozlar sağlık açısından en zararlı olanları 0,5 mikron ile 5 mikron arasında olanlardır. Bunlar akciğerdeki alveollere kadar ulaşarak, kimyasal yapılarına göre etki ederler. 2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TOZ)
Organik tozlar daha çok bitkisel maddelerin oluşturdukları tozlardır. Bunların dışında sentetik olarak üretilen maddelerin oluşturdukları tozlar sınıfına girer. Bitkisel ve hayvansal kökenli tozlar alveollere kadar ulaştığında solunum ve salgı yolu ile akciğerlerin kendini temizleme özelliği ile atılarak elimine edilir. Sentetik bileşiklerin oluşturduğu organik tozlar için aynı şeyleri söylemek mümkün değildir. Bunlar kendisini oluşturan sentetik maddenin özelliğine göre değişik etkiler gösterirler. Mesela, TNT tozlarının alveollere kadar ulaşıp kana karışması ile vücudun damar sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabilmektedir. 2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TOZ) Organik Tozlar
2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (TOZ) Anorganik Tozlar Anorganik tozlar; metalik (demir, bakır, çinko vb) tozlar, metalik olmayan (kükürt, kömür tozu vb.) ve doğal bileşik (mineraller, killer) tozlarından oluşur. Anorganik tozlar kendisini oluşturan maddenin cinsine göre değişik etkilere sahiptir.
Solventler gibi sıvı kimyasalların buharlaşması sonucu ortaya çıkan buharlar ve gazlar hiçbir engele takılmadan doğrudan akciğerlerimize ulaşabilirler. Buradan kan dolaşım sistemimize karışarak beyin, sinir sistemi ve iç organlarımıza zarar verebilirler. 2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GAZLAR VE BUHARLAR)
Boğucu Gazlar Bu tür gazlar kendi içinde iki alt gruba ayrılırlar. Basit Boğucu Gazlar Bu tür gazların fizyolojik etkisi yoktur. Havadaki oksijenin yerini alarak veya oksijenin konsantrasyonunu yaşam için yeterli olmayacak bir seviyeye düşürerek boğucu etki gösterirler. Bu tip gazlara karbondioksit, metan, etan, propan, bütan, hidrojen, azot, örnektir. Etkilenme olduğu taktirde hasta açık havaya çıkarılır, oksijen verilir, suni solunum yaptırılır. 2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GAZLAR VE BUHARLAR)
Kimyasal Boğucu Gazlar Kimyasal etkileri ve vücutta bazı kimyasal reaksiyonlara girmeleri ile boğucu etki gösterirler. Bu tip gazlara karbonmonoksit, hidrojensülfür, hidrojensiyanür örnektir. Karbonmonoksit, kandaki hemoglobin ile birleşerek doku ve organlara oksijen taşınmasını engeller. Bunun sonucunda da özellikle hassas organlarda (beyin, kalp adalesi,) patolojik tesir gösteren maddelerin bertaraf edilmesini güçleştirir. Başlangıçta bulantı, baş ağrısı, kusma, kol ve bacaklarda zafiyet görülür. Daha sonra ise solunum felci ve ölüm meydana gelebilir. 2.5- ORTAM ÖLÇÜMLERİ (GAZLAR VE BUHARLAR)
