BHP

1. BHP Bezpieczeństwo i higiena ćwiczących w czasie prowadzenia ćwiczeń fizycznych

2. Bezpieczeństwo ćwiczących jest podstawą prowadzenia ćwiczeń fizycznych - w szkole, poza szkołą, rekreacji, treningu sportowego czy zajęć leczniczego usprawniania. • Ponieważ poważne wypadki zdarzają się najczęściej z (pozornie tylko) błahych powodów, analiza przyczyn, okoliczności zaistnienia wypadków jest działaniem zapobiegającym wypadkom. Prowadzący ćwiczenia nauczyciel, trener, instruktor czy kinezyterapeuta odpowiadają za zdrowie i bezpieczeństwo ćwiczących.

3. Rodzaje odpowiedzialności nauczyciela za wypadek • moralna, • karno-administracyjna, • służbowo-dyscyplinarna, • karno-służbowa, • cywilna

4. Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej Nr 25USTAWA Z DNIA 18.1.1996 R. O KULTURZE FIZYCZNEJ(Dz.U. RP Nr 25 poz. 113 z dnia 6.III.1996 r.)

5. W rozdziale 7 poświęconym „Rekreacji i rehabilitacji ruchowej" art. 43 odnosi się do kadr uprawnionych z mocy ustawy do prowadzenia zajęć rehabilitacyjnych i korekcyjno-kompensacyjnych. • Art. 43.1. „Zajęcia rehabilitacji ruchowej oraz zabiegi fizjoterapeutyczne mogą prowadzić fizjoterapeuci i absolwenci szkół wyższych ze specjalnością rehabilitacja lub gimnastyka lecznicza oraz technicy fizjoterapii".

6. 2. Zajęcia o charakterze profilaktycznym i korektywnym mogą prowadzić absolwenci szkół wyższych lub średnich zawodowych i absolwenci zakładów kształcenia nauczycieli o kierunku (specjalności) wychowanie fizyczne, jeśli w trakcie nauki lub po jej ukończeniu nabyli kwalifikacje do prowadzenia tego typu zajęć, oraz absolwenci szkół wyższych lub średnich zawodowych i absolwenci zakładów kształcenia nauczycieli o kierunku wychowanie przedszkolne lub nauczanie początkowe, po uzyskaniu kwalifikacji w zakresie gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej".

7. Pomoc i ochrona w gimnastyce • Pomoc i ochrona w gimnastyce ma na celu zapobieganie urazom, które mogą wystąpić w czasie prowadzenia ćwiczeń. • W praktyce wyróżnia się następujące rodzaje ochrony: • Bezpośrednie dotykanie lub chwytanie ćwiczącego, przez co pomaga mu się w wykonaniu ćwiczenia. • Podtrzymywanie - zabezpiecza się tylko dotykiem, bez pomagania. • Ochrona właściwa - obserwacja i gotowość do udzielenia pomocy. • Samoochrona - zdolność samego ćwiczącego do wyjścia z niebezpiecznej sytuacji. • Wszystkie rodzaje ochrony określa się mianem asekuracji ćwiczącego.

8. Podane powyżej sposoby ochrony muszą być bezwzględnie przestrzegane. • Sposób chwytu asekurowanego wyznacza położenie ciała przy wykonywaniu ćwiczenia. • Sposoby ochrony zależą też od różnych indywidualnych cech ochraniającego i ćwiczącego, jak: wzrost, siła, szybkość reakcji. • Zawsze równolegle z nauczaniem ćwiczeń należy uczyć sposobów ochrony. Ochrona powinna stwarzać u ćwiczącego poczucie bezpieczeństwa. Należy pamiętać, że ochraniać może także współćwiczący, ale tylko w ćwiczeniach, które nie stanowią zagrożenia dla obu uczniów.

9. Często specjalnej ochrony i czujności prowadzącego wymagają ćwiczenia ogólnokondycyjne w kinezyterapii. • W rzutach - nawet lekka piłka może uszkodzić nogę ćwiczącego, przy słabym jej zroście lub odwapnieniu, nawet gdy ćwiczenia odbywają się w siadzie płaskim (szczególnie u dzieci). • Samoasekuracja jest obroną przed upadkiem niekontrolowanym. Nauka padów ćwiczona nie tylko przez osoby zdrowe, ale także przez osoby np. z niedowładem kończyn dolnych, chroni przed urazem.

10. Przyczyny urazów w czasie lekcji wychowania fizycznego • brak prawidłowej kolejności w wykonywaniu ćwiczeń, naruszenie zasad nauczania, wybór niewłaściwej metody nauczania, polecenie wykonywania ćwiczącym zadań przekraczających ich możliwości (niedostateczne ogólne przygotowanie, niedostateczne wyjaśnienie ćwiczenia, nadmierna bojaźń lub nadmierne ryzykanctwo), • brak właściwej asekuracji, • brak kontroli ubioru (ubiór powinien być przewiewny bez sprzączek i agrafek, buty nie śliskie); ćwiczący nie powinien nosić pierścionków i łańcuszków, jeśćcukierków i żuć gumy.

11. Ryzyko wypadków w czasie zajęć z dziećmi zmniejsza przemyślana organizacja grupy oraz odpowiedni przebieg zabaw i ćwiczeń, utrzymanie niezbędnej dyscypliny, dostosowanie trudności zadań do możliwości ćwiczących. Szczególnie dobrze należy organizować i dopilnować zabawy z przyborami i z użyciem przyrządów. Niesubordynacja dzieci może być zaskakująca i wymaga od nauczyciela nieustannego czuwania nad ich bezpieczeństwem. Szczególne środki ostrożności należy zachować w czasie ćwiczeń terenowych i nad wodą (bezpieczeństwo ćwiczeń w wodzie zostało omówione w oddzielnym rozdziale dotyczącym nauki pływania).

12. Nauczyciel wychowania fizycznego uwzględnić powinien następujące elementy lekcji: • właściwy dobór i następstwo ćwiczeń, • umiejętne stopniowanie ćwiczeń dostosowane do indywidualnych możliwości ćwiczących, • poprawność formy ćwiczeń i sposobu ich przekazywania (wybór metod prowadzenia ćwiczeń, które zachęca ćwiczących do ich wykonywania, zrozumiały i atrakcyjny sposób przekazywania ćwiczeń), • właściwe, nie zniechęcające ćwiczących poprawianie błędów

13. właściwe mianownictwo ćwiczeń, zrozumiałe dla danych ćwiczących (szczególnie w kinezyterapii dzieci), • dobra organizacja lekcji, właściwa dyscyplina na lekcji, dobra asekuracja ćwiczących oraz wdrażanie uczniów do zachowania ich uwagi i ostrożności, • właściwy sposób przychodzenia na zajęcia i opuszczania zajęć oraz przynoszenia i wynoszenia przyborów, • przewietrzenie sali gimnastycznej przed zajęciami, • wywieszenie na obiektach sportowych, salach gimnastycznych, boiskach, placach zabaw typu ogródka jordanowskiego, torach przeszkód, basenach - odpowiednich regulaminów, w których powinny być wyszczególnione sposoby korzystania z tych obiektów oraz znajdujących się na nich przyrządów

14. jeżeli chodzi o pływalnie zamknięte, gdy basen jest płytki, to oprócz stosownego regulaminu, w którym jest umieszczony zakaz skoków do wody na głowę, taki napis powinien być na ścianie basenu, w miejscu widocznym, napisany dużymi literami, np. z plastiku, zwiększa to bezpieczeństwo i chroni pływających przed konsekwencjami straszliwych urazów, a nawet śmiercią.

15. Wypadki w czasie lekcji wychowania fizycznego można podzielić na dwie grupy: • Wypadki powstałe z winy nauczyciela. • Wypadki wynikające z osobowości ucznia.

16. Wypadki powstałe z winy nauczyciela • brak rozeznania w indywidualnych możliwościach psychofizycznych poszczególnych ćwiczących oraz stopnia zrozumienia przez niego ćwiczenia, • zły podział uczniów na grupy i zespoły: podział uczniów przypadkowy lubw ogóle brak podziału,złe przygotowanie do zajęć obiektu, sprzętu i przyborów, • brak omówienia z uczniami i ustalenia sposobu przychodzenia na zajęcia,wychodzenia z zajęć, przenoszenia przyborów oraz używania sprzętu podczas lekcji, • brak omówienia ochrony w czasie ćwiczeń, • brak właściwego ubioru ćwiczących (szczególnie obuwia), • brak dyscypliny,  • brak przygotowania dydaktyczno-wychowawczego nauczyciela.

17. przeżycia osobiste ucznia, kłopoty osobiste, złe samopoczucie, ból, • brak właściwej rozgrzewki potrzebnej do ćwiczeń, • strach przed wykonaniem ćwiczenia (zbyt trudne zadanie, nie poprzedzoneodpowiednimi ćwiczeniami, lub brak możliwości ich wykonania albo niedojrzałość psychiczna ucznia), • niehigieniczny tryb życia (zachwianie równowagi między pracą, wypoczynkiem i odżywianiem) • pochopne lub nieprzemyślane ćwiczenia (szczególnie u dzieci) – należy przestrzegać ćwiczących przed konsekwencjami wykonywania trudnych ćwiczeń bez przygotowania, • uprzedzenie do wykonywania ćwiczeń (jeżeli dziecko ma obawę przed ruchem, a ćwiczy pod presją nauczyciela, łatwo o wypadek, trzeba je więc stopniowo fizycznie przygotować do pewnych ruchów), • trema powoduje rozchwianie się koncentracji przy wykonywaniu nawet dobrze wyćwiczonych ruchów (pocenie się dłoni, drżenie mięśni itp.) • brutalna gra i ryzykanctwo, • brak znajomości samoochrony - umiejętność samoochrony podnosi pewność i zwiększa poprawność ćwiczenia.

18. Czynności nauczyciela zabezpieczające ćwiczących przed wypadkiem w czasie zajęć z gimnastyki • dopilnować, żeby na salę gimnastyczną uczniowie wchodzili, przebywali na niej i opuszczali miejsce ćwiczeń pod kontrolą nauczyciela, w pozostałym czasie wolnym od zajęć sala gimnastyczna powinna być zamknięta; • nauczyciel powinien czuwać nad uczniami w szatni, sprawdzić stan techniczny przyborów i przyrządów, • nauczyć dzieci ich używania (np. przy przenoszeniu materacy, trzeba przenosić je,unosząc, a nie ciągnąć po podłodze);

19. kolumny ćwiczebne ustawić tak, by uczniowie mieli swobodę ruchów i nie byli ustawieni zbyt blisko ścian i sprzętów, • utworzyć właściwy podział na grupy, omówić ćwiczenia - prawidłowość ich wykonania, asekurację, czuwać nad żywiołowością dzieci i umieć przewidzieć niebezpieczne momenty; • nauczyciel prowadzący ćwiczenia powinien stać w widocznym miejscu dla uczniów i sam dobrzewidzieć ćwiczących; • należy bardzo uważać przy ćwiczeniach z piłkami lekarskimi, gdyż są one ciężkie i przy złym rzucie mogą zrobić krzywdę współćwiczącym;

20. przy ćwiczeniach na przyrządach należy zapewnić ćwiczącym dobrą ochronę; • Jeżeli gimnastyka ma odbywać się na wolnym powietrzu - na trawie, należy dobrze sprawdzić teren czy nie ma korzeni, szkieł lub dołków; • trzeba chronić głowę ćwiczących przed słońcem; • w przypadku gdy lekcja gimnastyki ma elementy biegów i skoków w terenie, należy sprawdzić przydatność tej trasy; nauczyciel musi sprawdzić, czy dołki lub skarpy, rowki do przeskoków i drzewa do zwisów są bezpieczne; tory przeszkód trzeba dostosować do zadań i możliwości psychofizycznych ćwiczących.

21. Czynności nauczyciela zabezpieczające ćwiczących przed wypadkiem w czasie zabaw i gier ruchowych oraz gier sportowych: • przed zajęciami sprawdzić przydatność obiektu, przyborów, całego sprzętu, ubiorów i butów; • do gry właściwej dopuszczać młodzież przebadaną przez lekarza, przygotowaną technicznie, znającą przepisy; • nie dopuszczać do brutalnej gry i zabawy, nie pozwalać na zwycięstwo „za wszelką cenę". • Podział na zespoły osób niepełnosprawnych, a szczególnie dzieci, jest bardzo trudny. Dlatego w czasie ćwiczeń ogólnokondycyjnych, w grze ruchowej, a nawet sportowej mogą nastąpić pewne modyfikacje, np. określonym osobom można pozwolić na rzut z ułatwionej pozycji (powinno to być ustalone wcześniej i wyjaśnione drużynie).

22. Przestrzeganie bezpieczeństwa osób niepełnosprawnych wymaga dodatkowo wzbogacenia wiedzy z zakresu kinezyterapii. • Bez względu na to, jakie pojawiają się nowe metody nauczania i nowa wiedza z dziedziny kultury fizycznej, zawsze aktualna pozostanie zasada kompetencji zawodowych nauczyciela, jego odpowiedzialności i życzliwości.