OR en Gemeenten: Nieuwe beleidsterreinen

1. OR en Gemeenten:Nieuwe beleidsterreinen SvZ februari 2014 Decentralisatie werk, jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning Jo van Saase Jaap van der Sijs

2. Inhoud • Hoofdindeling nieuwe decentralisatie: • Participatiewet • Overdracht delen AWBZ • Jeugdzorg • Maar wat houdt dat in? • Wat zijn consequenties voor gemeenten: • Inkomsten & uitgaven • Samenwerking • Beleid & organisatie • Werk en medewerkers • Waarom een sterke OR? Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

3. Participatiewet De Participatiewet voegt bestaande regelingen samen: • de Wet Sociale Werkvoorziening, • de Wet Werk & Bijstand en • een deel van de Wajong • 20 feb. aangenomen in 2dekmrna wijziging van 3 feb inzakeovergangsregime Wajong Invoerdatum naar verwachting 1-1- 2015. Tot dan nadere uitwerking: • Participatiewet en quotumregeling • Met gemeenten en sociale partners Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

4. Participatiewet m.b.t. werkvoorziening • Gemeenten krijgen geld om straks 30.000 arbeidsgehandicapten een werkplek te bieden. • Werkbedrijven in 35 arbeidsmarktregio’s (lead bij gemeenten) • Oplopend tot 2026: 100.000 extra banen voor mensen met arbeidsbeperking. Overheid garandeert daarvan 25.000 banen • Bij niet voldoen door werkgevers: wettelijk quotum Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

5. Participatiewet m.b.t. inkomen, bijstand en Wajong • Loonkostensubsidie voor mensen die niet in staat zijn zelf het wettelijk minimumloon te verdienen • Mag niet ten koste gaan van aantal werkplekken voor beschut werk • Cao loon beschut werk in buurt minimumloon • De overheid betaalt het verschil tussen de loonwaarde (afgeleid van de productiviteit van de werknemer) en het wettelijk minimumloon • Deze loonkostensubsidie bedraagt maximaal 70% van het wettelijk minimumloon • De werkgever betaalt het verschil tussen het wettelijk minimumloon en het cao-loon van de werknemer. • Ook in combinatie met de Wet Werk en Bijstand (WWB) (1-1-2015) • Niet naleven / tegenprestatie / omkering bewijslast / verhuisplicht • Herkeuring Wajong • Wijziging: huidige Wajongers gaan niet de bijstand in. Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

6. Decentralisatie AWBZ, uitbreiding WMO Wat is het: • Betreft begeleiding en verzorging bij bijvoorbeeld psychiatrische ziekte of verstandelijke handicap • Ouderen blijven langer zelfstandig thuis wonen (zzp 1 t/m 3 en later 4 gaan uit de AWBZ) • Deze “extramuralisering” is formeel geen onderdeel van de decentralisatie • Burgers komen voor ondersteuning naar hetWMO loket • Langdurige zorg naar zorgverzekeraars • Kabinet dringt aan op samenwerking binnen jeugdzorgregio’s. Dit is nog niet overal gerealiseerd en beklonken Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

7. Decentralisatie AWBZ, financiële uitzicht Voor welke besparingen zien de gemeenten zich geplaatst: • Gemeenten krijgen minder geld dan dat er nu aan wordt uitgegeven • Ondersteunen “op maat” en uitgaan van eigen mogelijkheden • Door combinatie met participatiewet en jeugdzorg • Versobering van niveau voorzieningen Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

8. Transitie Jeugdzorg, uitvoering • Uitvoering in al benoemde 41 regio’s • Gemeente wordt verantwoordelijk voor jeugdzorg in brede zin • versterken opvoedkundig klimaat in gezinnen, buurten, scholen, etc • kwalitatief en kwantitatief toereikend aanbod van jeugdhulp • adviseren, bepalen en inzetten aangewezen vorm van jeugdhulp • adviseren van professionals, kinderen en jongeren met vragen • verzoeken onderzoek Raad voor de Kinderbescherming indien nodig • compenseren van beperkingen zelfredzaamheid en participatie • voorzien in een toereikend aanbod van gecertificeerde instellingen • voorzien in maatregelen om kindermishandeling te voorkomen • Bepalen vrije toegankelijkheid of individuele voorziening • Belangrijke rol voor Centra voor Jeugd en Gezin • Hoog niveau basishulp zelf bieden • Geven aan wanneer specialistische hulp nodig is Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

9. Transitie Jeugdzorg, financiën • Jeugdwet wordt per 2015 ingevoerd. aangenomen 18-2-2014 door de 1ste Kamer. • Bundelen geldstromen • AWBZ (psychische problemen, beperkingen, licht verstandelijke beperkingen) • Zvw, Zorgverzekeringswet (geestelijke gezondheid, 1e en 2e lijns) • Provincie (jeugd- en pleegzorg, casemanagement, bureaus Jeugdzorg) • Rijk (jeugdzorg-plus, voorheen gesloten jeugdzorg) • Verdeling voor 2015 op basis historische cijfers • Op basis van data uit 2011-2012 • Voor 2015 een totaalbedrag van € 3,3 miljard • Daarna opnieuw bepalen verdeling op basis opgedane ervaring en gezamenlijk benoemde criteria Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

10. Voorbeeld financiering jeugdzorg en regioverdeling Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

11. Regiovorming • 25 veiligheidsregio’s • 35 arbeidsmarktregio’s • 41 jeugdzorgregio’s • Verzoek voor samenwerking WMO aanpak gemeenten in de 35 arbeidsbureauregio’s Adviesbureau ATIM/ JV / presentatie VRK / 2014

12. Kwesties en consequenties Voor: • Gemeenten, • Gemeenschappelijke Regelingen (GR-en) en • Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD’s) • Inkomsten & uitgaven • Samenwerking • Beleid & organisatie • Werk en medewerkers Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

13. Consequenties gemeenten: inkomsten & uitgaven • Toename gemeentelijk budget met circa 50% • Beschikbare budget is veel lager dan huidige uitgaven • Huidige bezuinigingen • Daar bovenop € 300 miljoen minder • Vanaf 2017 nog eens € 150 miljoen minder (zonder onderbouwing) • De totale korting van € 450 miljoen betreft circa 15% van totale budget • Ook tegenhouden/opvangen (gevreesde) toekomstige groei • Zie toename AWBZ sinds het instellen ervan • Vergrijzing • Werkloosheid • Toenemend beroep (momenteel) op jeugdzorg • Discussie over in hoeverre sprake is van vrije besteding. In juni heeft de 2de kamer aangedrongen op ontschotting • Geen verruiming mogelijkheden lokale belastingheffing Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

14. Consequenties gemeenten: samenwerking • Grote toename in regionale samenwerkingsverbanden • Regiovorming bij jeugdzorg en “werk” grotendeels al gebeurd • Principiële vraagstelling binnen de gemeente: gaan we mee in de regio en hoe (met name bij de WMO) • Keuze in wat doe je zelf (bijvoorbeeld toegangsfunctie) en wat koop je in? • Maakt iedereen binnen één regio dezelfde keuzes, en moet dat? • Hoe zien de besturingsmodellen eruit? • Discussie over het democratisch toezicht • Hoe ziet de medezeggenschap eruit? Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

15. Consequenties gemeenten: beleid & organisatie • Waar hangen we de nieuwe taken op in de organisatie • Hoe werkt de gemeente samen met de diverse regio’s • Waar komt de regie • Hoe wordt de toegangsfunctie geregeld • Hoe houdt de gemeente de controle en toezicht • Wat beteken keuzes voor het zorg-niveau in de gemeente • Is de gemeente in staat kwaliteitsnormen te formuleren en te handhaven • Hoe moet / gaat de gemeente / GR / RUD zich verantwoorden Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

16. Consequenties gemeenten: werk en medewerkers • Uitbreiding aantal fte gemeentelijk apparaat? • Volledig uitbesteden gemeentelijke taken (mogelijk samen met huidige “zorg-ambtenaren”) • Overdragen medewerkers aan regio-organisaties • Van overheid naar zorg-cao • Verandering van werk inhoud • Verzwaring van werkinhoud (bijvoorbeeld financiële verantwoordelijkheid of toezicht) • Verhoging van de werkdruk door verbreding functies • Verhoging van de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) • Voorbereiding, scholing en training m.b.t. nieuwe taken Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

17. Wat kan de OR ermee, waarom is het zo belangrijk? Er wordt beleid gemaakt dat gevolgen heeft voor: • De werkgelegenheid • De arbeidsvoorwaarden • De inhoud van het werk • De arbeidsomstandigheden Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014

18. Toekomst gemeentelijke zorg?Opvang voor ouderen, jeugd, beperkten en asielzoekers Adviesbureau ATIM/ JV / decentralisatie / 2014