1 / 71

PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA

PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA. wykład Bernadetta Izydorczyk. Psychoterapia lęku ukierunkowana na dziecko. Programy terapeutyczne - główne tezy. Terapia behawioralno-poznawcza.

Download Presentation

PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. PSYCHOTERAPIA BRHAWIORALNO -POZNAWCZA wykład Bernadetta Izydorczyk

  2. Psychoterapia lęku ukierunkowana na dziecko Programy terapeutyczne - główne tezy

  3. Terapia behawioralno-poznawcza • „Coping Cat”(zaradny kot) –oprac. w Klinice Zaburzeń Lękowych Dzieci i Młodzieży (CAADC) –Uniwersytet w Temple; przeznaczony dla dzieci w wieku 9-13lat; • „CAT” dla nastolatków • Przeznaczenie :lęki separacyjne, uogólnione, fobie społeczne (często współwystępują razem) • Przeciwskazania: psychoza, IQ poniżej 80,można stosować w innych zaburzeniach (m. in. dystymia, Zespół Aspergera), ale podstawą musi być uogólnione zaburzenie lękowe • Diagnoza lęku istotna (rozmowy osobno z dzieckiem i rodzicami) • Podczas terapii skupiamy się na diagnozie zaburzeń lękowych!

  4. „Coping Cat” – dla dzieci (założenia teoretyczne główne) • Znaczenie zachowania, poznania, emocji oraz czynników społecznych w procesie leczenia (integracyjne rozumienie relacji między nimi w szerszym kontekście społecznym i interpersonalnym : w projektowaniu terapii i analizie jej wyników znaczenie ma rodzina, szkoła • Strategie terapeutyczne ukierunkowane na zmianę poprzez: - wykorzystanie odtwórczych procedur (odgrywanie scen), ustrukturyzowanych sesji - poznawcze i emocjonalne interwencje w kierunku wywołania zmiany w sposobie myślenia, odczuwania i zachowania • Nacisk na procesy uczenia się oraz wpływa współzależności i modeli w środowisku dziecka • Nacisk na indywidualny styl przetwarzania informacji i doświadczania emocji w rozwoju i redukcji psychologicznych trudności

  5. Wieloskładnikowa konceptualizacja lęku (cechy poznawcze, behawioralne ,fizjologiczne) • Afekt lękowy – pobudzenie fizjologiczne (np. napięcie mięśniowe, objawy somatyczne) – uczenie dzieci rozpoznawania reakcji fizjologicznych , relaksacji i oddychania przeponowego –w odpowiedzi na fizjologiczne sygnały • Wnioski z badań: • dzieci lękliwe - poznawcza skłonność do zagrożenia (zniekształcenia poznawcze : przecenianie prawdopodobieństwa negatywnych zdarzeń oraz ich wpływu. • Program terapeutyczny ukierunkowany jest na • rozważanie alternatywnych interpretacji sytuacji oraz rozwinięcie (nauczenie się myślenia o tym, jak sobie poradzić, zamiast myślenia lękowego)

  6. Stawianie czoła a nie unikanie sytuacji stresowych • Uczenie dziecka ekspozycji na sytuacje lękowe, rozwiązywania problemów (reakcji alternatywnych) • Cel terapii to” zbudowanie nowego (nie lękowego) szablonu poznawczego – zapobieganie lękom w przyszłości – modelowanie zachowań (terapeuta pokazuje pożądane zachowanie w sytuacji lękowej tak, że dziecko może je naśladować)- modeluje on cały proces uczenia się a nie tylko końcowy efekt opanowania sytuacji; może posługiwać się osobistymi przykładami sytuacji stresowych, podobnymi do tych, które zgłasza dziecko, opisując strategie, które okazały się konstruktywne • Terapeuta modeluje radzenie sobie z lękiem a nie całkowite panowanie nad nim. Kończenie zadania nie wymaga perfekcji

  7. Program • Ćwiczenia w czasie trwania indywidualnych sesji (razem z terapeutą lub bez niego) bez rodziców - budowa zaufania w relacji wpływa na większą gotowość dziecka (bez odmawiania) do pracy opartej na ekspozycji np. sytuacji wywołujących lęk (w ćwiczeniach). - budowanie porozumienia w relacji – terapeuta poznaje co dziecko lubi, czego unika ,pod koniec bardziej ustrukturyzowanych części sesji – czas na zabawę - budowanie większej autonomii dziecka wobec rodziców (nadopoiekuńczość podtrzymuje lękliwość) • Ćwiczenia poza sesjami (bez terapeuty) – zadania domowe • Aranżowanie w ćwiczeniach na sesjach sytuacji zbliżonych do rzeczywistości; w zadaniach domowych uaktywnić rodzeństwo, rówieśników (program STIC ”pokaż co potrafię” -cotygodniowe zadania domowe) • Procedura spotkań indywidualnych z dzieckiem lękliwym: 1 x tyg. przez 16 tygodni; w tym 2 razy spotkania z rodzicami w celu: - omówienie rodzicielskich reakcji na lęki dziecka - poinfromować o kolejnych fazach terapii

  8. Ocena tego czy zajmować się samym dzieckiem czy też i jego rodzicami zależy od diagnozy Dzieci młodsze z separacyjnymi lękami – wskazane zaangażowanie rodziców w proces terapeutyczny Nastolatki z lękami społecznymi – większa korzyść z sesji indywidualnych bez udziału rodziców Decyduje terapeuta mając na uwadze cele każdej sesji i charakter dziecka –adaptuje procedurę do indywidualnych jego potrzeb

  9. Charakterystyka programu terapeutycznego „Coping Cat’ - nastolatki

  10. Program składa się z 16-18 indywidualnych sesji Cel: zdobycie umiejętności rozpoznawania oznak pobudzenia lękowego oraz wykorzystania ich jako sygnałów do zastosowania wyuczonych przez dziecko strategii radzenia sobie z nim Składa się z 2 etapów -etap I(8 początkowych sesji) – zdobywanie nowych umiejętności - etap II (8 kolejnych sesji)- ćwiczenie Podejście zakłada - stopniowe nabywanie coraz bardziej złożonych umiejętności, identyfikacji procesów poznawczych, związanych z pobudzeniem lękowym - trening strategii poznawczych panowania nad lękiem - techniki relaksacyjne - odgrywanie ról – psychodrama Podręcznik do leczenia (terapeuta), Ćwiczenia do programu dla dziecka

  11. I Faza programu – cele edukacyjne –Budowanie planu FEAR • Zaplanowany układ sesji oraz zdań domowych • Zapoznanie dziecka (nastolatka) z podstawowymi pojęciami ,które potem zostaną scalone w plan • od pojęć/umiejętności dotyczących świadomości reakcji somatycznych i uczuć w ogóle do uczuć oraz rozpoznawania objawów fizjologicznych (typowych dla lęku) • Uczenie się przez dziecko rozpoznawania „rozmów wewnętrznych ”(tego co myśli i mówi w stanie lęku) i ich konstruktywnego przekształcania (uczenia się nowych strategii radzenia sobie z lękiem) • Zasada samooceniania się i samonagradzania

  12. Zasady główne do pracy terapeuty • Od pojęć podstawowych do trudniejszych, rozwijających złożone umiejętności (zwiększanie poczucia kompetencji) • Wielokrotność powtórzeń ćwiczeń (zyskiwanie pewności siebie i niezależności od pomocy innych) • Skupianie się na przetwarzaniu poznawczym 9praca nad internalizacją pojęć i generalizacją swoich umiejętności na sytuacje, które bezpośrednio nie były przedmiotem ćwiczeń • Poczucie dziecka, że samo zawdzięcza sobie poczucie kompetencji a terapeuta to współpracujący i wspierający trener • Terapeuta to model radzenia sobie (pokazuje każdą umiejętność, każde możliwe przeszkody oraz strategie do poradzenia sobie z nimi • Zachęca do odgrywania ról (często odtwarzając ją najpierw samemu); zasada :”Ćwicz ,gdy nikt nie widzi, wykonuj na oczach wszystkich” • Podczas kolejnych sesji stopniowo zwiększa poziom lęku w sytuacjach eksponowanych

  13. Budowanie planu FEAR – nauczanie 4 pojęć podstawowych • F (Feeling frightened)- odczuwasz przerażenie? – świadomość fizjologicznych objawów lęku • E (Expecting bad things to happen? –Oczekujesz, że zdarzy się coś złego? – rozpoznawanie lękowych rozmów wewnętrznych • A (Attitudes and Actions that will help –postawy i działania ,które mogą pomóc – zachowania i rozmowy wewnętrzne, które ułatwiają przezwyciężenie lęku • R (Result and rewards –efekty i nagrody – samoocenianie oraz przyznawanie sobie nagród za wysiłek) • Wykonanie przez dziecko plakatu z punktami FEAR

  14. F –odczuwasz przerażenie • Dostarczenie informacji na temat fizjologicznych objawów w stanie lęku, rozpoznawania napięcia mięśniowego • Treningi relaksacyjne wraz ze współpracą oddechu • (wykorzystanie przez dziecko stanów postrzeganego przez nie napięcia mięśniowego (np. napięcie ) jako sygnałów do zainicjowania relaksacji • Rysunki (zeszyt ćwiczeń) i wskazówki terapeuty pozwalające dziecku rozpoznawać stan odczuwanego przerażenia • Trening roli ; terapeuta opisuje scenariusze wywołujące lęk i modeluje rozpoznawanie uczuć lękowych z towarzyszącym napięciem i reakcjami somatycznymi; pokazuje jak radzić sobie z lękiem za pomocą głębokich oddechów i rozluźniania odpowiednich grup mięśni, opisując kolejne kroki wykonywanych czynności, dziecko powtarza. • Kiedy opanuje umiejętność – zaprasza się rodziców – dziecko eksponuje ją przed nimi

  15. E – oczekujesz ,że zdarzy się coś złego? • Rozpoznawanie lękowych rozmów wewnętrznych i ich zredukowanie (nie jest celem nauczenie pozytywnych rozmów wewnętrznych) • Strategie poznawcze identyfikujące i kwestionujące błędne oczekiwania dziecka;Techniki modelowania i odgrywania ról • Dziecko uczy się rozpoznawać ,weryfikować i w konsekwencji ograniczać swoje lękotwórcze oczekiwania • Terapeuta pomaga dziecku w ich identyfikacji (niesłusznych negatywnych opinii o sobie samym), jak i wypróbowuje nowe konstruktywne sposoby postrzegania sytuacji – strategie radzenia sobie • Terapeuta zapoznaje dziecko z ideą rozmów wewnętrznych, używając do tego celu historyjek obrazkowych z pustymi dymkami • Dziecko i terapeuta wpisują możliwe myśli dla różnych sytuacji na obrazkach, potem pierwsze jest pytane o własne myśli -opisuje niestresujące sytuacje i prosi dziecko o podanie przykładów myśli, które mogą towarzyszyć tym zdarzeniom - kolejno prosi o podanie możliwych myśli dla zdarzeń bardziej dwuznacznych - kolejno rozszerza się prezentację obrazków z sytuacjami wywołującymi coraz większy lęk – dziecko podaje możliwe myśli

  16. A – postawy i działania ,które mogą pomóc • Strategia rozwiązywania problemów; celem jest rozwijanie poczucia pewności dziecka w jego zmaganiach z codziennymi trudnościami • W początkowej fazie terapeuta pomaga zrozumieć ,że problemy są częścią codziennego życia i zachęca, żeby dziecko nie polegało na swoich pierwszych reakcjach (mogą być nieprzystosowawcze) – prosi je ,żeby rozważyło ponownie problem na ściśle określone sposoby i z dokładnie określonymi celami ; w dalszej kolejności razem wymyślają alternatywne rozwiązania problemu – nie ocenia się ich wartości do następnego etapu pracy • W dalszej kolejności rozważają kilka konsekwencji wybranego rozwiązania • Terapeuta zapoznaje dziecko ze strategią rozwiązywania problemu (edukuje :z lękiem, niepokojem można sobie łatwiej poradzić, jeśli znane są pewne sposoby postępowania, wskazuje na potrzebę podjęcia działania ,które pomoże zmienić sytuację problemową ).Razem z dzieckiem omawia sugerowane możliwości i opracowuje z nim plan wprowadzeni rozwiązania w życie). • Cały czas pracuje w oparciu o naśladowanie, ćwiczenie umiejętności na sesjach –oparte o sytuacje coraz bardziej lękotwórcze, zadania domowe

  17. R - efekty i nagrody • Opiera się na samoobserwacji i wzmacnianiu (nagrody, modelowanie) zachowań alternatywnych do lękowych • Wzmacnianie małych dokonań oraz częściowych sukcesów (nie oczekuje się perfekcji!) • Młodsze dzieci – terapeuta przedstawia pojęcia samooceniania i samonagradzania poprzez opisywanie nagrody jako czegoś,co jest dawane ,gdy ktoś jest zadowolony z wykonanej pracy • Młodzież – terapeuta wraz z pacjentem omawiają ocenianie i nagradzanie przez rodziców; terapeuta dostarcza ćwiczeń samooceniania i samonagradzania się za wysiłek (modelowanie, odgrywanie ról)

  18. II faza programu -Ćwiczenia planu FEAR – ekspozycja na sytuacje wywołujące coraz większy lęk (wyobraźnia, in vivo-poza gabinetem) • Dziecko postawione zostaje w sytuacji lękowej, doświadczania trudności psychicznych, potem się do nich przyzwyczaja i wypróbowuje strategie radzenia sobie z nimi • Dominuje zasada stopniowej ekspozycji lęku, z uwzględnieniem sytuacji ,aby poziom lęku nie był za wysoki i nie uruchamiał u dziecka większej potrzeby unikania • Zasada sprawdzania zrozumienia zadania i sytuacji przez dziecko • Przebieg treningu: ekspozycja w gabinecie terapeuty sytuacji niestresowej (wyobrażonej) – indywidualnie planowanej dla osoby( ustalona wcześniej wspólnie hierachiczna lista lęków) – ekspozycja w gabinecie sytuacji o niskim poziomie lęku i występowanie po nich doświadczeń in vivo –realnie wywołujących lek – kolejne ekspozycje sytuacji coraz bardziej lękowych w gabinecie i potem gdy zostaną opanowane - poza nim • Zakończenie – dziecko wchodzi w rolę eksperta -wymyśla i wykonuje reklamę (podsumowanie doświadczeń w zakresie radzenia sobie z lękiem) –film, broszura itp.

  19. Rola rodziców • Rola doradców, współpracowników – nie współpacjentów • W trakcie terapii dwa spotkania – omówienie planu terapii, podtrzymanie współpracy i wsparcie • Czy terapia powinna być ukierunkowana na dziecko? ,rodziców? Czy całą rodzinę? • Odp. Na pyt. czy siły wywołujące i podtrzymujące lęk dziecka mogą działać w kontekście rodziny i czy zmiana tego kontekstu spowoduje zmianę u dziecka • Decyzja czy włączyć rodziców w terapię dziecka zależy od wiedzy na temat lęku dziecka (dane od dziecka , jego rodziców, nauczycieli, dane z obserwacji • Ważna jest wiedza na temat zaburzeń lękowych i nastroju w rodzinie dziecka

  20. Poznawcza terapia zaburzeń lękowych u dzieci - oparta o rodzinę Program FRIENDS dla dzieci i dla adolescentów (wraz z pracą z rodzicami). Praca w grupie

  21. Główne założenia • Dysfunkcjonalne sposoby myślenia - źródłem lęku • Błędna ocena zdolności dziecka do radzenia sobie • Błędna ocena dziecka zagrożeń w środowisku • Cel: pomoc dziecku w rozwijaniu nowych umiejętności i doświadczeń pozwalających na przetestowanie dysfunkcjonalnych, jak i adaptacyjnych przekonań oraz pomoc dziecku w przetworzeniu nowych doświadczeń • Modelowanie i wzmocnienia strategii poznawczych, dotyczących procesów: - styl przetwarzania informacji - atrybucje - rozmowa wewnętrzna Techniki: ekspozycje in vivo (poza gabinetem), relaksacja, odgrywanie ról, modelowanie, kontrola współzależności

  22. Rodzina – najlepszym środowiskiem do wywoływania zmiany w dysfunkcjonalnym myśleniu dziecka • Duże możliwości stosowania (testowania) nowych doświadczeń • Pomoc w przetwarzaniu nowych doświadczeń dziecka w codziennym życiu • Duży wpływ na dziecko- ważne modele społeczne (optymistyczny rodzic –konstruktywny wpływ na redukcję leku u dziecka) • Rodzice w rolach pomocniczych i uzupełniających

  23. FRIENDS • F – Feeling worried? –odczuwasz niepokój? • R – Relax and feel good – odpręż się i poczuj dobrze • I - Inner thoughts – wewnętrzne myśli • E - Explore plans – poznaj plany • N - nice work so reward yourself - dobra robota, więc przyznaj sobie nagrodę • D – Don’t forget to practice – nie zapomnij o ćwiczeniach • S - Stay calm,you know how to cope now – zachowaj spokój,przecież już wiesz jak sobie radzić

  24. Terapeuci, rodzice i dzieci pracują na dosięgnięciem celu redukcją lęku • Zastosowanie: zaburzenia lękowe uogólnione, lęki sepracyjne,fobie społeczne, • FRIENDS opiera się na trzech modelach: • Uczenie się od rówieśników • Uczenie się przez własne doświadczenie • Kierowane przez rodziców rozwiązywanie problemów • Ważny jest trening grupowy z rówieśnikami – znajome, bezpieczne środowisko dla uczenia się przez obserwację i pomaganie innym • Uczenie się :burza mózgów, uczenie się na podstawie nowych doświadczeń i budowaniu na podstawie na dotychczasowym doświadczeniu • Trening w grupie :praca w parach i podgrupach na każdych zajęciach

  25. Praca z rodzicami - w grupie • Uczenie rodziców rozpoznawania własnych lęków i właściwego z nim postępowania • Szkolenie w strategiach wzmacniania - specyficznych pochwał(„ jestem zadowolony z tego, że..... to było wielkim dokonaniem....) i namacalnych nagród (np. odroczenie pory snu o pewny czas), za to, że dzieci pokonują stresujące, lękowe sytuacje • Umyślne ignorowanie –w sytuacji nadmiernego narzekania • Strategie współzależności –odgrywanie przez rodziców lękowych zachowań dziecka ,uczą się na podstawie scenek odtwarzanych przez innych • Uczenie poznawczych technik kwestionowania niepożądanych myśli • Szkolenie w zakresie komunikacji, udzielania partnerowi wsparcia i rozwiązywania problemów

  26. Procedura spotkań • Praca z dzieckiem 10 sesji (1 x tyg. każda ok..60 min.)+ 2 wspomagające (po miesiącu i trzech od zakończenia terapii) • Praca z rodziną – układ sesji elastyczny(ok.6 godzin zajęć grupowych – ok.90 min. sesja ;możliwe zmiany w sposobie prowadzenia :po każdej sesji z dzieckiem 35-45 min. sesja, całodniowe warsztaty dla rodziców) • Podręczniki do ćwiczeń: dla terapeuty, zeszyt ćwiczeń dla dziecka, broszura dla rodziców • Australian Academic Press ( http//www.friendinfo.net).

  27. F- odczuwasz niepokójR-odpręż się i poczuj dobrzeI -wewnętrzne myśli • Pierwsza nauczana umiejętność (F) :obejmuje wiedzę na temat procesów afektywnych i zdolności identyfikowania fizjologicznych i behawioralnych wskaźników lęku (powiązanie ich z sytuacjami) • Druga strategia R – uczenie dzieci ,że można poczuć się lepiej –ćwiczenia relaksacyjne, angażowanie w przyjemne zajęcia, kiedy odczuwają smutek, niepokój • Trzecia strategia I (poznawcza)- wewnętrzny dialog (myśli) - nauka identyfikowania i kwestionowania negatywnych rozmów wewnętrznych

  28. E – Poznaj plany • IV krok – uczenie się rozwiązań w trudnych lękowych sytuacjach – uczenie planów działania: • 6 stopniowy plan rozwiązywania problemów: -1/jaki jest problem-nazwij go - 2/zrób listę wszystkich możliwych rozwiązań - 3/zrób listę możliwych zdarzeń dla każdego rozwiązania - 4/wybierz najlepsze rozwiązanie na podstawie przewidywanych konsekwencji - 5/ułóż plan wprowadzenia w/w rozwiązania w życie i wykonaj go - 6/oceń wynik swoich działań w kategoriach mocnych i słabych stron – jeśli plan nie zadziałał –wróć do pkt.2 i spróbuj jeszxcze raz

  29. Inny plan radzenia sobie z lękiem- małych kroków - obejmuje opracowanie przez dzieci stopniowej ekspozycji ,wdrażanej w pozostałej części programu – w każdym kolejnym kroku używanie strategii z wcześniejszych sesji (relaksacji, oddychania, kwestionowania niepożądanych myśli)

  30. N –Dobra robota ,przyznaj sobie nagrodęD- nie zapomnij o ćwiczeniach • Uczenie dziecka oceniania swoich dokonań w kategoriach cząstkowych sukcesów i wyznaczania sobie realnych celów • W programie dla rodziców – zachęcanie do wzmacniania zachowań związanych ze zbliżaniem się • Zachęcanie dziecka do nagradzania się, ilekroć w sytuacji dają z siebie wszystko - samonagradzanie • D- zachęcanie do odgrywania z rodziną lub rówieśnikami trudnych sytuacji (odgrywanie ról) • Zachowaj spokój (S) –przypomnieć i wesprzeć informacją dziecko, że już wie jak sobie poradzić

  31. Poznawczo-behawioralna grupowa terapia depresji młodzieńczej – model oparty na społecznym uczeniu się Model pojęciowy, założenia

  32. Teoretyczne założenia terapii (aspekty behawioralne) • Depresja to wynik malej częstości wzmocnień pozytywnych (nagród) i dużej ilości wzmocnień negatywnych (kar) lub braku wzmocnień • Koncentracja na specyficznych, wyuczonych zachowaniach -społecznych, wymagających interpersonalnych umiejętności (asertywności, słuchania innych, porozumiewania się i radzenia z konfliktami) • Nauka nowych-adaptacyjnych zachowań pełni funkcję leczniczą • Zmniejszenie objawów depresji – poprzez modyfikację zachowań społecznych w kierunku mniejszego karania na rzecz nagradzania

  33. Teoretyczne założenia terapii (aspekty poznawcze) • Depresja to wynik silnych negatywnych lub irracjonalnych przekonań, automatycznych poznawczych schematów, prowadzących do interpretacji niejednoznacznych sytuacji jako pesymistycznych • Zmiana w/w przekonań na bardziej pozytywne i realistyczne – redukcja objawów depresji • Wieloczynnikowy Model Leczenia depresji – program „Adolescent Coping With Depression” CDWA (Adolescenci radzą sobie z depresją) – • Depresja to wynik wielu czynników działających wspólnie (myślenie i wzmocnienia negatywne, mało wzmocnień pozytywnych, stresujące wydarzenia, predysponująca podatność ,czynniki ryzyka: rodzice depresyjni, wcześniejsze epizody depresji, brak czynników protekcyjnych (wysokie poczucie wartości, umiejętności radzenia sobie) • Lewinsohn .Reiss R.R.Bootzin (red.)Theoretical issues in behavioral therapy. New York :Academic Press,s.313-359

  34. Wieloczynnikowy Model Leczenia depresji –„Adolescent Coping With Depression” CDWA program grupowy dla młodzieży, założenia główne

  35. Podejście edukacyjne, leczenie w grupie (podobieństwo do zajęć szkolnych) Ludzie mogą wychodzić z depresji na wiele sposobów, dzięki poprawie uzyskanej pod względem jednego lub kilku etiologicznych czynników Uczenie się nowych umiejętności poznawczych i behawioralnych poszerza repertuar radzenia sobie z depresją Program daje możliwość rozwoju u młodzieży „odporności” na rozwój późniejszych epizodów depresji Wymagania wobec terapeutów: mgr (psychologia, psychiatria, pielęgniarstwo), podstawowe doświadczenie w pracy z grupą dorastających, umiejętność rozpoznawania psychopatologii depresji, uzależnień

  36. Program składa się z kilku modułów-treningu umiejętności składowych (każdy rozpisany na kilka sesji; każdy moduł ukierunkowany jest na redukcję pojedynczej dysfunkcji, objawu depresji lub deficyt: depresyjne myślenie, słabe umiejętności społeczne, brak zajęć tzw. przyjemnych itp.) Każdy w grupie na możliwość doświadczenia wszystkich proponowanych technik - ćwiczy wszystkie, nie odrzuca !(stymulacja terapeuty w kierunku treningu, nawet jeśli nastolatek nie widzi takiej zasadności ;jeśli totalnie odmawia-prośba o uszanowanie faktu, że inni ćwiczą) Terapeuta dyrektywny i aktywny (część sesji –charakter dydaktyczny- przedstawia podstawy nowych umiejętności, udziela porad). Kiedy praca w grupie – informacje zwrotne od grupy – terapeuta nie aktywny w w/w aspekcie Zadania domowe (ich wykonywanie jest dobrowolne) – stymulacja przez terapeutę do ich wykonywania np. tuż przed albo po sesji

  37. Charakterystyka programu terapii • Realizacja w grupach heterogennych, może prowadzić jeden terapeuta • Skład grupy : 6-10 adolescentów w wieku od 13 do 18 lat • 16 dwugodzinnych sesji ; 2 x w tygodniu przez kolejnych 8 tygodni. Skład grupy – stały (nowi uczestnicy są wprowadzani w przerwach między modułami) • Równolegle kurs dla rodziców adolescentów w terapii CWDA (8 x 1 godz. sesje ; 1x w tygodniu równolegle do sesji nastolatka – prowadzi inny terapeuta ( w pod koniec terapii dopuszcza się wspólne spotkania – wyniki badań nie potwierdzają większej skuteczności tego czynnika w terapii )

  38. Dla kogo ta terapia? • Adolescent z depresją z innymi współwystępującymi zaburzeniami lub bez nich • Wykluczyć aktywne zaburzenia psychotyczne, dwubiegunowe, aktywne skrajne, wysokie - ryzyko samobójcze • Dopuszczone uzależnienia (warunek – dorastający nie znajduje się na sesjach pod wpływem środków uzależniających)

  39. Przebieg i Struktura sesji terapii grupowej • Codzienna kontrola nastroju i jego ocena na skali (1-7)przez każdego uczestnika • Przegląd planu zajęć • Omówienie i sprawdzenie zadania domowego wraz z nadrobieniem zaległości w zadaniach u tych, którzy tego nie zrobili • Prezentacja dydaktyczna nowych umiejętności (przykłady od członków grupy) • Ćwiczenie nowych umiejętności (informacje zwrotne od terapeuty i uczestników grupy • Sposoby radzenia sobie z przeszkodami we wdrażaniu nowych umiejętności • Zadanie domowe

  40. Treści programu CWDA • 1 sesja-zapoznanie się nastolatków z treściami kursu, ustalenie podstawowych zasad pracy • Dwie składowe: • Aktywizacja behawioralna( realizowana od 2 do 5 sesji)- zwiększenie indywidualnie dopasowanych przyjemnych zajęć • Terapeuci pomagają w sporządzaniu indywidualnych list od 10 d0 20 przyjemnych zajęć, które chcieliby częściej podejmować w życiu ; zbierają też informacje na w/w temat i temat nastrojów w codziennym życiu nastolatków w terapii • Aktywizacja poznawcza (oparta o założenia terapii Becka) – sesje 5-10 • Terapeuta zapoznaje nastolatków z : - podstawowym pojęciem sytuacji wyzwalających (Antecedencje) – prowadzących do niesprawdzonych przekonań, które wywołują uczucia (konsekwencje) - wykorzystuje literaturę( np. komiksy np.Garfield)do pokazania w jaki sposób typowe przekonania prowadzą do frustracji, agresji, depresji • Późniejsze sesje - praca na własnych przykładach (sytuacje, przekonania, reakcje emocjonalne młodzieży) - uczenie podstawowych sposobów myślenia, czy przekonania osoby są irracjonalne, nadmiernie negatywne i oceniające?

  41. Terapeuta pomaga w tworzeniu nowych realistycznych, pozytywnych myśli a następnie prosi o ocenę, w jaki sposób nowe przekonania wpłynęły na zmianę nastroju u danej osoby Analiza rodzinnych źródeł dotyczących irracjonalnych myśli i przekonań (np. gdy w rodzinie depresja) praca wspólna: grupa i informacje zwrotne Składowe pomocnicze w programie -trening relaksacyjny (sesje 3 i 8) - redukcja lęku społecznego (często razem z depresją) - trening umiejętności rozwiązywania problemów, negocjacji, komunikacji(sesje 9 – 14) – praca nad konfliktami : rodzice-dziecko w osobnych grupach (rodziców i dzieci) Sesja 14 – wspólne spotkanie obu grup : trening nowo nabytych umiejętności w zakresie konfliktów rodzinnych o małym nasileniu (potem zwiększa się poziom ich trudności) -trening umiejętności społecznych(sesje 1-3,ponownie 5 i 8):ropzoczynanie rozmowy, podtrzymywanie kontaktu, przyjaźni, trening pozytywnych zachowań niewerbalnych (uśmiechanie się, utrzymywanie kontaktu wzrokowego)

  42. Kończenie programu terapii • Ukierunkowanie na tematy ogólne (nie specyficzne)- przegląd krótko i długoterminowych celów w sferach funkcjonowania społecznego (szkolnego, rówieśniczego, rodzinnego itp.) • Identyfikacja przeszkód na drodze do ich realizacji • Omówienie sposobów podtrzymania poprawy i stały trening zdobytych umiejętności • Opracowywanie planów rozpoznawania nawrotu depresji i tworzenie osobistych planów zapobiegania depresji (działania zaradcze) • Nie podkreśla się szczególnie kwestii kończenia terapii!Omówienie, co każdy by mógł zrobić, żeby zastąpić sobie wsparcie grupy • Spotkania uzupełniające(ok.1x mies.)

  43. Warianty programu CWDA • Grupowy program prewencyjny (trening, restrukturyzacja poznawcza) - „Radzenie sobie ze stresem”: 15 sesji (każda 1 godz.) przez ponad 5 tygodni w grupach 6-10 osób(13-18 lat) • Grupowy program radzenia sobie w sposób prospołeczny z negatywnymi emocjami (panowanie nad gniewem, kontrola impulsów) – depresja i zaburzenia zachowania • Dostępność CWDA :http://www. kpchr:org/public /acwd./html.

  44. Terapia poznawczo-behawioralna CBT Główne założenia

  45. Młodzież(13-18 lat) 12-16 sesji (sesje wspomagające) 1x tyg, potem sesje wspomagające 2-4 co miesiąc; psychoedukacja rodziców Cel: ukierunkowanie na zmianę irracjonalnego, negatywnego myślenia, zniekształceń poznawczych siebie, świata i przyszłości (triada Becka) Nauka nastolatka języka i procesu psychoterapii – poziom abstrakcji na jak najniższym poziomie (praca na konkretach) Praca z rodziną- program Efekty terapii: -czynniki niespecyficzne życzliwość terapeuty -rezultat konsolidacji poznawczej nauczanych treści (doświadczenie ”aha”- daje uczucie ulgi w depresji) - stopniowe nabywanie umiejętności restrukturyzacji poznawczej i rozwiązywania problemów w trakcie trwania terapii

  46. Interwencje dla depresji opornych na terapię • Młodzież z dystymią wraz z tzw. dużą depresją • Znaczne nasilenie depresji (chwiejność nastroju i tendencje samobójcze) na wejściu w proces terapii • Wskazane leczenie skojarzone( farmakoterapia i psychoterapia) • W terapii uwzględnić moduły interwencji kryzysowej • Nacisk na uczenie umiejętności rozwiązywania problemów i regulacji afektu • Dostosować terapię do osobowości nastolatka i jego sytuacji życiowej – większa rola rodziny –praca nad konfliktami w relacjach :rodzice –dziecko Literatura CBT : Brent David Western Psychiatric Institute and Clinic,University of Pittsburgh Medical School,3811 O’Hara Street,Pittsburgh,Pennsylvania 15213

  47. Psychoterapia interpersonalna (IPT -A) w leczeniu depresji u młodzieży Podstawowe założenia

  48. Ukierunkowana na objawy depresji u pacjenta i ich aktualny kontekst interpersonalny niezależnie od etiologii zaburzenia Podstawy teoretyczne : koncepcja H. S. Sullivana, Meyera (osobowość to kulminacja powtarzających się wzorów interakcji interpersonalnych) Diagnoza i terapia skupiają się nie tylko na objawach i zachowaniach, ale głównie na reakcjach interpersonalnych osoby i uwikłanych w nie procesach komunikacji Diagnoza obejmuje: identyfikację nieprzystosowawczych wzorców interpersonalnych, związanych z depresją danej osoby Terapia – zmierza do ich usunięcia, redukcja objawów depresji

  49. Kwalifikacja do terapii • Dobór pacjentów: • Właściwa motywacja (do poddania się terapii, co najmniej „do polepszenia samopoczucia”) • Zdolność do podtrzymania terapeutycznego • Zgodzenie się z terapeutą, że istnieje chociaż jeden obszar –problem interpersonalny • Ważne wsparcie rodziny • Przeciwskazanie: • wcześniejsze znaczne trudności interpersonalne • upośledzenie umysłowe • aktualny silny kryzys z tendencjami samobójczymi, morderczymi • aktualne objawy psychotyczne zaburzenia dwubiegunowe • nadużywanie środków psychoaktywnych

  50. Zadania terapii IPT-A • Identyfikacja obszaru problemowego • Powiązanie objawów depresji z obszarami w/w • Skupienie się na aktualnych relacjach • Udzielenie pomocy pacjentowi w zakresie zapanowania nad interpersonalnym kontekstem jego depresji

More Related