Debata nad kształtem Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2011-2020 Jacek Kwiatkowski

1. Debata nad kształtem Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego 2011-2020 Jacek Kwiatkowski Wojciech Odzimek FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji Zielona Góra, 20.09.2011 r.

2. Plan prezentacji Wstęp Diagnoza stanu województwa lubuskiego Propozycja wizji i układu celów aktualizowanej Strategii Kierunki rozwoju województwa – dyskusja Podsumowanie i zakończenie

3. Diagnoza stanu województwa lubuskiego

4. Diagnoza stanu województwa lubuskiego – źródła informacji Raport „Średniookresowa ocena wpływu Strategii Rozwoju Województwa Lubuskiego na rozwój województwa lubuskiego” Opracowanie przygotowane w ramach aktualizacji SRWL na bazie ogólnodostępnych danych statystycznych GUS, prezentujące podstawowe trendy społeczne i gospodarcze zachodzące w regionie w ostatnich latach. Raport „Lubuska Mapa Potrzeb i Aspiracji” Opracowanie będące wynikiem 12 warsztatów strategicznych w powiatach województwa z udziałem przedstawicieli społeczności lokalnych.

5. Diagnoza stanu województwa lubuskiego Uwarunkowania przestrzenne Sytuacja makroekonomiczna Dostępność komunikacyjna Infrastruktura techniczna Przedsiębiorczość i innowacje Kapitał ludzki Zasoby kulturowe i przyrodnicze Sprawność instytucjonalna

6. Uwarunkowania przestrzenne Międzymetropolitalne położenie województwa; Dwa wiodące ośrodki miejskie, duża liczba niewielkich miast; 63,5% ludności regionu zamieszkuje w miastach.

7. Produkt Krajowy Brutto 10 pozycja Lubuskiego w skali kraju pod względem PKB na mieszkańca w 2008 r.; Wyższy udział podregionu zielonogórskiego (61,7% PKB regionu); PKB per capita w podregionie gorzowskim wyniosło w 2008 r. 29062 zł, a w zielonogórskim 28493 zł.

8. Nakłady inwestycyjne województw Ponad 228 mln zł. przeznaczone na inwestycje w 2010 r. W przeliczeniu na mieszkańca daje to 226,10 zł 3 pozycja regionu w skali kraju

9. Nakłady inwestycyjne powiatów W 2010 r. najwięcej w przeliczeniu na osobę wydał powiat gorzowski ziemski (1193,54 zł); Najmniej inwestowały powiaty żarski i wschowski (ok. 610 zł); Udział wydatków inwestycyjnych w ogóle wydatków zawierał się w przedziale 19,3-33%.

10. Transport drogowy Równomiernie rozmieszczona sieć dróg w regionie; Zróżnicowany stan dróg – w 2008 r. 60% dróg krajowych i 29% dróg wojewódzkich w dobrym stanie, do 15% dróg obu kategorii w stanie złym; Niewielkie potrzeby budowy nowych dróg za wyjątkiem tras szybkiego ruchu, duże potrzeby modernizacyjne, budowa przepraw mostowych.

11. Transport kolejowy Zadowalający stopień rozwoju sieci kolejowej regionu; Zły stan infrastruktury kolejowej – torów, rozjazdów, ale także dworców i peronów; Perspektywy rozwoju sieci w związku z planami budowy kolei dużych prędkości.

12. Transport lotniczy i wodny Znikomy stopień wykorzystania lotniska w Babimoście w ruchu pasażerskim; Możliwości wykorzystania portów lotniczych w Berlinie, Poznaniu, Wrocławiu i Szczecinie; Dogodne uwarunkowania naturalne do rozwoju transportu wodnego (rzeki: Odra, Warta, Noteć); Przestarzała i zaniedbana infrastruktura transportu śródlądowego; Możliwość wykorzystania dróg wodnych w turystyce.

13. Infrastruktura energetyczna Największy udział zapotrzebowania na ciepło pokrywa budownictwo mieszkaniowe (ponad 60%); Około 35% zużywanej energii elektrycznej pochodzi spoza województwa; Obszar województwa zaopatrywany jest przez krajowy system przesyłu gazu, skroplony gaz LNG oraz import z Niemiec; Województwo posiada dogodne warunki do produkcji tzw. zielonej energii – elektrownie wiatrowe, wodne, biomasa. Zewnętrzną szansą budowa gazoportu w Świnoujściu.

14. Społeczeństwo informacyjne Poprawie ulega dostęp do Internetu w regionie; W 2008 r. 57% gospodarstw domowych posiadało komputer, a 45,8% dodatkowo dostęp do Internetu; Nadal występują tzw. „białe plamy” w dostępie do Internetu.

15. Infrastruktura ochrony środowiska Niezadowalający poziom rozwoju sieci kanalizacyjnej; Duża dysproporcja pomiędzy miastami (86,9% mieszkańców z dostępem do kanalizacji) i obszarami wiejskimi (20%); Niedobór kompleksowych rozwiązań w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.

16. Przedsiębiorczość W 2010 r. 106,1 tys. podmiotów w REGON (2,71% wszystkich w kraju); Bardzo dobre wyniki regionu w liczbie podmiotów w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców – w 2010 r. 1050 jedn. gosp., przy średniej krajowej równej 1024.; Dominacja miast wojewódzkich.

17. Kapitał zagraniczny W 2009 r. w regionie działało 765 spółek z udziałem kapitału zagranicznego (7,57 spółek na 10 tys. mieszkańców – trzeci rezultat w kraju; Udział Lubuskiego w napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w latach 2007-2010 na poziomie 2,2%

18. Badania i rozwój W 2007 r. nakłady regionu na B+R wynosiły 3,2€ na mieszkańca (Eurostat); W tym samym czasie średnia krajowa wynosiła 14€, a wydatki sąsiednich landów: Saksonii i Brandenburgii odpowiednio 293,2€ i 67,5€; Odsetek firm uznanych za innowacyjne w ogóle sięgnął w województwie w 2009 r. 15,8% (przedostatnie miejsce w kraju); Niska liczba udzielanych patentów w regionie – w 2009 r. jedynie 18 (1,2% wszystkich w kraju).

19. Strefy aktywności gospodarczej W regionie działa jedna z największych w kraju stref ekonomicznych – Kostrzyńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSSE); W 2010 r. na terenach KSSSE działało blisko 70 firm tworząc ponad 15 tys. miejsc pracy; Szansa na rozwój parków przemysłowych i naukowo-technologicznych.

20. Demografia W 2010 r. ludność województwa stanowiła 2,7% mieszkańców kraju; Lubuskie regionem o najmniejszej liczbie ludności; Jeden z wyższych wskaźników przyrostu naturalnego w kraju.

21. Demografia W 2010 r. w każdym z powiatów wystąpił dodatni przyrost naturalny; Dodatnie saldo migracji jedynie w otoczeniu dużych ośrodków miejskich; Prognozy do 2020 r. zakładają spadek przyrostu naturalnego.

22. Rynek pracy W 2010 r. stopa bezrobocia w regionie wynosiła 15,6% (GUS) i 10,5% (BAEL); Nasilenie bezrobocia i negatywnych zjawisk mu towarzyszących na obszarach wiejskich.

23. Edukacja W 2010 r. na terenie województwa działało 8 szkół wyższych (przedostatnie miejsce w kraju); Uczyło się w nich 26 tys. studentów (najmniej w kraju); Duże szanse na rozwój wiązane z Uniwersytetem Zielonogórskim (39 kierunków i 17 tys. studentów w 2008 r.); Wysokie wartości współczynnika skolaryzacji brutto dla lubuskich szkół podstawowych (98%) i gimnazjów (101,26%).

24. Ochrona zdrowia W 2010 r. na 1 tys. osób notowano 10,8 urodzeń żywych (poziom średniej krajowej) i 5,4 zgonów niemowląt (nieco ponad średnią krajową); Wskaźnik liczby zgonów na 1 tys. mieszkańców w latach 2006-2010 oscylował wokół wartości 9,2-9,7 promila; Najlepsza sytuacja pod względem liczby łóżek szpitalnych na 10 tys. mieszkańców występuje w powiatach: sulęcińskim (95,7) oraz dwóch miejskich: gorzowskim (79,7) i zielonogórskim (70,7); Jako problem zdiagnozowano rosnącą średnią wieku kadry medycznej – głównie na terenach wiejskich.

25. Turystyka Duży potencjał rozwojowy regionu za sprawą walorów kulturowych i przyrodniczych; Niedostatecznie rozwinięta baza turystyczna, niewystarczająca promocja województwa; Największa liczba noclegów w powiatach położonych wzdłuż dróg tranzytowych; Brak wyraźnie zaznaczonej oferty turystycznej regionu.

26. Kapitał przyrodniczy Duży odsetek lasów; Liczne akweny wodne; Rzeki i ich doliny ze specyficznymi ekosystemami; Czyste powietrze – mały udział uciążliwego przemysłu.

27. Sprawność instytucjonalna Druga pozycja regionu w kraju pod względem sprawności wdrażania RPO; W lubuskim wkład funduszy pomocowych w latach 2004-2015 sięgnie 3,7% PKB regionu.

28. Podsumowanie – potencjały rozwojowe: Korzystne położenie geograficzne i komunikacyjne na skrzyżowaniu ważnych szlaków transportowych – osie wschód-zachód i północ-południe; Dobra (i stale poprawiająca się) dostępność komunikacyjna regionu – drogi szybkiego ruchu, linie kolejowe, bliskość portów lotniczych, drogi żeglugi śródlądowej; Walory przyrodnicze – lesistość, akweny wodne, czyste powietrze, obszary chronione, osobliwości przyrodnicze; Obszary atrakcyjne dla nowego osadnictwa; Zasoby bogactw naturalnych – możliwości rozwoju różnych branż; Bogate dziedzictwo kulturowe;

29. Podsumowanie – potencjały rozwojowe: Duża liczba przedsiębiorstw na 10 tys. mieszkańców oraz duży udział spółek z kapitałem zagranicznym; Korzystna struktura zatrudnienia – najwięcej w przemyśle i budownictwie – niski odsetek zatrudnionych w rolnictwie; Aktywnie działające strefy aktywności gospodarczej; Zainteresowanie regionem ze strony inwestorów zewnętrznych; Zaznaczone specjalizacje gospodarcze w niektórych powiatach – przemysł drzewny i papierniczy, metalowy, rolno-spożywczy, branża informatyczna, motoryzacja; Możliwości rozwoju energetyki bazującej na paliwach tradycyjnych oraz źródłach odnawialnych;

30. Podsumowanie – potencjały rozwojowe: Dodatni przyrost naturalny; Dobrze rozwinięta sieć szpitali; Aktywnie działający sektor pozarządowy; Dobrze rozwinięta sieć szkół; Przedsiębiorczość i zaradność mieszkańców regionu; Transgraniczne położenie; Sprawność administracyjna – wykorzystywanie środków zewnętrznych.

31. Podsumowanie – obszary problemowe: Degradacja infrastruktury kolejowej i transportu rzecznego; Brak przepraw mostowych w ważnych ciągach komunikacyjnych i niewystarczająca ilość połączeń transgranicznych; Niezadowalający stan techniczny części infrastruktury drogowej; Problemy z zapewnieniem regularnych połączeń lotniczych w porcie w Babimoście; Utrudniony dostęp do szerokopasmowego Internetu na obszarach wiejskich; Nierozwinięty transport multimodalny; Potrzeby w zakresie modernizacji i rozwoju sieci elektroenergetycznych;

32. Podsumowanie – obszary problemowe: Nie w pełni uregulowana gospodarka wodno-ściekowa – szczególnie na obszarach wiejskich; Niezadowalający stan urządzeń melioracyjnych i przeciwpowodziowych; Brak koncepcji wykorzystania walorów przyrodniczych województwa; Słabo rozwinięta baza turystyczna, brak spójnej regionalnej oferty turystycznej i koordynacji działań promocyjnych; Niewystarczający poziom wsparcia dla komercyjnych i społecznych inicjatyw turystycznych; Potrzeby w zakresie modernizacji obiektów dziedzictwa kulturowego;

33. Podsumowanie – obszary problemowe: Problemy z zagospodarowaniem niektórych stref aktywności gospodarczej – w tym należących do SSE; Niski poziom nakładów w zakresie innowacyjności oraz sektora B+R; Wysoka stopa bezrobocia oraz niekorzystna struktura – bezrobocie długotrwałe; Ujemne saldo migracji w regionie – emigracja do większych ośr. miejskich i za granicę; Natężenie problemów społecznych na obszarach o wysokiej stopie bezrobocia; Braki kadrowe i infrastrukturalne w obszarze kształcenia zawodowego – trudności w dostosowaniu do potrzeb rynku pracy; Niekorzystne proporcje studentów kierunków humanistycznych i administracyjnych w stosunku do kierunków technicznych;

34. Podsumowanie – obszary problemowe: Niewystarczająca działalność lubuskich uczelni wyższych w zakresie B+R oraz innowacyjności (współpraca z sektorem biznesowym, patenty); Niewystarczająco rozwinięte funkcje metropolitalne miast wojewódzkich, niewystarczający poziom współpracy (uzupełnianie funkcji);

35. Kierunki rozwoju województwa - dyskusja

36. Dziękujemy za uwagę