Magdalena Kinga Skuza, RZGW Gdańsk Gdańsk, 25 maja 2009r.

1. Programy działań w regionie wodnym Dolnej Wisły, ze szczególnym uwzględnieniem zlewni Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Magdalena Kinga Skuza, RZGW Gdańsk Gdańsk, 25 maja 2009r.

2. Zawartość planu gospodarowania wodami • Charakterystyka obszaru dorzecza z wyznaczeniem części wód i warunkami referencyjnymi • Podsumowanie znaczących oddziaływań i wpływów działalności człowieka na stan wód powierzchniowych i podziemnych • Określenie i odwzorowanie obszarów chronionych • Mapy sieci monitoringu • Wykaz celów środowiskowych • Podsumowanie analizy ekonomicznej związanej z korzystaniem z wód • Podsumowanie programów działań (program wodno-środowiskowy) • Wykaz pozostałych programów i planów • Podsumowanie działań zastosowanych w celu informowania społeczeństwa • Wykaz właściwych władz • Punkty kontaktowe i źródła danych

3. Program działań • Aby osiągnąć narzucone nam cele środowiskowe konieczne jest wdrożenie szeregu działań. Ramowa Dyrektywa Wodna wymaga, aby każdy kraj członkowski stworzył, a następnie wdrożył program działań zmierzający do osiągnięcia celów środowiskowych.

4. Program działań Artykuł 11 RDW „Każde Państwo Członkowskie zapewnia opracowanie programu działań dla wszystkich obszarów dorzeczy lub części międzynarodowych obszarów dorzeczy leżących na jego terytorium, przy uwzględnieniu wyników analiz wymaganych na mocy art. 5, dla osiągnięcia celów ustanowionych na mocy art. 4.” Takie programy działań mogą nawiązywać do działań wynikających z prawodawstwa przyjętego na poziomie krajowym.

5. Program działań- program wodno-środowiskowy Art. 113a ust. 1 ustawy Prawo wodne: „Program wodno-środowiskowy kraju określa podstawowe i uzupełniające działania zmierzające do poprawy lub utrzymania dobrego stanu wód w poszczególnych obszarach dorzeczy.”

6. Program działań- program wodno-środowiskowy Działania podstawowe – minimalne wymogi do spełnienia Działania uzupełniające - opracowane i wdrożone w uzupełnieniu do działań podstawowych, w celu osiągnięcia celów ustalonych na podstawie art. 4

7. Program działań- program wodno-środowiskowy Działania podstawowe – minimalne wymogi do spełnienia: • działania wymagane dla wdrożenia prawodawstwa wspólnotowego dotyczącego ochrony wód, • działania służące wdrożeniu zasady zwrotu kosztów, • działania dla wspierania skutecznego i zrównoważonego wykorzystania wody, • działania służące ochronie wód przeznaczonych do spożycia, • kontrole poboru powierzchniowych i podziemnych wód słodkich i piętrzenia słodkich wód powierzchniowych, • kontrole, obejmujące wymóg uzyskania uprzedniego zezwolenia na sztuczne zasilanie lub uzupełnienie części wód podziemnych,

8. Program działań- program wodno-środowiskowy Działania podstawowe – minimalne wymogi do spełnienia: • wymóg uzyskania uprzedniej regulacji, takiej jak zakaz wprowadzania zanieczyszczeń do wody dla zrzutów ze źródeł punktowych mogących spowodować zanieczyszczenie lub uprzedniego zezwolenia lub rejestracji, • działania zapobiegające lub kontrolujące wprowadzenie zanieczyszczeń, dla rozproszonych źródeł mogących spowodować zanieczyszczenie, • działania zapewniające, że warunki hydromorfologiczne części wód są zgodne z osiągnięciem wymaganego stanu ekologicznego czy dobrego potencjału ekologicznego, • zakaz bezpośrednich zrzutów zanieczyszczeń do wód podziemnych, • działania dla wyeliminowania zanieczyszczenia wód powierzchniowych przez substancje określone w wykazie substancji priorytetowych, • wszelkie inne działania dla zapobiegania znacznym stratom zanieczyszczeń z instalacji technicznych;

9. Program działań- program wodno-środowiskowy Działania uzupełniające- opracowane i wdrożone w uzupełnieniu do działań podstawowych, w celu osiągnięcia celów ustalonych na podstawie art. 4 RDW np.: • instrumenty prawne i administracyjne • instrumenty ekonomiczne i fiskalne • kontrole • kodeksy dobrej praktyki • odtwarzanie terenów bagiennych • edukacja

10. Skala opracowania • Plan gospodarowania wodami – dla obszaru dorzecza • Cele środowiskowe – dla jednolitych części wód • Obszary robocze: regiony wodne, zlewnie bilansowe, scalone części wód • Programy działań – dla scalonych części wód powierzchniowych (z uwzględnieniem jednolitych części wód podziemnych)

11. Program działań- program wodno-środowiskowy • Katalog działań – zebrane wszystkie potencjalne działania – lista otwarta • Każde z działań w katalogu może być zarówno podstawowym jak i uzupełniającym, w zależności od uwarunkowań w danej części wód • Lista działań dla każdej części wód powstała poprzez wybór odpowiednich działań z katalogu. • Dla wszystkich działań została przeprowadzona ocena ich wpływu na stan wód oraz ocena efektywności kosztowej.

12. Kategorie działań • Działania organizacyjno-prawne i edukacyjne • Gospodarka komunalna • Kształtowanie stosunków wodnych oraz ochrona ekosystemów od wód zależnych (w tym morfologia i zachowanie ciągłości biologicznej cieków) • Przemysł • Rolnictwo i leśnictwo • Zagospodarowanie przestrzenne

13. DZIAŁANIA ORGANIZACYJNO-PRAWNE I EDUKACYJNE • Opracowanie warunków korzystania z wód regionu • Opracowanie warunków korzystania z wód zlewni • Dostęp do informacji: - objęcie nadzorem sanitarnym wody w kąpielisku i wykonanie oceny jakości wody - opracowanie oceny jakości wody przeznaczonej do spożycia • Wzmocnienie zaplecza technicznego stanowisk związanych z ochroną środowiska w celu zapewnienia realizacji nowych przepisów krajowych i unijnych (m.in. komputeryzacja), zakup materiałów szkoleniowych i pomocniczych, szkolenia merytoryczne pracowników realizujących zadania ochrony środowiska • Propagowanie idei zrównoważonego rozwoju i upowszechnianie informacji o podejmowanych działaniach, akcjach, kampaniach na rzecz aktywnej ochrony środowiska • Promocja "Programu rolnośrodowiskowego" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - szkolenia obejmujące szczegółowe zagadnienia dotyczące programu rolnośrodowiskowego

14. GOSPODARKA KOMUNALNA • Realizacja "Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych": - budowa oczyszczalni - modernizacja oczyszczalni - budowa kanalizacji • Realizacja "Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej" • Działania wynikające z konieczności porządkowania systemu gospodarki ściekowej: - budowa szczelnych - wybieralnych zbiorników z zapewnieniem kontrolowanego wywozu ścieków, - kontrola przestrzegania harmonogramu wywozu nieczystości płynnych, - prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków i wdrożenie harmonogramu wywozu nieczystości płynnych i osadów ściekowych z przydomowych oczyszczalni, • Realizacja zadań systemowych gospodarki odpadami zawartych w planach gospodarki odpadami: - likwidacja ognisk zanieczyszczeń (dzikich składowisk), - gromadzenie i oczyszczanie odcieków ze składowisk odpadów, - modernizacja składowiska odpadów komunalnych, - zagospodarowanie osadów ściekowych, - zamknięcie niezabezpieczonego składowiska odpadów komunalnych.

15. KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH ORAZ OCHRONA EKOSYSTEMÓW OD WÓD ZALEŻNYCH (W TYM MORFOLOGIA I ZACHOWANIE CIĄGŁOŚCI BIOLOGICZNEJ CIEKÓW) • Ochrona, zachowanie i przywracanie biotopów i naturalnych siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (działania wynikające z dyrektywy w sprawie dzikiego ptactwa oraz dyrektywy w sprawie siedlisk przyrodniczych): - opracowanie i wdrożenie planu ochrony obszaru prawnie chronionego (parki, rezerwaty, NATURA 2000) • Zapewnienie ciągłości rzek i potoków poprzez udrożnienie obiektów stanowiących przeszkodę dla migracji ryb: - budowa przepławek, przywrócenie drożności odcinków rzek - zmiana instrukcji gospodarowania wodą dla zachowania przepływu biologicznego - renaturyzacja wybranych odcinków cieku • Zarządzanie gospodarką wodną na zbiornikach piętrzących - weryfikacja zapisów instrukcji gospodarowania wodą • Bieżąca ochrona walorów przyrodniczych: zespołów przyrodniczo-krajobrazowych, użytków ekologicznych, pomników przyrody, stanowisk dokumentacyjnych

16. PRZEMYSŁ • Realizacja "Programu wyposażenia zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód": - monitoring zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w zakresie spełnienia wymagań odpowiedniego stopnia oczyszczania ścieków • Opracowanie programu zapobiegania poważnym awariom i zarządzanie ryzykiem - opracowanie programu zapobiegania poważnym awariom przez zakłady o zwiększonym i dużym ryzyku

17. ROLNICTWO I LEŚNICTWO • Redukcja zanieczyszczenia wód spowodowanego przez azotany pochodzenia rolniczego: - programy dla OSN • Ochrona bioróżnorodności w lasach (zachowanie, odtwarzanie i zwiększanie) zgodnie z programami ochrony przyrody dla poszczególnych Nadleśnictw: - opracowanie granicy rolno-leśniej dla gmin - zalesianie gruntów niepaństwowych przez właścicieli - zalesianie gruntów państwowych • Właściwe stosowanie i przechowywanie nawozów naturalnych - przechowywanie gnojówki i gnojowicy w odpowiednich warunkach - budowa płyt gnojowych i szczelnych zbiorników na gnojowice

18. ROLNICTWO I LEŚNICTWO • Przeciwdziałanie erozji i wypłukiwaniu zanieczyszczeń: - właściwa uprawa gleby (właściwie prowadzone prace polowe) - stosowanie międzyplonów i wsiewek poplonowych • Wspieranie rolnictwa ekologicznego • Wspieranie rolnictwa zrównoważonego • Wdrażanie krajowego i wojewódzkiego programu zwiększenia lesistości - regulacja lesistości • Tworzenie stref buforowych i korytarzy ekologicznych: - tworzenie stref buforowych wzdłuż cieków i zbiorników wodnych

19. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE • Opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających wymagania i zasady ochrony środowiska: - opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających wymagania i zasady ochrony środowiska, w szczególności dotyczące: ustalonych stref ochrony ujęć wód, obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych oraz stref zagrożeń powodzią z określeniem sposobu ich użytkowania i zagospodarowania, korytarzy ekologicznych stanowiących doliny rzek i cieków wraz z ich obudową biologiczną, obszarów i obiektów przyrody prawnie chronionych, obszarów o szczególnych walorach przyrodniczych - lasy, zalesienia, zadrzewienia, obszarów ograniczonego użytkowania , w tym nie spełniających wymagań w zakresie jakości środowiska dla istniejących obiektów uciążliwych i niebezpiecznych, rozwoju systemów infrastruktury technicznej zwłaszcza gospodarki wodno – ściekowej i gospodarki odpadami wraz z wyznaczeniem rezerwy terenów, pod urządzenia i obiekty niezbędne do realizacji dla prawidłowego funkcjonowania systemów, wyznaczenia rezerw terenów dla potrzeb lokalizacji obiektów i urządzeń infrastruktury ochrony środowiska, a także produkujących energię ( fermy wiatrowe)

20. Działania dla wód podziemnych • Poszukiwanie i dokumentowanie altrenatywnych źródeł wody do spożycia • Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych • Racjonalne gospodarowanie wodą przeznaczoną do spożycia • Kontrolowanie stref ochronnych ujęć wody • Ograniczenie poboru wód podziemnych dla przemysłu i rolnictwa • Opracowanie dokumentacji hydrogeologicznej dla GZWP • Ustanowienie obszarów ochronnych dla GZWP

21. Zlewnie Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy

22. Scalone jednolite części wód w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy 18 scalonych części wód powstałe w wyniku scalenia 76 jednolitych części wód rzekoraz 41 jednolitych części wód jezior

23. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Modernizacja oczyszczalni: Stara Kiszewa Lubań Wielki Klincz Przywidz Pelplin Skórcz Jabłowo Gdańsk-Wschód Pszczółki

24. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Modernizacja oczyszczalni: Chmielno Przodkowo Sławki Żarnowiec Luzino Dębogórze Choczewo Jastarnia Jastrzębia Góra Swarzewo

25. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Budowa oczyszczalni: Szemud Modernizacja kanalizacji: oczyszczalnia Stara Kiszewa oczyszczalnia Gdańsk-Wschód oczyszczalnia Dębogórze oczyszczalnia Choczewo oczyszczalnia Swarzewo

26. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Inne inwestycje dla oczyszczalni i kanalizacji: Kościerzyna Orle Starogard Gdański Zblewo Gniew

27. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Program wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej Modernizacja oczyszczalni: Subkowy Turze Przodkowo Rozbudowa kanalizacji: oczyszczalnia Choczewo

28. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Program wyposażenia zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w urządzenia zapewniające wymagane przez polskie prawo standardy ochrony wód • Monitoring zakładów przemysłu rolno-spożywczego o wielkości nie mniejszej niż 4000 RLM odprowadzających ścieki bezpośrednio do wód w zakresie spełnienia wymagań odpowiedniego stopnia oczyszczania ścieków - Baltic Malt Sp.z o.o

29. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Opracowanie i wdrożenie planu ochrony obszaru prawnie chronionego (parki, rezerwaty,NATURA 2000) • PLH220034 - Jeziora Wdzydzkie • PLH220025 - Przywidz • PLH220009 - Dolina Środkowej Wietcisy • PLH220033 - Dolna Wisła • PLH220031 - Waćmierz • PLH220044 - Ostoja w Ujściu Wisły • PLH040003 - Solecka Dolina Wisły • PLH220033 - Dolna Wisła • PLH040014 - Cytadela Grudziądz • PLH220030 - Twierdza Wisłoujście • PLH220007 - Dolina Kłodawy • PLH220008 - Dolina Reknicy • PLH220011 - Jar Rzeki Raduni

30. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Opracowanie i wdrożenie planu ochrony obszaru prawnie chronionego (parki, rezerwaty,NATURA 2000) • PLH220010 – Hopowo • PLH220021 - Piaśnickie Łąki • PLH220018 - Mierzeja Sarbska • PLH220054 - Widowo • PLH220003 – Białogóra • PLH220019 – Orle • PLH220016 - Mawra-Bagno Biała • PLH220006 - Dolina Górnej Łeby • PLH220020 – Pełcznica • PLH220032 - Zatoka Pucka i Półwysep Helski • PLH220054 – Widowo • PLH220021 - Piaśnickie Łąki • PLH220029 - Trzy Młyny

31. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Opracowanie i wdrożenie planu ochrony obszaru prawnie chronionego (parki, rezerwaty,NATURA 2000) • PLB040003 - Dolina Dolnej Wisły • PLB220004 - Ujście Wisły • PLB220005 - Zatoka Pucka • PLB220007 - Puszcza Darżlubska • PLB220006 - Lasy Lęborskie • PLB220010 - Bielawskie Błota

32. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Opracowanie warunków korzystania z wód zlewni: DW1404 - Radunia od Strzelenki do ujścia

33. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Budowa przepławek dla ryb: 83 przepławki Wierzyca (z dopływami) – 35 Reda (z dopływami) – 14 Radunia (z dopływami) - 9

34. Działania dla wód podziemnych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy JCWPd 14 (Półwysep Helski): • Poszukiwanie i dokumentowanie altrenatywnych źródeł wody do spożycia na lądzie, w odległości do 100 km od brzegu morza • Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych • Racjonalne gospodarowanie wodą przeznaczoną do spożycia • Kontrolowanie stref ochronnych ujęć wody

35. Działania dla wód podziemnych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy JCWPd 15 (Wisła od Nogatu do ujścia, Martwa Wisłą, Przymorze przy delcie Wisły): • Poszukiwanie i dokumentowanie altrenatywnych źródeł wody do spożycia na lądzie, w odległości do 100 km od brzegu morza • Weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych związanych z poborem wód podziemnych i odraniczenie poboru dla przemysłu i rolnictwa • Ustanowienie obszarów ochronnych dla GZWP 111 i GZWP 112

36. Koszty działań dla zlewni Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Działania podstawowe - 836 mln zł Działania uzupełniające - 65 mln zł Ogółem: - 901 mln zł

37. Koszty działań dla regionu wodnego Dolnej Wisły Działania podstawowe - 4 266,9 mln zł Działania uzupełniające - 391,7 mln zł OGÓŁEM: - 4 529,0 mln zł

38. Główne zadania przewidziane do realizacji w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Opracowanie warunków korzystania z wód regionu 140 tys. zł • Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych 379 mln zł • Realizacja "Programu wyposażenia aglomeracji poniżej 2000 RLM w oczyszczalnie ścieków i systemy kanalizacji zbiorczej" 16 mln zł • Działania wynikające z porządkowania gospodarki ściekowej w obszarach nie objętych zbiorowym odprowadzaniem ścieków nie określono kosztów • Realizacja działań wynikających z planów gospodarki odpadami nie określono kosztów • Opracowanie i wdrożenie planów ochrony dla obszarów NATURA 2000 416 mln zł • Udrożnienie rzek - budowa 83 przepławek nie określono kosztów • Tworzenie stref buforowych wzdłuż cieków i zbiorników wodnych 530 tys. zł

39. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Dla 54 jednolitych części wód rzek na ogółem 76 co stanowi 71 %

40. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Dla 18 jednolitych części wód jezior na ogółem 41 co stanowi 44 %

41. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Dla 3 jednolitych części wód morskich przybrzeżnych na ogółem 4 co stanowi 75% • Dla 4 jednolitych części wód morskich przejściowych na ogółem 4 co stanowi 100%

42. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy • Dla 2 jednolitych części wód podziemnych na ogółem 5 - przesunięcie terminu osiągnięcia celów.

43. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy Dla 2 jednolitych części wód podziemnych na ogółem 5 - przesunięcie terminu osiągnięcia celów. Przyczyny: • położenie i walory turystyczne regionu (duży ruch turystyczny), • duże zapotrzebowanie na wodę do spożycia, • ingresje wód zasolonych.

44. Odstępstwa od celów środowiskowych w zlewniach Wierzycy, Martwej Wisły, Redy i Piaśnicy

45. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!!! rdw@rzgw.gda.pl