350 likes | 872 Views
Sepsis Patogenezi. Dr. Arzu TOPELİ İSKİT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi 21 Nisan 2006. ‘’the microorganisms ... turn out ... to be rather more like bystanders ... It is our response to their presence that makes the disease’’.
E N D
Sepsis Patogenezi Dr. Arzu TOPELİ İSKİT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi 21 Nisan 2006
‘’the microorganisms ... turn out ... to be rather more like bystanders ... It is our response to their presence that makes the disease’’ Lewis Thomas, NEJM 1972
Sepsis • ÇÜRÜME • Hiperreaktif immün sistem • Doğumsal (Doğal) • Kazanılmış
Doğumsal (Doğal) İmmünite • Herhangi bir antijen ile karşılaşmadan hemen sonra antijene özgül olmayan savunma mekanizmaları • Birçok mikroorganizmadaki az sayıda yapıyı tanır: Patojen ilişkili moleküler paternler (PAMP) • LPS (gram-negatifhücre duvarı) • Peptidoglikan • Lipoteikoik asit (gram-pozitifhücre duvarı) • Mannan (mantar hücre duvarı) • ... • Patern tanıma reseptörleri (PRR) • PAMP kanda çözünür durumda bulunan PRR tarafından da tanınırlar kompleman yolağı
Doğumsal (Doğal) İmmünite • Fagositik hücreler (nötrofil, monositve makrofajlar) • İnflamatuar medyatör salgılayan hücreler (bazofiller, mast hücreleri, eozinofiller) • Natural killer hücreleri (NK cells) • Kompleman proteinleri, akut faz proteinleri ve sitokinler gibi moleküller
Kazanılmış İmmünite • Spesifik bir antijeni ortadan kaldırmaya yönelik günler sonra gelişen antijene özgül savunma mekanizması 1. Hümoral immünite:B lenfositler tarafından yürütülen antijene karşı antikor oluşturulması 2. Hücreselimmünite:T lenfositler tarafından yürütülen antijene karşı sitotoksik T lenfositleri, aktive makrofajlar, aktive NK hücreleri ve sitokinlerin oluşturulması
Patogenez • Patojenler (PAMP) immün hücreler, epitel, endotel ve nöroendokrin sistemde bir dizi intraselüler olay gelişir • Proinflamatuar medyatörler mikroorganizmayı ortadan kaldırmak için ortaya çıkarlar (konakçı hasarı) • Antiinflamatuar medyatörler kontrol için salınırlar (immünitede değişiklik)
Proinflamasyon Antiinflamasyon Annane. Lancet 2005;365:63
Sepsise Neden Olan İnfeksiyonlar • Akciğer, abdomen, genitoüriner sistem ve primer kan dolaşımı infeksiyonları > %80 • Gram pozitif bakteri: %30-50 • Gram negatif bakteri: %25-30 • Polimikrobiyal: %25 • Çok ilaç dirençli bakteri ve mantar: %25 • Virüsler ve parazitler: %2-4 • %30 kültür negatif (toplumdan kazanılmış) Annane. Lancet 2005;365:63
Sinyaller‘Patojen ilişkili moleküler paternler’ (PAMP) • Endotoksin (LPS) • Lipoproteinler • Dış membran proteinleri • Flajellin • Fimbria • Peptidoglikan • Lipoteikoik asit • Heat şok proteinleri • DNA fragmanları
Patogenez • Başlangıç • Erken olaylar – amplifikasyon • Geç olaylar – modülasyon/komplikasyonlar • Konakçı faktörleri - yatkınlık
İnflamasyonun Başlangıcı:Toll Benzeri Reseptörler (TLR; PRR) Monositler, makrofajlar, dendritikhücreler, nötrofiller, endotel hücreleri ‘Leucine rich repeat’ bölgesi (LRR) ‘Toll-IL 1 R’ bölgesi (TIR) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 LPS, LP, PG, CpG DNA, ds RNA, flajellin Akira. Semin Immunol 2004;16:1 Annane. Lancet 2005;365:63
TLR Sinyalizasyonu LPS CD14 Takeda. SeminImmunol 2004;16:3 Annane. Lancet 2005;365:63 IL 8, IL 10, IL 1, TNF, IL 1Ra
Sitokin Salınımı (İnflamasyonun Amplifikasyonu) • TNF • IL 1 • IL 6 Proinflamatuar medyatörler Diğer Proinflamatuar Sitokinler • Triggering receptor expressed on myeloid cells (TREM) 1 • High mobility group box (HMGB) 1
TNF • Mononükleer hücrelerden salınır • Makrofajlar • Septik şokun klasik medyatörü • Kendisini ve IL 1 ve IL 6’yı indükler • Apoptozisi indükler
IL 1 • Birçok hücre • Monositler/makrofajlar • Endotel • Epitel • Ateşin klasik medyatörü • Endojen pirojen
IL 6 • Birçok hücre • Monositler/makrofajlar • Fibroblastlar • Endotel hücreleri • TNF ve IL 1’e yanıt olarak oluşur • Akut faz reaktanlarını (CRP, fibrinojen), koagülasyon ve C5a reseptörünü indükler
HMGB1 • Nükleer ve sitozolik protein • Ölümcül sistemik inflamasyona neden olan sitokin medyatör • Aktive makrofajlar tarafından salınır • Endotoksemi ve sepsiste serum düzeyleri artar • TNF, IL 1’e oranla gecikmiş salınım Wang. J Intern Med 2004;255:320
Erken Olaylar CARS SIRS Proinflamatuar sitokinler Koagülasyon ... SIRS: Sistemik inflamatuar yanıt sendromu CARS: Karşıt antiinflamatuar yanıt sendromu
Septik Şokta Görülen Endokrin Bozukluklar Annane. Lancet 2005;365:63
Diğer Erken Olaylar • Kompleman aktivasyonu • Koagülasyon kaskadı • Kinin aktivasyonu
Kompleman Aktivasyonu ‘Özgül antiserum ile in vivo nötralizasyonu hayvan sepsis modelinde koruyucu’ Gerard. NEJM 2003;348:167
Koagülasyon Kaskadı
Koagülasyon • Ortak yolak trombin oluşumu • Fibrinojeni yıkarak fibrin pıhtısı oluşturuyor • Proinflamatuar • Mononükleer ve endotel hücrelerinden TNF ve IL 6 sekresyonunu indükliyor • Kontrol • Antitrombin III • Aktive protein C Fibrinoliz Koagülasyon
Bradykinin C5 C5a Nzeako. Arch Intern Med 2001;161:2417
Nitrik Oksid ve Sepsis • Endotelde yapısal NOS tarafından yapılıyor • Kan basıncının düzenlenmesi ve kan akımının dağılımı • İndüklenen NOS tarafından üretimi • Hipotansiyon, kardiyodepresyon ve vasküler hiporeaktivite • LPS, TNF, IL 1, INF iNOS’u indükliyor Kirkeboen. Acta Anaesthesiol Scand 1999;43:275
Geç Olaylar • Sitokin paterninde değişme • Antiinflamatuar sitokinler: IL-10, IL-4 ... Cobb. Lancet 2004;363:2076
Geç Olaylar • High mobility group box 1 (HMGB 1): proinflamatuar Wang. J Intern Med 2004;255:320
Geç Olaylar SIRS CARS Antiinflamatuar sitokinler Apoptoz Anerji İmmünosüpresyon Sekonder infeksiyonlar Hibernasyon ...
Kompansatuar Olaylar Cobb. Lancet 2004;363:2076
Genetik Faktörler • TLR mutasyonları • TLR4: Septik şoka artmış yatkınlık • TLR4 Asp299Gly polimorfizm: Beyaz ırkta %6-11 Wiersinga. Yearbook of Intensive Care and Emergency Medicine 2006;3.
Özet • Doğal immün yanıt çarpıklaşır • Pro- ve antiinflamatuarkomponentler • 4 temelerken sistem: • Sitokinler, kompleman, koagülasyon, kininler • Geç komplikasyonlar: İmmünsüpresyon ve organ disfonksiyonu