Örgütsel Davranış BUS-275/276 Yard. Doç. Dr. Bakiev, Ph.D.

1. Örgütsel Davranış BUS-275/276 Yard. Doç. Dr. Bakiev, Ph.D.

2. Örgütsel Davranış Stephen P. Robbins ve Timothy A. Judge çeviri Chapter 4 Kişilik ve Degerler

3. Bu Kısmı Okuduktan Sonra, Şunları Yapabiliyor Olacaksınız: • Kişiliği tanımlama, nasıl ölçüldüğünü ve bireyin kişiliğini hangi faktörler belirlediğini anlatmak • Myers-Briggs türü kişilik indikatör çerçevesini anlatmak ve onun güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmek • Big Five kişilik modelinde ana kişisel özellikleri belirlemek ve bu özellikler işyerindeki davranışı nasıl tahmin ettiğini göstermek • ÖD ile ligili diğer kişilik özellikleri belirleme • Değerleri tanımlama, değerlerin önemini gösterme ve terminal ve enstrümental değerleri karşılaştırma • Hoftede’nin milli kültür beş değer boyutunu tanımlamak

4. Kişilik • Bir şahısın bir şeye tepki ve başkalarla etkileşim kurmanın toplam yollarıdır(Robbins ve Judge, 2012) • Genelde ölçülebilen özellikler olarak şahısın gösterdiği utangançlık, agresivlik, itaatkarlık, tembellik, hırslılık, sadakat ve ürkeklik gibi terimler anlatılır

5. Kişiliği Ölçme • Anketleme • En yaygın • Hata eğilimli • Gözlemci-değerlendiren Anketler • Bağımsız Değerlendirme • Biraz daha kesin olabilir

6. Kişilik Tanımlayıcılar • Kalıtım en baskın faktördür • İkiz çalışmaları: genetik anne-babasından daha etkindir (Illies ve diğ., 2006) • Çevre de etki eder • Yaşlanma da yetenek derecelerini etkiler • Temel kilik sabittir (Srivastava ve diğ., 2003)

7. Kişilik Özellikleri Ölçme: Myers-Briggs Türü Gösterge • Dünyada en çaplı kullanılan kişilik –değerlendirme enstrumanı (Kennedy and Kennedy, 2004) • Şahıslar: • Dışadönük veya İçedönük (D/İ) • Algılama veya Sezgisel (A/S) • Düşünme veya Hissetme (D/H) • Değerlendirmek veya Algılama (D/A) olarak sınıflandırılmışlar • Sınıflandırmalar 16 kişilik türlerine birleştirilmistir (Ör: DSHA veya İADD) • İş performansı ile ilişkisi yoktur

8. Kişilik Özellikleri Ölçmek: Big-Five (Büyük-Beş) Modeli • Beş Özellik: • Dışadönüklük (Mutlu, duyguların serbestçe ifade etme) • Uyumluluk • Dürüstlük (alt kademe yöneticiler) • Duygusal Kararlılık (mutlu) • Deneyime Açık olma (yenilikçi) • İs performansı ile çok güçlü ilişkisi vardır (özellikle Dürüstlük ) (Barrick ve Mount, 1991; Hurtz ve Donovan, 2000)

9. Diğer Kişililk Özellikler • Çekirdek öz-değerlendirme: Pozitif çekirdek öz-değerlendirmesi olan kişiler kendilerini severler ve işyerinde kendilerini yetenekli ve etkili görürler (Erez and Judge, 2001). • Makyavelianizm: Yüksek makyavelistler pragmatik, duygusal olarak mesafeli ve araçlar sonucu haklı çıkardığı inancına daha meyilli olurlar. • Narsizm: Kendini büyük gören kişi, aşırı hayranlık talep eder, aşırı kendine yetki verme duygusuna sahip ve kibirlidir.

10. ÖD’ı Etkileyen Ana Kişilik Özellikler • Kendini İzleme • Durumsal faktörlere uymak için ve çevereye uymak için davranışı ayarlamak (Snyder, 2000) • Risk Alma • Risk alma isteği • Atürü Kişilik • Rekabetçi, Aceleci & Tahrikçi (Freidman and Rosenman, 1974) • Proaktif Kişilik • Fırsatları tespit eder, insiatif gösterir, harekete geçer ve durumu korur (Grant, 2000)

11. Değerler Değerler bizim en iyi davranış modu ve varlığın son-hali hakkında olan değerlendirmemizi temsil eden temel kararlarımızdır (Rokeach, 1973)

12. Değer Sistemleri • Kişisel değerleri öncelik sırasına göre temsil eder: • İçerik– kişiye olan önemi • Yoğunluk– diğer değerler ile karşılaştırmalı önemi • Değerler hiyerarşisi nispeten sabit olma eğili vardır • Deperler tutumlar, motivasyon ve davranış için bir temeldir • Algıyı etkiler ve objektifliği bulandırır

13. Rokeach Değer Anketi • Terminal değerler ulaşmak istediğimiz son hedefimizi tanımlar İnsanın hayatı boyunca ulaşmak istediği hedefleridir • Instrumental değerler terminal değerlere ulaşmak için tercih edilen modlar veya araçlar

14. Terminal Değerlerin Örnekleri • Konforlu yaşam (refah hayat) • Heyecanlı hayat (tahri edici, actif yaşam) • Başarı duygusu (uzun süren katkı) • Barış dünyası (savaşsız dünya) • Güzellik dünyası (tabiat güzelliği ve sanat) • Eşitlik (kardeşlik, herkese eşit fırsatlar) • Aile güvenliği (sevenlerinize iyi bakma ) • Özgürlük (bağımsızlı,serbest seçim) • Mutluluk (hoşgörü)

15. Instrumental Değerler Örnekleri • Hırslı (çok çalışkan, can atan) • Geniş görüşlü (açık görüşlü) • Yetenekli (yetkili, etkili) • İstekli (kaygısız, neşeli) • Temiz (temiz, düzenli) • Cezur (inançlarını koruyabilen) • Bağışlayıcı (affetme isteği olan) • Yardımsever (diğerlerin iyiliği için çalışan) • Dürüst (dürüst, samimi)

16. Kişilik-İş Uyumu: Holland’ın Altıgeni • İş tatmini ve işten ayrılma kişilik görev arasındaki uyuma • Yakın olan alanlar birbirine benzer • Karşıda olan alanlar birbirinde farklıdır • MeslekiTercihEnvanteranketi

17. Kişi-Organizasyon Uyumu • Çalışanların kişilikleri kurumsal kültüre uyması bir spesifik işin karakteritiklerine uymasından daha önmlidir • Bu uyum iş tatmini, kurumsal bağlılık ve işten ayrılmayı tahmin eder.

18. Global Uygulamalar • Big Five (Büyük Beş) Modeli kültürden kültüre değişiyor • En önemli farkı faktörler ve ülke türü • Değerler kültürler arası farklılık arzeder • Kültürleri değerlendirmek için iki tane çerçeve: • Hofstede • GLOBE

19. Hofstede’in Kültürleri Değerlendirme Çerçevesi Bei faktör: Güç Mesafesi Bireycilik Kolektivizme karşı Erkeklik Feminizme karşı Belirsizlikten Kaçınma Kısa süreli Oryantasyon Uzun süreli Oryanasyona karşı

20. GLOBE* Kültürleri Değerlendirme Çerçevesi • Kendine güven • Geleceğe yönelim • Cins farklılıkları • Belirsizlikten Kaçınma • Güç Mesafesi • Bireycilik/ kolektivizm • Grup içi kolektivizm • Performans oryantasyon • Insan orantasyon Devm eden dokuz faktör çalışması: *Global Leadership and Organizational Behavior Effectiveness

21. Manajerlere Uygulamalar • Kişilik: • En iyi iş uyumunu bulmak için iş, grup ve kurumları değerlendirin • İşe alımda Big Five en iyi araçlardandır • Myer-Briggs Türü Gösterge gelişim ve eğitim için iyidir • Değerler: • Tututmlar, davranışlar ve algıları çok etkiler • Bireylerin değerlerini ve kurumsal kültürü uyarlayın

22. Unutmayın… • Kişilik • Bir şahısın bir şeye tepki ve başkalarla etkileşim kurmanın toplam yollarıdır • Kolayca ölçülür • Big Five (Büyük Beş)Kişilik Özellikleri • ÖD kriterlerinin birçoğu ile alakalıdır • Davranış tahmin etmede çok faydalı olabilir • Değerler • Kültürlerarası ve kültürler içi değişiyor

23. Özet • Kişiliği tanımlama, nasıl ölçüldüğünü ve bireyin kişiliğini hangi faktörler belirlediğini anlatmak • Myers-Briggs türü kişilik indikatör çerçevesini anlatmak ve onun güçlü ve zayıf yanlarını değerlendirmek • Big Five kişilik modelinde ana kişisel özellikleri belirlemek ve bu özellikler işyerindeki davranışı nasıl tahmin ettiğini göstermek • ÖD ile ligili diğer kişilik özellikleri belirleme • Değerleri tanımlama, değerlerin önemini gösterme ve terminal ve enstrümental değerleri karşılaştırma • Hoftede’nin milli kültür beş değer boyutunu tanımlamak