Metodyka nauczania informatyki

1. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Metodyka nauczania informatyki Metody nauczania

2. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Metoda nauczania - sposób pracy nauczyciela z uczniem Cz. Kupisiewicz - „celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnościami posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych”.

3. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Dobór metod nauczania zależy od wielu czynników: • specyfiki danego przedmiotu (a nawet konkretnych lekcji), • dotychczasowego poziomu wiedzy uczniów i ich wieku, • posiadanych środków dydaktycznych, • stworzenia uczniom warunków do ich samokształcenia, • indywidualnych predyspozycji nauczyciela.

4. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Metody nauczania - klasyfikacje I. (Herbert) od żywego postrzegania do abstrakcyjnego myślenia i od niego do praktyki • metody oparte na obserwacji i pomiarze, • oparte na słowie, • oparte na czynnościach praktycznych.

5. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Metody nauczania - klasyfikacje II. (W. Okoń) koncepcja wielostronnego nauczania - uczenia się • metody podające (uczenie się gotowych treści przez opowiadanie, wykład, odczyt, pogadankę, dyskusję, prace z książką), • metody problemowe (rozwiązywanie zagadnień przez stosowanie: wykładu problemowego, metody problemowej i metod aktywizujących, wśród których bardzo popularne są gry dydaktyczne), • metody eksponujące - to przeżywanie określonych wartości przez: pokaz, film, program komputerowy, itd.), • metody praktyczne - wykonywanie czynności praktycznych.

6. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Zastanówmy się przez chwilę: • Czy i jak aktywizujemy uczniów na lekcjach elementów informatyki (lub na lekcjach innych przedmiotów) poprzez korzystanie z odpowiednich programów komputerowych?(jakie to programy, jak to robimy, czy np. znamy program Cabri) • Czy i jak wykorzystujemy programy komputerowe do zindywidualizowania nauczania. (popatrzmy pod tym kątem na przygotowane scenariusze lekcji)

7. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Zastanawiając się jak uczyć elementów informatyki, jakie metody stosować do jakich tematów - warto mieć na uwadze [źródło: National Training Laboratories, Bethel Maine, USA, za “Enterprise Education Experience” Durham University Business School] Stopień zapamiętywania przy wykorzystaniu różnych źródeł przekazu Źródło przekazu Stopień zapamiętania WYKŁAD 5% CZYTANIE 10% PRZEKAZ AUDIOWIZUALNY 20% DEMONSTRACJA 30% DYSKUSJA 50% ĆWICZENIE 75%

8. G. Gregorczyk, M. Rostkowska W myśl założeń nowej reformy mamy przygotowywać uczniów do pracy w zespole, a jednocześnie realizować interdyscyplinarność w praktyce szkolnej. Nauczyciele elementów informatyki sięgając po tematy różnych zagadnień, z różnych przedmiotów i wykorzystując przy ich realizacji narzędzia informatyczne właściwie są osobami praktycznie realizującymi tę interdyscyplinarność.

9. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Na podstawie Słownika Języka Polskiegointerdyscyplinarny to dotyczący dwu lub więcej dyscyplin naukowych, korzystający z dorobku kilku nauk; złożony z naukowców reprezentujących różne gałęzie wiedzy. Integracja natomiastto proces tworzenia się całości z jakichś części, zespalanie się elementów w całość, scalanie się, scalanie czegoś, integrowanie (tamże). Korelacja to wzajemne powiązanie, współzależność (tamże).

10. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Obecnie są już szkoły nie tylko na świecie , ale i w Polsce, w których materiał nauczania uporządkowany jest nie w przedmioty nauczania, ale tzw. Projekty: uczniowie opracowują systematycznie jakiś zbiór projektów - zagadnień, posługując się jednocześnie materiałem z wielu dziedzin. W programach szkolnych pojawią się lub pojawiają szerokie tematy i problemy, które będą uzupełniać materiał podzielony na przedmioty, a których zrozumienie, nauczenie się, rozwiązanie będzie scalać i uzupełniać materiał przedmiotowy. Wyżywienie ludzkości, zapewnienie energii, wody, zachowanie pokoju, korzyści i zagrożenia płynące z badań kosmicznych, sprawy ekologii - to przykłady takich tematów.

11. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Można w tym miejscu przypomnieć lekcję z nauczania początkowego zaprezentowaną kilka lat temu na konkursie, na temat wykorzystania narzędzi informatycznych wspomagających nauczanie. Lekcja dotyczyła legend warszawskich. Uczniowie jednej ze szkół czytali legendy warszawskie, odwiedzili miejsca związane z tymi legendami, a następnie podzieleni na małe grupy tworzyli przy pomocy komputera książeczkę z rysunkami odnoszącymi się do tych legend; każda grupa rysowała stronę odnoszącą się do jednej legendy. Wówczas jeszcze w sposób jawny nie mówiło się o nowej reformie, a nauczycielka pokazała wspaniały przykład wplecenia narzędzi informatycznych w tok lekcji, który tak naprawdę był większym projektem, integrującym wiele treści, realizującym wiele celów nauczania i był bardzo atrakcyjny dla uczniów

12. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Informatyka jest przedmiotem właściwym, aby w trakcie zajęć realizować nauczanie interdyscyplinarne. Jedną z metod aktywnego kształcenia uczniów jest metoda projektów. Projekt daje możliwość zwiększenia aktywności uczniów, jest atrakcyjny. Dzieci i młodzież najlepiej budują swoją wiedzę na podstawie przeżytego przez siebie doświadczenia. Uczą się badać, pracować prawie nad każdym tematem. Mają możliwość nauczenia się planowania swojej pracy, rozwiązywania problemów, wyszukiwania informacji i wyrażaniasiebie na wiele sposobów.

13. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Nauczyciel jest tu osobą przygotowującą uczniów, kierującą nimi, dokonuje krótkiego wprowadzenia, wskazuje (dostarcza) źródła informacji, jasno precyzuje problem, rozdziela zadania dla członków grupy, stawia wymagania, ocenia prace uczniów (wcześniej ustalając z nimi jasne kryteria)

14. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Oto teoria realizacji projektu na temat narkotyków zaprezentowana na kursie „Komputer w edukacji” przez edukatorki z Izraela. Kliknij i przełącz się do powyższej prezentacji

15. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Na lekcjach elementów informatyki, jeśli jest taka sposobność staramy się pracować metodą projektów, tzn. uczniowie pod kierunkiem nauczyciela realizują jakieś duże zadanie, np. tworzą własne strony edukacyjne w internecie (sami wybierają temat, narzędzie, ewentualnie tworzą to w grupie np. dwuosobowej) Podczas realizacji projektu korzystamy z narzędzi informatycznych. Od strony narzędzi informatycznych chcemy, aby uczniowie właściwie nauczyli się korzystać z zasobów sieci Internet, posługiwali się edytorem tekstu, arkuszem kalkulacyjnym, współopracowywali i projektowali bazę danych oraz poznali użycie języka programowania do rozwiązywania podstawowych algorytmów.

16. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Jakie mogą być przykładowe projekty nad którymi pracują uczniowie na lekcjach elementów informatyki? • wspomniane już tworzenie własnych stron edukacyjnych publikowanych w Internecie, • opracowanie i tworzenie w grupach (dwu osobowych) prezentacji dotyczących np. funkcji matematycznych, • tworzenie programów edukacyjnych do wykorzystania przez kolegów, lub nauczycieli innych przedmiotów, • wspólne tworzenie publikacji, opracowania na określony temat, • praca nad zaprojektowaniem i stworzeniem bazy danych. • i inne, zależnie od pomysłowości i inwencji nauczyciela.

17. G. Gregorczyk, M. Rostkowska • Podczas takiej pracy nauczyciel jest osobą organizującą pracę, konsultantem czuwającym nad całością, wspomaga uczniów, doradza i ocenia ich. Uczniowie zaś muszą sami aktywnie poszukiwać informacji, doskonalić swoje umiejętności, uczą się pracowaćw grupie, komunikować się ze sobą. • Nauczyciel może tematów do pomysłów poszukiwać w najbliższym otoczeniu uczniów, lub takich z którymi się oni zetkną w dalszym życiu i nauce.

18. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Projektowanie i tworzenie bazy danych może dotyczyć np. • dziennika szkolnego, • uzależnień, • krain geograficznych i zasobów tych krajów, • .... Podczas tego projektu dobrze jest, gdy uczniowie realizują go we wszystkich etapach projektowania i tworzenia bazy. tzn. od sformułowania wymagań stawianych przez zamawiającego użytkownika, poprzez działania firmy softwerowej projektującej, wykonującej, tworzącej dokumentację, wdrożenie itp..

19. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Tematy programów edukacyjnych wykonanych w określonym języku programowania lub stron internetowych najlepiej jak ustalą sami uczniowie w porozumieniu z nauczycielem. Zachęcam do odwiedzenia szkolnych stron edukacyjnych uczniów XIV LO im. S. Staszica w Warszawie oraz stron, które wykonali startując w międzynarodowym konkursie na edukacyjne strony w internecie ThinkQuest. Adres szkolnej strony: www.staszic.waw.pl.

20. G. Gregorczyk, M. Rostkowska • Podczas całego cyklu kształcenia pożądane jest, jeśli nauczyciel ma możliwość pokazania uczniom poza szkołą sposoby wykorzystania narzędzi informatycznych tzn. może zorganizować wyjście z grupą np. do biblioteki sejmowej (lub innej biblioteki, która została skomputeryzowana), redakcji gazety, radia, firmy komputerowej, laboratorium w wyższej uczelni, itp.

21. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Zachęcamy uczniów do brania udziału w różnych konkursach, które organizujemy na terenie szkoły (np. na projekt szkolnej strony www, na najlepszą grę w VB, na najlepszy pokaz funkcji matematycznych, na najlepszy poradnik lub instrukcję na zadany lub wybrany temat, pokaz w Logo, demo graficzne itp.), czy w ogólnopolskiej olimpiadzie informatycznej, w konkursach międzyszkolnych czy też w konkursach światowych (np. w ThinkQuest).

22. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Na lekcjach informatyki uczniowie mają rozwiązywać problemy z różnych dziedzin życia z wykorzystaniem metod i narzędzi informatycznych, dlatego dobrze jest, gdy nauczyciele wymieniają między sobą pomysły, które z powodzeniem realizują na swoich lekcjach. Każdy nauczyciel posiada wtedy „bank” pomysłów, z którego korzysta w razie potrzeby.

23. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Byłoby wspaniale, gdyby nauczyciele informatyki mogli i starali się konsultować z nauczycielami innych przedmiotów, aby wraz z nimi wymyślali zadania i przykłady, które poprzez zastosowanie narzędzi informatycznych byłyby dla uczniów lepiej poznane i zrozumiane.

24. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Oto pomysł zaczerpnięty z zajęć internetowych dla nauczycieli. Tzw. projekt pocztowy. Zrealizowany z uczniami I klasy Liceum podczas czterech godzin lekcyjnych. Uczniowie korzystali już z przeglądarki internetowej, wiedzą o podstawowych usługach internetowych oraz próbnie przesłali po jednym liście do kolegi, aby zapoznać się z programem do odbierania i wysyłania poczty elektronicznej. Opracowywali również różne dokumenty w edytorze. Potrafią korzystać ze schowka w środowisku Windows, czyli potrafią znalezione teksty w Internecie przekopiować do dokumentu Worda. Umieją także zapisać wybrany na stronie internetowej rysunek na swoim dysku i dalej umieścić go w swoim dokumencie.

25. G. Gregorczyk, M. Rostkowska • Uczniowie otrzymują od nauczyciela trzy dokumenty: • plan pracy, • zestaw tematów do opracowania, • kilka adresów internetowych. Gdy uczniowie mają te dokumenty przed oczami nauczyciel jeszcze raz omawia z nimi podstawowe założenia i tłumaczy jeśli coś jest nie zrozumiałe. Np. ustala, że opracowany przez uczniów dokument będzie miał około 2 stron, podkreśla, że nie powinni porozumiewać się ustnie między grupami. Ustala ustnie sposób zakończenia pracy. Gdy wszystkie opracowania zostaną przez koordynatora przesłane na konto nauczyciela, każda grupa będzie musiała przedstawić reszcie klasy to co zrobiła.

26. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Następnie dzieli uczniów na grupy po dwóch siedzących obok siebie i przydziela im nazwy kontynentów. Wypisuje jednocześnie na tablicy obok nazwy grupy nazwy kont uczniów do niej należących, po to, żeby uczniowie tworząc swoją książkę adresową uniknęli pomyłek. Nauczyciel podaje również swoje konto pocztowe. Następnie uczniowie zaczynają pracę. Ktoś z uczniów nie może znaleźć w programie pocztowym opcji do założenia książki adresowej. Głośno się oto pyta. Nauczyciel wtedy mówi, żeby z pytaniami zwracać się do niego też przez pocztę. Nauczyciel obserwuje pracę uczniów. Po jakimś czasie wysyła do wszystkich grup pytanie, czy mają już zatwierdzony temat. Z obserwacji wynika, że uczniowie są bardzo zaangażowani w to czym się zajmują. Myślę, że przez najbliższe cztery lata nauki w liceum poczta elektroniczna będzie przez nich bez żadnych oporów używana.

27. G. Gregorczyk, M. Rostkowska • Drobne przykłady i zadania realizowane na lekcjach mogą dotyczyć takich zagadnień jak: • tworzenie konstrukcji geometrycznych, • wykresy funkcji matematycznych, • rzut ukośny, • zagadnienia z ekonomii: raty, kredyty, • pisanie życiorysu, • ilustrowany zbiorek wierszy, • rozwiązywanie równania kwadratowego, • a oto przypomnienie propozycji z warsztatów metodycznych prowadzonych w OEIiZK w Warszawie

28. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Opracuj poradnik początkującego sapera. Opisz w nim zasady gry, jak rozpocząć, poradź jak grać, aby wygrać. Podaj przykłady, wskazówki, uzasadnienia, zilustruj tekst, pokaż przykład, poradź jak rozumować. Pomysł przedstawiony przez dr A. Walata

29. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Pomysł przedstawiony przez dr A. Walata. Analiza Produktu Krajowego Brutto na głowę mieszkańca w wybranych krajach Autor tego pomysłu, przedstawił go również w swojej książce i najbardziej zadowolony jest z uwagi recenzenta: „Dla autora ważniejszym staje się interpretowanie informacji (co można wyczytać z tabel), a nie samo definiowanie tych tabel (nawet najpiękniejszych) w arkuszu kalkulacyjnym”.

30. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Opracuj instrukcję obsługi kalkulatora. Podczas pracy korzystaj z pomocy systemu Windows.

31. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Wykorzystaj kalkulator do zamiany systemów liczenia.

32. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Prezentacja:Uczniowie mojej klasy Michał Bedyński Wysoki, przystojny i wcale nie zarozumiały. Znawca turystycznych szlaków Bieszczad. Uwielbia śpiewać przy ognisku, akompaniując sobie na gitarze.

33. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Zabytki kultury światowej Mauzoleum w Helikarnasie grobowiec wzniesiony dla uczczenia pamięci króla Mauzolusa

34. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Pan Tadeusz Postaraj się obliczyć na ilu dyskietkach zmieści się tekst XII Księgi Pana Tadeusza. Podaj sposób postępowania, aby rozwiązać ten problem. Czy potrafisz dać odpowiedź dokładną, czy tylko przybliżoną? Uwaga! Najciekawsze sposoby rozwiązania, będą nagrodzone biletami do teatru.

35. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Przypominam o pomysłach gier hazardowych symulowanych w arkuszu i pokazanych przez Iwonę Krajewską i Annę Olszańską

36. Twierdzenie Pitagorasa - podstawowe wiadomości PRZYKŁAD Królowie Polski epoki Renesansu Krzewy ozdobne Algorytm Euklidesa - interpretacje i zastosowania Opracował - Jan Aleksander Wierzbicki

37. Problem może być sformułowany ogólnie, bądź mieć postać szczegółowych pytań • Jaka jest podstawowa forma twierdzenia Pitagorasa? • W jakich zadaniach ma zastosowanie? • Podaj przykładowy dowód twierdzenia Pitagorasa? • Co to są trójki pitagorejskie? • Kim był Pitagoras? Opracował - Jan Aleksander Wierzbicki

38. Kto panował na tronie Polski w epoce Renesansu? Czym się wsławili poszczególni władcy? Co to był Renesans? Sztuka Renesansu. Pozostałości Renesansu w obecnej Polsce. Opracował - Jan Aleksander Wierzbicki

39. Co to są krzewy ozdobne? Definicja krzewu w odniesieniu do drzewa karłowatego. Przykłady krzewów ozdobnych. Pielęgnowanie krzewów ozdobnych. Ciekawostki z “życia krzewów ozdobnych”. Opracował - Jan Aleksander Wierzbicki

40. Co to jest algorytm Euklidesa? Gdzie ma zastosowanie? Na czym polegała starochińska forma algorytmu Euklidesa? Kim był Euklides. Zastosowania algorytmu Euklidesa we współczesnej nauce. Opracował - Jan Aleksander Wierzbicki

41. analizy sytuacji problemowej określenia istoty problemu, wyboru właściwej metody i narzędzi do rozwiązywania tego problemu, oceny skuteczności wybranego sposobu postępowania, Każde z tych zadań ma na celu nie tylko nauczenie pewnych prostych umiejętności praktycznych, lecz przede wszystkim kształcenie wielu tzw. wyższych umiejętności umysłowych, do których między innymi należą umiejętności: G. Gregorczyk, M. Rostkowska

42. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Każde z tych zadań ma na celu nie tylko nauczenie pewnych prostych umiejętności praktycznych, lecz przede wszystkim kształcenie wielu tzw. wyższych umiejętności umysłowych, do których między innymi należą umiejętności: • zmiany postępowania, jeżeli nie daje ono właściwych efektów, • jasnego przedstawienia i interpretacji wyników pracy nad problemem.

43. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Moim zdaniem: Jedną z najważniejszych rzeczy, o jakich powienien pamiętać nauczyciel, jest takie dobieranie tematów, aby były one przede wszystkim interesujące dla ucznia, a dopiero w dalszej kolejności spełniały inne wymogi dydaktyczne. Tak się dzieje, gdy uczniowie otrzymują możliwie najwięcej sposobności samodzielnej pracy, która kończy się konkretnym efektem. Nie jest przy tym najważniejsze, czy efekt ten ma praktyczne zastosowanie. Najważniejsze, by dawał satysfakcję jego twórcy.

44. G. Gregorczyk, M. Rostkowska To jest miejsce na dopisanie Twoich pomysłów. Oto one:

45. G. Gregorczyk, M. Rostkowska Koniec Dziękuję za uwagę