Opracowanie: BOMIS

1. Opracowanie:BOMIS Centrum Edukacji Techniczno - Ekonomicznej www.bomis.pl Poznań ul. Marcelińska 90 Tel. 061/ 860-22-80 fax 061/860-22-81

2. Cel prezentacji • Sposób opracowania studium wykonalności projektu inwestycyjnego dla potrzeb beneficjentów działania 1.4 „Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo- rozwojową a gospodarką SPO WKP” • Zasady budowy planu finansowego • Prezentacja przykładowego raportu BOMIS Poznań

3. Studium wykonalności(feasibility study) • Obowiązkowy dokument uzupełniający wniosek o finansowanie inwestycji z SPO • Kompendium wiedzy (ekonomicznej, technicznej, organizacyjnej ) na temat projektu • Dokument zharmonizowany z samym wnioskiem BOMIS Poznań

4. Schemat studium... BOMIS Poznań

5. Czy projekt jest wykonalny ? Czy istnieją ograniczenia natury finansowej, technicznej, organizacyjnej, prawnej lub innej, uniemożliwiające realizację projektu ? BOMIS Poznań

6. Czy projekt ma charakter trwały ? Czy przychody z prowadzonej działalności pozwolą na pokrycie kosztów eksploatacyjnych, a jeśli nie - to skąd będą pochodzić środki na zapewnienie funkcjonowania projektu w fazie poinwestycyjnej ? BOMIS Poznań

7. Czy projekt jest racjonalny finansowo i społecznie ? • Czy poprzez realizację projektu powstanie wartość dodana dla beneficjenta? • Jakie korzyści społeczne powstaną na skutek podjęcia inwestycji i jaka będzie ich wartość? BOMIS Poznań

8. Pre-Feasibility Study [1] Opracowanie wstępnego studium wykonalności pozwala na uniknięcie znaczących kosztów, związanych z bezpośrednim przejściem od fazy koncepcji do fazy realizacji BOMIS Poznań

9. Alternatywne warianty w zakresie: Nakładów inwestycyjnych Kosztów eksploatacji Lokalizacji projektu Sposobu oddziaływania na środowisko naturalne Strony technicznej projektu Dostępności wymaganych zasobów Pre-Feasibility Study [2] BOMIS Poznań

10. Umiejscowienie studiów wykonalności w procesie inwestycyjnym:cykl projektu inwestycyjnego wg Unii Europejskiej BOMIS Poznań

11. Konstrukcja typowego studium wykonalności inwestycji • Informacje ogólne o projekcie i wnioskodawcy • Streszczenie, wnioski z przeprowadzonej analizy i podsumowanie • Definicja projektu • Charakterystyka projektu • Analiza techniczna • Analiza organizacyjna • Analiza finansowa, wrażliwości oraz źródła finansowania • Analiza efektywności społeczno- ekonomicznej • Analiza oddziaływania na środowisko • Załączniki BOMIS Poznań

12. Informacje ogólne o projekcie i wnioskodawcy • Podstawowe informacje na temat podmiotów i osób odpowiedzialnych za przygotowanie i realizację projektu. • Opis ich doświadczeń zawodowych, w szczególności dotyczących sfery objętej projektem. BOMIS Poznań

13. Streszczenie wnioski z przeprowadzonej analizy • Cele oddziaływania projektu • Rezultaty • Produkty • Przewidywane nakłady inwestycyjne • Harmonogram projektu oraz trwałość • Wykonalność techniczna i instytucjonalna projektu • Beneficjenci końcowi BOMIS Poznań

14. Definicja projektu • Krótki opis przedmiotu projektu • Zakres projektu • Celowość projektu BOMIS Poznań

15. Charakterystyka projektu [1] • Informacje podstawowe (tytuł, lokalizacja). • Polityka rządowa i regionalna (sytuacja społeczno – ekonomiczna, priorytety rozwoju regionu, programy operacyjne związane z projektem. • Potencjał położenia geograficznego (infrastruktura, związek aspektu położenia gospodarczego z działalnością beneficjenta). BOMIS Poznań

16. Charakterystyka projektu [2] • Potencjał społeczno – gospodarczy (infrastruktura społeczna, zasoby ludzkie, edukacja, rynek pracy, gospodarka regionu, przemysł, MŚP, działalność badawczo – rozwojowa, analiza SWOT. • Zidentyfikowane problemy. • Logika interwencji (cele projektu, oddziaływanie, komplementarność z innymi programami i działaniami. BOMIS Poznań

17. Charakterystyka projektu [3] Analiza instytucjonalna • - wykonalność instytucjonalna projektu - status prawny beneficjenta, charakterystyka inwestora, charakterystyka zespołu zarządzającego realizacją projektu, życiorys zawodowy głównego koordynatora projektu, historia projektu, • - trwałość projektu - struktura wykonawcza inwestora , koszty eksploatacji i utrzymania inwestycji, kryteria i wymogi UE, sposób zarządzania i eksploatacji majątku w ramach projektu, koszty eksploatacji. BOMIS Poznań

18. Analiza techniczna Uzasadnienie, że proponowane rozwiązanie jest: • wykonane zgodnie z najlepszą praktyką w tej dziedzinie, • optymalne pod względem zaspokojenia popytu ze strony użytkownika, • przedstawia optymalny stosunek ceny do jakości. BOMIS Poznań

19. Analizy specyficzne dla danego rodzaju projektu /sektora • Ocena usługi związanej z przedsięwzięciem. • Analiza ekonomiczno-finansowa przedsiębiorstwa beneficjenta na tle oceny otoczenia ekonomicznego. BOMIS Poznań

20. Analiza finansowa projektu • Nakłady inwestycyjne na realizację projektu • Źródła finansowania projektu • Struktura finansowania projektu • Program sprzedaży, kalkulacja przychodów • Program kosztów eksploatacyjnych inwestora • Rachunek zysków i strat, przepływy strumieni pieniężnych z projektu • Wskaźniki finansowe (NPV, IRR) • Analiza wrażliwości projektu BOMIS Poznań

21. Analiza efektywności społeczno –ekonomicznej • Jakie efekty dla społeczeństwa zostaną wygenerowane przez projekt ? • Wskaźniki dyskontowe w odniesieniu do korzyści społecznych [tzw. ekonomiczna NPV lub społeczna NPV]. BOMIS Poznań

22. Analiza efektywności społeczno –ekonomicznej ENPV = Σ [FCFB / (1+r)n] SNP = Σ(B-C) / (1+r)n] ENPV – ekonomiczna NPV, SNPV – społeczna NPV, FCFB – wole przepływy pieniężne z projektu przed opodatkowaniem, B – wymierne korzyści społeczne generowane w ramach projektu, C – wymierne koszty społeczne powstające w ramach realizacji projektu, r – stopa procentowa wyrażająca ryzyko ekonomiczne projektu, n – lp. roku obrotowego w ramach realizacji projektu. BOMIS Poznań

23. Analiza oddziaływania na środowisko • Obowiązkowy rozdział dla wszystkich projektów finansowany przez UE (Dyrektywa Rady 85/337/EW) BOMIS Poznań

24. Podsumowanie • Struktura feasibility study modyfikowalna • Założenia realistyczne Fundusze z UE są przekazywane po, a nie przed inwestycją. Błędne plany utrudniają uzyskanie spodziewanych efektów ekonomicznych i tym samym uniemożliwiają odzyskanie wydanych pieniędzy. BOMIS Poznań

25. Elementy warsztatowe - analiza finansowa projektu BOMIS Poznań

26. Analiza finansowa projektu BOMIS Poznań

27. Plan inwestycyjny • nakłady inwestycyjne • źródła finansowania i ich koszty • harmonogram rzeczowo-finansowy • plan sprzedaży • koszty operacyjne • opodatkowanie • zmiany kapitału obrotowego BOMIS Poznań

28. Przepływy pieniężne BOMIS Poznań

29. Stopa dyskontowa BOMIS Poznań

30. Stopa dyskontowa zależność pomiędzy realną i nominalną stopą dyskontową formuła Fishera BOMIS Poznań

31. Poziom ryzyka Obszar ryzyka Ryzyko niskie Ryzyko umiarkowane, dotyczące przede wszystkim branży o ustabilizowanym poziomie przychodów i kosztów, nie generujących częstych i zmiennych cyklów koniunkturalnych [produkcja żywności, napojów]. Ryzyko średnie Ryzyko średnie, obejmujące branże o większej podatności na zmiany koniunkturalne i technologiczne, w tym branże podlegające dynamicznemu rozwojowi na rynkach lokalnych [gałęzie przemysłu lekkiego, przemysł maszynowy]. Ryzyko wysokie Ryzyko wysokie, obejmujące branże charakteryzujące się długimi cyklami inwestycyjnymi, długimi okresami zwrotu zainwestowanego kapitału, zmiennością cyklów koniunkturalnych, niską możliwością przewidywania prognoz finansowych [przemysł ciężki]. Przyjmuje się, że w odniesieniu do bazowej stopy dyskontowej zaakceptowanej dla określonej działalności gospodarczej ryzyko inwestycyjne nie powinno przekraczać 50%, w przeciwnym razie branża musiałaby być traktowana jako nieprzewidywalna. elementy ryzyka branżowego Stopa dyskontowa BOMIS Poznań

32. Szacowanie ryzyka projektu • dlaczego stosujemy formuły do szacowania ryzyka oceny inwestycji? • czy możemy dzięki nim podjąć lub zmienić decyzje inwestycyjne? BOMIS Poznań

33. Szacowanie ryzyka projektu • analiza scenariuszy [wartość oczekiwana NPV] • równoważnik pewności • stopa dyskontowa uwzględniająca ryzyko • współczynnik zmienności • analiza wrażliwości BOMIS Poznań

34. Przykład - analiza scenariuszy szacujemy prawdopodobieństwo wystąpienie poszczególnych scenariuszy inwestycyjnych BOMIS Poznań

35. Przykład - równoważnik pewności szacujemy „zagwarantowaną” część przepływów – resztę pomijamy! BOMIS Poznań

36. Przykład - analiza wrażliwości • wielkość nakładów inwestycyjnych • przesunięcia realizacyjne w czasie • poziom przychodów • poziom kosztów • poziom kapitału obrotowego • poziom stopy dyskontowej Wrażliwość projektu badamy ze względu na zmiany następujących parametrów ekonomicznych: BOMIS Poznań

37. Podsumowanie • Czy jako inwestor, mam świadomość celu i zakresu studium wykonalności projektu inwestycyjnego ? • Czy jestem w stanie przeprowadzić tę procedurę samodzielnie ? • Czy mogę skorzystać z oferty szkoleniowej [aby rozszerzyć swoją wiedzę] i/lub konsultingowej [aby zwiększyć efektywność swoich działań] ? • Jak mam oceniać zawartość merytoryczną i wartość praktyczną szkoleń z tego tematu ? BOMIS Poznań