Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu

1. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu Reforma WPR na lata 2014 -2020 ustalenia negocjacyjne Ekonomika - Ewa Karpińska Wrocław 25-10-2013

2. Wyzwania stawiane przed nową WPR • Zreformowana WPR powinna przyczyniać się do realizacji Strategii Europa 2020, w której sformułowano 3 powiązane ze sobą priorytety: • – rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji, • – rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów w sposób przyjazny środowisku i bardziej konkurencyjnej, • – rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu. • Nowa WPR - Powinna pogodzić cele produkcyjne i środowiskowe. • Cele reformy WPR: • opłacalność produkcji żywności i bezpieczeństwo żywnościowe, • zrównoważony charakter gospodarki zasobami naturalnymi i działań w dziedzinie klimatu, • zrównoważony rozwój terytorialny.

3. Reforma WPR – stan negocjacji • 25 czerwca br. • nastąpiło trójstronne polityczne porozumienie pomiędzy KE • Radą Europy oraz Parlamentem Europejskim • w sprawie rozporządzeń dotyczących kształtu WPR • na lata 2014 -2020. • Rozporządzenia dotyczyły: • płatności bezpośrednich, • wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez EFRROW, • wspólnej organizacji rynków rolnych, • finansowania, zarządzania i monitorowania WPR. • 30 września br. • Komisja Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Parlamentu Europejskiego zaakceptowała projekty rozporządzeń.

4. BUDŻET UE - 2014 -2020

5. BUDŻET UE - 2014 -2020

6. Budżet WPR 2014 -2020 Środki ze Wspólnej Polityki Rolnej przeznaczone dla Polski 32,0 mld EUR = 133,4 mld PLN

7. Budżet WPR 2014 -2020 Proponowane środki dla Polski z budżetu UE w mln EUR Źródło: MRiRW Płatności Bezpośrednie - nr 7772/13 z dnia 10. 04. 2013 r

8. Płatności bezpośrednie – I filar WPR - uzgodnienia • zgodzono się na możliwość kontynuowania uproszczonego systemu płatności bezpośrednich SAPS do 2020 r. przez państwa, które do tej pory stosowały ten system płatności, • wprowadzono nowe komponenty systemu płatności: • płatność za praktyki rolnicze korzystne dla klimatu i środowiska - „zazielenienie”, • płatności dla małych gospodarstw, • płatności dla młodych rolników, • płatności związane z produkcją, • płatności z tytułu obszarów o ograniczeniach • naturalnych - ONW nowe.

9. Zazielenianie WPR 2014-2020 • Każdy kraj członkowski na płatności proekologiczne musi obowiązkowo przeznaczyć 30% środków z koperty krajowej. • Obowiązkowe trzy praktyki zazieleniania: • dywersyfikacja upraw, • utrzymanie trwałych użytków zielonych (TUZ), • utrzymanie obszarów proekologicznych (tzw. EFA) • lub • praktyki równoważne do trzech praktyk zazieleniania • - przynoszące korzyści dla środowiska i klimatu równoważne lub wyższe niż praktyki obowiązkowe. • Lista praktyk równoważnych będzie określona w załączniku do rozporządzenia.

10. Dywersyfikacja upraw • 10 ha - próg zwalniający gospodarstwo z realizacji dywersyfikacji upraw, • dwustopniowy system realizacji praktyki: • gospodarstwa posiadające od 10 do 30 ha gruntów ornych 2 różne uprawy na gruntach ornych, w tym uprawa główna nie powinna zajmować więcej niż 75 % GO, • gospodarstwa powyżej 30 hagruntów ornych – minimum 3 różne uprawy na gruntach ornych; w tym dwie uprawy główne nie powinny zajmować więcej niż 95% GO. • Górnych pułapów upraw nie stosuje się, kiedy uprawą główną jest trawa lub inne pasze zielone na GO.

11. Trwałe Użytki zielone • obowiązek utrzymania trwałych użytków zielonych (TUZ) na poziomie gospodarstwa ograniczono do wyznaczonych przez państwa członkowskie TUZ cennych przyrodniczo na obszarach Natura 2000, obejmujących gleby torfowe i podmokłe, • utrzymanie TUZ na poziomie kraju lub regionu w przypadku gdy współczynnik udziału TUZ do całkowitej powierzchni użytków rolnych (tzw. ratio) nie spadnie poniżej 5%, • został ustanowiony system monitoringu do śledzenia zmian wielkości współczynnika udziału TUZ do całkowitej powierzchni gruntów rolnych, który pozwoli na skuteczne • i szybkie wdrożenie środków zaradczych w sytuacji, kiedy współczynnik ten ulega zmniejszeniu.

12. Obszary proekologiczyne ( EFA) • gospodarstwa, posiadające ponad 15 ha gruntów ornych z wyłączeniem TUZ będą zmuszone do utrzymywania obszarów proekologicznych, • powierzchnia przeznaczona na obszary proekologiczne (EFA) ma wynosić: • 5% pow. gruntów rolnych od 1 stycznia 2015 r. • 7% w 2018 r.

13. Obszary proekologiczyne ( EFA) • Lista obszarów, z której państwo członkowskie musi wybrać jeden bądź więcej obszarów uznanych za obszary EFA obejmuje m.in. : • obszary ugorowane, • elementy krajobrazu, włączając elementy położone na obszarze przylegającym do działki kwalifikowalnej, • strefy buforowe bez nawożenia i pestycydów, włączając strefy buforowe pod TUZ, na których może być prowadzony wypas i/lub koszenie, • międzyplony, • uprawy wiążące azot, • obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji,

14. Obszary proekologiczyne ( EFA) - cd • obszary pod zagajnikami o krótkiej rotacji, • systemy rolno-leśne, • pasy działki przylegające do krawędzi lasu, • obszary zalesione zgodnie z PROW • uprawy trwałe z obsadą więcej niż 20 drzew, ale nie przekraczającą 250 szt./ha, • uprawy trwałe na stokach o nachyleniu 10% lub więcej oraz • obszary objęte praktykami równoważnymi do zazielenienia: • program rolno-środowiskowy, • program rolno-środowiskowo – klimatyczny.

15. System dla małych gospodarstw • płatność ryczałtowa – ma zastąpić pozostałe płatności bezpośrednie, • maksymalna wysokość wsparcia na gospodarstwo może wynieść do 1250 EUR, ( od 500-1250 EUR), • rolnicy korzystający z tej formy pomocy zostaną wyłączeni z kontroli spełniania wymogów wzajemnej zgodności, a także zostaną zwolnieni z konieczności stosowania praktyk w zakresie zazielenienia, • instrument dobrowolnydla państw członkowskich i rolników.

16. Płatność dla młodych rolników • działanie obowiązkowe dla każdego Państwa członkowskiego, • na ten rodzaj wsparcia można będzie przeznaczyć do 2% koperty krajowej, • stawka płatności podstawowej dla młodych rolników będzie podwyższona o 25%, • każde Państwo członkowskie ustali limit hektarów w gospodarstwie do jakiego będzie ta płatność stosowana, • do płatności będą się kwalifikować rolnicy, którzy nie ukończyli 40 roku życia i gospodarują nie dłużej niż 5 lat.

17. Płatności związane z produkcją • Na ten rodzaj wsparcia kraje będą mogły przeznaczyć do 10% krajowej koperty krajowej, • w krajach, które stosowały SAPS, w tym Polsce do 15% koperty (13% + 2% na rośliny strączkowe), • płatność ta nie powinna prowadzić do wzrostu produkcji, • a jedynie do jej utrzymania, • sektory wsparcia: zboża, nasiona oleiste, rośliny wysokobiałkowe, rośliny strączkowe, len, konopie, ryż, orzechy, ziemniaki skrobiowe, mleko i przetwory mleczne, nasiona, mięso baranie i mięso kozie, wołowina i cielęcina, oliwa z oliwek, jedwabniki, susz paszowy, chmiel, burak cukrowy, owoce i warzywa oraz zagajniki o krótkiej rotacji.

18. Wsparcie uzupełniające • Kraje członkowskie stosujące system SAPS w tym Polska będą mogły kontynuować do 2020 r. płatności z budżetu krajowego dla sektorów wspieranych obecnie w ramach płatnościuzupełniających. • Podstawą do ustalenia wysokości wsparcia krajowego będzie kwota płatności uzupełniających zatwierdzona • przez KE na 2013 r. • Wysokość wsparcia ma być stopniowo zmniejszana o 5 punktów procentowych w stosunku do 2013 roku, zaczynając od 75% w roku 2015, do 50% w roku 2020.

19. Pozostałe płatności bezpośrednie • Capping -degresywność – ograniczenie płatności dla największych gospodarstw: • 150 tys. euro rocznie - próg powyżej, którego kwota wsparcia, po odjęciu kosztów pracy najemnej, będzie redukowana liniowo o 5%. • 300 tys. euro rocznie brak płatności, • środki uzyskane z redukcji będą wykorzystane w II filarze w danym państwie członkowskimi na rozwój obszarów. • Dyscyplina finansowa • po przekroczeniu przez kraje członkowskie limitów budżetowych na I filar WPR uruchomiony zostanie mechanizm obniżenia płatności bezpośrednich, który obejmie gospodarstwa rolne otrzymujące ponad 2 tys. euro.

20. Pozostałe płatności bezpośrednie cd. • Redystrybucja płatności • możliwość zastosowania przez państwa członkowskie dodatkowej płatności do jednakowej liczby pierwszych hektarów (w każdym gospodarstwie), nie większej niż 30 halub niż średnia powierzchnia gospodarstwa w kraju – maksymalnie do 30% koperty krajowej. • Przepływ środków finansowych pomiędzy filarami • państwa członkowskie stosujące system płatności SAPS będą miały możliwość przesunięcia środków finansowych między filarami (do 25% z II filaru na • I filar w latach 2015-2020).

21. Pozostałe płatności bezpośrednie cd. • Aktywny rolnik • aby skierować płatności bezpośrednie wyłączniedo rolników czynnych zawodowo, w projekcie rozporządzenia wprowadzono tzw. definicję aktywnego rolnika, • z płatności bezpośrednich będą wykluczane obszary, na których nie prowadzi się prawdziwej działalność rolniczej (np. lotniska, koleje, obiekty sportowe etc.), • każde państwo członkowskie będzie musiało ustalić listę obszarów i podmiotów wykluczonych z płatności . Zasady te nie obejmą podmiotów, które otrzymują płatności do 5 tys. euro.

22. Propozycja struktury kopert krajowych według KE Premia dla młodych rolników do 2% koperty ………………….. Płatności dla obszarów z ograniczeniami naturalnymi do 5% koperty …………………………………… Wsparcie powiązane z produkcją od 5-10% koperty …………………………………………………….. Uproszczony system dla małych gospodarstw do 10% koperty ……………………………………………………………………... Płatność proekologiczna 30% koperty krajowej ………………………………………………………………………………… Płatność podstawowa źródło: Biuletyn Informacyjny ARR nr 3/2013

23. Wspólna organizacja rynków • Mechanizmy zarządzania rynkami rolnymi: • Kwoty mleczne będą obowiązywać do 2015 r. • Kwoty cukrowe będą obowiązywać do 30 IX 2017 r. • Funkcjonujące dotychczas systemy interwencji publicznej oraz dopłat do prywatnego przechowywania – zostaną udoskonalone – cel zwiększenie skuteczności reagowania w sytuacji wymagającej podjęcia działań (obszar dyskusyjny do końca nie ustalony) • Kontynuowane będą programy: • „Owoce w szkole” • „Mleko w szkole”

24. PROW 2014 -2020 – projekt • Nowy PROW • musi realizować trzy cele horyzontalne jakimi są : • Innowacyjność • Zmiana klimatu zgodnie ze • Środowisko • musi się mieścić, zgodnie z przepisami unijnymi w granicach 6 piorytetów, które określa projekt rozporządzenia EFRROW* • *Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich Strategią Europa 2000

25. PROW 2014 -2020 – projekt • Nowy PROW: • będzie spójny z innymi programami operacyjnymi wspierającymi działania rozwojowe kraju środkami unijnymi, • wykorzysta dotychczasowe doświadczenia z realizacji poprzednich programów, • planowana regionalizacja oraz możliwość wyboru przez województwa poszczególnych programów z całego pakietu działań - wybór mechanizmów pomocowych przez regiony.

26. PROW 2014 -2020 – projekt • PROW na lata 2014-2020 będzie realizował następujące priorytety: • Priorytet pierwszy – transfer wiedzy i innowacje - zwiększanie innowacyjności, wzmacnianie powiązań pomiędzy praktyką a badaniami naukowymi. • Priorytet drugi – konkurencyjność rolnictwa i żywotność gospodarstw - 2 cele: • ułatwianie restrukturyzacji gospodarstw stojących przed problemami strukturalnymi oraz umożliwianie ich uczestnictwa w rynku, • ułatwianie wymiany pokoleniowej w sektorze rolnym.

27. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • modernizacja gospodarstw rolnych – inwestycje w gospodarstwach rolnych, prowadzące do poprawy wyników ekonomicznych, oszczędne gospodarowanie energią i wodą, • pomoc dla gospodarstw do 300 ha oraz o wielkości ekonomicznej od 15 tys. do 100 tys. euro standardowej produkcji ( SP), • wysokość pomocy (propozycja) • 200 tys. zł zakup maszyn i inne inwestycje, • 500 tys. zł na budowę lub modernizację budynków • inwentarskich, • wysokość pomocy 40% kosztów inwestycji, • warunek - prowadzenie rachunkowości rolnej.

28. PROW 2014 -2020 – projekt • Propozycje wspieranych inwestycji: • szczególnie wspierane mają być inwestycje w budynki gospodarcze służące: • produkcji mleka, bydła mięsnego, • produkcji trzody - prosiąt, ( wyłączone kurniki), • przechowalnictwu produktów rolnych pochodzących z gospodarstwa: zboża, owoce, inne, • stanowiące projekty zbiorowe realizowane przez co najmniej 2 rolników, • gospodarstwom ekologicznym lub prowadzącym integrowaną produkcję, • służące poprawie produktu lub zwiększeniu wartości dodanej produktu w tym przygotowanie do sprzedaży, • zakładanie plantacji wieloletnich.

29. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • restrukturyzacja małych gospodarstw- granty dla małych gospodarstw – nowość - na zwiększenie standardowej produkcji (SO) oraz konkurencyjności - szansa na rozwój. • Warunki: prowadzenie działalności rolniczej w celach zarobkowych w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, • wyjściowa wielkość ekonomiczna od 2 tys. do 15 tys. euro, • docelowa wielkość ekonomiczna – nie mniej niż 15 tys. euro, wzrost musi wynieść co najmniej 20% wartości wyjściowej, • prowadzenie rachunkowości rolnej. • Wysokość planowanej premii – 60 tys. zł

30. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • premie dla młodych rolników- działanie dość podobne do funkcjonującego obecnie. • Warunki : po raz pierwszy rozpoczęcie prowadzenia gospodarstwa rolnego, wiek do 40 lat, wykształcenie rolnicze, • pow. docelowa gospodarstwa – nie mniej niż średnia powierzchnia gospodarstwa w woj. do 300 ha max, • wielkość ekonomiczna SP nie mniej niż 20 tys. euro do max. 100 tys. euro, • stanowi własność beneficjenta lub dzierżawę z AWRSP • jednostki samorządu terytorialnego. • Wysokość planowanej premii – do uzgodnienia ? (premia wypłacana w 2 ratach)

31. PROW 2014 -2020 – projekt • Priorytet trzeci – łańcuch żywnościowy i zarządzanie ryzykiem • 2 cele: • integrowanie producentów z łańcuchem żywnościowym, • wspieranie zarządzania ryzykiem w gospodarstwie.

32. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • dotacje dla gospodarstw rolnych wdrażających systemy jakości, refundacja kosztów certyfikacji, • przetwórstwo i marketing produktów rolnych, • tworzenie grup producentów rolnych, • podstawowe usługi i odnowa na obszarach wiejskich – budowa targowisk , dróg lokalnych, • przywracanie potencjału produkcji rolnej, zniszczonego w wyniku klęsk żywiołowych.

33. PROW 2014 -2020 – projekt • Priorytet czwarty – ukierunkowanie wsparcia na odtwarzanie, ochronę i wzmacnianie ekosystemów • -realizowany przez 3 cele: • odtwarzanie i zachowanie bioróżnorodności, • działania na obszarze Natura 2000, • poprawa gospodarki wodnej, poprawa gospodarowania glebą.

34. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • program rolno-środowiskowy - ochrona siedlisk przyrodniczych, różnorodności krajobrazu, zasobów genetycznych roślin i zwierząt, zrównoważone gospodarowanie środkami do produkcji rolnej, • rolnictwo ekologiczne – pomoc dla gospodarstw, • płatności Natura 2000 – ochrona siedlisk cennych przyrodniczo i zagrożonych gatunków roślin oraz zwierzą, • płatności ONW, • scalanie gruntów.

35. PROW 2014 -2020 – projekt • Priorytet piąty – gospodarowanie zasobami i przechodzenie na gospodarkę niskoemisyjną realizowany przez 4 cele szczegółowe: • poprawa efektywności korzystania z zasobów wodnych, • poprawa efektywności korzystania z energii, • ułatwianie dostaw i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, • redukcja emisji podtlenku azotu i metanu z rolnictwa oraz pochłanianie dwutlenku węgla w rolnictwie i leśnictwie.

36. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działanie: • Zalesianie i tworzenie terenu zalesieniowego. • Zasady przyznawania pomocy podobne do obecnie obowiązujących. • Warunki: beneficjent jest właścicielem gruntów przeznaczonych do zalesienia, • do zalesienia będą mogły być przeznaczane grunty przewidziane do zalesienia w planach zagospodarowania przestrzennego, • zalesienia gruntów rolnych będą wykonywane na gruntach rolnych użytkowanych jako grunty orne oraz sady, • minimalna powierzchnia zalesienia 0,5 ha, maksymalna powierzchnia -20 ha.

37. PROW 2014 -2020 – projekt • Priorytet szósty – włączenie społeczne, redukcja ubóstwa, promowanie rozwoju gospodarczego na obszarach wiejskich - realizowany przez 2 cele: • ułatwianie różnicowania działalności, zakładanie małych przedsiębiorstw, • tworzenie miejsc pracy i wspieranie lokalnego rozwoju.

38. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich – zarówno dla rolników oraz członków ich rodzin • premia 100 tys. zł na tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, • podstawowe usługi i odnowa wsi na obszarach wiejskich: • odbudowa i poprawa stanu dziedzictwa kulturowego wsi, • rozwijanie infrastruktury handlowej, budowa obiektów przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, • tworzenie, ulepszanie lub rozbudowa infrastruktury małej skali.

39. PROW 2014 -2020 – projekt • Planowane działania: • pakiet działań LEADER, obecnie funkcjonujący - obowiązkowe przeznaczenie do 5% budżetu PROW na to działanie– nowość • operacje wdrażane przez LGD w ramach lokalnej strategii rozwoju: • transfer wiedzy i innowacji oraz doradztwo (szkolenia), • przetwórstwo i marketing produktów rolnych, w tym inkubatory kuchenne - beneficjent - mikroprzedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa, przygotowania do sprzedaży i wprowadzania do obrotu produktów rolnych oraz rolnicy prowadzący działalność gospodarczą lecz ubezpieczeni w KRUS – nowość, • rozwój przedsiębiorczości – beneficjent - mikro- lub małe przedsiębiorstwo.

40. Nowy PROW 2014 -2020 – konsultacje społeczne • Nowe podejście do procesu programowania polega na ścisłej koordynacji polityki rozwoju obszarów wiejskich z innymi politykami unijnymi, które zawarte są we Wspólnych Ramach Strategicznych oraz Umowach Partnerskich. • Każdy kraj członkowski w 2014 r. będzie zawierał • z KE „Umowę Partnerską” opisującą cele i kierunki wydatkowania środków finansowych w ramach przygotowanych programów operacyjnych finansowanych z funduszy unijnych. • Projekt PROW 2014-2020 zamieszczony jest na stronie: • http://www.minrol.gov.pl

41. Okres wdrożenia nowego WPR • Do końca 2014 r. Komisja Europejska musi przygotować przepisy wykonawcze do rozporządzeń Rady i Parlamentu. • Rok 2014 w przypadku płatności bezpośrednich będzie traktowany jako przejściowy, a część nowych wymogów będzie wdrożona, począwszy od 2015 roku.

42. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

43. Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego we Wrocławiu ul. Zwycięska 8, 53-033 Wrocław email: sekretariat@dodr.pl www.dodr.pl