Tja, wat zal ik zeggen…

1. Tja, wat zal ik zeggen… Met cliënten in gesprek over spiritualiteit Welkom ! Symposium 27 september 2010, 13.30 -17 uur, Locatie: In de driehoek, Utrecht, georganiseerd door:

2. www.netwerklevensvragen.nl Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen wil ervoor zorgen dat ouderen, zeker als ze kwetsbaar zijn, kunnen rekenen op aandacht voor en ondersteuning bij hun levensvragen. En dat vrijwilligers en beroepskrachten kunnen rekenen op training en ondersteuning bij het omgaan met deze vragen. Aandacht voor levensvragen bij ouderen is een vanzelfsprekende zaak, die zijn plaats heeft in het beleid van zorg- en welzijnsinstellingen. Het Expertisenetwerk is een samenwerkingsverband van: Actiz, Agora, Humanistisch Verbond, MOgroep, PCOB en UnieKBO, PThU, Reliëf, Vereniging Het Zonnehuis en Vilans.

3. www.vereniginghetzonnehuis.nl Vereniging Het Zonnehuis, bakermat van de verpleeghuiszorg in Nederland (Zonnehuis Groep), zet zich in voor waardige zorg en doet dit door wetenschappelijk onderzoek en vernieuwende projecten in de ouderenzorg mogelijk te maken. Vereniging Het Zonnehuis onderscheidt zich door de ambitie op het voortdurend bevorderen van een sociale gemeenschap waarin alles draait om hoogwaardige zorg, verpleging en welzijn en kwaliteit van leven voor onze cliënten. Ons merkteken symboliseert openheid, verbinding en kwaliteit. Cliënten, naasten, vrijwilligers en medewerkers zijn vanuit deze inspiratie met elkaar verbonden. Dit wordt weerspiegeld in ons merkteken. Mensen ontmoeten en herkennen elkaar in hun behoefte om op een betrouwbare, betrokken en betekenisvolle manier zorg voor elkaar te dragen. Vereniging Het Zonnehuis is kernpartner in het Expertisenetwerk.

4. waardige zorg:mensen die zorg hebben voor elkaar waardigheid – relationeel – identiteit & autonomie

5. Geestelijke Verzorging in de context van de Nieuwe Ouderenzorg (2004 – 2011) (www.nieuwemaas.nl/over-nieuwe-maas/onderzoek/63-betekenis-geestelijke-verzorging) • In kaart brengen van de aard van de behoefte aan geestelijke zorg onder: bewoners, familie, medewerkers, vrijwilligers • In kaart brengen aandacht voor geestelijke zorg op alle niveaus binnen de zorgorganisatie en daarbuiten (politiek, zorgkantoor, levens-beschouwelijke organisaties) (Zie: Tijdschrift voor Geestelijke Verzorging jrg. 8, no 35 (juni 2005), 25-33)

6. (Hoe) kunnen andere werkers in de zorg – naast geestelijk verzorger en/of eigen pastor – bijdragen aan gerichte aandacht voor spiritualiteit? Scores individueel contact: N = 36 personen Zie: Tijdschrift voor Geestelijke Verzorging jrg. 10, no. 45 (december 2007), 18-44

7. Er zijn voor de ander houdt ondermeer in: • Onverdeelde aandacht • Wederkerigheid • Waarom verzorgende bij uitstek geschikt: • 24 uurs zorg Al iets van wederkerigheid • Intiem contact Laagdrempelig contact • Waarom handreiking Tja + DVD: • Zichzelf niet altijd bewust van deze rol • Houding varieert: vraag afwachten, signaleren + doorverwijzen, zelf vraag verkennen + iets doen • Voelt zich soms onthandt • Worsteling tussen afstand - nabijheid • Ook andere professionals en vrijwilligers toerusten: • Is niet iets wat je bij protocol kunt regelen

8. Voorafgaand boek: Levensthema’s: Gevoelens Levensbalans Zintuigen / Zintuiglijke waarneming Speciale gelegenheden Spiritueel Kerkelijke feestdagen Verkrijgbaar: www.uitgeverijboekencentrum.nl

9. Elizabeth Johnston Taylor Gepromoveerd Verpleeghuiswetenschappen Gespecialiseerd in Oncologie Verpleegkunde Geschoold in geestelijke verzorging en geestelijke begeleiding Meer dan 50 publicaties En 8 onderzoeksprojecten Werkzaam in Californië, VS.

10. Methode: 1. Spiritualiteit, wat is het 2. Heb ik het zelf ook? - ben ik me dat bewust - heb ik er gemak/last van - hoe blijf ik staande 3. Wat hoor of zie ik ervan bij cliënten: - niet alles wordt gezegd - niet alles is wat het is - als je geen woorden (meer) hebt… 4. Wat kan ik zelf doen - extra belangrijk wanneer uitstel niet mogelijk is - verrijkt je vak èn jezelf Oefeningen + DVD

11. Tja, wat zal ik zeggen… Met cliënten in gesprek over spiritualiteit UniekSamenwerkingsproject Geestelijk Verzorgers Zonnehuisgroep e.a. Boek + DVD: DVD:

12. Aandacht die heilzaam werkt • Eigen accenten: • Gericht op niveau 3 verzorgenden • Sluit aan bij: • - Normen Verantwoorde Zorg • - i.h.b. Mentaal Welbevinden • Speciale aandacht voor: • - Omgaan met dementie • - Non-verbale aspecten • Eigen praktijkvoorbeelden • Werkbladen: • www.zonnehuisgroep.nl/tja en….

13. Ans Kortekaas Bart Swets Bertie van Dam Hans Tenwolde Josee Goes Wendy Zwiers VanderhorstMedia Bart van der Horst