LÝ THUYẾT LỢI THẾ SO SÁNH CỦA D. RICARDO

LÝ THUYẾT LỢI THẾ SO SÁNH CỦA D. RICARDO (THE COMPARATIVE ADVANTAGE THEORY) • Khái niệm lợi thế so sánh: Lợi thế so sánh là sự khác biệt tương đối về năng suất lao động (hay chi phí lao động) giữa 2 quốc gia về một sản phẩm

6 1 4 2 Ví dụ về lợi thế so sánh • Mỹ có lợi thế tuyệt đối về cả hai sản phẩm: (lúa mỳ: 6 > 1 và vải: 4 > 2) • Có lợi thế so sánh: • Có lợi thế so sánh thì sẽ có mậu dịch ≠

Khi không có mậu dịch: • Xác định giá so sánh của lúa mỳ và vải tại Mỹ và Anh khi không có mậu dịch • Từ đó xác định lợi thế so sánh của 2 quốc gia

C Pw 2C 3 Pw Pc 2 2 Pc 2 1 )UK )UK )US )US ( ( ( ( 3 Pw Pc Pw 2 2 3 Pc Mỹ Anh 1giờ LĐ ↔ 6W = 4C 1giờ LĐ ↔ 1W = 2C 1W = 1W = Giá so sánh lúa mì tại Mỹ Giá so sánh lúa mì tại Anh < = = > = = Giá so sánh vải tại Anh Giá so sánh vải tại Mỹ

Khi có mậu dịch: • Cơ sở mậu dịch: Lợi thế so sánh. • Mỹ có lợi thế so sánh về lúa mỳ Giá so sánh lúa mỳ tại Mỹ rẻ hơn so với Anh (2/3 < 2) • Anh có lợi thế so sánh về vải Giá so sánh vải tại Anh rẻ hơn so với Mỹ (1/2 < 3/2) • Mô hình mậu dịch: • Mỹ xuất khẩu lúa mì, nhập khẩu vải • Anh xuất khẩu vải, nhập khẩu lúa mỳ.

Pw 2 Pc Pc Pw Pc 1 Pw 3 Pc 3 Pc 2 Pw 2 Pw Pw Pc ( ( ( ( ( ( )UK )US )US )T )T )UK Tỷ lệ trao đổi: (Giá so sánh của sản phẩm) • Giá so sánh lúa mỳ khi có thương mại : < < = = 2 • Giá so sánh vải khi có thương mại : < < = =

Lợi ích mậu dịch: (Thông qua tiết kiệm chi phí lao động): • Khi có thương mại: Mỹ trao đổi với Anh theo giá (Pw/Pc)=1: Mỹ xuất khẩu 6 lúa mỳ (6W) đổi lấy (nhập khẩu) 6 vải (6C). • Kết quả: Mỹ tiết kiệm được 0,5 giờ lao động Anh tiết kiệm được 3 giờ lao động

MINH HỌA LỢI ÍCH MẬU DỊCH 6W MỸ ANH 6C Có 6C Có 6W Ko TM Ko TM Có TM Có TM SX 6C SX 6W SX 6W SX 6C 1,5h 1h 3h 6h Tiết kiệm: 0,5h Tiết kiệm 3h

Nội dung lý thuyết lợi thế so sánh. • Các giả thiết: Giống lý thuyết lợi thế tuyệt đối • Phát biểu: Nếu mỗi quốc gia chuyên môn hóa sản xuất và xuất khẩu sản phẩm mà mình có lợi thế so sánh và nhập khẩu sản phẩm mà các quốc gia khác có lợi thế so sánh, thì tất cả các quốc gia đều có lợi.

Công thức tổng quát: • a1 là năng suất lao động sản phẩm A tại quốc gia 1. • b1 là năng suất lao động sản phẩm B tại quốc gia 1. • a2 là năng suất lao động sản phẩm A tại quốc gia 2. • b2 là năng suất lao động sản phẩm B tại quốc gia 2. (chi phí lao động α1 = 1/a1) (chi phí lao động β1= 1/b1) (chi phí lao động α2 = 1/a2) (chi phí lao động β2= 1/b2)

α2 a1 a2 α1 a1 b1 b2 β2 b2 β1 a2 b1 Nếu: ↔ ↔ > > < • Cơ sở mậu dịch: Lợi thế so sánh • QG 1 có lợi thế so sánh về s/p A • QG 2 có lợi thế so sánh về s/p B • Mô hình mậu dịch: • QG 1 xuất khẩu s/p A, nhập khẩu s/p B • QG 2 xuất khẩu s/p B, nhập khẩu s/p A Thì:

α2 a1 Pa β2 β1 Pb Pa b1 Pb a2 Pa b2 α1 Pb Pa β1 Pa b1 b2 Pb a1 a2 β2 α2 Pa Pb Pb α1 ( ( ( ( ( ( )T )2 )T )1 )1 )2 Tỷ lệ trao đổi: (Giá so sánh của sản phẩm) • Giá so sánh sản phẩm A < < = = = = • Giá so sánh sản phẩm B : < < = = = =

a1 a2 a2 a1 b1 b2 b2 b1 CÓ MẬU DỊCH Có lợi thế so sánh ↔ ► ≠ • Vì giá so sánh cùng 1 sản phẩm tại 2 quốc gia sẽ khác biệt Không có lợi thế so sánh KHÔNG MẬU DỊCH ↔ ► = • Vì giá so sánh cùng 1 sản phẩm tại 2 quốc gia bằng nhau

Lý thuyết lợi thế tuyệt đối từ giác độ lợi thế so sánh: • a1 là năng suất lao động sản phẩm A tại quốc gia 1 (chi phí lao động α1 = 1/a1) • b1 là năng suất lao động sản phẩm B tại quốc gia 1 (chi phí lao động β1 = 1/b1) • a2 là năng suất lao động sản phẩm A tại quốc gia 2 (chi phí lao động α2 = 1/a2) • b2 là năng suất lao động sản phẩm B tại quốc gia 2 (chi phí lao động β2 = 1/b2)

a1>a2 b1<b2 Nếu: • Theo lý thuyết lợi thế tuyệt đối: • QG 1 có lợi thế tuyệt đối về s/p A • QG 2 có lợi thế tuyệt đối về s/p B • QG 1 xuất khẩu s/p A, nhập khẩu s/p B • QG 2 xuất khẩu s/p B, nhập khẩu s/p A • Theo lý thuyết lợi thế so sánh: a1 b1 a2 b2 QG 1 có lợi thế s/sánh về A QG 2 có lợi thế s/sánh về B > Lý thuyết Lợi thế tuyệt đối là trường hợp đặc biệt của Lý thuyết Lợi thế so sánh

Lợi thế so sánh dưới góc độ tiền tệ. • Thực tế, thương mại hàng hoá được thực hiện thông qua tiền tệ, hiếm khi được trao đổi theo kiểu hàng đổi hàng (theo giá so sánh) • Trong điều kiện như vậy lý thuyết so sánh có còn đúng hay không? • Trở lại ví dụ phần 1: Mỹ có lợi thế s/sánh về lúa mỳ, Anh có lợi thế s/sánh về vải. Mỹ xuất khẩu lúa mỳ, nhập khẩu vải Anh sẽ xuất khẩu vải, nhập khẩu lúa mỳ

$6/h £1/h Tỷ giá hối đoái: E - £1 đổi E đơn vị $ Anh ($) E=0,5 E=2 E=4 > < < $1 $0,5 $2 $4 £1 > > < $1,5 0,5£ $0,25 $1 $2 Ko MD Có MD Ko MD Quy luật LTSS vẫn đúng

Điều kiện đối với tỷ giá hối đoái • Mậu dịch vẫn diễn ra đúng theo mô hình khi trao đổi thông qua tiền tệ. • Mậu dịch không diễn ra với tất cả các mức tỷ giá. • Vậy thì điều kiện đối với tỷ giá GBP/UDS (Bảng Anh/USD) như thế nào để mậu dịch xảy ra?

Điều kiện đối với tỷ giá hối đoái • Giá lúa mỳ tại Mỹ: (Pw)US = $1 Giá vải tại Mỹ: (Pc)US = $1,5 • Giá lúa mỳ tại Anh: (Pw)UK = £1 Giá vải tại Anh: (Pc)UK = £0,5 • Tỷ giá hối đoái: E - £1 đổi E đơn vị $ • Giá lúa mỳ tại Anh quy $: (Pw)UK = $1*E Giá vải tại Anh quy $: (Pc)UK = $0,5*E • Để mậu dịch diễn ra thì: Giá lúa mỳ tại Mỹ rẻ hơn tại Anh: Và Giá vải tại Anh rẻ hơn tại Mỹ: • Tức là: } $1<$1*E $0,5*E<$1,5 < < 1 E 3

Giá trị và hạn chế của lý thuyết lợi thế so sánh: • Giá trị: Lý thuyết lợi thế so sánh đã chứng minh sự tồn tại lợi ích mậu dịch quốc tế cho tất cả các quốc gia tham gia, thậm chí đối với các quốc gia không có lợi thế tuyệt đối về tất cả các sản phẩm. (Quốc gia không có lợi thế tuyệt đối về tất cả các sản phẩm vẫn có thể trao đổi thương mại và thu lợi từ mậu dịch)

Hạn chế: • Hạn chế của Ricardo là giả thiết lao động là yếu tố sản xuất duy được sử dụng. • Trên thực tế thì lao động không phải là yếu tố duy nhất, mà còn có nhiều yếu tố khác như: đất đai, vốn, công nghệ… • Và như vậy thì quy luật lợi thế so sánh có còn đúng hay không? • Điều này được giải quyết bằng lý thuyết chi phí cơ hội của Haberler.

HẾT

LÝ THUYẾT LỢI THẾ SO SÁNH CỦA D. RICARDO