Działanie 2.4 Optymalizacja polskiego prawa zamówień publicznych

1. Działanie 2.4Optymalizacja polskiego prawa zamówień publicznych • Anna-Henriette Herrmann, Berlin • Henning Erbe, Monachium

2. Serdecznie witamy • ● Sprawy organizacyjne • ● Prezentacja uczestników

3. Zadanie • ● Porównanie prawa zamówień publicznych Polski, Niemiec i innych państw członkowskich • ● Ustalenie tzw. „Best Practice” • ● Możliwości ulepszenia prawa polskiego • ● Opracowanie propozycji ulepszenia

4. Porównanie prawa polskiego, niemieckiego i UE • ● istotne postanowienia w zakresie unikania korupcji • ○ polska ustawa Prawo zamówień publicznych z 29.01.2004 • ○ niemieckie prawo zamówieńpublicznych po reformie zakończonej 01.11.2006 • ○ europejskie dyrektywy w sprawie prawa zamówień publicznych

5. „Best Practice” – centralizacja zamówień • ● elektronicznaplatforma zamówień publicznych BMI • - " - " – niemieckiej administracji celnej • ● Podobne systemy • ○ Brazylia (COMPRASNET) • ○ Chile (CHILECOMPRA) • ○ Kanada (MERX) • ○ Korea (GePS) • ○ Meksyk(COMPRANET) • ○ Singapur (GEBIZ) • ○ USA (CBDnet) • ● Czy potrzebne jest w Polsce 55.000 jednostek udzielających zamówienia publiczne?

6. Centralny i zdecentralizowany system jednostek udzielających zamówienia w Niemczech ● Co do zasady - samodzielnośćposzczególnych zamawiających ● Powstawanie od lat centralnych jednostek zamówieńz przyczyn praktycznych ● Problematyka strukturalnego przyporządkowania centralnej jednostki zamówień publicznych przy premierze

7. Korupcja w praktyce zamówień w Niemczech- Zapobieganie i zwalczanie - • ● Zasadaniedyskryminowania i przejrzystościw prawie • zamówień publicznych • ● Wytyczne w zakresie prewencji korupcji • ● Ogólnoprewencyjnedziałanie • ○ zespołu znamion czynu przestępczego • ○ prawa urzędniczego i dyscyplinarnego • ○ przepisów o wykroczeniach • ○ blokad zamówień, w szczególności „koordynowanych blokad zamówień“ • ○ działań wewnątrzzakładowych (w oparciu o prawo pracy)

8. Szczegóły • ● Strategie i działania w zakresie prewencji korupcyjnej • ● Zapobieganie korupcji przy udzielaniu zamówień publicznych • ● Jak można wykryć korupcję?

9. Ochrona prawna • ● Porównanie ochrony prawnej w zamówieniach w Polsce i w Niemczech w oparciu o wytyczne Wspólnoty Europejskiej w tym zakresie • ○ analizapolskiej ochrony prawnej w zamówieniach publicznych – streszczenie – • ○ krótka prezentacja ochrony prawnej w Niemczech

10. ○ Porównanie • Patrz także materiał Bureau of Appeals of the PPO,Referat Remedies in the Polish Public ProcurementSystem • ○ Problem szczególny: zastąpienie sądu arbitrów przez sąd państwowy?

11. ○ Sumaryczne porównanie z systemami ochrony prawnej np. Austrii i Czech • ○ Perspektywy związane z przyszłą dyrektywą WEw sprawie zmian dyrektyw WE w sprawie środków ochrony prawnej

12. Doświadczenia w zakresie stosowania nowych wytycznych koordynacji zamówień publicznych • ● Raporty niemieckich ekspertów z Departamentu Zamówień Publicznych Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych • wszczególności o zamówieniach online • ● Proceswdrażania do wewnętrznych przepisów prawnych dyrektyw UE w sprawie zamówień publicznych • ● Dyrektywy UE w sprawie zamówień publicznychwdrożone do niemieckiego prawa zamówień publicznych

13. Umowy ramowe (tekst jednolity art. 99ff pzp) • ● Uzgodnienie • ○ wielkości towaru i okresu dostawy • ○ odbioru towaru w partiach • ● Zalety • ○ nabywca: • ■ niższa cena • ■ prostszy odbiór • ○ sprzedający: • ■ bezpieczeństwo zbytu i planowania produkcji

14. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Wzmocnienie funkcjiiwydajności UZP • ○ Zwiększenie liczby kontroli następczych (art. 170 pzp) • o Kontrole „na miejscu" (art. 161 pzp) • o Przedkładanie oryginałów dokumentów (art. 163 pzp) • o Instytucja jako centrum kompetencji

15. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Personalne wzmocnienie działu kontroli • ○ 2005: 36 kontroli ex post (2004: 21) • ○ fakultatywne kontrole ex ante: brak

16. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Rozwój personalny pracowników działu kontroli • ○ wzmocnienie kompetencji technicznych, ekonomicznych i finansowych • ○ trening praktyczny w jednostce zamówień publicznych • ○ aktywne doradztwo i szkolenia dla personelu jednostek zamówień

17. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Stworzenie systemu wymiany informacji z innymi instytucjami kontrolnymi w kraju • ○ wymiana informacji o rozpoznaniach z izbami obrachunkowymi w kraju • ○ utworzenie prewencyjnej sieci kontrolnej

18. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Opracowanie i wprowadzenie oznak korupcji np., • ○ włączenie agenta, doradcy, pośrednika przez wykonawcę • ○ podejrzenie naruszenia zasad konkurencji i preferowanie jednego lub kilku wykonawców • ○ podejrzenie przestępczej współpracy kilku wykonawców (tworzenie karteli)

19. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Wzmocnienie roli obserwatorów i arbitrów • ○ skreślenie art.177 i 178 pzp (obserwator) • złym posunięciem • o udostępnić arbitrom oznaki korupcji

20. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Wprowadzenie zasady wielu par oczu i rotacji personelu • ○ w jednostkach udzielających zamówienia • ○ w UZP

21. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Przestrzeganie jasnych zasad procedur i zachowania, np. • ○ zawężone zakresy uznaniowości • ○ uregulowanie przyjmowania nagród i prezentów • ○ ujawnienie kapitału i dochodów • ○ natychmiastowe piętnowanie naruszeń regulacji

22. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Reagowanie na oznaki korupcji • ○ wewnętrzne dochodzenia wstępne • ○ przekazywanie spraw organom ścigania

23. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Badanie umów zawieranych z doradcami • ○ w fazie ustalania zapotrzebowania i przygotowywania większych inwestycji • ○ identyfikowanie projektów niepotrzebnych lub nieekonomicznych

24. SugestieDziałania wewnątrz UZP • ● Kontrola na etapie realizacji projektu • ○ znaczące pole dla korupcji • ○ często niewystarczające kontrole • ○ właściwość UZP? • ○ kontrole NIKu często za późno

25. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Internetowa platforma zamówień na potrzeby wszystkich procedur zamówień publicznych w kraju • ○ pozytywne przykłady międzynarodowe • o pozwala rozpoznać oznaki korupcji • ○ patrz także slajd 6

26. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Rejestr korupcji • ■ wykluczenie przedsiębiorstw wręczających łapówki • ■ zobowiązanie do wglądu w rejestr • ■ przetargu nie wygrywa przedsiębiorstwo „z listy" • ■ wystarczy „wystarczające podejrzenie popełnienia przestępstwa " • ■ okres wykluczenia

27. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Whistleblowing • ○ zachęcić informatorów • ○ zorganizować ochronę • ○ szkolić pracowników

28. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Poufny system dla informatorów • ○ osoba pierwszego kontaktu wywodząca się z zakładu • ○ zewnętrzny adwokat zaufania/ombudsman • ○ internetowa wirtualna skrzynka pocztowa

29. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Rozdzielenie funkcji między • ○ ustaleniem zapotrzebowania i przygotowaniem projektu • ○ wyborem partnera i zawarciem umowy • ○ nadzorowaniem wykonania umowy • ○ rozliczeniem końcowym

30. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Policentralne jednostki zamówień • ○ zespolenie działań w zakresie zamówień publicznych • ○ połączenie zleceń w ramach zamówienia • ○ zwiększenie wpływu ekonomicznego • ○ właściwość powyżej określonej wartości • ○ zmniejszenie ryzyka korupcji

31. SugestieDziałania zewnętrzneUZP • ● Dokumentacja i informacja o powodach wyboru • ○ sugestywny protokół z wyboru wykonawcy • ○ zmiana art. 96 pzp

32. Zmiany prawa i stosowanych praktyk • ● art. 177, 178 pzp • ○ obserwatorów nie powinno się usuwać, ale raczej wzmocnić • ● nieujawnianie budżetu projektu przed otwarciem ofert • ● niewykluczanie ofert alternatywnych • ● zmiana kompetencji przy przekroczeniu ceny • (np. o więcej niż 15%) • ● art. 24 nr 4 pzp • ○ zamiast „prawomocnego skazania" powodem powinno • być „wystarczające podejrzenie popełnienia przestępstwa"

33. Zmiany prawa i stosowanych praktyk • ● art. 24 nr 8 pzp • ○ jak wyżej • ● pakt o prawości • ○ w szczególności dla dużych projektów (np. o wartości powyżej 50 mln €) • ● niezależny organ antykorupcyjny • ○ odpowiadający tylko przed parlamentem • ○ właściwy do prewencji, prowadzenia dochodzeń i ścigania • ● kontrola udzielania licencji i koncesji • ● późniejsze ujawnienie kosztów oraz analizy nakładów i wyników