1 / 43

Milliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklar dersi – 5 (21+18 s.)

Milliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklar dersi – 5 (21+18 s.). Azınlıklar giriş dersi Tarihçe, Kavram, Tanım, İlgili Kavramlar Kaynaklar : B.Oran, Küreselleşme ve Azınlıklar, 4. Basım, Ankara, İmaj Yayınevi, 2001;

ishi
Download Presentation

Milliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklar dersi – 5 (21+18 s.)

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Milliyetçilik, Küreselleşme, Azınlıklardersi – 5 (21+18 s.) Azınlıklar giriş dersi Tarihçe, Kavram, Tanım, İlgili Kavramlar Kaynaklar: B.Oran, Küreselleşme ve Azınlıklar, 4. Basım, Ankara, İmaj Yayınevi, 2001; B.Oran, Türkiye’de Azınlıklar - Kavramlar, Teori, Lozan, İç Mevzuat, İçtihat, Uygulama, 2. Basım, İst., İletişim Yayınları, 2004; B.Oran, Türkiye’de İnsan Hakları Bilançosu, İstanbul, TESEV Yayınları, 2006. Baskın Oran Elçin Aktoprak SİYASAL BİLGİLER FAKÜLTESİ (MÜLKİYE) Uluslararası İlişkiler bölümü II. Sınıf Kamu Yönetimi bölümü IV. Sınıf

  2. Azınlıklar Konusunun Önemi veAzınlık Kavramı • 1) İç politikada: “Ulusal birlik”in sağlanması • 2) Dış politikada: “Akraba devlet”le ilişkiler • 3) Uluslararası politikada: Demokratikliğin mihenk taşı Azınlık, belli bir topluluk içinde farklılıklar gösteren ve başat olmayan gruba verilen isimdir . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  3. Azınlıklar Bahsinde Neleri Göreceğiz? Azınlık Dünya Türkiye r Doğuşu ve Tarihsel Gelişmesi Temel Kavram- lar Kime, Ne Tür Haklar, Nasıl Temel Bilgiler Lozan Düzeni İç Mevzuat ve İçtihat AB Uyum Reform- ları Uygulama ve Tahlili B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  4. Kavramın Ortaya Çıkış Süreci • Antik Çağ’da: Yurttaşlar ve Köleler. • Orta Çağ’da: Kilise egemenliğinde bütünlük. • Mutlakiyetçi Krallığın ortaya çıkışıyla çağdaş: 16. yy. Daha öncesinde yok. B + K  M.K.  Asayiş ve tek hukuk  Ticaret  Pazar  Ortak dil vs.  Millet (16.yy sonu)  Reform hareketi  Katolik-Protestan çatışması  K-P uzlaşması ve karşılıklı koruma (16. yy sonu-17.yy başı; 1555, 1648)  AZINLIK KAVRAMI (“dinsel azınlık”) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  5. Avrupa’da Azınlık Koruması Tarihi • 1555 Augsbourg barışı yürümedi. • 1562-1648: Din savaşları (Aziz Bartholomeos Yortusu Kıyımı: 1572) • 1) Tek taraflı belgeyle koruma: Nantes Fermanı (1598-1685) • 2) İkili veya çok taraflı uluslararası metinler (1606, 1648) • Avrupa, 17. yy ortasında meseleyi kendi içinde halletmişti. • Ardından, en yakın coğrafyadaki dindaşlarına döndü. • Osmanlı’daki temel düzen (Millet Sistemi), bu müdahale bahanesini kolaylaştırdı. B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  6. Osmanlı İmparatorluğunda Gayrimüslimlerin Durumu • Osmanlı’da temel düzen - Millet Sistemi (1454-1839). • “Ekalliyet” kavramı: 19.yy sonu. B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  7. Azınlıkların Uluslararası Korunması Laboratuarı: Osmanlı İmparatorluğuyla İlgili Gelişmeler • 1) Tek büyük devlet koruması • 1615 (Avusturya): Yerli ve yabancı Katoliklere dinsel özgürlük ve kilise kurma hakkı. • 1699 Karlofça(Avust., Pol., Venedik, Rusya): Polonya’ya Katolik koruması. • 1774 K.Kaynarca (Rusya): Tüm Hıristiyanlar güvence altında (1851 Mençikof girişimi  Kırım Savaşı) • 2) Geçiş dönemi - Avrupa Uyumu altında kolektif koruma: (1856 Paris). • 3) Büyük devletlerin kolektif koruması: 19. yy ve çift etkili Şark Meselesi • 1789 sonrası Dinsel azınlıklar  Ulusal azınlıklar (dinsel + medeni ve siyasi h.) • 1870 sonrası Emperyalizmin doğuşu • 4) Evrensel örgüt altında koruma – MC: Irksal, dilsel, dinsel + AÖ, AK • BM: İnsan Hakları  Azınlık Hakları: Etnik, dilsel, dinsel + AÖ, AK • + AK, AGİT, AB . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  8. Soğuk Savaş Sonrası Önemli Gelişme:Azınlık Haklarında Genişleme ve Derinleşme • Genişleme: • 1991 sonrası Doğu Bloku’nun durumu • AGÜ’den gelen göçmenlerin Avrupa’da fiilî azınlık oluşu • Üçüncü Dünya’da çok partili düzenin gelişmesi • Derinleşme • Ayrımcılığın Önlenmesi  Azınlıkların Korunması • Vatandaş olan + olmayan (UNHRC 1986 ve 94 Genel Yorum) • Azınlık olup olmadığı konusunda devlet takdiri yok (UNHCHR 1994 ve 99 Genel Yorum; hatta UaDAD 1930 İstişari Görüşü) • Ua Örgütler ve devletlerin yanı sıra STÖ’lerin ortaya çıkması • Azınlık hakları  Irkçılık (ECRI) • Azınlıklar konusu: Ulusal Yetki (2/7)  “Uluslararası toplumun meşru ilgi alanı” (AGİK 1991 Cenevre Azınlık Uzmanları toplantısı) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  9. Temel Kavramlar: Azınlık Oluşmasında Köken, Mekân, Zaman • Azınlık oluşmasının kökenleri: • İşgal • Göç: zorunlu ve gönüllü • Azınlıklar ve “Mekân” • Diaspora (İÖ 586) kavramı: Entegre, ama asimile değil. • Diaspora ve mekânları (“zor” yerler, sembolik yerler, getto [17.yy]) • Tarihsel mekân meselesi • Otokton azınlıklar • Göçle gelmiş azınlıklar • Azınlıklar ve “Zaman” • Ekonomik Pazar > Azınlık Bilinci: Asimilasyon olasılığı • Ekonomik Pazar < Azınlık Bilinci: Asimilasyon olanaksızlığı . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  10. Temel Kavramlar: Azınlık – Hukuksal Tanım • Capotorti (BM): • Nesnel öğeler: • Çoğunluktan farklılık (etnik, dilsel, dinsel) • Sayıca azlık (ülke genelinde) • Başat olmamak • Yurttaş olmak • Öznel öğe: • Azınlık bilinci (öznel koşul) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  11. Temel Kavramlar: Azınlıklar ve Kimlik B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  12. Kimlikler Arası Geçişler: Alt-Kimlikler Arası İlişkiler • Üst-kimlik: Çoğunluk için “çimento”, azınık için “insan hakları ihlalcisi”? • Dinsel Alt-kimliği değiştirmek mümkün. Ama, edinilmek istenen Alt-kimliğin bunu kabul etmesi gerekir (Alevilik, Yahudilik, vb.) • Etnik Alt-kimliği değiştirmek mümkün değildir. • Fakat, “yukarı doğru hareket” durumu bunun istisnasıdır. Yani, Alt-kimlikler arası hiyerarşi durumunda, etnik Alt-kimliği bir tür Üst-kimlik olarak benimsemek mümkündür (B.Trakya, Kosova, Türkiye: Türkmenler, Ermeniler ve Zazalar). (Ama tersi olmaz). • Bu istisnanın da küçük istisnaları olabilir: Almanya’daki “Jambon Danimarkalılar” . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  13. Kimlikler Arası Geçişler: Alt-Üst Kimlik (Birey-Devlet) İlişkileri Azınlık bireyi Devlet SONUÇ Durum -1 Üst-kimliği sübjektif kimlik olarak benimseme Memnuniyet GÖNÜLLÜ ASİMİLASYON Durum -2 Üst kimliği ret Sert tepki TRAVMA (ayrılma, katliam…) Durum -3 Üst-kimliği kabul, Alt-kimlikte ısrar Alt-kimliğe saygı ve teritoryal üst-kimlik UYUM ORTAMI Asimilasyonda veya kan temelli üst-kimlikte ısrar ÇATIŞMA B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  14. Temel Kavramlar: Üst-Kimliğin Niteliği Konusu • Üst-kimlik, kimi durumlarda, birleştirici olacağına bölücü olabilir: • Üst-kimliğin Alt-kimlikler tarafından edinilmesi olanaksız veya zor kılınmışsa. Ör. Irkçılık veya Ayrımcılık politikası • Üst-kimliğin Alt-kimliği ortadan kaldıracak bir isim ve nitelik taşıması durumunda: Kan Temelli ve Toprak (Teritoryal) Temelli yöntemler • Yeterince kapsayıcı olmayan üst-kimlik: • Çoğunluk açısından: “çimento” (D.Baykal) • Azınlık açısından: “insan hakları ihlalcisi  Bölücü”. B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  15. Temel Kavramlar: İnsan Hakları ve Azınlık HaklarıTanım ve İlişki • İnsan Hakları, Birey’in Devlet’e ve Cemaat’e karşı savunduğu ve onlardan kazandığı alana inşa ettiği haklardır. Yurttaşlara, o ülkede yaşayan/bulunan insanlara, hatta tüm insanlığa hitap eder. • Azınlık Hakları, İnsan Haklarının bir alt-bölümüdür. Vatandaşlara hitap eder. • Fark: • İnsan Hakları “bireysel/negatif”tir, • Azınlık Hakları “grupsal/pozitif”tir. Yani, yine bireye verilen ama grup tarafından da kullanılabilen “artı” haklardır . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  16. Temel Kavramlar: Negatif ve Pozitif Haklar Negatif Haklar Pozitif Haklar İnsan Hakları Terminolojisi Devletin bireye müdahale etmemesi (“Birinci Kuşak” Haklar: yasal eşitlik, düşünce ve inanç, mülkiyet, vb.) Bireyin haklarına gerçekten kavuşması ve eşitliği için devletin müdahalesi (“İkinci Kuşak” Haklar: ekonomik ve sosyal h.) Azınlık Hakları Terminolojisi Bütün vatandaşlara verilen haklar (seyahat, mülkiyet, vb.) Yalnızca dezavantajlı vatandaşlara verilen haklar (kendi okulunda kendi dilini okutmak, özel WC, vb.) B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  17. Temel Kavramlar:Ayrımcılığın Önlenmesi (AÖ) – Azınlıkların Korunması (AK) • Negatif-Pozitif ayrımının uygulamadaki sonucu. • Benzerlik: • AÖ, AK için bir önkoşuldur. • Farklılık: • “Eşitlik” ile “Farklı muamele” arasında bir gerilim var. • AÖ geçici, çünkü tedavi. AK kalıcı. Gerçek eşitlik için gerekli . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  18. Evsahibi Devlet Politikası ve Azınlıklar Etnik/Dinsel Temizlik Ayrımcılık Bütünleşme Göç ettirme Kırım Segregasyon Etno- gelişme Asimilasyon Entegrasyon B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  19. Entegrasyon • Entegrasyon (Bütünleşme): Etnik vs. sınırlamalarını toptan kaldırmak ve tüm yurttaşlara aynı hakları tanıyarak toplumu birleştirmek. • Çoban Salatası • Teklik yerine Birlik. Çünkü Teklik, Birlik’i yok edebilir. • Çoğulcu toplumlarda Entegrasyon = Birlik İçinde Farklılık. • Monist toplumlarda Entegrasyon kolaylıkla “Maskelenmiş Asimilasyon”a dönüşebilir. Çünkü devlet “eşitlik” uygular, ama “farklılıklar”ı gözetmez (bunun “Ayrımcılık”la ilgisi yoktur). • Agos: 9 + 3 . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  20. Asimilasyon Kahve Değirmeni / Toplumsal Bellek Sıfırlayıcısı Azınlık açısından Devlet / Çoğunluk açısından Gönüllü Zorunlu Doğal / Yumuşak Zorla B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  21. Asimilasyon’un Zıt Kavramı: Self Determinasyon ve Anlamları Kendi Kaderini Tayin Hakkı İç Self Determinasyon Dış Self Determinasyon Sömürgeci Devletten Ayrılma (Dekolonizasyon) Bağımsız Devletten Ayrılma B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  22. İç Self Determinasyon • Ülke içinde siyasal, ekonomik, toplumsal, kültürel sistemini seçebilme hakkı. Yani, pratikte, Demokrasi. • 14 Temmuz 1789, md. 2 ve 3. • 4 Temmuz 1776 daha önce. Ama “rejim”inin yanısıra bir de “devlet”ini seçme yani “bağımsızlık” teması var. • SSCB Anayasası Md.72: “Her Birlik Cumhuriyetinin özgürce ayrılma hakkı vardır”. Ama Lenin: “Maksimum demokrasi, minimum milliyetçilik anlamında”. + SKP . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  23. Dış Self Determinasyon: Bağımsızlık / Dekolonizasyon • I. ve özellikle de II. Dünya Savaşından sonra. • 1919, Wilson, On Dört Nokta: • No.6: İç ve Dış SD (bağ.) • No.7: Dış SD (bağ.) • No.5: Dış SD (bağ., sömürgeler) • MC Misakı Md.22/4 • MC Misakında SD yok. • 1945, BM Antlaşması: • Md.1/2 • Md. 55/1 • Ayrıca Kendi Kendini Yönetemeyen Topraklar (Bölüm XI, md.73) ve Vesayet Sistemi (Bölüm XII, Md.76) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  24. Dış Self Determinasyon: Ayrılma • Yalnızca sömürgelerin bağımsızlaşmasına mı, yoksa aynı zamanda bağımsızlaşanların içindeki farklı gruplara da mı? • BM’nin tutumu - 14.12.1960 tarih ve 1514 (XV) sayılı Genel Kurul kararıyla kabul edilen “Sömürge Yönetimi Altındaki Ülke ve Halklara Bağımsızlık Verilmesine İlişkin Bildirge”: “Halkların SD hakkı vardır, bu halk bir mekânın tüm halkıdır, bu halk bu hakkını bağımsızlığa ulaşarak kullanır; ondan sonraki bölünmeler SD hakkına girmez”. + para.6. • Sonuç: SD terimi sömürge halklarıyla ilgilidir. Çünkü: • Ekonomik ve siyasal yeterliğe sahip olmayan devletler kaos yaratır, • Zincirleme tepki klana kadar devam edebilir, • Ayrılan etnik grup sadece kendi kaderini değil, ayrıldığı devlette kalanlarınkini de “tayin” etmiş olur . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  25. Self Determinasyon: Ayrılmanın Meşru Sayıldığı Durumlar • 1) Teritoryal sürekliliğin olmadığı ve etnik farklılığın olduğu durumlar. • 15.12.1960 tarih ve 1541 (XV) sayılı BM Gn.Kurul kararı: “…coğrafi olarak ayrı ve etnik ve/veya kültürel bakımdan farklı topraklar…” sömürge niteliğindedir. Buna “Tuzlu Su Sömürgeciliği” teorisi denir. • Buradan, “Coğrafi ve etnik faktör biraraya gelirse SD mümkündür” gibi bir yorum çıkartılabilir. Ör. 1967’de Biafra ayrılamadı, ama 1971’de Bangladeş ayrıldı. • 2) Demokrasinin olmadığı durumlar. • İnsan Hakları Dünya Konferansının 1993’te kabul ettiği Viyana Bildirgesi ve Eylem Programı: “…[demokratik yönetime sahip] bağımsız devletlerin teritoryal bütünlüğünü… tehlikeye sokabilecek bir eyleme…” destek vermiyor. • Aksi durumlarda SD görüldüğü takdirde BM’nin göz yumacağı yorumları yapılmaktadır. • 3) “Halk” (Yerli Halk) olma durumu. • Azınlık-Halk farkı. • BM 1966 “İkiz Sözleşmeler” ortak 1. maddesi: “Bütün halklar SD hakkına sahiptir”. Üstelik, sömürge durumu dışındakiler için de. Ama madde “devletlerin toprak bütünlükleri üzerine kurulu” BM Antlaşmasına gönderme yapıyor . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  26. Kime, Ne Tür, Ne Kadar, Nasıl: Bireysel Haklar – Grup Hakları • Birey boşlukta yaşamaz. Grubun üyesidir. İki hak türü içiçe geçmiştir. • Fakat İH Hobbes’dan beri Evrensel ve Bireyci’dir. Yani haklar “…azınlıklara mensup bireyler”e verilir. Nedenleri: • 1) Hukuksal: Bireyler uluslararası hukukun öznesi, ama azınlıklar öznesi değil; • 2) Siyasal: AÖ entegrasyona yönelik, ama AK ayrılmaya dönüşebilir; • 3) Sosyolojik: Grup, birey’i ezebilir. Birey Devlet’e karşı alt/grup kimliğini, Cemaat’e karşı bireysel kimliğini koruyabilmelidir. • Sonuç: Azınlık Hakları, kolektif (grup) boyutu olan bireysel haklardır. Kolektif haklar sadece Halk’ların haklarıdır. • Bununla birlikte, Azınlık Hakları 3 farklı yere verilebilir: • 1) Bir grubun üyelerine. Ör. Dil hakları. • 2) Bir bütün olarak gruba: Özel avlanma hakları • 3) Grubun çoğunluğunu oluşturduğu siyasal birime (eyalet, vs.) : Teritoryal özerklik, veto hakkı . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  27. Kime, Ne Tür, Ne Kadar, Nasıl: Yarışan HaklarBireysel Haklar – Grup Hakları Çatışması • İkisi çatışabilir. Bir azınlık grubu devletten 2 farklı şey isteyebilir: • 1) “Kolektif haklarımı çoğunluğa karşı koru” (azınlık haklarının özü). • 2) “Kolektif haklarımı kendi grubumun üyelerine karşı da koru. Muhalefeti engelle”. • Tarihsel haklara sahip olmayan kimi geleneksel gruplar da grup özelliklerinin bireyler tarafından sorgulanmasını yasaklarlar: Başını açma, kadınlara oy hakkı ve kızlara eğitim, dinden çıkma yasaklanır; dört karıya kadar alma vs. istenir. • Birey, grubuyla varolduğuna göre, devlet bunlara itibar etmeli midir? • Azınlıklar illa farklı kalmak isterler diye bir kural yoktur: Grupla birlikte hareket ettiği kadar, gruba mensup olmaya veya olmamaya da karar vermek bireye aittir. Bazıları asimile olmak isteyebilir. Azınlık niteliklerini “aşağılayıcı” bulabilirler. • Grup, bireyler için vardır; bireyler grup için değil (aynen: devlet, milleti için vardır). Asimile olmak da bir haktır. B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  28. Nasıl Bir Çözüm? Uluslararası Güvencede Azınlık Hakları Genişletilmiş ve Derinleştirilmiş Demokrasi Çokkültürcülük Özel Yönetim Hakları Etnik-Dinsel Haklar Özel Temsil Hakları B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  29. Çokkültürcülük Kavramı • Çokkültürlülük ve Çokkültürcülük • “Azınlık” yerine Çokkültürcülük • Göçle kurulan ülkeler • ABD örneği (melting pot”): Ulus-devlet mi, çokkültürcü mü? • Osmanlı İmparatorluğu örneği: Çokhukukluluk • Etni, dil, din, mezhep… hukuk? • Liberal yönetim: Nereye kadar? (Peçeli avukat, Rotterdam Belediyesi) • Primus inter pares ve diğerleri . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  30. Özel Yönetim Hakları • Grubun kendi kendini yönetmesi: Siyasal özerklik veya teritoryal siyasal özerklik. • Devletler sevmezler. Azınlık federe devlette yoğunlaşıp ayrılabilir. • Fakat ÖYH kimi durumlarda sosyal entegrasyonu ve siyasal birliği sağlamanın tek yolu olabilir (İspanya) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  31. Etnik-Dinsel Haklar • Etnik’ten çok, Dinsel • Kimi genel yasalardan bağışıklık talepleri: • Tatilde dükkan açma (Cuma, C.tesi, Pazar) • Kanada’da Sihler: Atlı Polis’te, inşaatta ve motosiklette türban sorunu • ABD’de Yahudiler askerlikte yarmulka (kippa) • Fransa’da Müslüman kız öğrenciler, giyim, yüzme dersleri, vs. vs. • Amish, Quaker, Mormon, Hutterite… • Liberal ülkeler: Şaşkınlık (Arşiv-dünya azınlıkları) • Taleplere sıcak yaklaşımın gerekçesi: İngiliz tecrübesinde işçi sınıfı • Benzerlik: Başat kültüre dahil olma talebi • Fark: Özel talepler ileri sürmeleri . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  32. Özel Temsil Hakları • Dezavantajlı gruplar ve temsil olanağı (kontenjan, vb.) • Özel Yönetim Hakları X Özel Temsil Hakları • Tersi eğilim ve gönüllü entegrasyon sorunu • Yunanistan: Kasım 1990, BT, yüzde 3 ülke barajı (200.000 oy) ve bağımsız adaylar • Türkiye: Aralık 2001, TBMM Başkanı Ömer İzgi önerisi: Yüzde 10’u koru, ayrıca bağımsızlara en az yüzde 50 oy zorunluluğu (HADEP). B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  33. Yarışan Haklar: Etnik-Dinsel Haklar – Genel Yasalar/İlkeler Çatışması • Genel yasalardan şikayet durumları: Kasksız motosiklet kullanmak isteyen Kanadalı Sih • Ulusal mahkeme ve BM İnsan Hakları Komitesi: “Her farklı muamele ayrımcılık teşkil etmez. Eğer farklı muamelenin ölçütleri mantıki ve nesnelse ve amaç Sözleşme hükümlerine göre meşru bir hedefi gerçekleştirmeye yönelikse, ayrımcılıktan söz edilemez” (1966 Sözleşmesi Md.18: “Sağlık dahil kimi çıkarların korunması durumunda din özgürlüğüne sınırlamalar getirilebilir”) – Hacı adayları ve aşı örneği. • BM 1992 Ulusal-Etnik, Dinsel, Dilsel Azınlık Mensubu Kişilerin Hakları Bildirgesi Md.4: “…belli uygulamaların ulusal yasaya aykırı olması ve uluslararası standartlarla çelişmesi durumu hariçtir”. Md.8 “Bu Bildirge’deki hakların kullanımı, tüm bireylerin evrensel olarak tanınmış insan haklarını ve temel özgürlüklerini kullanmalarını zedeleyemez”. • Yerli Halklar Bildirge Taslağı: “[Yerli Halklar çeşitli özelliklerini] evrensel olarak tanınmış insan hakları standartlarına uygun biçimde [sürdürürler]” • Çoğulcu toplumlar azınlık grupları içinde “özgürlük”, Azınlık ile Çoğunluk arasında “eşitlik” isterler. Bu arada, özel istekler için büyük çaba harcarlar . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  34. Etnik-Dinsel Talepler Üzerine Düşünceler • Kesip atan huzurludur, çözüm arayan huzursuzdur. Müslüman ile İslamcı farkı • Kabul veya Ret ölçütleri: • Kurulma aşaması ve Göçmenlik tartışması • Haklar karşısında “Sağlık” ve “Uluslararasınca Tanınmış İH Standartları” • Amaç olarak Katılım ve Tecrit(Sih’in Motosiklet kaskı ve Kanada Atlı Polisi) • Türkiye için ek düşünceler: • 1) Katılım ve Tecrit konusu: Üniversitelerde başörtüsü / Kürtçe TV yayını: K.Irak’tan mı, RTÜK denetiminde mi) • 2) Kamu düzeni konusu: Sonuç yalnızca dinsel grubu mu ilgilendiriyor, yoksa ülkenin genel kamusal düzenini mi? (Cuma, Ramazan ve çalışma saatleri / Kürtçe seçimlik dersleri) • 3) Entegrasyon konusu: Kamusal düzeni değiştirecekse daha fazla entegrasyona mı yol açacak, yoksa insan haklarında bozulmaya mı? (imam nikahı / Kürtçe TV ve eğitim) • 4) Kişisel özgürlükler konusu: Sonuçta yalnızca dinsel grubu mu ilgilendiriyor, yoksa Çoğunluğun yaşam biçimini/özgürlüğünü Azınlığa mı uydurmaya yönelik? (erotik filmler, içki satışı / Kürtçe resmî dil). B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  35. Demokrasi-Laiklik İlişkisi: Dinsel Simgelerin Kullanımı • Laiklik, demokrasinin olmazsa olmazıdır. Ama, yukarıdan devrim durumunda vice versa olmaz. Medeni ülkelerde bunlar birbirinden ayrılmaz • Laiklik: Din ile Devlet’in ayrılması mı, hiyerarşi mi? • Laik, laiklik: Laicus. Devletin sıfatı ve politikası. Fransız etkisi. Katolik ülkeler. • Türkiye’de: İthal mi? Bizans Osmanlı  TC: Devlet>Din. • Seküler, Sekülerlik: Soeculum. Toplumun niteliği. İngiliz etkisi. Protestan ülkeler. • Laiklik  Devlet; Sekülerlik  Ulus. Egemenliğin kaynağının uhrevi değil dünyevi oluşu. • Dinsel çoğulcu ortam yokluğunda, Laik Devlet toplumda sekülerleşmeyi sağlamakta çok zorlanır: • Böyle bir ortam yoksa, din devletin karşısına monoblok bir alternatif olarak çıkar. • Türkiye’de gayrimüslimlerin tasfiyesi monoblok olma durumunu artırmıştır. (Misyonerlik?) • Aleviliğin DİB’den uzak tutulması da monobloklaşmaya katkı yapmıştır . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  36. Demokrasi-Laiklik İlişkisi: Dinsel Simgelerin Kullanımı Feodal Kalıntıların Tasfiyesi Konusu -1 • 1) Feodalizmi hiç yaşamamış ülkeler: Eşit mesafe. First Amendment. a) Püriten mirası; b) Farklı insanları birarada tutabilmek; c) Dinden korkmamak. • Yine de ABD’de okullarda dinsel simge çok tartışmalıdır. • “Zorlayıcı gerekçe”: Eyalet çıkarları çok zorlanmadıkça, dinsel özgürlük. • 1990 “Oregon Kararı” (peyote): “İnancı değil uygulamayı ilgilendiriyorsa, 1. Değişikliği ihlal değildir”. + Baret takmayan Sihleri, Yahudilere otopsiyi, cezaevlerinde domuz etini, Amishlerin üniforma giymesini etkiledi. • 1993: Kongre, 1. Değişikliğe dayanarak; eyaletlerin kısıtlama yetkisini ortadan kaldırdı. • 1997: Y. Mahkeme, 1993’ün anayasaya aykırı olduğuna karar verdi. • Clinton dinsel özgürlükleri artırdı: Ant içmeme hakkı, işyerlerinde kutsal simgeler, resmî dairelerde namaz yerleri, dinsel giysiler… • 1998’de Alabama’da okullarda Kitab-ı Mukaddes dağıtımı ve toplu dua reddedildi. • “In God We Trust”daki “ceremonial deism”dir. “E Pluribus Unum” sekülerdir . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  37. In God We Trust B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  38. E Pluribus Unum B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  39. Demokrasi-Laiklik İlişkisi: Dinsel Simgelerin Kullanımı Feodal Kalıntıların Tasfiyesi Konusu -2 • 2) Feodalizmi yaşamış ve altyapı devrimiyle tasfiye etmiş ülkeler: İng. ve Fr. • Ingiltere: VIII Henry Kilise’yi Fr. Devriminden 250 yıl önce “millileştirdi”. “Seküler” Protestanlık yumuşak geçişi kolaylaştırdı. • “Dieu et Mon Droit” ama “Honi Soit Qui Mal Y Pense” (1348, III. Edward) • Fransa: Devrim ani oldu. İnatçı Katoliklik ortamında 1789-1905 arası “kavgacı laiklik” uygulandı. • Marianne ile Marie “birarada yaşamacı laiklik”in başlamasıyla barıştı. “İki Fransa” birbirini “ehlileştirdi”. • 1877’den sonra laik radikaller Büyük Burjuvaziyi mülkiyet konusunda yatıştırdılar . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  40. Dieu et Mon Droit ve Honni Soit Qui Mal Y Pense B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  41. Demokrasi-Laiklik İlişkisi: Dinsel Simgelerin Kullanımı Feodal Kalıntıların Tasfiyesi Konusu -3 • 3) Feodalizmi üstyapı devrimiyle tasfiyeye girişmiş ülkeler. Türkiye’de burjuvazinin zayıflığı (komünizm korkusu) sekülerleşmeyi zorlaştırdı. • Hatta 12 Eylül 1980’de “Kemalist” Ordu İslam’ı “toplumsal tutkal” ilan etti: “Türk-İslam Sentezi” (Yeni Millet-i Hakime’nin ikinci kodifikasyonu). • 1990’dan sonra bu korku azalınca Burjuvazi ve Ordu laiklikte birleşti: 28 Şubat 1997. • Fakat laikliğin Küçük Burjuvazi (Kemalistler) tarafından 1905’e gelmeyi imkansız kılan bir biçimde uygulanacağının anlaşılması üzerine, artık AB’yi seçen Büyük Burjuvazi yolunu sivil ve askerî Kemalistlerden ayıracaktır (1995 TOBB-D.Ergil, 1997 TÜSİAD-B.Tanör) • Bu çizgiye sivil toplum ancak Ekim 2004’te katılacaktır (Azınlık Raporu-İHDK) • Bu kategorinin “standartlaşmış İH” ve “Sağlık”la yetinmesi zor. Feodal kalıntıların tasfiyesi oranıyla senkronize etmek lazım. Ama ya din’in değişmeye niyeti yok, veya o değiştiği zaman “Kayzerizm” bir türlü 1905’e gelmek istemiyor (ör.27.04.07) • “Resmî dairede hizmet veren-hizmet alan” ayrımına hemen gelmek ve Din ile Devlet’i barıştırmak şart (dairedekine, sokaktakine, sonunda da evdekine karışmak olayı). Ama AİHM ters yönde etki yapıyor (Leyla Şahin, İslamofobi). B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  42. Kime, Ne Tür, Ne Kadar, Nasıl: Tanıma ve Statü • Azınlığın varlığının kabulü ile azınlığa bir statü tanıyarak ona haklar vermek farklı şeylerdir. Birinci konuda devlete sorulmaz, ikinci konuda yetkili olan devlettir. • Bir devlet, kendi azınlığına azınlık statüsü (ve hakları) vermeyecekse, tanımanın ne anlamı kalır? • Azınlığın varlığını reddeden devlet farklılıkları da reddediyor demektir. • Farklılıkların varlığını reddeden, onlara saygı göstermez ve asimilasyon yapar. • Bu devirde zorla asimilasyon yapmaya kalkan devlet hem içeride çatışma yaratır (birlik-beraberlik), hem de uluslararası planda büyük baskı görür ve zayıflar. (Fransa’nın istisnai durumu). • Bir azınlık ne ister? • Alt-kimliğinin tanınmasını (recognition) • Bu alt-kimlikle kabul edilmek (acknowledgement) • Bu alt-kimliğin saygı görmesini (respect). B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

  43. Kime, Ne Tür, Ne Kadar, Nasıl: Eşitlik ve Özgürlük mü, Özel (Pozitif) Haklar mı? • Pozitif hakların sakıncaları: • Çoğunluğun azınlığa tepki duymasını ve onu hedef olarak algılamasını doğurur. Hele, haklar dışarıdan da destekleniyorsa. • Ayrılacak izlenimi verebilir, onun “5. Kol” olarak algılanmasını sağlar. • Azınlığı tecrit eder yani onun gelişmesine zarar verir • Azınlık bireyini cemaate mahkum edebilir. • Kaynak tahsisi sorunu içinden çıkılmaz hal alabilir. • İdeal çözüm: Alt-kimliklere karşı olan yasaları bütünüyle kaldırmak yani derinleştirilmiş ve genişletilmiş demokrasi. (Fakat devlet yardımı da gerekebilir). • Hassasiyetleri gidermek için uluslararası önlemler: • Azınlık haklarından söz edilen her yere: “Ülkenin toprak bütünlüğü ve ulusal egemenliği” ilkesi. • Azınlığın bu hakları kötüye kullanamayacağı ilkesinin kabulü. • Hakların “azınlıklara ait bireylere” verildiği ilkesinin kabulü (daha önce gördük) . B.Oran - E.Aktoprak (Mülkiye)

More Related