LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

1. Do not silence my bladder - Ne coincez pas ma vessie Leg mijn blaas het zwijgen niet op LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

2. LEG MIJN BLAAS HET ZWIJGEN NIET OP leg mijn blaas het zwijgen niet op anders word ik pisnijdig leg mijn blaas het zwijgen niet op laat haar liever spreken ende schalmeien haar straal is haar taal: een pasje hier een plasje daar en boomdans klaar leg ons het zwijgen niet op anders pissen wij venijnig mijn blaas is vol en ... ’t vertelselken plast ------ uit nicole ledegen Studio Rinkelsteeltje nicole.ledegen@pandora.be LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

3. Situering Het stadsbestuur Gent werkt gedurende laatste decennia intensief aan haar imago op het vlak van o.a. de netheid van de stad. Verschillende initiatieven: 1998 lanceert de Dienst Leefmilieu & Natuurontwikkeling het project Propere Wijken: stad voorzien van hondentoiletten 2000 kreeg Stad Gent de prijs van vzw Ethologia voor het meest efficiënte hondenbeleid van het land Nu stad Gent is de Europese koploper met zo’n 130 hondentoiletten verspreid over de hele stad. Kostprijs hondentoiletten/stuk: €1.300 LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

4. Situering • 2001 Stad Gent + Gentse vzw’s (Urobel, Pirus, Logo) pakt uit met campagne ‘Plassen met Klasse’ en richt een Werkgroep Publiek Sanitair op. • Doel: tegen 2012 de stad voorzien van gratis openbare toiletten voor man, vrouw, kind en mensen met een handicap. • Budget:€3.000.000. • Investeringen & prioriteiten (2001-2005): • de oude urinoirs in stad te herstellen en te verfrissen met graffiti • nieuwe high-tech urinoirs plaatsen LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

5. Situering 2004 prijs Thuis in stad uitgereikt door de Vlaamse overheid. Gent werd bekroond als de gezelligste stad en kreeg €25.000. Nu telt stad Gent minstens 36 high-tech urinoirs exclusief voor heren. Kostprijs high-tech urinoirs/stuk: €15.000 (excl. dagelijks onderhoud) €566.500 werd besteed aan het plaatsen van de nieuwe urinoirs OF ~19% van het totaal budget om het wildplassen in stad in te dijken! LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

6. Bedenking: Is het wildplassen ENKEL een mannenaangelegenheid? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

7. Eindresultaat Hondensanitair Herensanitair Vrouwen? Kinderen? Mensen met een handicap? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

8. Eindresultaat • Toiletten voor vrouwen, kinderen en mensen met een handicap bevinden zich in: • gebouwen • ondergrondseparkings met opening en sluitingsuren • betalend (privé)sanitair • of gewoon weg afwezig op de plaatsen waar er wel een urinoir is voorzien. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

9. Gentse feesten • Mannentraditie: • Verschillende modellen urinoirs • - Talrijk • - Ruime verspreiding • - Gratis • - Stad betaald het huurgeld (€8000) LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

10. Gentse feesten • Vrouwentraditie: • - Lange wachtende rijen • - Veel beperkter in verspreiding én aantal toiletcontainers -versus urinoirs • Betalend • Vóór het invoeren van de euro in 2000: 25cent/beurt • Nu: 40 tot 50cent/beurt • - Stad besteed het uit aan de privé (voor ~ €3000 voor alle standplaatsen aan de privé-uitbater) LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

11. Gentse feesten Waarom zoveel inspanning voor meer en gratis herenurinoirs? Hoofdmotief: het wildplassen in te dijken Antiwildplas campagne administratief boete van €60 (wegens veroorzaken van overlast) Volledig afgestemd op mannen!!! LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

12. Bedenking: What about wild peeing women? Hebben ze een evenwaardig alternatief als mannen? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

13. Gentse feesten • Baharak werd op de feesten betrapt op wildplassen. Ze werd gedreigd met: • €250 boete voor de openbare zedenschennis • €50 voor het wildplassen • Diepe verontwaardiging + onrechtvaardigheidsgevoel • = • start van de petitie Leg mijn blaas het zwijgen niet op • & • de geboorte van de actiegroep. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

14. De geboorte van de ‘plasactie’ - petitie voor gelijke plasrechten tussen V & M 10.000 handtekeningen van V & M minstens 1/4 v/d ondertekenaars M afgifte aan het stadsbestuur Gent - sensibilisatie via diverse kanalen media, debat met politici, deelname aan fototentoonstelling volkshygiëne te Brussel deelname met stand aan Vrouwendag 2004, 2005 sensibilisatie op Wereldtoiletdag 2006 via een plaskoor … - website http://users.telenet.be/plasactie online petitie, plasnieuws, plasdossier, plasavonturen, P-art, … LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

15. De geboorte van de ‘plasactie’ • - Gratis vrouwenurinoir tijdens GF 2005 & 2006 • gekoppeld aan een sensibilisatiecampagne (via poster, film, graffiti, doe-het-zelf-initiatieven: ‘plastuiten maken’, symbolische actie hurkend plassen voor stadhuis Gent, …) • enquête over plasgedrag van vrouwen tijdens GF + publicatie v/d statistieken in Ethiek & Maatschappij, 2005, 8(4): 50-82. • - indienen van parlementaire vraag aan Vlaamse minister Van Brempt voor gelijke kansen. • - onderhandelingen met de ‘Werkgroep publiek sanitair’ en het schepencollege van de stad Gent. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

16. Vrouw in de stad • - indienen van een project in het kader van Vrouw in de Stad van de federale overheidsdienst voor Grootstedenbeleid en Gelijke Kansen. • Inhoud project: • Ontwerpwedstrijduniseks toilet • nl. een integraal toegankelijk, comfortabel, duurzaam toilet dat zich integreert in de publieke ruimte van Gent • - Aanvang: 19 nov. Wereld Toilet Dag - Indienen: 17 april • - Vernissage gekoppeld aan tentoonstelling in mei • - Doelstelling: haalbaarheid tonen en discussie op gang houden over sanitair voor vrouwen LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

17. Vrouw in de stad • Inhoud project: • 2) Optimalisatie van debewegwijzering • - naar de bestaande gratis publieke toiletinfrastructuur in de stad • - de introductie van de plasvriendelijke horeca via een aanmoedigingspremie & een fris herkenbaar logo LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

18. Academische ondersteuning • Ruimtelijke en architecturale benadering • Els De Vos • ir.-architect en doctoranda aan de KU-Leuven in het domein van de architectuur en gender • Sociologische onderbouwing en verwerking van de statistieken • Laurence ClaeysProfessioneel is ze sociologe, doctoranda communicatiewetenschappen • Publicatie van academische artikels • (2005; A+. Belgisch Tijdschrift voor Architectuur, 2005, 194: 16-17, Ethiek & Maatschappij (E&M)). LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

19. Structuur en samenstelling - een feitelijke vereniging (2004) - bestaat uit een vaste kern van V & M en talrijke freelance vrijwilligers - de activisten hebben een diverse professionele achtergrond (architectuur, vrouwenbeweging, sociologie, kunstenaar & moraalfilosoof, geologe, archeologie...) Dankzij hun expertise, inspanning en enthousiasme is dit mogelijk!! Tenslotte: onze actiegroep is een schoolvoorbeeld van een gemengd groep (man&vrouw, multidisciplinair, multicultureel, …) die met een minimum aan middelen een zeer moeilijk en ondankbaar onderwerp op een ludiek maar tegelijk onderbouwde manier heeft aangekaart en op verschillend niveau’s gesensibiliseerd. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

20. Doelstellingen - Sensibilisatitie en het taboe breken - Zoeken naar oplossingen op stads- en festivalniveau grootschalig kleinschalig lange termijn korte termijn diverse aanpakken vereist!! Aandringen naar een grondig onderzoek van: - de wetgeving over het wildplassen en de openbare zedenschennis (vage wetgeving, professionele advocaten zijn te duur, ..) - de ongelijke behandeling van vrouwen en mannen bij het wildplassen - misbruiken in horeca & winkelcentra t.o.v. hun klanten als t.o.v. hun personeel (Test Aankoop, afd. Gezondheid & Marktstudie) LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

21. - Aanbod: gratis damesurinoir gekoppeld aan bevraging van vooral 414 gebruikers - Gefinancieerd: stad Gent, Werkgroep Sanitair & Urobel vzw - Ontwerp en ideeën: Veerle De Vis, Wereld van KINA - Uitvoering: D.Van Lerberghe, Delrue & fils, B. Bashar Plasenquête 2005 LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

22. Plasenquête 2005 Respondenten gepresenteerd naar woonplaats & leeftijd LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

23. Plasenquête 2005 Wat doen vrouwen indien ze tijdens hun stadsbezoek moeten plassen? 3 groepen wildplassers LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

24. Plasenquête 2005 Vooral een groep frequente wildplasser tussen 20-40 (jongere vrouwen) LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

25. Plasenquête 2005 Gebruiken vrouwen publieke toiletten? 2/3 van de respondenten antwoorden ‘ja’ Kennen Gentenaars PT? ~65% antwoord ‘geen enkele’ Hebben vrouwe recht op evenveel toileten als mannen? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

26. Besluit • 1) PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2)Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3)Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4)De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5)Zien ze het damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6)Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

27. Besluit • 1)PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2) Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3)Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4)De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5)Zien ze het damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6)Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

28. Besluit • 1)PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2)Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3) Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4)De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5)Zien ze het damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6)Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

29. Besluit • 1)PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2)Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3)Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4) De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5)Zien ze het damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6)Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

30. Besluit • 1)PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2)Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3)Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4)De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5) Hoe conservatief zijn vrouwen in hun toiletgebruik? Zien ze een soort damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6)Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

31. Besluit • 1)PT zijn niet het eerste toevluchtsoord van dames in nood! 22% gaat zelfs naar huis om te plassen. • 2)Wildplassen is GEEN mannenzaak! • > 37% geeft wildplassen als oplossing in stad. • 3)Zelfs Gentse vrouwen hebben amper kennis over het aanbod aan PT in Gent! • 4)De vrouwen voelen zich sanitair gediscimineerd • 5)Zien ze het damesurinoir als verlosing van hun probleem?? • 6) Hoewel uit de weinige buitenlandse studies blijkt dat vrouwen langer (gem. 72sec) op het toilet zitten dan mannen (gem. 40sec), vinden 56% van de vrouwen dat de vrouwen recht hebben op evenveel toiletten als mannen!? LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

32. - Stad Gent is gevoelig voor onze acties - Opname openbare toiletten in de nieuwe beleidsplan - Naar alternatieve oplossingen zoeken voor de volgende GF wat betreft gratis sanitair voor dames - Aanpassen antiwildplas campagne Positieve evoluties

33. World Toilet organisation http://www.worldtoilet.org/ 2001, Singapoor German Toilet Organisation http://www.germantoilet.org/ 2006, Duitsland Reeds contact: Technische Universiteit van Delft, Nederland Nut en Noodzaak van Integraal toegankelijke openbare toiletten in de gemeente Maartje Kienhuis in opdracht van de Stichting KBOH, Woerden Buitenland LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

34. Enkele reacties LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

35. Vlaamse vrouwenMoslima vrouwen Vinden dit beeld: eerder grappig, soms shockerend Vies, zeker te vermijdente vermijden Houding t.o.v. urinoirs: Eerder aanvaarden Niet aanvaarden Houding t.o.v. de sanitaire discriminatie: Vrouwen lijken hun situatie te aanvaarden met al dan niet geklaag. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

36. Vlaamse mannenMoslim mannen Vinden dit beeld: Grappig, zijn er vaak dol op Grappig, soms te soms seksistisch vermijden Houding t.o.v. urinoirs: Gemengd gevoel Niet aanvaarden Houding t.o.v. de sanitaire discriminatie: Uit ervaring zijn de reacties zeer heftig en verontwaardigder dan deze van vrouwen zelf. Vreemd!!! Ze zijn soms meer dan solidair met ons. Tolereren vrouwelijke wildplassers.

37. Dank aan Urobel vzw (de voorzitter R. Pieters) voor de financiële steun De medewerksters van De wereld van Kina, P. Delrue, M. Delrue voor hun ingenieuze ideeën. Logistieke steun van een tal van vrijwilligers als F. Willems, J. Naensens, M. Calsius, V. De Vis, D. Vanlerberghe, P. Delrue, M. Delrue, B. Bashar (mijn zus), F. Gysel, E. De Vos, K. De Corte, K. Brantegem, R. Cammaer, L. Claeys, A. Gittenaer, M. Van Petegem, E. Dooms en alle andere vrijwilligers die ik hier niet genoemd heb De olifantengeduld en onvoorwaardelijke steun van mijn familie en vrienden. LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)

38. Posters en artikel Ethiek & Maatschappij te verkrijgen na lezing. Meer info over ontwerpwedstrijd binnenkort op de website: http://users.telenet.be/plasactie/ LMBHZNO-Gentse actiegroep (2004) 35ste VROUWENDAG 2006 CC Berchem (Antwerpen)