Uluslararası Ticari Uyuşmazlıklar ve Tahkim

1. Uluslararası Ticari Uyuşmazlıklar ve Tahkim Av. Alp Limoncuoğlu İzmir Ekonomi Üniversitesi Öğretim Görevlisi

2. Uluslararası Ticaret - Neden • Daha fazla satış – daha fazla kar • Kaynaklara ulaşma • Riski minimize etme • Hangi risk ? • Ekonomik döngü

3. Uluslararası Ticari Uyuşmazlıklar • Devletler Arası Uyuşmazlıklar • Muz savaşları • Havacılık savaşları • Fiat – Berlusconi • Doğal gaz - Putin • Gerçek ve Tüzel Kişiler Arası Uyuşmazlıklar

4. Ticari Uyuşmazlıklar • Ana konu başlığı : Sözleşmeler • Uluslararası Ticaretin Riskleri – ulusal ticari risklerle karşılaştırma

5. Uluslararası Ticaretin Riskleri • Bilgiye Olan Uzaklık • İş yapacağınız şirket • İş yapacağınız ortam • Ticari Değer • Yeni katmanlar (örn. Gümrük, döviz) • Yabancı Dil

6. Uyuşmazlıkların Çözümü • Sorun ortaya çıkmadan çözümü • Sözleşmeler • Sorun ortaya çıktıktan sonra çözümü • Yargılama • Tahkim • Alternatif çözüm yolları

7. Uluslararası Ticari Sözleşmeler • Birden fazla kişinin bir araya gelerek, sözleşme konusu mal, hizmet, vs. fiyat gibi esaslı noktalarda karşılıklı olarak irade beyanı ile oluşturdukları hukuki işlem sözleşmedir. • Şekil şartı vs. • Ehliyet – İmza kontrolü yapın !!!

8. Uluslararası Ticari Sözleşmeler • Sözleşme Serbestisi İlkesi • Anayasal bir hak (madde 48) • Sözleşme yapıp yapmama • Sözleşme içeriğini serbestçe belirleme • Teslimat, ödeme süresi, sözleşme dili, hukuku, yargılama yeri, vs.

9. Sözleşmenin Şartları • Teklif • Kabul • Ehliyet • İradelerin gerçek olması • Hukuka uygun konu • Şekil şartı

10. Yeni açmış olduğunuz çiçekçi dükkanınızda otururken yeni bağlatmış olduğunuz telefonunuz çalar. Arayanın Hollandalı bir şirket olduğunu, eskiden beri sizin telefon numaranızdaki bir emlakçı ile ortak iş yaptığını ve Türkiye’den ev satın almak isteyen Hollandalı müşteri bulduğunu müthiş yabancı dilinizle anlarsınız. Çiçekçi olmanıza rağmen emlak işi bu devirde para yapar diyerek ve komşu dükkanın emlakçı olmasından da faydalanarak bu işe girersiniz. Kuşadası’nda en iyisinden kelepir bir ev bulup (100 bin YTL), bunu Hollandalı arkadaşınıza ticaret nezaketi içinde (300 bin Euro) teklif edersiniz. Kabul edince de üst katınızda bulunan avukat arkadaşınıza satış sözleşmesi hazırlatır (250 YTL) bunu Hollanda’ya gönderirsiniz. 2 hafta sonra sözleşme size imzalı geri döner.

11. Canınızdan çok sevdiğiniz sevgilinizin eski arkadaşının atipik surat yapısından ve sevgiliniz ile telefon konuşmalarının devam etmesinden dolayı, ona karşı nefret ve kin beslemekte, ve her akşam evde seyrettiğiniz dizilerden daha cengaver bir şekilde ona dersini verme planları yapmaktasınız. Bu arada İngiltere’de yaşayan ve Karındeşek Jak ünvanı ile ünlenen bir kişinin para karşılığı eski sevgililere ders verme şirketi işlettiğini öğrenir, kendisine reddedemiyeceği bir teklifte bulunur (muhtemelen kafi miktarda para ve şiş kebap) kabul edince de yarın öbür gün parayı veririz, ders yarım kalır diye yazılı sözleşme imzalarsınız.

12. Başarılı bir yönetici, sorunları ortaya çıktıktan sonra değil, çıkmadan önce çözen yöneticidir.

13. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Şeytanın avukatlığını yapın • Başarılı bir iş ilişkisi karşılık güven ve karşı taraf sizi nasıl kandırabilir diye ayrıntılı düşünülerek yapılan bir sözleşmeyle doğar. • Sözleşmeyi boşluklara yer vermeyecek derecede düzenleyin • Yazılı yapın • İmza yetkisini kontrol edin

14. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Sözleşmenin bir hukuk seçimi yaptığından emin olun • Sözleşme bir ülkede imzalanmakta, mallar başka yerde teslim edilmekte ve uyuşmazlık konusu olay bu iki ülke dışında olmaktadır. Taraflar da başka tüm bunlardan farklı iki ülkede yaşamaktadırlar. • Sözleşmenin bağlı olduğu hukuk, geçerlilik şartını belirlediği gibi, uyuşmazlık halinde uygulanacak kuralları da belirler. • Örn. HUMK’ya göre dava davalının ikametgahında açılır.

15. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Sözleşmenin yargılama yeri / heyeti seçimi yaptığından emin olun • Güven • 1 milyon Dolar ticaret, malları gönderdiniz, ayıplı çıktığı iddia edildi. Kamboçya mahkemelerine güveniniz ne ?

16. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Ödeme, sorumluluk, teslimat, mülkiyetin intikali gibi esaslı unsurlar farklı yoruma imkan tanınmayacak derecede ayrıntılı düzenleyin • Ödeme şekilleri * Peşin ödeme * Akreditif * Vesaik mukabili * Mal mukabili * Açık hesap * Konsinye

17. Ödeme Şekilleri

18. Teslimat

19. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Sözleşme konusu malın gözetimi ile ilgili maddeler düzenleyin • Mücbir sebep (Force Majeure) ve beklenmeyen hal ile ilgili düzenleme yapmayı unutmayın

20. Uluslararası Ticari Sözleşmelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Son olarak unutmayın Sahibinin Gözü Tarlaya Gübredir.

21. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları • Müzakere (Negotiation) • Arabuluculuk (Mediation) • Uzlaştırma (Conciliation) • Kısa dava (Mini trial) • Tahkim (Arbitration) • Vs.

22. Uluslararası Tahkim • Üretici firma olarak Fransa’da fuarda “CIF Marsilya” satış sözleşmesi yapıyorsunuz. Para gelmiyor. • Aynı fuarda Alman bir firma ile CIF Hamburg satış sözleşmesi imzalıyorsunuz. Para gelmiyor.

23. Uluslararası Tahkim • Türk Hukukunda Yetki • Davalının ikametgahı • Sözleşme akit yeri • Sözleşme ifa yeri

24. Uluslararası Tahkim • Almanya’daki bir firma ile Fransa’da FOB İzmir satış yapıyorsunuz. Mallar ayıplı çıktığı için karşı firmanın Almanya’da dava açtığını öğreniyorsunuz • Yetki çatışması

25. Uluslararası Tahkim • FOB İzmir örneğinde paranız ödenmediği için Türkiye’de dava açtınız ve kazandınız. Ya sonra ? • Mahkeme kararlarının yabancı icra organlarında uygulanması sorunu

26. Mahkeme Kararlarının Tanınma ve Tenfizi • Türkiye ile kararın verildiği ülke arasında KARŞILIKLILIK bulunmalıdır. • Karar, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine giren bir konuda verilmemiş olmalıdır. • Karar, Türk kamu düzenine açıkça aykırı olmamalıdır. • Karar, davalının savunma haklarına riayet edilerek verilmiş olmalıdır. • Karar, Türk vatandaşlarının kişi halleri ile ilgili ise Türk Kanunlar İhtilafı kurallarının yetkili kıldığı maddi hukuk uygulanarak verilmiş olmalıdır.

27. Tahkimin Avantajları • Yargılama sürecinin kısaltılması • Bağımsızlık ve tarafsızlık • Uzmanlık • Karşılıklılık esasının ortaya çıkardığı riski kaldırmak • Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizine İlişkin Birleşmiş Milletler New York Sözleşmesi

28. Tahkim • Ad Hoc Tahkim : Tarafların aralarında yaptıkları sözleşme ile uygulanacak tahkim müessesesini tüm ayrıntıları ile düzenlemeleri • Kurumsal Tahkim : Tarafların uyuşmazlığın çözümünü, sözleşme ile var olan tahkim müesseselerinden birini bırakmaları

29. Tahkim Süreci • Tahkim Başvurusu • Dilekçenin yazılması ve hakemlere veya kuruma gönderilmesi • Hakem belli değilse ? • Hakem Heyetinin Oluşturulması • 1 – 3 hakem • Tarafların ataması • Hakemlerde uyuşmazlık

30. Tahkim Süreci • Hakem heyetinin savunma alması ve delil toplama • Duruşma • İncelemesi • Karar - tebliğ • Temyiz - itiraz • Masraflar

31. Tenfiz şartları • Taraflar arasında geçerli bir tahkim anlaşması bulunmalıdır • Davalının savunma haklarına riayet edilmiş olmalıdır. • Karar, hakemlerin yetkileri içinde verilmiş olmalıdır. • Hakem Mahkemesinin teşkili veya tahkim prosedürü taraflar arasındaki anlaşma hükümlerine uygun olmalıdır • Karar taraflar için bağlayıcı olmalı iptal edilmemiş yahut icrası askıya alınmamış olmalıdır. • Karar, tenfiz devleti hukukuna göre tahkim yolu ile çözümü mümkün bir uyuşmazlığa ilişkin olmalıdır. • Karar tenfiz devleti hukukunun kamu düzenine aykırı olmamalıdır.

32. ICC Arbitration Fees • Sum in dispute Administrative expenses • up to 50 000$ 2500 • from 50 001 to 100 000 3.50% • from 100 001 to 500 000 1.70% • from 500 001 to 1 000 000 1.15% • from 1 000 001 to 2 000 000 0.70% • from 2 000 001 to 5 000 000 0.30% • from 5 000 001 to 10 000 000 0.20% • from 10 000 001 to 50 000 000 0.07% • from 50 000 001 to 80 000 000 0.06% • over 80 000 000 $ 88 800

33. ICC Arbitration Fees • Sum in dispute Fees(**) minimum maximum up to 50 000 $ 2500 17.00% from 50 001 to 100 000 2.00% 11.00% from 100 001 to 500 000 1.00% 5.50% from 500 001 to 1 000 000 0.75% 3.50% from 1 000 001 to 2 000 000 0.50% 2.75% from 2 000 001 to 5 000 000 0.25% 1.12% from 5 000 001 to 10 000 000 0.10% 0.616% from 10 000 001 to 50 000 000 0.05% 0.193% from 50 000 001 to 80 000 000 0.03% 0.136% from 80 000 001 to 100 000 000 0.02% 0.112% over 100 000 000 0.01% 0.056%