İRRİTABL BARSAK SENDROMU

1. İRRİTABL BARSAK SENDROMU Dr. Alper Tunga TÜRKBAYRAK Zümrütevler ASM, Bursa 14. Pratisyen Hekimlik Kongresi 30 Ekim 2009

2. SUNUM AKIŞI • TANIM • EPİDEMİYOLOJİ • ETYOPATOLOJİ • TANI • TANI KRİTERLERİ • AYIRICI TANI • İBS ALEHİNE BULGULAR İrritabl Barsak Sendromu

3. A. Fonksiyonel özofagiyal hastalıklar • B. Fonksiyonel gastroduodenal hastalıklar • C. Fonksiyonel bağırsak hastalıkları • C1 - İrritabl Barsak Sendromu • C2 - Fonksiyonel şişkinlik • C3 - Fonksiyonel konstipasyon • C4 - Fonksiyonel diyare • C5 - Spesifiye edilemeyen fonksiyonel bağırsak hastalıkları • D. Fonksiyonel abdominal ağrı sendromu • E. Fonksiyonel safra kesesi ve oddisfinkteri hastalıkları • F. Fonksiyonel anorektal hastalıklar • G. Fonksiyonel hastalıklar : Yeni doğanlar ve bebekler • H. Fonksiyonel hastalıklar : Çocuklar ve adolesanlar İrritabl Barsak Sendromu

4. TANIM • SPASTİK KOLON • SPASTİK KOLİTİS • SPASTİK BAĞIRSAK SENDROMU • MUKUS KOLİTİS İRRİTABL BARSAK SENDROMU İrritabl Barsak Sendromu

5. TANIM • organik bir hastalık olmaksızın • dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, • karında rahatsızlık ve • ağrı hissinin ana yakınmaları oluşturduğu bir sendromdur. İrritabl Barsak Sendromu

6. EPİDEMİYOLOJİ • Drossman ve arkadaşlarınca yayınlanan derlemede Amerika, Avrupa ve Avustralya’da yapılan 11 çalışmada(toplam 23294 hasta) Total İBS prevalansı 4,3 - 21,8 İrritabl Barsak Sendromu

7. EPİDEMİYOLOJİ • Avrupa’da yapılan bir çalışmada IBS prevalansı %21.6 • Jones R, Zydeard S: Irritable bowel syndrome in the general population. BMJ 1992; 304, 87-90. İrritabl Barsak Sendromu

8. EPİDEMİYOLOJİ • Elazığ çevresinde %6.3 • Sivas bölgesinde %19.1 S.Çelebi ve ark.: Epidemiological features of IBS in a Turkish urban society. J Gastroenterol Hepatol 2004; 59; 361-9. Karaman N, Türkay C, Yönem O. The irritable bowel syndrome prevalence in city center of Sivas. Türk J Gastroenterol 2003; 14; 128-31. İrritabl Barsak Sendromu

9. EPİDEMİYOLOJİ • Ege Üniversitesi • 20 il • 3214 kişi • Roma II kriterleri • fonksiyonel barsak hastalıkları %22.4, • IBS ise %2.7 İrritabl Barsak Sendromu

10. 2005 , 32 il • birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran olgular Rastgele seçilen 7520 olguda GİS yakınmaları GİS dışı yakınmalar (2157-%31.5) (5363-%68,5) ROMA II 1461 olgunun %41 742 olgunun %19 İBS The frequency of irritable bowel syndrome in primary care centers of Turkey Ali ÖZDEN1, Aydın Şeref KÖKSAL2, Dilek OĞUZ3, Bahattin ÇİÇEK3, Uğur YILMAZ4, Ülkü DAĞLI3, Erkan PARLAK3, Kadir BAHAR1, Burhan ŞAHİN3, Jülide ÖZLER5, Aslı ÖZDEN6 İrritabl Barsak Sendromu

11. EPİDEMİYOLOJİ • En sık görülen GI fonksiyonel düzensizliktir. • Toplumların % 15-20’ inde var. • K/E =2/1 • 20-50 yaşlarında sık İrritabl Barsak Sendromu

12. BU SENDROM ÖNEMLİ ÇÜNKÜ… • Kronik bir hastalıktır • İş gücü kaybı • İş kaybı • Ekonomik kayıp İrritabl Barsak Sendromu

13. İBS birinci basamakta çalışan doktorların tanılarının %12’sini oluşturmaktadır. • Gastroenterologlara refere edilen hastaların %25-50’sini, • Gastroenterologların koydukları tanıların %28-36’sını oluşturmaktadır. İrritabl Barsak Sendromu

14. ETYOPATOLOJİ • Genetik İrritabl Barsak Sendromu

15. ETYOPATOLOJİ • Genetik • Psikolojik faktörler İrritabl Barsak Sendromu

16. ETYOPATOLOJİ • Genetik • Psikolojik faktörler • Motilite bozukluğu İrritabl Barsak Sendromu

17. ETYOPATOLOJİ • Genetik • Psikolojik faktörler • Motilite bozukluğu • Barsak sensitivitesi bozukluğu İrritabl Barsak Sendromu

18. ETYOPATOLOJİ • Genetik • Psikolojik faktörler • Motilite bozukluğu • Barsak sensitivitesi bozukluğu • Beyin-barsak aksında bozulma İrritabl Barsak Sendromu

19. ETYOPATOLOJİ • Genetik • Psikolojik faktörler • Motilite bozukluğu • Barsak sensitivitesi bozukluğu • Beyin-barsak aksında bozulma • Diyet ve enfeksiyon İrritabl Barsak Sendromu

20. İBS TANI KRİTERLERİ • MANNİNG Kriterleri • ROMA I Kriterleri • ROMA-II (Revize edilmiş ROMA Kriterleri) • Roma III Kriterleri İrritabl Barsak Sendromu

21. İBS TANI KRİTERLERİ • MANNİNG Kriterleri • ROMA I Kriterleri • ROMA-II (Revize edilmiş ROMA Kriterleri) • Roma III Kriterleri İrritabl Barsak Sendromu

22. İBS TANI KRİTERLERİ • MANNİNG Kriterleri • ROMA I Kriterleri • ROMA-II (Revize edilmiş ROMA Kriterleri) • Roma III Kriterleri İrritabl Barsak Sendromu

23. ROMA-II KRİTERLERİ Son bir yıl içerisinde en az 12 hafta (üç ay) süre ile (aralıklı veya sürekli) abdominal ağrı veya rahatsızlık hissi ile birlikte aşağıdaki üç kriterin en az ikisinin varlığı durumunda İBS düşünülmelidir: • Abdominal ağrıveya rahatsızlık hissinin dışkılama ile birlikte azalması veya kaybolması • Dışkılama sayısında değişim • Dışkı kıvam ve görünümünde değişim İrritabl Barsak Sendromu

24. ROMA III • Hasta son üç ayda her ayın en az 3 günü karın ağrısı abdominal rahatsızlık hissi ile birlikte aşağıdakilerden en az 2 özelliğin varlığı; • Ağrıların dışkılama ile geçmesi • Ağrıların başlamasının dışkılama sıklığında değişikliklerle birlikteliği • Ağrıların başlamasının dışkı şeklinde veya görünümünde değişikliklerle birlikteliği İrritabl Barsak Sendromu

25. DESTEKLEYİCİ YAKINMALAR • Dışkılama sıklığında değişiklikler • Dışkı şeklinde değişiklik • Dışkı çıkarmada değişiklik (Ikınma ve/veya acil sıkışma) • Dışkıda mukus varlığı • Karında gaz artışı ve şişkinlik veya hastanın hissettiği şişkinlik hissi. İrritabl Barsak Sendromu

26. İBS AYIRICI TANISI • DİYETETİK FAKTÖRLER: Laktoz, kafein, alkol, yağ, gaz üreten besinler, ilaçlar. • ENFEKSİYONLAR: Giardia lamblia, bakteriyel enfeksiyonlar, Amip, yersinia, Strongyloides stercoralis • İNFLAMATUVAR DURUMLAR: İBH, mikroskobik kolit • KOLON CA: İrritabl Barsak Sendromu

27. İBS AYIRICI TANISI • MALABSORBSİYON SENDROMLARI: ( gluten enteropatisi, postgastrektomik durumlar, pankreatik yetersizlik vb.) • PSİKOLOJİK DURUMLAR: Anksiyete, panik bozukluklar, depresyon vb.) • DİĞER: Endokrin hastalıklar (DM, hipotiroidi, hipertiroidi), endometriozis, PID, endokrin tümörler, AIDS, gastrik sarkoidozis İrritabl Barsak Sendromu

28. IBS AYIRICI TANISINDA ALARM BULGULARI • ÖYKÜ: Kilo kaybı, ileri yaşta başlangıç, gece uyandıran semptomlar, aile öyküsü (kanser, İBH) • FİZİK MUAYENE: ateş, abdominal muayenede kitle, hepatomegali, artrit, dermatit, malabsorbsiyon bulguları • BAŞLANGIÇ LAB: Anemi, lökositoz, ESH artış, gaitada gizli kan varlığı, anormal biyokimya bulguları İrritabl Barsak Sendromu

29. İleri tetkikler • Semptomların kısa süre önce başlamış olması, • Semptomların giderek yaygınlaşması • Semptomların ileri yaşlarda başlamış olması, • Aile anemnezinde kolon kanseri veya IBH bulunması, • Eşlik eden psikososyal problemlerin bulunmaması • Daha önce hiçbir laboratuvar araştırılması yapılmamış olmasından dolayı psikolojik tatmin gerektiren durumlarda İrritabl Barsak Sendromu

30. İLGİNİZ VE SABRINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…