1.Instalowanie władzy komunistycznej (1944-1956).

2. 1.Instalowanie władzy komunistycznej (1944-1956). 1.1 Konferencja w Jałcie. 1.2 Organizowanie i umacnianie władzy. 1.3 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. 1.4 Polska w nowych granicach. 1.5 Referendum i Wybory. 1.6 Nowy rząd. 1.7 Mała konstytucja. 1.8 Odrzucenie planu Marshalla. 1.9 Utworzenie PZPR. 1.10 Konstytucja PRL.

3. 1.1 Konferencja w Jałcie. W dniach 4-11.II.1945r. miała miejsce konferencja z udziałem Wielkiej Trójki w Jałcie. W konferencji wzięły udział reprezentanci 3 mocarstw: -USA - Roosevelt. -ZSRR – Stalin _Wielkiej Brytanii - Churchill Na konferencji ustalono min. ,że: - Tereny na wschód od Łaby oddano Stalinowi w ramach „‘ładu jałtańskiego” - W sprawie polskiej powtórzono projekt granic z Teheranu oraz zdecydowano o powstaniu rządu koalicyjnego - Niemcy zostaną podzielone na 4 strefy okupacyjne (USA, ZSRR, Wielka Brytania, Francja)

4. 1.2 Organizowanie i umacnianie władzy. Wiosną 1945r. Podjęto szeroko zakrojoną akcję zastraszania ludności. Rozpoczęto brutalne pacyfikacje (tzw. Rozbrajanie terenu. W wielu miejscach akcje prowadziły wojska NKWD. Do marca wszystkie województwa i powiaty miały swoje urzędy bezpieczeństwa publicznego zaś gminy – komendy MO. Umacnianiu Władzy towarzyszył wzrost ilości ludzi pracujących w MO (40 tys. osób) oraz UB (ok. 10 tys. osób). Wojska Wewnętrzne przekształcono w Korpus Bezpieczeństwa Publicznego liczący ok.. 30 tys. osób.

5. 1.3 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej. Został uformowany w Moskwie od 17.VI do 21.VI.1945r. na rozkaz Stalina. W jego skład weszli min.: -B. Bierut - prezydent -E. Osóbka-Morawski - premier -W. Gomułka -S. Mikołajczyk -J. Stańczyk -A. Kołodziej Rząd składał się z 21 tek ministerialnych. 17 spośród nich przypadło komunistom i ich sprzymierzeńcom zaś 4 – politykom wywodzącym się z rządu Londyńskiego. Formalne powołanie rządu nastąpiło 28.VI.1945r. 1.VII.1945r. Została rozwiązana Rada Jedności Narodowej

6. 1.4 Polska w nowych granicach. Północna i zachodnia granica kraju została ustalona na konferencji w Poczdamie 16.VIII.1945r. Granica miała przebiegać na linii Curzona z odchyleniem od 5 do 8 km na rzecz Polski zaś w rejonie Białowieży – 17km. 10.III.1947r. W Warszawie podpisano umowę z Czechosłowacją dotyczącą granic w ramach umowy o wzajemnej pomocy i przyjaźni. Polacy zgodzili się oddać kresy wschodnie oraz zrezygnowali z roszczeń. Powierzchnia kraju po ustabilizowaniu się granic wyniosła 312520 km2.

7. 1.5 Referendum i wybory. Termin wyborów był odwlekany przez komunistów do czasu rozbudowy aparatu terroru mającego pokierować ich przebiegiem. Wiosną 1946r. Komuniści wraz ze sprzymierzeńcami przystąpili do zmasowanego ataku na PSL poprzez manipulowanie opinią publiczną przy pomocy kłamstw oraz aresztowań. 27.IV.1946r. Krajowa Rada Narodowa uchwaliła ustawę na mocy, której miało zostać przeprowadzone referendum na terenie całego kraju. PPR, w odpowiedzi na głosy sprzeciwu ze strony PSL, rozpętała olbrzymią propagandę pod hasłem „3 x tak”.

8. Karty do głosowania zawierały 3 pytania: 1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2. Czy chcesz utrwalenia w przyszłej Konstytucji ustroju gospodarczego, zaprowadzonego przez reformę rolną i unarodowienie podstawowych gałęzi gospodarki krajowej, z zachowaniem ustawowych uprawnień inicjatywy prywatnej. 3. Czy chcesz utrwalenia zachodnich granic Państwa Polskiego na Bałtyku, Odrze i Nysie Łużyckiej? Wyniki: Frekwencja – 85,5% 1 pytanie – 68,2% na tak 2 pytanie – 77,1% na tak 3 pytanie – 91,4% na tak Wyniki zostały sfałszowane przez komunistów na niekorzyść PSL, które było na „nie” w pierwszym pytaniu.

9. 1.6 Nowy rząd. Pierwsze posiedzenie nowego rządu odbyło się 4.II,1947r. Marszałkiem został Władysław Kowalski (SL), wicemarszałkami – Roman Zambrowski (PPR) i Stanisław Szwalberg (PPS). 5.II.1947r. Odbyły się wybory prezydenta Rzeczypospolitej Ludowej. Został nim dotychczasowy prezydent KPN Bolesław Bierut. Sejm powołał nowy rząd z Józefem Cyrankiewiczem (PPS) na czele. Pierwszym wiceministrem i ministrem Ziem odzyskanych został Władysław Gomułka, zaś drugim – Antoni Korzycki. Z 23 tek ministerialnych najwięcej dostał PPR wraz z PPS – 13.

10. 1.7 Mała konstytucja. Regulacje dotyczące struktury i kompetencji władz sejm zawarł w 3 aktach prawnych: -”Ustawie konstytucyjnej z 4.II.1947r. o wyborze prezydenta RP”. -”Ustawie konstytucyjnej z 19.II.1947 o ustroju i zakresie działania najwyższych organów RP” zwanej Małą Konstytucją. -”Deklaracji Sejmu Ustawodawczego z 20.II.1947r. o przedmiocie realizacji praw i wolności obywatelskich”. Mała Konstytucja tymczasowo regulowała ustrój Polski do czasu uchwalenia konstytucji PRL (1947-1952). Mała Konstytucja wprowadzała nowy organ władzy – Radę Państwa w miejsce Prezydium Krajowej Rady Narodowej. Rada Państwa miała zwierzchnictwo i kontrole nad radami narodowymi, inicjatywą ustawodawczą i zatwierdzaniem

11. dekretów z mocą ustawy, prawem podejmowania uchwał o stanie wyjątkowym i wojennym oraz nadzór nad Najwyższą Izbą Kontroli. Dokument ten określał także zakres uprawnień sejmu ustawodawczego, prezydenta, rządu i sądów. W porównaniu z poprzednią konstytucją został zwiększony zakres uprawnień prezydenta.

12. 1.8 Odrzucenie planu Marshalla. Sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych Marshall przedstawił plan pomocy ekonomicznej dla odbudowy Europy po wojnie. Konferencja w tej sprawie odbyła się w Paryżu 12.VII.1947r. Polska również została na nią zaproszona. Rząd Cyrankiewicz początkowo był zainteresowany jednakże później, pod naciskiem Moskwy, odmówił zaproszenie ZSRR bał się o swoją dominację w Europie środkowo-wschodniej.

13. 1.9 Utworzenie PZPR. W końcu 1948r., W wyniku nacisków ze strony Moskwy, połączono PPR i PRS. Powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) Na kongresie zjednoczeniowym obu partii zapowiedziano kolektywizacje wsi oraz dalszą walkę z Kościołem Katolickim

14. 1.10 Konstytucja PRL. 22.VII.1952r. Sejm uchwalił nową ustawę zasadniczą z okazji rocznicy ogłoszenia manifestu PKWN.. Była ona napisana na wzór radzieckiej pozwalając na dowolną interpretacje. Zawierała wiele niejasnych zwrotów oraz nie precyzowała podstawowych na przykład Kto należy do „ludu pracującego”. Zamiast tradycyjnego podziału władzy na sądowniczą i wykonawczą podzielono ją na „władzę państwową” (Sejm, Rada Państwa, Rady Narodowe) i „administrację państwową” (Rząd i Ministerstwa). Utworzono Radę Państwa, która stała na czele rad narodowych w myśl radzieckiego „centralizmu demokratycznego”. Dokument pozwalał także na interwencję w sprawy rządu na dwa sposoby – poprzez KCPZPR lub bezpośrednio przez Kreml.

15. 2. Walka z opozycją. 2.1 Proces szesnastu. 2.2 Zwalczanie opozycji politycznej. 2.3 Terror masowy (1944–1947). 2.4 Terror powszechny (1948-1956). 2.5 Walka z kościołem.

16. 2.1 Proces szesnastu. Na początku 1945r. przedstawiciele Polski Podziemnej prowadzili rozmowy z rzekomymi reprezentantami sztabu marszałka Żukowa będącymi w istocie funkcjonariuszami NKWD. Rozmowy były prowadzone na temat ujawnienia się stronnictw politycznych oraz ew. porozumienia się co do utworzenia nowych władz. Po ujawnieniu się wszyscy politycy Państwa Podziemnego zostali aresztowani i przewiezieni do Moskwy. Wśród nich byli min.: -Delegat rządu Jan Jankowski -Gen. Leopold Okulicki -Przew. Rady Jedności Narodowej Kazimierz Pużak Proces okazał się farsą i typowym komunistycznym procesem pokazowym. W procesie brali udział fałszywi świadkowie przekupstwem bądź siłą zmuszeni do składania fałszywych zeznań.

17. 21.VI.1945r. Ogłoszono wyrok. Oskar-żeni zostali skazani na następujące Kary więzienia: -Gen. Leopold Okulicki - 10 lat -Wicepremier J. Jankowski – 8 lat -Ministrowie: Adam Bienia – 5 lat St. Jasiukowicz – 5 lat -Kazimierz Pużak – 1,5 roku Siedmiu innych oskarżonych skazano na kary od IV do XII miesięcy więzienia, zaś trzech innych uniewinniono. Min. Antoni Pajdak chorujący w czasie procesu został osądzony później i skazany na 5 lat więzienia. Jankowski, Jasiukowicz i Okulicki nigdy nie powrócili z sowieckich więzień. Ich los pozostaje do dzisiaj nieznany

18. 2.2 Zwalczanie opozycji politycznej. W odradzającej się polityce liczyły się tylko dwie siły: komuniści, którzy skupili wokół siebie partie w Blok Demokratyczny oraz PSL, które nie chciało się do niego przyłączyć. PSL miało duże poparcie społeczne PSL miało duże poparcie społeczne ale sfałszowane wybory odebrały im możliwość współtworzenia rządu. Komuniści w celu osłabienia PSL-u zaczęli go wewnętrznie skłócać. Przeciwko najaktywniejszym działaczom podjęto represje. Komisja weryfikacyjna usunęła z partii tysiące aktywnych działaczy. Wielu z nich aresztowano zaś członka Rady Naczelnej PSL – Stanisława Łabisza zamordowano w więzieniu 6.II.1948r. PSL, w PSL, w skutek wyniszczających czystek w tej partii , weszło formalnie do porozumienia „Stronnictw Demokratycznych”.

19. 2.3 Terror masowy 1944-1947. Komuniści byli w Polsce ugrupowaniem marginesowym i nie mieli żadnych szans na objęcie władzy w sposób demokratyczny. Podwaliny do stworzenia władzy komunistycznej stworzyła Armia Czerwona i NKWD. Aparat bezpieczeństwa starając się stłumić wojnę partyzancką, stosował szeroki repertuar działań: od infiltracji, przez prowokacją, po pacyfikację całych rejonów. Dysponował bezwzględną przewagą militarną i materialną, z której chętnie korzystał. Do dużych akcji militarnych, oprócz wojsk Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, angażowano także dywizje regularnej armii. W rezultacie liczba przeciwników władzy poległych w latach 1945-1948 wyniosła ok. 8,7 tys. osób

20. W razie potrzeby dokonywano masowych deportacji. W ran sposób usunięto partyzantkę ukraińską z południowo-wschodniej Polski. W działaniach aparatu bezpieczeństwa dominowała przemoc bezpośrednia chociaż dokonywano także bardziej finezyjnych operacji jak na przykład sfałszowanie wyników wyborów w styczniu 1947r.

21. 2.4 Terror powszechny (1948-1956) We wszystkich państwach bloku socjalistycznego zaczęły mieć miejsce te same zjawiska min. tworzenie się systemu jednopartyjnego, całkowita centralizacja zarządzania gospodarką oraz wzmożenie ataku na Kościół katolicki, Terror nie przestając być masowym stał się jednocześnie powszechny. Terror nie przestając być masowym stał się jednocześnie powszechny. Głównym zadaniem aparatu bezpieczeństwa stało się zastraszenie i rozciągnięcie kontroli nad całym społeczeństwem. Maszyna represji objęła wszystkich nie tylko opozycję ale także grupy i środowiska popierające władzę oraz członków najwyższych władz partyjnych lub państwowych.

22. W lutym 1949r. Sekretarz KC krytycznie ocenił MBP i nakazał „intensyfikacją działań” oraz rozbudowę sieci tajnych informatorów. Przy biurze politycznym powołano stałą Komisję do Spraw Bezpieczeństwa, na której czele stanął osobiście B. Bierut. Jednym z priorytetów stała się obecność aparatu bezpieczeństwa we wszystkich dziedzinach życia społecznego. Latem 1949r. Utworzono ogniwa aparatu – Referaty Ochrony – bezpośrednio w przedsiębiorstwach. Szczególnej rozbudowie uległ „pion” ochrony gospodarki, który rozrósł się do kilku departamentów. W latach 1951-1953 on właśnie najaktywniej zapełniał więzienia. „Ochroną społeczności wiejskiej zajęła się milicja wraz z Komisją Specjalną do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym. Już za samo nie wywiązanie się z dostaw do aresztów trafiało po kilka tysięcy osób.

23. W 1953r. „ewidencja elementu podejrzanego” prowadzona przez bezpiekę posiadała ok.. 5,2 miliona osób czyli 1/3 dorosłej ludności. Choć opozycja przestała już istnieć co roku miały miejsce procesy pokazowe. Więźniów dostarczały różnego rodzaju :operacje prewencyjne”.

24. 2.5 Walka z kościołem W skutek okupacji niemieckiej i zmiany granic 95% ludności w Polsce stanowili katolicy. W trakcie wojny kapłani dzielili los narodu, byli patriotami. Po wojnie Kościół nie akceptował narzuconej władzy czym zyskał duże poparcie społeczne. Kościół brał czynny udział w reorganizacji życia społecznego po wojnie, także na ziemiach „odzyskanych”. Tuż po wojnie władza komunistyczna unikała konfliktów z biskupami. Próbowano jednak osłabić pozycję Kościoła poprzez: - Zerwanie konkordatu z 1925r. przez TRJN. - Wprowadzenie obowiązkowych ślubów cywilnych - Umożliwienie rozwodów wbrew tradycji kościelnej. - Zarzucanie księżom udziału w „bandach” partyzanckich, co miało ukazać „antynarodową postawę” Kościoła

25. Otwarta walka komunistów z Kościołem w Polsce rozpoczęła się po śmierci prymasa Augusta Hlonda i wyborze na to stanowisko Stefana Wyszyńskiego. Władze komunistyczne zaczęły represjonować wiernych, duchowieństwo oraz biskupów. Komuniści zastosowali min.: -Aresztowania księży, zakonników i szefów stowarzyszeń katolickich. - Usunięcie ze szkół lekcji religii. - Nakładanie na Kościół olbrzymich podatków. - Zniesieni przedwojennych świąt religijno-patriotycznych. - Wymuszenie na episkopacie poro-zumienia z władzą mającego ograniczyć represje na Kościół w 1950r. - Odebranie Kurii Krakowskiej „Tygodnika Powszechnego”. - Kampanię propagandową przeciwko Kościołowi.

26. Autorzy: • Kiełpiński Piotr • Janczewski Leszek Jesteśmy uczniami III klasy technikum mechatronicznego. Uczęszczamy do Zespołu Szkół Zawodowych nr 1 w Ostrołęce.