Leerlijnen

1. Leerlijnen VUB-IDLO studiedag 4 mei 2011 Luc Vernaillenpedagogisch adviseur GO!

2. Vaststellingen • Leerkrachten hebben weinig zicht op de leerdoelen en leerinhouden van voorgaande en volgende leerjaren • Vakgroepwerking beperkt zich in veel gevallen tot het maken van praktische afspraken en het formuleren van vaststellingen

3. Leerlijnen? Leerlijnen zijn een logische schikking van leerdoelen van eenvoudig naar meer complex, rekening houdend met het competentieniveau van de leerlingen. Ze beogen een opbouwende aanpak in een continue lijn en proberen breuken in de verticale samenhang te voorkomen.

4. Leerlijnen? • Met gelijkgericht bedoelen we dat alle leerkrachten op een analoge wijze werken wat betreft didactische aanpak, evaluatie, ICT-gebruik, terminologie, … • Met opbouwend bedoelen we dat alle leerkrachten een gezamenlijk doel voor ogen hebben en geleidelijk richting dit doel, dat in complexiteit toeneemt, werken. De leerkrachten beogen een progressieve groei zonder breukmomenten.

5. Leerlijnen? Overleg is noodzakelijk Zowel horizontaal als verticaal

6. Verticaal en horizontaal • Verticale samenhang wordt gerealiseerd door systematisch relaties en verbanden te leggen tussen de leerinhouden en vaardigheden van de opeenvolgende leerjaren of opeenvolgende modules. • Horizontale samenhang wordt gerealiseerd door systematisch relaties en verbanden te leggen tussen leerinhouden en vaardigheden van verschillende onderdelen binnen een vakgebied en tussen onderdelen uit verschillende vakgebieden.

7. Bieden leerlijnen voordelen? • Voor de leerlingen? • Voor de leraren?

8. Hoe werken aan leerlijnen? Het werken aan leerlijnen kan opgesplitst worden in twee grote categorieën: • op schoolniveau • op vak(groep)niveau

9. Hoe werken aan leerlijnen op vakniveau? Waar kunnen leerlijnen voor worden opgesteld?

10. Voorbeeld leerlijn Actualiteit

11. Voorbeeld leerlijn Actualiteit

12. Voorbeeld leerlijn zelfevaluatie

13. Voordelen voor de leerlingen • De overgangen naar volgende leerjaren worden zachter: het aanpassen aan een nieuwe leerkracht wordt eenvoudiger. Vanwege het feit dat er geen (of toch minder) breuklijnen zijn (wat betreft didactiek, evaluatie, ICT-gebruik, terminologie, …) zal er minder uitval zijn. • De lessen worden efficiënter, overbodige herhalingen en overlappingen worden vermeden. • Er is een duidelijke opbouw, er wordt verder gebouwd op leerinhouden en strategieën die reeds gekend zijn. • … Terug

14. Voordelen voor de leraren • De leerkrachten hebben een beter zicht op de beginsituatie van hun leerlingen en kunnen verder bouwen op de vorige leerjaren. • Er is een grotere continuïteit, de leerkrachten hebben een duidelijker beeld over de te bereiken doelen. • Door binnen de vakgroep te werken aan leerlijnen kunnen leerkrachten heel veel van elkaar leren. • … Terug

15. Mogelijke onderwerpen voor leerlijnen • leerinhouden • didactische aanpak • evaluatie • leren leren • ICT

16. Leerinhouden • De leerlijn van de leerinhouden ligt grotendeels vast in de leerplannen • Bijzondere aandacht voor: • onderzoeksopdracht • actualiteitsmap • didactische uitstappen • herhalingen, overlap en voorkennis • projecten (doelstellingen moeten progressief zijn) • Terminologie • Rekeningenstelsel / formularium • Keuzeleerstof / verdiepingsleerstof • … • Opmerking: gebruik van hetzelfde sjabloon voor het jaarvorderingsplan is sterk aangewezen

17. Didactische aanpak • Welke didactische werkvormen gebruiken we, hoe en wanneer? • aanbiedende werkvormen • onderwijsleergesprek: wat moeten leerlingen hierbij doen? • Powerpoint door de leraar: wat moeten leerlingen hierbij doen? • video, dvd, geluidsfragmenten…: wat moeten leerlingen hierbij doen? • coöperatieve werkvormen • welke werkvormen en wat wordt er van de leerlingen verwacht? • groepswerk • wat wordt er van de leerlingen verwacht? • begeleid zelfgestuurd leren • wat wordt er van de leerlingen verwacht? • Wat doen we met didactisch materiaal? • handboeken, cursusmateriaal…

18. Evaluatie • Hoe evalueren we kennis? • reproductie, toepassingen, integratie • welke technieken: open vragen, gesloten vragen, multiple choice, oefeningen… • Hoe evalueren we (welke) vaardigheden? • Hoe evalueren we (welke) vakattitudes? • Wat met zelfevaluatie? • Wat met peerevaluatie? • Wat met co-evaluatie? • Welke vormen van remediëring voorzien we? • Wat met neveninstromers? • …

19. Leren leren • Wanneer ondernemen we welke acties in verband met leren leren? Voorbeelden • taalgericht vakonderwijs • leren schematiseren • leren omschrijven in eigen woorden • leren synthetiseren • mind mapping • leren plannen • zelf leren vragen stellen • …

20. ICT • Wanneer gebruiken we ICT? • Welke ICT-vaardigheden zijn er nodig? Kunnen ze deze vaardigheden al uitvoeren? Terug