Dr Marcin Krajewski Uniwersytet Warszawski

1. Dr Marcin KrajewskiUniwersytet Warszawski Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej na tle art. 813 § 1 k.c.

2. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • pojęcie ochrony ubezpieczeniowej w teorii ponoszenia ryzyka • znaczenie pojęcia ochrony ubezpieczeniowej w oderwaniu od teorii świadczenia ubezpieczyciela • 813 § 1 k.c. ...ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej. • 812 § 4 k.c. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

3. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • ustawa o działalności ubezpieczeniowej art. 3 ust. 1 Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. • ustawa o działalności ubezpieczeniowej art. 12 ust. 1 Zakład ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z ubezpieczającym.

4. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • ochrona ubezpieczeniowa w poglądach zwolenników teorii ponoszenia ryzyka – używane określenia: • ochrona ubezpieczeniowa, • ponoszenie ryzyka, • ponoszenie niebezpieczeństwa, • ponoszenie ciężaru niebezpieczeństwa, • ponoszenie odpowiedzialności • wniosek: • różne znaczenia używanych pojęć zarówno w języku potocznym, jak i języku prawniczym (np. odpowiedzialność, a ryzyko), • synonimiczne stosowanie określeń

5. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • ochrona ubezpieczeniowa w przepisach prawa art. 813 § 1 k.c. Składkę oblicza się za czas trwania odpowiedzialności ubezpieczyciela. W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpieczenia przed upływem okresu na jaki została zawarta umowa, ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej.

6. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • 812 § 4 k.c. Odstąpienie od umowy ubezpieczenia nie zwalnia ubezpieczającego z obowiązku zapłacenia składki za okres, w jakim ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej. • 814 § 2 k.c. ...ubezpieczyciel może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzialność. • Wnioski: • zamieszanie terminologiczne podobne jak w doktrynie, • synonimiczne używanie pojęć mających różne potoczne znaczenie

7. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej Dwa możliwe znaczenia pojęcia „ochrony ubezpieczeniowej” (i wszystkich pojęć używanych zamiennie) na podstawie poglądów doktryny: • stan narażenia na niebezpieczeństwo – ponoszenie ryzyka w znaczeniu potocznym, • zachowania związane z przygotowywaniem świadczenia na wypadek zajścia zdarzenia losowego (budowa wspólnoty niebezpieczeństwa, reasekuracja, tworzenie rezerw, itp.).

8. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • konieczność sięgnięcia do wykładni celowościowej • ustalenia co do znaczenia art. 813 § 1 k.c. • „Za co płaci ubezpieczający ?” • ponoszenie ryzyka vs. czynności przygotowawcze • sytuacja typowa – oba znaczenia ochrony występują łącznie • możliwe aberracje • ryzyko bez czynności przygotowawczych, • czynności przygotowawcze bez ryzyka

9. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej • konieczność sięgnięcia do wykładni celowościowej • ustalenia co do znaczenia art. 813 § 1 k.c. • „Za co płaci ubezpieczający ?” • ponoszenie ryzyka vs. czynności przygotowawcze • sytuacja typowa – oba znaczenia ochrony występują łącznie • możliwe aberracje • ryzyko bez czynności przygotowawczych, • czynności przygotowawcze bez ryzyka

10. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej 1. Ryzyko bez czynności przygotowawczych: • przykłady • Czy należy się składka ? 2. Czynności przygotowawcze bez ryzyka • przykłady • Czy należy się składka ? Wniosek: Składka płacona na „ponoszenie ryzyka”, nie za „czynności przygotowawcze”. Ochrona to ponoszenie ryzyka

11. Marcin Krajewski - Pojęcie ochrony ubezpieczeniowej Możliwe dalsze konsekwencje: • Ryzyko zrealizowane w pełni to ochrona ubezpieczeniowa w pełni wykorzystana, • Ryzyko zrealizowane częściowo to ochrona ubezpieczeniowa wykorzystana w części.