1 / 67

ANTIWITWASWETGEVING De vragenlijst van A tot Z

ANTIWITWASWETGEVING De vragenlijst van A tot Z. Jos DE BLAY, lid Uitvoerend Comité IAB Frank HAEMERS, BIBF. ONTMOETING BEROEPSVERENIGINGEN. INLEIDING. WITWASSEN BESTRIJDEN REPRESSIEF LUIK PREVENTIEF LUIK Art 505 Strafboekwet WET van 11 januari 1993. ANTIWITWASWETGEVING.

job
Download Presentation

ANTIWITWASWETGEVING De vragenlijst van A tot Z

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ANTIWITWASWETGEVING De vragenlijst van A tot Z Jos DE BLAY, lidUitvoerend Comité IAB Frank HAEMERS, BIBF

  2. ONTMOETING BEROEPSVERENIGINGEN

  3. INLEIDING WITWASSEN BESTRIJDEN REPRESSIEF LUIKPREVENTIEF LUIK Art 505 Strafboekwet WET van 11 januari 1993

  4. ANTIWITWASWETGEVING • FAG : aanbevelingen Financiële Actiegroep & Global Forum onTransparency and exchange of InformationforTaxPurposes (mondiaal) • EuropeseRichtlijnen(EU) • Wet(BE) • Reglementvoorhet BIBF, het IBR en het IAB (met de waarde van eennormvoorhet IAB) • TOELICHTINGSNOTA-OMZENDBRIEF

  5. CONTROLE TOEPASSING AWW • FAG/GLOBAL FORUM ON FISCAL TRANSPARENCY • CFI • INSTITUTEN • BEROEPSBEOEFENAARS

  6. Wet van 11/01/1993 (AWW): Preventie KNOW YOUR CUSTOMER WIE IS MIJN KLANT ? KLOPT DIT WEL ? IdentificatieVerificatie EN WAT DOET DE CLIENT ? RISICOANALYSE

  7. Opdrachten Instituten : artikels 38 -39 AWW • Art. 38 : uitwerken reglement • Identificatie-verificatie : clienten, lasthebbers, uiteindelijke begunstigden • Voortdurende waakzaamheid • Interne organisatie : witwasverantwoordelijke/opleiding personeel • Gemeenschappelijk drie Instituten • Art 39 : controle door Instituut op naleving AWW en reglement

  8. Inhoudstafel Reglement/Norm • Definities + toepassingsgebied • Algemene beginselen • Identificatie – verificatie : cliënt – lasthebber – uiteindelijke begunstigde • Een beroep doen op een derde zaakaanbrenger • Gegevensbewaring • Cliëntenacceptatiebeleid – klantenonderzoek • Witwasverantwoordelijke • Personeel • Waar ? www.instituten

  9. Inhoudstafel • Toelichtingsnota/ Omzendbrief • Het klantenonderzoek • normaal • vereenvoudigd • verscherpt • Risicogeoriënteerde aanpak • Kantoororganisatie • Witwasverantwoordelijke ? • personeel • Formulieren & Schema’s • Waar ? www.instituten

  10. Schematisch voorgesteld • Wet van 11 januari 1993 • Reglement/norm • Toelichtingsnota/omzendbrief • Formulieren en schema’s • Handleiding interne procedures • Beslissingsbomen

  11. Beslissingsbomen ? • Aanknopen van een zakelijke relatie met een nieuwe cliënt – natuurlijke persoon • Aanknopen van een zakelijke relatie met een nieuwe cliënt – entiteit • Ook beslissingsboom voor de identificatie van de uiteindelijke begunstigde(n)

  12. Identificatie formulieren ? • All in one • Identificatie natuurlijke persoon – cliënt • Identificatie natuurlijke persoon - lasthebber • Identificatie rechtspersoon - juridische structuur - cliënt • Identificatie rechtspersoon - juridische structuur/lasthebber • Verklaring uiteindelijke begunstigde(n) 

  13. Identificatieschema’s ? • Natuurlijke persoon • Rechtspersoon / juridische structuur • Voorwerp en aard van de zakelijke relatie • Uiteindelijke begunstigden 

  14. WIE MOET DIT TOEPASSEN ? • de bedrijfsrevisoren IBR • de externe accountants en externe belastingconsulenten IAB (niet de interne) • de erkende boekhouders en de erkende boekhouders-fiscalisten BIBF ! Stagiairs niet in de wet vermeld => de verplichtingen van de wet gelden dus NIET voor de stagiairs! Art. 3, 3°et 4° AWW  Art. 2 REGLEMENT

  15. TOEZICHT CONTROLE DOOR INSTITUTEN • INSTITUTEN : wettelijke controle opdracht • HOE ? BIBF - IAB: • beantwoording VRAGENLIJST • verplicht in te vullen (Extranet-website) • indien geen antwoord = herinnering/controle ter plaatse • WANNEER ? • vanaf 01/01/2013

  16. SANCTIES BIJ HET NALEVING AWW • Administratieve boetes, van 250 € tot 1.250.000 € /hoorrecht • Voor Schatkist (niet voor Instituut) • Ook de « gewone » Tuchtsancties kunnen worden uitgesproken • Openbaarmaking sancties door Instituut • Mededeling sancties aan CFI

  17. VRAGENLIJST

  18. Vragenlijst

  19. I.1.Heeft uw kantoor een klantenacceptatiebeleid met betrekking tot de preventieve antiwitwaswetgeving? Sleutelelement : heeft uw kantoor een klantenacceptatiebeleid ? HOE? : uitgewerkt in model interne procedures omtrent: • identificatie & verificatie • PEP’S die in het buitenland verblijven • bewaring van documenten • risicoanalyse • atypische verrichtingen • actualisatie identiteitsgegevens

  20. Vragenlijst

  21. II.Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden Impliceert SYSTEMATISCHEOPVRAGING VAN DE IDENTITEITSGEGEVENS VAN: • CLIENT : NP/RP • LASTHEBBER : NP/RP • personen die optreden in naam/voor rekening van cliënt • UBO : is altijd fysieke persoon • controleert cliënt [Wetboek vennootschappen] • = of > 25% aandelen/vermogen bezitten/controleren • persoon ten voordele van wie de zakelijke relatie wordt aangegaan

  22. II.Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden • IDENTIFICATIE  resultaatsverbintenis=altijd verplicht (cliënt, lasthebber, UBO) geen identificatie = geen zakelijke relatie aanknopen • VERIFICATIE • cliënt/lasthebber = resultaatsverbintenis geen verificatie = geen zakelijke relatie aanknopen • uiteindelijke begunstigde = inspanningsverbintenis: verificatie in functie van risicogevoeligheid • Art. 7 en 8 AWW  Art. 4.1. Omzendbrief

  23. II.Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden • CLIËNTEN & LASTHEBBERS • NP : naam, voornaam, geboorteplaats- & datum • [In de mate van het mogelijke ook het adres] • RP : benaming, zetel, bestuurders, vertegenwoordigingsbevoegdheid • NP & RP : voorwerp aard zakelijke relatie • NP • face to face : E-ID /paspoort • op afstand : E-ID / certificaat klasse 3 • andere bewijskrachtige stukken : indien geen risico • RP • statuten : coördinatie • publicatie benoeming B.S. /NBB Door wie ? beroepsbeoefenaar of derde zaakaanbrenger Art. 7 en 8 AWW  Art. 3,6, 7, 12-16 Reglement , art. 4.2, 4.3. en 4.7 Omzendbrief

  24. II.Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden UITEINDELIJKE BEGUNSTIGDEN (UBO’s) • WAT ? • verplicht : Naam + voornaam • indien mogelijk : geboorteplaats-&datum, adres • Door wie ? • informatie afkomstig van cliënt ! • “verklaring uiteindelijke begunstigde” • cliënt NV : art 515bis W. Venn :meldingsplicht van de aandeelhouders aan de vennootschap indien > 25% aandelen Taak beroepsbeoefenaar : verificatie van deze informatie : geloofwaardigheid : bv Companyweb / jaarrekeningen • Art. 8 AWW, art. 13-16 Norm, 4.3 Omzendbrief

  25. Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigden Wanneer ? • Altijd vóór aanvang zakelijke relatie : • contract: al dan niet schriftelijk (opdrachtbrief) • ter uitvoering waarvan gedurende een bepaalde of onbepaalde termijn verschillende opeenvolgende prestaties en/of verrichtingen uitgevoerd worden. • Altijd vóór occasionele verrichting = of > 10.000 € • Altijd bij vermoeden van witwassen • Altijd bij twijfel juistheid eerder verkregen identificatiegegevens • Actualiseren in functie van risico Art. 7 §1 AWW, art. 3-5 Norm, 4.2.2. Omzendbrief

  26. II.Identificatie en verificatie van de cliënten, lasthebbers en hun uiteindelijke begunstigde zakenrelatie kan soms starten voordat klantenonderzoek Uitzondering:volledig is afgerond • Optie moet voorzien worden in interne procedureregels !! • Onmiddellijke start is noodzakelijk & bovendien • Enkel voor klant met laag witwasrisico • Verificatie zo snel mogelijk • Intussen verhoogde waakzaamheid Art. 3 Norm, art. 4.2 omzendbrief

  27. Vereenvoudigd klantenonderzoek Vrijstelling verplichtingen : voorzien door wetgever 1.Kredietinstelling of fin. instelling in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of IJsland 2.Vennootschap die genoteerd is op een beurs in België of EU of Noorwegen, Liechtenstein of IJsland (EER) 3.Uiteindelijke begunstigde van een gezamenlijke rekening van notarissen en andere onafhankelijke juridische beroepsbeoefenaars 4.Belgische publieke overheidsinstantie : federaal, regionaal … maar ook B-Post, de beroepsinstituten … Vaststelling dat aan voorwaarden voldaan is volstaat:geen verificatie vereist MAAR! :niet wanneer vermoeden van witwassen/twijfels:gewone regels toepassen Art. 11 AWW, art. 4.4 Omzendbrief

  28. Verscherpt klantenonderzoek • Verhoogde waakzaamheid : opgelegd door wetgever • Bij identificatie op afstand : o.a. bijkomende controle identiteitsgegevens : bv latere face to face identificatie • Politiek Prominente Personen (PEP) • personen (+ directe familieleden) die in het buitenland verblijven • prominente publieke functie zoals : staatshoofden, ministers, leden van de hoogste rechtbanken, ambassadeurs … • herkomst vermogen gebruikt in zakelijke relatie – voortdurende verscherpte aandacht Art. 12 AWW, art. 24 Norm, art. 4.5 Omzendbrief

  29. Vragenlijst

  30. III.1. Heeft uw kantoor gedurende de afgelopen 2 jaren een beroep gedaan op een derde zaakbrenger ? • Algemeen : identificatie/verificatie door beroepsbeoefenaar • Maar er is een afwijking : aanbreng cliënt door derde zaakaanbrenger • Wie is zo’n “derde zaakaanbrenger”? • bank • notaris – advocaat • economische beroepsbeoefenaar • Beroepsbeoefenaar blijft wel altijd verantwoordelijk desgevallend zelf ook verifiëren ! Art. 7 §1, 8 tot 10 AWW, art. 3,6,7 en 18 NORM et art. 4.2,4.3 en 4.7 omzendbrief

  31. Vragenlijst

  32. IV. Identificatie Politiek Prominente Personen • Heeft uw kantoor in het afgelopen jaar “politiek prominente personen” die in het buitenland gedomicilieerd zijn als cliënt gehad? • Art. 12 AWW, art. 24 Norm, art. 4.5 Omzendbrief

  33. Risicogeoriënteerde aanpak RODE DRAAD BIJ DE TOEPASSING VAN DE ANTIWITWASWETGEVING • Cliënten onderverdelen in functie van risico = risicoanalyse (zie Punt 5.2 van omzendbrief) Geografisch de cliënt dienstverlening • Wanneer: bij de aanvang, bij bepaalde gebeurtenissen, actualisatie pt 5.2 van de circulaire en hoofdstuk 8 handleiding interne procedure

  34. Risicogeoriënteerde aanpak • Geografisch risico : cliënt afkomstig uit landen of regio’s onderworpen aan sancties : lijst op www.ctif-cfi.be • Risico verbonden aan cliënt: o.a. • onduidelijkheid eigendomsstructuur • zeer frequente wijzigingen in de structuur • nodeloze complexiteit • wanverhouding tussen structuur en resultaat • sector • Risico’s verbonden aan de dienstverlening • ongebruikelijke transacties • discrepantie tussen goederenstromen en geldstromen • ….

  35. Risicogeoriënteerde aanpak • OPVOLGEN VERRICHTINGEN • CRITERIA : zie model interne procedures (link naar zie punt 6.2.) • Opsporen atypische verrichtingen • Economische grondslag • Legitimiteit • Interne schriftelijke verslaggeving ! • NA MELDING CFI • Verhoogde waakzaamheid aanhouden Art. 25 en 26 Reglement

  36. Vragenlijst

  37. V.1 Worden in uw kantoor de onder vraag II bedoelde identificatiegegevens en -documenten bewaard en dit gedurende ten minste 5 jaar bewaard na het beëindigen van de zakelijke relatie ? • Ofwel : kopie = papier / digitaal • identificatie-verificatie • atypische verrichtingen • interne verslagen – art 14 AWW • Ofwel: op basis van referentie • = referentie bewaren i.p.v. kopie • stukken direct beschikbaar & niet veranderlijk • bv. : link naar B.S. via ondernemingsnummer • te voorzien in interne procedure • MINSTENS 5 Jaar NA EINDE ZAKELIJKE RELATIE Art.13, 15, 38 AWW, art. 21 Norm, art. 6.4 Omzendbrief

  38. Vragenlijst

  39. VI. Verantwoordelijke voor de toepassing van de Wet • wanneer aanstellen ? • verplicht : 10 of meer beroepsbeoefenaars (ongeacht instituut) die samenwerken • in andere situaties : optioneel van zodra binnen het kantoor minstens 10 beroepsbeoefenaars: • een activiteit uitoefenen; en/of • een participatie hebben; en/of • lid zijn van het bestuursorgaan, het is mogelijk geen rekening te houden met de occasionele samenwerkingen; art. 18 AWW, art. 28 Norm, art. 6.3 Omzendbrief

  40. VI. Verantwoordelijke voor de toepassing van de Wet • Wie ? : moet aan antiwitwaswetgeving onderworpen economische beroepsbeoefenaar zijn • taken • interne procedures (klantenonderzoek, acceptatiebeleid, risicoanalyse …) • opleiding personeel • communicatie met CFI /Instituut … • inzake de toepassing van de AWW in het kantoor voorstellen formuleren aan kantoorleiding • verslagen (interne verslagen, jaarverslagen ) maken Art. 18 AWW, art. 28 Reglement, pt 6.3 omzendbrief

  41. Vragenlijst

  42. VII. Opleiding en sensibilisering SELECTIE & OPLEIDING PERSONEEL • selectie: betrouwbaarheid • opleiding en sensibilisering gericht op : • kennis te verwerven en kritische reflex te ontwikkelen om atypische verrichtingen of feiten vast te stellen; • de nodige kennis van de procedures te verwerven om op passende wijze te reageren wanneer zij met dergelijke verrichtingen of feiten worden geconfronteerd • door wie ? • de beroepsbeoefenaar, tenzij • verantwoordelijke voor toepassing van de wet werd aangesteld Art. 17 AWW, art. 29 Norm, art. 6.5 Omzendbrief

  43. KANTOORORGANISATIE

  44. KANTOORORGANISATIE • Elk kantoor moet interne procedures/organisatie uitschrijven: zie model handleiding interne procedures • o.m. procedures klantenonderzoek uitwerken • Bij een nieuwe cliënt = acceptatiebeleid • Tijdens de zakelijke relatie = opvolgingsbeleid Art.12 & art.14 AWW;Hoofdstuk 8 Reglement; 6.1-6.2 Omzendbrief

  45. Kantoororganisatie • Huidig document is bestemd om de kantoren van beroepsbeoefenaars1 bij te staan bij het opstellen en het inwerkingstellen van passende interne controleprocedures, zoals opgelegd enerzijds door artikel 16 van de Wet van 11 januari 1993 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld en de financiering van terrorisme (hierna de AWW), zoals gewijzigd door de Wet van 18 januari 2010 en anderzijds door de norm goedgekeurd door de Raad van 10 januari 2011 en 7 februari 2011. • Dit voorbeeld van handleiding voor het opstellen van interne controleprocedures heeft geen verplicht of normatief karakter. Het komt de kantoren toe zich hierop in voorkomend geval te inspireren in functie van hun noden en/of van hun eigen bestaande controleprocedures en/of –maatregelen of met deze die ze wensen toe te passen. Het document kan op zich worden gebruikt, maar wij raden aan om het (in voorkomend geval) te integreren in de eigen bestaande documenten inzake procedures en/of kwaliteitsbeheersing. • Huidig document vervangt de antiwitwasnorm of de -omzendbrief niet, doch strekt ertoe de beroepsbeoefenaars en hun medewerkers toe te laten de antiwitwasnorm beter te begrijpen en in werking te stellen, op een wijze die aangepast is aan de eigen structuur en omvang van het kantoor. Aanpassingen, weglatingen en toevoegingen kunnen worden aangebracht in functie van de omvang, de activiteit van het kantoor en de aard van het cliënteel. • Daarbij zullen de kantoren in alle omstandigheden rekening houden met: - de deontologische regels van het beroep; - de antiwitwaswetgeving (Wet 11 januari 1993 zoals van kracht op 1 januari 2012 – hierna AWW genoemd), het reglement (= norm); - de omzendbrief van het IAB inzake de preventieve antiwitwaswetgeving; - de handleiding kwaliteitstoetsing.

  46. Tijdslijn • 1 november 2012 : vragenlijst op de website (in pdf) • 1 januari 2013 : openstelling van de vragenlijst, januari tot 31 maart 2013 (tot 30 juni 2013 voor leden BIBF) • Vanaf april 2013 : analyse van de antwoorden, opstellen statistieken ten behoeve van verslaggeving aan de CFI/opstart procedures bij gebrek aan beantwoording van de vragenlijst • Einde 2013 : mededeling van de informatie aan CFI/ CFI brengt verslag uit aan de FAG in het kader van de 4e evaluatie van het Belgische stelsel in de strijd tegen witwassen. • Mei 2014 : 4e evaluatie van België door de FAG

  47. Tot slot: sleutelelement = de meldingsplicht • Art 7-8 Wet • Onmogelijkheid identificatie kan vermoeden van witwassen zijn • Art 26 Wet : feiten vaststellen waarvan men weet of vermoedt • WITWASSEN VAN GELD • Witwassen of gebruik maken van • Ernstige misdaadvormen • Limitatieve lijst in art. 5 AWW < Strafwetboek • FINANCIERING VAN TERRORISME • Daders /organisaties • Daden

  48. de meldingsplicht • Vaststelling / poging tot • Minste vermoeden volstaat • Zekerheid is niet vereist – beoordeling door CFI • Onmiddellijk • Individuele verplichting • Geen vrijstelling indien reeds melding door een andere meldingsplichtige • Melding door beroepsbeoefenaar / verantwoordelijke voor toepassing wet • !Niet door personeelslid !

More Related