Zarządzanie logistyczne wykład 4-6

1. Zarządzanie logistycznewykład 4-6 dr inż. Piotr LUBIŃSKI Politechnika Poznańska ul. Strzelecka 11 pok.312 www.fem.put.poznan.pl Piotr.Lubinski@PUT.Poznan.PL

2. Podsystemy logistyki Logistyka zaopatrzenia Logistyka produkcji Logistyka dystrybucji Logistyka części zamiennych Logistyka wtórnego zagospodarowania

3. Logistyka zaopatrzeniaDEFINICJA Jest to system logistyczny związany z rynkiem, stanowi połączenie pomiędzy logistyką dystrybucji dostawców i logistyką produkcji w przedsiębiorstwie odbiorcy; przedmiotem działań logistyki zaopatrzenia są towary (surowce, materiały pomocnicze i eksploatacyjne, części z zakupu i towary nabywane w handlu), które należy udostępnić przedsiębiorstwu/przygotować, zgodnie z jego zapotrzebowaniem

4. Logistyka zaopatrzeniaKONCEPCJA Myślenie kategoriami systemowymi – wyjście poza granice jednego przedsiębiorstwa Myślenie kategoriami kosztów ogólnych Trzy zasady zewnętrznego zaopatrzenia: - zaopatrzenie indywidualne - zaopatrzenie z zapasu - dostawa zsynchronizowana z produkcją lub zużyciem

5. Logistyka zaopatrzenia Zaopatrzenie indywidualne • niskie zaangażowanie kapitału • niskie koszt magazynowania • możliwość wystąpienia opóźnień dostaw – może to być przyczyną: • opóźnień produkcji • słabszego wykorzystania potencjału • wydłużenia czasu dostaw • stosowana do towarów dostępnych „od ręki”

6. Logistyka zaopatrzenia Zaopatrzenie z zapasu • nabywanie większych ilości • większe zaangażowanie kapitału • większe koszty magazynowe • problem optymalnej wielkości zamówienia (jedno zamówienie – wiele dostaw?)

7. Logistyka zaopatrzenia Dostawa zsynchronizowanaz produkcją lub zużyciem • dostawa w terminach • zaopatrzenie dzienne (z pojazdów na produkcję) • zapasy zabezpieczające - niskie koszty • konieczność wysokiej niezawodności dostawców • ścisła współpraca dostawca-odbiorca (zmiany w programie produkcji) • konieczność istnienia/działania systemu planowania i sterowania dostawami • zaawansowana integracja informatyczna • trzy płaszczyzny: • uzgodnienia ramowe – warunki współpracy • zamówienia ramowe – zapotrzebowanie (tydzień, dzień) • dostawa na wezwanie – ilości, terminy, punkty dostawy

8. Instrumenty polityki zaopatrzenia Polityka produktu Polityka kontraktacji (polityka warunków) Polityka komunikacji Polityka zakupów

9. Instrumenty polityki zaopatrzeniaPOLITYKA PRODUKTU Kształtowanie produktu Program zaopatrzenia • określa jakie grupy towarów będą sprowadzane do przedsiębiorstwa w okresie objętym planem: • jakie rodzaje towarów • w jakich ilościach • w jakim czasie • uwzględniamy zmiany: • w konstrukcji • materiałowe • grupa detali - podzespół • Problem „make-or-bay” • Koncepcja „modularsourcing” – dostawy oparte o gotowe moduły zamiast kompletu wielu detali (np. surowe – gotowe klapy do autobusów) Współpraca z logistyką produkcji – wielkości i terminy zapotrzebowania na wyroby gotowe są podstawą tworzenia planów potrzeb materiałowych (surowce, podzespoły..)

10. Instrumenty polityki zaopatrzeniaPOLITYKA KONTRAKTACJI Określa związek pomiędzy ceną nabycia towaru a zakresem świadczeń od strony dostawcy (możliwość powiązania transportu dystrybucyjnego i zaopatrzeniowego) Istotne znaczenie podczas negocjacji • rabaty • wielkość partii dostawy • terminy dostaw i ich wielkość w przedziałach czasu • transakcje barterowe

11. Instrumenty polityki zaopatrzeniaPOLITYKA KONTRAKTACJI – REGUŁY HANDLOWE EXW – sprzedaż loco zakład, zleceniodawca (kupujący) określa wszystkie usługi logistyczne, przejmuje wszystkie powstałe koszty logistyczne; nadawca (sprzedający) „kończy” na załadunku środka transportu; ZASADA SAMODZIELNEGO SPROWADZANIA FOB – sprzedający „odpowiada” za towar aż do jego przejęcia przez statek; przekazanie towaru (RYZYKA i KOSZTÓW) następuje na burcie statku w porcie nadania, FLA – odmiana FOB z dowolnym przewoźnikiem, w transporcie lotniczym towar przekazany jest wcześniej niż „na burcie samolotu” CIF – sprzedający „odpowiada” za wszystko aż do portu przeznaczenia, dalej kupujący – PODZIAŁ KOSZTÓW LOGISTYCZNYCH CPT – odpowiedzialność sprzedającego aż do stacji przeznaczenia odbiorcy ustalonej w umowie DDP – wszystko: cło, transport, dokumenty celne i przewozowe po stronie sprzedającego, koszty tych działań w cenie wyrobu;ZASADA DOSTARCZANIA PRZEZ DOSTAWCĘ

12. Instrumenty polityki zaopatrzeniaPOLITYKA KOMUNIKACJI Polityka komunikacji ma wyjaśnić dostawcy istotę i zamierzenia polityki zaopatrzenia • pozyskanie zdolności wytwórczych • pozyskanie woli świadczenia dostaw • zapewnienia oferentów co do wywiązywania się z zawartych umów • instrumenty polityki komunikacji „Dni dostawców” (aktualnych i potencjalnych)

13. Instrumenty polityki zaopatrzeniaPOLITYKA ZAKUPÓW Związek pomiędzy kanałami zaopatrzenia a logistyką zaopatrzenia Dotyczy ustalenia dróg zaopatrzenia, zakupy: - bezpośrednie - przez pośredników - przez hurtownie - u detalistów Problem liczby dostawców i ich „geografii” Koncepcje „single sourcing” i duble sourcing” (just-in-time) Koncepcja „global sourcing” - różnice cen - kursy walut - mniejsze ryzyko strajkowe - mniejsza niezawodność dostaw - wyższe koszty dostaw/transportu - większa złożoność systemów fizycznych i informatycznych - koszty koordynacji - rola i miejsce Spedytora (Operatora Logistycznego)

14. Logistyka produkcjiDEFINICJA Jest zlokalizowana pomiędzy logistyką zaopatrzenia i logistyką dystrybucji, łączy je ze sobą, obejmuje wszystkie czynności, które związane są z zaopatrzeniem procesu produkcji w stosowne towary (surowce, materiały pomocnicze i eksploatacyjne oraz półwyroby i części z zakupu) z przekazywaniem półwyrobów oraz wyrobów gotowych do obszaru zbytu

15. Logistyka produkcjiKONCEPCJA • W przeszłości – planowanie oddzielnych etapów produkcji, bez wzajemnego dostosowania ; konieczność kompensacji zapotrzebowania poszczególnych etapów przez tworzenie buforów Jedna dostawa do zaopatrzenia produkcji bezpośrednio do pierwszego etapu produkcji – decyzje produkcyjne mają bezpośredni wpływ na logistykę zaopatrzenia • Konieczność spojrzenia systemowego • Myślenie kategorią kosztów uchwycenie istotnych składników kosztów w logistyce produkcji obniżenie kosztów produkcji i zapasów zmniejszenie partii produkcyjnej częsta zmiana asortymentu częste przezbrajanie (koszty zapasu a koszty procesy)

16. Logistyka produkcjiWPŁYW PRODUKCJI NA LOGISTYKĘ PRODUKCJI LOGISTYKA PRODUKCJI to SYSTEM PRODUKCYJNY oraz SYSTEM PLANOWANIA I STEROWANIA PRODUKCJĄ Struktura procesu a liczba i rozmieszczenie magazynów w przepływie materiałów i towarów (warunki techniczne i ekonomiczne)

17. Logistyka produkcjiTYPY ORGANIZACYJNE PRODUKCJI • Podstawowe typy organizacyjne produkcji: • PRODUKCJA WARSZTATOWA • PRODUKCJA POTOKOWA • PRODUKCJA GNIAZDOWA • Typy produkcji zorientowane na program produkcyjny: • PRODUKCJA MASOWA • PRODUKCJA SERYJNA • PRODUKCJA JEDNOSTKOWA

18. Logistyka produkcjiPRODUKCJA WARSZTATOWA Rozmieszczenie stanowisk roboczych według wykonywanych zabiegów WARSZTAT – jednostka grupująca maszyny wykonujące rodzajowo podobne zabiegi Zamówienia wędrują pomiędzy warsztatami zgodnie z technologią Możliwe powroty do warsztatów Przerywany transport materiałów Konieczność składowania pośredniego – rozdzielnia robót Trudności zsynchronizowania robót i transportu Zróżnicowanie produktów i wielkości partii produkcyjnych i transportowych Problem dostosowania zapotrzebowania i struktury zdolności produkcyjnych Konkurencja celów „dylemat planowania”: • Czas realizacji zamówienia • Wykorzystanie zdolności produkcyjnych

19. Logistyka produkcjiPRODUKCJA POTOKOWA Rozmieszczenie systemów roboczych według podobieństwa technologii obrabianych wyrobów; podobna kolejność operacji – zasada przepływu Produkcja seryjna, rytm produkcji Ciągły transport materiału Wymóg dostępności materiału Przestoje - konieczność zapasów buforowych • uszkodzenia narzędzi • przerwy w pracy personelu Wysokie wymagania niezawodności środków transportu i przeładunku Możliwa wysoka automatyzacja systemów i środków transportu (palety produkcyjne)

20. Logistyka produkcjiPRODUKCJA GNIAZDOWA Przestrzenne grupowanie jednostek produkcyjnych o różnych funkcjach – umożliwia to kompletną obróbkę określonej grupy (rodziny części) podobnych wyrobów Elastyczny System Produkcyjny/Montażowy Grupowanie przestrzenne: • skracanie dróg transportowych • uproszczenie systemów transportu • zwiększenie przejrzystości procesu przebiegu produkcji • uproszczenie planowania i sterowania produkcją • redukcja czasu oczekiwania zamówień • redukcja zapasów • redukcja cykli produkcyjnych

21. Logistyka produkcjiPRODUKCJA MASOWA Zadaniem logistyki produkcji jest zaopatrywanie jednostek produkcyjnych przez długi czas w takie określone materiały Produkcja MASOWA • wysoka mechanizacja/automatyzacja • kolejność rodzajów produkowanych wyrobów • wielkość serii produkcyjnych

22. Logistyka produkcjiPRODUKCJA SERYJNA i JEDNOSTKOWA Produkcja SERYJNA • poważniejszy problem przezbrajania obrabiarek • ważne planowanie wielkości serii produkcyjnych • większa elastyczność systemów logistycznych Produkcja JEDNOSTKOWA • największa elastyczność systemu logistycznego • ciągłe zmiany materiału do produkcji: • rodzajowe • ilościowe

23. Logistyka produkcjiZASADY ZAOPATRZENIA MATERIAŁOWEGO

24. Logistyka produkcjiUKŁAD SYSTEMU PRODUKCJI Pozostaje w ścisłym związku z typami produkcji; przedmiotem planowania układu systemu produkcji jest ustalenie przestrzennego rozlokowania związanych z określonym miejscem podsystemów produkcyjnych na z reguły z góry określonej powierzchni, na której ma odbywać się produkcja Stopnie szczegółowości: • Ustalenie wewnątrzzakładowych miejsc dla segmentów produkcyjnych (wydziały w ramach obszaru) • Lokalizacja jednostek produkcyjnych w segmentach (maszyny, stanowiska na wydziale) oraz uporządkowanie magazynów

25. Logistyka produkcjiUKŁAD SYSTEMU PRODUKCJI Cele rozplanowania układu systemu produkcji: • Minimalizacja kosztu przepływu materiału • Przejrzystość i jednolitość kierunku przepływu materiału • Elastyczność (zmienne wymaganie produkcji) • Stopień wykorzystania przestrzeni • Produkcja warsztatowa: • maksymalna szczegółowość planowania układu • lokalizacja magazynu pośredniego (bufor) • Produkcja potokowa: • rozmieszczenie jednostek produkcyjnych zgodne z kolejnością obróbki przedmiotów – brak problemów planowania • ważna rola magazynów buforowych (liczba, miejsce, powierzchnia) • Produkcja jednostkowa: • uwzględnić lokalizację gniazd i stanowisk w tych gniazdach • istotny wpływ rodzaju wykorzystywanego środka transportu (np. stanowiska wzdłuż drogi automatycznego środka transportu)

26. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI TRANSPORT GOSPODARKA MAGAZYNOWA MAGAZYN OPAKOWANIE OBSŁUGA /OPRACOWANIE ZAMÓWIEŃ

27. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI TRANSPORT - czynniki kształtujące wewnątrzzakładowy system transportu: • materiał • intensywność transportu • trasa transportu • przepisy • typ organizacji produkcji • potokowa • warsztatowa • koszty • elastyczność • sprzężenie informatyczne (stacjonarne i mobilne) • procesy przeładunkowe

28. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI GOSPODARKA MAGAZYNOWA zmniejszenie zapasów, w połączeniu ze zredukowaniem średnich cykli produkcyjnych stanowi właściwy cel dla logistyki produkcji; funkcje magazynów produkcyjnych: magazyn zorientowany na produkcję: • funkcja kompensacyjna – bufor w łańcuchu • funkcja sortująca – bufor dyspozycyjny • funkcja zabezpieczająca – bufor w przypadku zakłóceń magazyn zorientowany na zbyt: • funkcja zapewniająca elastyczność • funkcja skracająca czas dostaw • funkcja substytucyjna

29. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI MAGAZYN możliwie mały Bufor – nie proces magazynowania lecz proces przemieszczania • centralne magazyny półfabrykatów – produkcja warsztatowa • rozdzielnie robót • zdecentralizowane magazyny – produkcja gniazdowa • miejsca odkładcze przy stanowiskach

30. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI OPAKOWANIE – funkcje: • magazynowa • transportowa • manipulacji • zmechanizowanej • zautomatyzowanej • identyfikacji, samozliczeniowość • problem dostępności: • rozmieszczenie i ukierunkowanie detali • częściowo składana ścianka

31. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI OBSŁUGA/OPRACOWANIE ZAMÓWIEŃ - zapewnienie przepływu informacji związanych z przepływem materiałów i towarów; realizacja przepływu informacji, który towarzyszy fizycznemu zaopatrzeniu w materiały do produkcji, generuje to zamówienia dla transportu - rodzaj środka transportu, - miejsce przejęcia, - ilość towaru, - miejsce docelowe i magazynowania - ilość do magazynowania lub wydania Zamówienia wewnętrzne: • produkcyjne • związane z logistyką Nadawanie terminów dla zamówień produkcyjnych

32. Logistyka produkcjiPODSYSTEMY FUNKCJONALNE LOGISTYKI PRODUKCJI OBSŁUGA ZAMÓWIEŃ Rodzaje informacji: • poprzedzające • towarzyszące • potwierdzające Rosnąca integracja obszarów – przepływ informacji oparty o wspólną bazę danych Rosnące uzależnienie – funkcja jednego obszaru automatycznie wywołuje działania innego Dla produkcji na indywidualne zlecenie/zamówienie proces obsługi zamówienia obejmuje śledzenie drogi zamówienia przez system produkcyjny

33. Logistyka dystrybucjiDEFINICJA Jest to system powiązany z rynkiem; łączy logistykę produkcji przedsiębiorstwa z logistyką zaopatrzenie nabywcy; obejmuje wszystkie czynności, które mają związek z zaopatrzeniem klienta w wyroby handlowe (bezpośrednio z produkcji lub z magazynów zbytu)

35. Struktury służby logistyki

36. Controling w logistyce