Mehanizmi saradnje institucija vlasti sa organizacijama civilnog dru tva i socijalnih partnera i jacanje njihove uloge u

1. Mehanizmi saradnje institucija vlasti sa organizacijama civilnog dru�tva i socijalnih partnera i jacanje njihove uloge u procesu implementacije strategija�arko PapicApril, 2010 Zavr�na konferencija strate�kog planiranja u BiH -Direkcija za ekonomsko planiranje BiH- 28.-29.04.2010. Sarajevo 1

2. Za�to saradnja institucija vlasti, socijalnih partnera i civilnog dru�tva? Strate�ke dokumente (RS BiH i SSU BiH) ne mogu realizovati same vlade i institucije vlasti, realizacija zavisi od aktivnosti svih va�nih aktera dru�tva: Radnika/sindikata Poslodavaca/udru�enja poslodavaca Gradana/organizacija civilnog dru�tva � NVOa Socijalna stabilnost i stabilan razvoj zavise od socijalnog dijaloga, osnovnog mehanizma ukljucivanja svih va�nih faktora/partnera razvoja dru�tva Istoriju razvoja tr�i�ne privrede (posebno u Evropi) karakteri�u nastojanja da se socijalni antagonizni i krize ubla�e i preveniraju Posljednjih decenija, razvojem socijalnog dijaloga i njegovih mehanizama, razvijaju se elementi socijalno odgovorne tr�i�ne privrede 2

3. Socijalni dijalog � EU iskustva Socijalni dijalog znaci partnerstvo Socijalni dijalog u EU odnosi se na diskusije, konsultacije, pregovore i zajednicke akcije Postoji u dvije osnovne forme: Tripartitni dijalog ukljucuje predstavnike poslodavaca, radnika i vlade Bipartitni dijalog ukljucuje organizacije poslodavaca i sindikate Bipartitni socijalni dijalog mo�e biti: Meduindustrijski (op�ti) Sektorski 3

4. Socijalni dijalog � iskustva i mehanizmi na EU nivou (I) Meduindustrijski (op�ti) dijalog � Komitet za socijalni dijalog (SDC) Osnovan 1992. kao glavno tijelo za dijalog izmedu organizacija poslodavaca i sindikata Usvaja dokumente poslije pregovora oba partnera Glavne meduindustrijske (op�te) organizacije koje predstavljaju socijalne partnere na EU nivou: Evropska konfederacija sindikata (ETUC) Unija konfederacija industrijalaca i poslodavaca Evrope (BUSINESS Europe) Evropski centar preduzeca sa javnim uce�cem (CEEP) Prije podno�enja prijedloga relevantnih za socijalnu politiku, Komisija konsultuje socijalne partnere o pravcima EU aktivnosti Socijalni partneri imaju va�nu ulogu u Evropskom komitetu za ekonomska i socijalna pitanja (u kome ucestvuju i predstavnici civilnog dru�tva) 4

5. Socijalni dijalog � iskustva i mehanizmi na EU nivou (II) Sektorski socijalni dijalog Komiteti za sektorski dijalog formirani su od 1998. Clanstvo cine organizacije, socijalni partneri, na evropskom nivou koje se odnose na specificne sektore Komiteti imaju po 54 clana, predstavnike poslodavaca i sindikate, i sastaju se najmanje jednom godi�nje Socijalni dijalog u EU rezultirao je sa preko 300 zajednicki usagla�enih dokumenata na nivou EU EU finansijski podr�ava odredene inicijative socijalnog dijaloga Evropski socijalni fond (ESF) podr�ava zajednicke akcije i umre�avanje socijalnih partnera, posebno u oblastima: Do�ivotnog ucenja Integracije (ukljucivanja) ljudi koji su udaljeni od tr�i�ta rada Jacanja kapaciteta i saradnje socijalnih partnera 5

6. Nevladine organizacije � EU iskustva Evropska komisija konsultuje NVOe prilikom formulisanja politika u oblasti zapo�ljavanja, socijalnih pitanja i jednakih mogucnosti EK saraduje sa Platformom evropskih socijalnih NVO (Socijalna platforma), kao i sa nizom EU NVO mre�a Socijalna platforma je osnovana 1995. i broji 40 clanica, mre�a, okuplja preko 1700 NVOa aktivnih u socijalnom sektoru na lokalnom, regionalnom, nacionalnom i EU nivou. EK, zajedno sa Socijalnom platformom, organizuje ad-hoc sastanke, kao i dvogodi�nju konferenciju sa NVOima gdje se diskutuju politike EK 6

7. EU iskustva � Socijalni dijalog na nacionalnom nivou Mehanizmi i oblici socijalnog dijaloga su razliciti i kompleksni Ekonomsko-socijalna vijeca, sa modifikacijama, najce�ca su u praksi Zajednicka je su�tina socijalnog dijaloga: Ukljucivanje relevantnih partnera, predstavnika vlada, radnika i poslodavaca, kao i gradana Diskusije, usagla�avanja, pregovori i zajednicka akcija Znacaj socijalnog dijaloga nagla�en je u uslovima Globalne ekonomske krize 7

8. BiH iskustva i problemi � Pocetak procesa socijalnog dijaloga Iskustva; Organizovani socijalni partneri, udru�enja poslodavaca i sindikati Formirana ekonomsko-socijalna vijeca u FBiH i RS Konsultacije sa NVOima u pripremi RS i SSU kroz radne grupe i na druge nacine Problemi; Nedovoljna aktivnost i neefikasnost ekonomsko-socijalnih vijeca Vlade cesto ostaju na informisanju i konsultacijama socijalnih partnera, bez usagla�avanja i dogovora Jo� uvijek socijalni dijalog nije sistematican, prevladavaju ad-hoc konsultacije i pregovori Odsustvo mehanizama za ukljucivanje NVOa u proces implementacije strategija i politika Kako do harmonizacije socijalnog dijaloga na BiH nivou? (Sve nadle�nosti su na nivou entiteta, EU tra�i harmonizaciju) 8

9. Razvoj i jacanje mehanizama saradnje vlada, socijalnih partnera i civilnog dru�tva (I) Preporuke: �Jacati mehanizme socijalnog dijaloga i razviti partnerstva i participaciju svih relevantnih aktera na razlicitim nivoima� (SSU) Ojacati ulogu ekonomsko-socijalnih vijeca, posebno ojacati ulogu udru�enja poslodavaca i sindikata Razvijati mehanizme sektorskog socijalnog dijaloga Socijalni dijalog usmjeriti na dugorocne strukturne probleme; Zapo�ljavanje u funkciji socijalne politike Do�ivotno ucenje Podr�ka strukturnim promjenama privrede (konkurentnost, poljoprivreda, nove tehnologije, itd.) 9

10. Razvoj i jacanje mehanizama saradnje vlada, socijalnih partnera i civilnog dru�tva (II) Posebno je va�na uloga socijalnih partnera u pripremi, implementaciji, monitoringu politika i strategija zapo�ljavanja Nije rijec samo o uslovima rada i novim radnim mjestima Va�ne su strukturne promjene i razvoj aktivnog tr�i�ta rada Uskladivanje obrazovanja i potreba tr�i�ta rada Razvoj ljudskog kapitala Balans izmedu fleksibilnosti i sigurnosti Gender jednakost i prevencija diskriminacije Znacajan je sektorski socijalni dijalog Va�no je jacati kapacitete socijalnih partnera za socijalni dijalog na razvojnim pitanjima 10

11. Razvoj i jacanje mehanizama saradnje vlada, socijalnih partnera i civilnog dru�tva (III) Kapacitet NVO sektora je znacajan, preko 2000 NVOa je aktivno u socijalnom sektoru (procjena autora) Finansiranje NVOa se sve vi�e oslanja na domace bud�ete (oko 12000 registrovanih NVOa u 2008 je finansirano sa 118 miliona KM iz domacih bud�eta) RS i SSU (koja je dio RS) nagla�avaju znacaj ukljucivanja NVOa u njihovu implementaciju; Jacanje uloge NVOa u socijalnom ukljucivanju dio je reforme socijalne za�tite (usmjerenost na korisnika i njegove stvarne potrebe, mje�oviti sistem socijalne za�tite kroz partnerstvo javnog, NVO i privatnog sektora) �Razvoj i podr�ka mehanizmima javnog, privatnog i civilnog partnerstva u finansiranju programa socijalne inkluzije� (SSU) �Razviti mre�e socijalne za�tite putem medusektorke saradnje sa zdravstvenim, obrazovnim i institucijama tr�i�ta rada, te sa NVOima� (SSU) 11

12. Mehanizmi �reforme� aktivnosti NVOa (I) Pravci: Orijentacija na programe i planove aktivnosti usmjerene ka lokalnim potrebama (a ne stranim donatorima) Jacanje partnerstva NVOa sa javnim i privatnim sektorom Fokusiranje na jacanje socijalne ukljucenosti, pogotovo ugro�enih grupa, kroz ukljucivanje u implementaciju SSU Jacanje uloge civilnog dru�tva na politike, posebno u oblasti socijalnog razvoja Jacanje kapaciteta NVOa za pru�anje socijalnih ulsuga na osnovu usvojenih standarda 12

13. Mehanizmi ukljucivanja NVOa u implementaciju RS i SSU NVO mre�e �Sporazum +� i NVO Vijece, kao i regionalne mre�e Fondacija za socijalno ukljucivanje u BiH (FSU u BiH) FSU ciljevi: Integracija NVOa u sistem jacanja socijalne ukljucenosti u skladu sa ciljevima SSU Profesionalizacija i jacanje kapaciteta NVOa za uce�ce u procesima socijalnog ukljucivanja i implementaciju SSU Uce�ce u razvoju politika usmjerenih na jacanje uloge NVOa i povecanje dostupnosti sredstava za NVOe iz bud�eta svih nivoa vlasti i javnih institucija FSU je podr�an od SDC i OSF BiH, projekti ce se finansirati udru�ivanjem sredstava FSU i domacih bud�eta, cime ce se i donatorska i sredstva domacih bud�eta usmjeravati na implementaciju SSU 13

14. Mehanizmi ukljucivanja NVOa u implementaciju RS i SSU (II) FSU ciljne grupe: Osobe sa invaliditetom Porodice sa vi�e djece i djeca iz ranjivih grupa Manjine �ene Nezaposleni(fokus na zapo�ljavanju mladih i novonezaposlenih) FSU je operativna od 3. marta 2010, prvi tender za 20-25 projekata bit ce raspisan ove sedmice za grantove u ukupnoj vrijednosti od 1 463 874 KM za prvi krug, od cega ce 1/3 biti uce�ce domacih bud�eta 14

15. Pitanja za diskusiju Kako ugraditi socijalni dijalog u implementacionu matricu RS i SSU? Kako u Akcionim planovima implementacije RS i SSU izraziti/ojacati ulogu socijalnih partnera i NVOa? Kakva mo�e biti uloga socijalnih partnera i NVOa u monitoringu implementacije RS i SSU? ... 15