Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye

1. TÜBİTAK’ın Yeni Ar-Ge VizyonuProf. Dr. Ali Rıza ÖZDEMİROsmangazi ÜniversitesiEskişehir4 Haziran 2013

2. Orta Gelir Tuzağı ve Türkiye • Yenilik Ekonomileri * • Bilgi yoğun teknolojiye odaklanma • Yüksek katma değerli ürünler Türkiye • Orta Gelir Tuzağındaki Ekonomiler * • İmalatta verimlilik paradigması • Verimli ve ucuz üretme yarışı • Paradigma Değişikliği İhtiyacı • Yeni paradigma ne olacak? • Nasıl ulaşılacak? Kaynak: Economist (2012), adapte edilmiştir, * “Kalkınma Yolunda Yeni Eşik:Orta Gelir Tuzağı”, MÜSİAD Araştırma Raporu (2012)

3. Orta Gelir Tuzağını Aşmak ya da Aşmamak Orta Gelir Tuzağını Aşmış Ekonomiler Orta Gelir Tuzağındaki Ekonomiler • Orta gelir tuzağını aşmanın ve istikralı bir ekonomi olmanın tek yolu Ar-Ge ve eğitime önem vermek Kaynak: OECD Education at a Glance (s.229); Dünya Bankası Eğitim İstatistikleri; Milli Eğitim İstatistikleri 2011-2012 (s. 209); TÜİK; OECD MSTI; Notlar: Çin, Endonezya, Tayland ve Meksika için eğitim harcaması kamu eğitim harcamasıdır. Eğitim harcamaları verisi 2008 yılına, Ar-Ge harcamaları verisi 2010 yılına ait olup, Tayland ve Meksika’nın Ar-Ge harcamaları 2009 yılına aittir.

4. Tuzağı Aşmış ve Güçlü Bir Ekonomi Olmak İçin Ulusal Yenilik & Girşimcilik Sistemi Ar-Ge Destekleri (%3 GSYİH) İnsan Kaynakları Kaynak: OECD MSTI ve TÜİK **ABD 2007 değeri, diğerleri 2010 yılı değerlerine göre hesaplanmıştır. *BTYK 23. Toplantısı’nda alınan [2011/101] no.lu Ulusal Yenilik Sistemi 2023 Yılı Hedefleri Kararı

5. Ulusal Yenilik ve Girişimcilik Sistemi … Ülke önceliklerine girdi üretir: Ekonomik katma değer yaratan teknolojiler Ulusal Yenilik ve Girişimcilik Sistemi Yetkin insan gücü Ulusal Yenilik ve Girişimcilik Sistemi düzgün çalışmazsa, Kilit teknolojileri geliştirme ve yerlileştirme İhracatta/üretimde katma değeri artırma Cari açığı kapatma Dünyanın ilk 10 ekonomisi arasına girme hedeflerine ulaşamayız.

6. Türkiye’nin Ekonomik katma değer yaratan teknolojileri • Dünya markalarımız bulunmuyor. • 1000 yayın başına düşen PCT patent başvurusu sayısı Japonya’da 324, Almanya’da 144, Türkiye’de 24’tür.* • Yayın sayısında dünyada 18. sırada olunmasına rağmen ortalama atıf sayısı dünya ortalamasının altındadır.** (*) Kaynak: WIPO, ISI-WoS, 2010 yılı. (**) 2010 yılı. Kaynak: TÜİK, OECD STAN Veritabanı (Dokuzuncu Kalkınma Planı 2007-2013, 2010 yılı Programı)

7. Nitelikli İnsan Kaynağı (Kritik Kitle) İnsan Kaynakları 2023 Yılı Hedefleri* Araştırmacı sayısı: 300 bin (TZE) Özel sektör araştırmacı sayısı: 180 bin (TZE) Kaynak: OECD MSTI ve TÜİK **ABD 2007 değeri, diğerleri 2010 yılı değerlerine göre hesaplanmıştır.

8. Kritik Kitle ve Ar-Ge Harcamaları • GSYİH ve Ar-Ge Harcamalarının GSYİH’ya oranı artmaktadır. Ancak, bir sıçrama yapılabilmesi için nitelikli projelere ihtiyaç var!

9. TÜBİTAK ARDEB Destek Bütçesi 225milyon TL 2,7milyar TL 2000-2012 yılları arasında destek miktarı 12 kat arttı.

10. TÜBİTAK’ın Sosyal Bilimcilere Yönelik Ulusal & Uluslarası Ar-Ge Destekleri

11. Sosyal Bilimciler İçin TÜBİTAK Destekleri • Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destekleri(SOBAG) • Kamu Araştırma Destekleri(KAMAG) • Bilim İnsanı Destekleri(BİDEB) • Uluslararası Proje Destekleri(UİDB)

12. TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) ARDEB Başkan Yrd.

13. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destek Grubu(SOBAG) Amacımız; sosyal ve beşeri bilimlerin tüm alanlarındaAr-Ge faaliyetlerini yürüten bilim insanlarımızı destekleyerek, evrensel gelişmeler ve ülke öncelikleri doğrultusunda, bilimsel araştırma faaliyetlerini teşvik etmek ve geliştirmektir.

14. Tarihçe 1997 BTYK kararı ile SBB olarak kuruluş 1999 Proje desteklerine başlangıç 2004 SBB olarak az sayıda proje desteği 2005 BTYK kararı ile SOBAGolarak Temel Bilimler kapsamında eşit statüde destek

15. Başlıca SOBAG Destek Alanları

16. SOBAG Destek Alanları Dağılımı (2005-2012) Sayılar yürürlükteki ve sonuçlanan projeleri kapsamaktadır.

17. Başlıca Destek Programları Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/ardeb

18. 1001- Araştırma Projelerini Destekleme Programı Kimler Başvurabilir Destek Özellikleri Başvuru Dönem ve Tarihleri 1500 TL/ay Proje Teşvik İkramiyesi 4 ay Değerlendirme Süresi Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/ardeb

19. 1002- Hızlı Destek Programı Kimler Başvurabilir Destek Özellikleri Başvuru Dönem ve Tarihleri 2-3 ay Değerlendirme Süresi Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/ardeb

20. 1003- Öncelikli Alanlar Destek Programı Kimler Başvurabilir Destek Özellikleri Başvuru Dönem ve Tarihleri 2500 TL’ye kadar Proje Teşvik İkramiyesi Üniversite – Sanayi İşbirliği Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/ardeb

21. 1003 - Öncelikli Alanlar Destek Programı • Daha Yüksek Bütçe • 2.5 milyon TL üst limit • Daha fazla Proje Teşvik İkramiyesi • Proje yöneticisi: 2.500 TL/ay • Proje yürütücüsü: 2.000 TL/ay • Araştırmacı: 1.000 TL/ay • Danışman: 1.000 TL/yıl • Daha fazla seyahat bütçesi • 1001 programının 3 katı seyahat bütçesi • Daha fazla işbirliği • Orta ve büyük ölçekli projelere özel sektörün katılımı teşvik edilmektedir. • Yurtdışından araştırmacı davet edilebilmektedir.

22. 3501 – Ulusal Kariyer Genç Araştırmacı Programı Kimler Başvurabilir Destek Özellikleri Başvuru Dönem ve Tarihleri 1500 TL/ay Proje Teşvik İkramiyesi 4 ay Değerlendirme Süresi Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/ardeb

23. 3001 - Başlangıç Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı Kimler Başvurabilir Destek Özellikleri Aylık 500 TL ’ye kadar Proje Teşvik İkramiyesi YENİ! Proje Almamış Kişileri Ar-Ge’ye Isındırma

24. 1505 - Üniversite-Sanayi İşbirliği Destek Programı Amaç Üniversite/kamu araştırma enstitülerindeki bilgi birikiminin, KOBİ ve büyük ölçekli kuruluştarafındanürüne/sürece dönüştürülerek ticarileştirilmesini sağlamak. Destek Miktarı Proje bütçe üst sınırı 1.000.000 TL*, %75’i TÜBİTAK, %25’i KOBİ, %60’ı TÜBİTAK, % 40’ı Büyük, Proje Bütçesine ek olarak; Proje Teşvik İkramiyesi 180.000 TL* Proje Kurum Hissesi 50.000 TLTÜBİTAK tarafından karşılanacak* 3 ay süreli TÜBİTAK tarafından karşılanacak 10.000 TL’lik fizibilite desteği Destek Süresi Proje bazında en çok 24 ay Kimler Başvurabilir? Proje sonuçlarını Türkiye’de uygulamayı taahhüt eden KOBİ’ler ve büyük ölçekli firmalar ile üniversite ya da kamu araştırma kurumları (yürütücü kuruluş) ortak olarak başvurabilmektedir. * Üst sınırlardır.

25. 1512 - Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Bireysel girişimcilerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini firma kurarak yenilikçi ürünlere dönüştürebilmeleri için iş fikrinden pazara kadar olan faaliyetlerinin desteklenmesi amaçlanmıştır. • Başvuran kişilerin; • Doktora mezunu ise, mezuniyet tarihinin üzerinden 5 sene geçmemiş olması, • Lisans/yüksek lisans mezunu ise, 45 yaşından gün almamış olması, • Daha önce Bakanlığı Teknogirişimdesteği ya da 1512 programı 2. aşaması kapsamında iş planı desteği almamış olması, • Herhangi bir şirkete ortak olmaması gerekmektedir.

26. 1512 Programında 4 Aşamalı Destek 2012’de; • 745 İş fikri başvurusunun 451’i Başarılı • 360 İş planı başvurusunun 125’i Başarılı 2013’de; • Çağrı 2 Mayıs’ta açılmıştır. 3 Haziran’a kadar devam edecektir.

27. 5000 - Dijital İçerikli Açık Ders Kaynaklarını Destekleme Programı Kimler Başvurabilir 5002 Akademik e-Ders 5001 Akademik e-Kitap YENİ! İlk çağrı Mart 2013 İlk çağrı Haziran 2013 Detaylı bilgi için:http://www.tubitak.gov.tr/5001 vehttp://www.tubitak.gov.tr/5002

28. Sosyal Bilimler Alanındaki Ulusal Destekler

29. KAMAG: Destekleri • Hedef: Kamu kurumlarının Ar-Ge’ye dayalı ihtiyaçlarının karşılanması ve toplumsal düzeyde Ar-Ge talebi oluşturmak

30. KAMAG:Temel Özellikler • Uygulamaya yönelik projelerin desteklenmesi • Proje sonuçları Uygulama Planı(PSUP) doğrultusunda proje sonuçlarının yaygınlaştırılması • Proje sonuçlarının ilgili kamu kurumunca kullanımının TÜBİTAK tarafından dönemsel olarak takip edilmesi • İki aşamalı proje başvuru süresi • Etkin Üniversite-Özel Kuruluş-Kamu Ar-Ge Birimi işbirliği • Üç farklı nitelikte proje desteği

31. KAMAG: Tanımlar • Kimler Müşteri Kurum (MK) Olabilir? • Bakanlıklar veya bağlı/ilgili/ilişkili kuruluşları Kimler Proje Yürütücüsü Kuruluş (PYK) Olabilir?

32. KAMAG: Proje Nitelikleri

33. KAMAG: Destek Süresi

34. KAMAG: Destek Bütçesi Proje bütçesine %100 destek + % 10 «Kurum Hissesi» + % 20 «Bilgi ve Kazanımların Sürekliliği Bütçesi» Seyahat Hizmet Alımı Sarf Malzemesi Personel Bursiyer Makine Teçhizat 2005-2012: 191 proje ve1 MİLYAR TL

35. KAMAG: Aktörler ve Fonksiyonları Müşteri Kurum TÜBİTAK İhtiyaç Analizi Çalışması Çağrı İlanı Çağrı dokümanı Proje Başvurusu Müşteri Kurum İhtiyacının Karşılanması Proje Yürütücüsü Kuruluşlar Disiplinlerarası İşbirliği

36. KAMAG: Proje Başvuru ve Değerlendirme Süreci Çağrıların ilanı Komisyon Panel Desteklenen Projeler 2.Aşama Proje Önerileri 1.Aşama proje başvuruları 1.AŞAMA 2.AŞAMA KARAR

37. KAMAG - Sunulan Projeler

38. KAMAG’nun Sosyal Proje Örnekleri(1)

39. KAMAG’nun Sosyal Proje Örnekleri(2) Detaylı Bilgi İçin: www.tubitak.gov.tr/1007

40. Uluslarası İşbirliği Proje Destekleri... İkili Programlar : 22 Ülke Çoklu Katılım: 31 Organizasyon Organization of the Islamic Conference (OIC) COMSTECH Organization of the Black Sea Economic Cooperation

41. 7.Çerçeve Programı (2007-2013): 53,2 milyar bütçe ile Dünya’nın en büyük sivil araştırma programı www.fp7.org.tr

42. ÇP projelerinde yer almak: Neden? Nasıl? • Kendi alanınızdaki en büyük oyuncularla ortak projelerde yer alma imkanı • Geleceğin teknolojilerini belirleyen konsorsiyumların içinde olma fırsatı

43. 7.ÇP İşbirliği Özel Programı Hedefi : Sanayi ve araştırma kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirerek kilit alanlarda Avrupa’nın liderliğini sağlamak.

44. 7.ÇP Sosyo-ekonomik ve Beşeri Bilimler 7.ÇP SSH alanı (2007-2013) Toplam Bütçe: 620 Milyon Avro

45. 7.ÇP’de Deklenmiş Bazı SBB Konuları Kamu politikalarında yenilikçilik AB’de vergi politikaları Avrupa ekonomilerinde hizmet sektöründeki gelişmeler Avrupa vergi sisteminde yaşlanan toplumların etkisi Sosyal yenilikçiliğin ekonomik etkilerinin incelenmesi Yenilikçi toplumlar ve sosyal girişimcilik Küresel sosyal sorunların çözümünde çok uluslu şirketlerin rolü Makro-ekonomipolitikalarıvemodelleme Avrupa’da ekonomik büyüme ve istihdam alanlarında finans sektörünün rolü Avrupa’da kamu sektörünün geleceği

46. Proje Örnekleri: Ge.M.IC Projesi • Proje Konusu: Avrupaperspektifiiçindefarklıyönlerdenvemetodolojikyaklaşımlarkullanılarakkültürve göç alanındaki etkileşimlerinaraştırılması. • Türk ortağın proje faaliyetleri: Göç araştırmaları konusunda data toplanması, rapor hazırlanması, odak gruplar oluşturularak araştırmacılarla görüşmeler yapılması ve tematik çalıştay düzenlenmesi.

47. Proje Örnekleri: FESSUD Projesi • Proje konusu: Avrupa’da ekonomik, sosyal ve çevresel hedeflere ulaşmak için ne tür ekonomi politikaları uygulanabilir? Finansal sistemin toplumun ihtiyaçlarını karşılayabilmesi adına hangi düzenlemeler yapılabilir? • Türk ortağın proje faaliyetleri: Ülkelerin finansal sistemlerini analiz eden nitel ve nicel araştırma yöntemine dayalı ülke raporlarının hazırlanması, finansal krizin sebeplerini ve sonuçlarını tartışan analiz raporlarının hazırlanması ve finansal sektörün hane halkı üzerindeki etkisini ölçmek için karşılaştırılmalı vaka çalışması yapılması.

48. Proje Örnekleri: PEGGED Projesi PEGGED (Politics, economics and global governance: The European Dimensions) • Proje Koordinatörü: University of Oxford- Prof. David VINES • Proje türü: 7. ÇP Ar-Ge Projesi (6 Ortak) • Proje süresi 48 ay; Projebütçesi: 3 306 000 € • Projenin Amacı:Küresel ekonomi yönetiminde Avrupa’nın karşılaştığı problemlere yönelik makro-ekonomik düzeyde çözüm mekanizmaları geliştirmek, finansal piyasaların entegrasyonunu sağlamak ve ekonomik büyüme kapasitesini artırmak.

49. EU INTEGRATION: Marie Curie Bireysel Araştırma Projesi EU Integration: Financial Integration and Macroeconomic Stability in Europe • Proje türü: 7. ÇP Marie Curie IRG Projesi (Tek Ortak) • Proje süresi: 48 ay • Projebütçesi: 100.000 € • Projenin Amacı:Bu proje AB üye ülkeleri arasında finansal entegrasyonun derecesini ve bu entegrasyonun ekonomik büyüme ve makroekonomik denge üzerindeki etkilerini araştırmıştır. • Desteğin amacı: Proje ABD’den dönen araştırmacıyı Avrupa’da tutabilmek için maaşına, araştırmasına ve seyahatlerine ek destek sağlamak amacıyla bireysel burs şeklinde fonlama sağlamıştır.

50. PROGTAX: Marie Curie Bireysel Araştırma Projesi PROGTAX: Effects of Progressive Taxation on Economic Growth, Labor Supply and Income Inequality • Proje türü: 7. ÇP Marie Curie IRG Projesi (Tek Ortak) • Proje süresi: 48 ay • Projebütçesi: 100.000 € • Projenin Amacı:Proje, aşamalı vergi ve gelir dağılımını birleştiren dinamik bir makroekonomik model geliştirmeyi hedeflemektedir. Proje Yunanistan, İtalya ve Türkiye kayıt dışı sektörlerin geniş olduğu ülkelerin analiz edilmesini sağlayacaktır. • Desteğin amacı:Proje ABD’den dönen araştırmacıyı Avrupa’da tutabilmek için maaşına, araştırmasına ve seyahatlerine ek destek sağlamak amacıyla bireysel burs şeklinde fonlama sağlamıştır.