ORGANIZMY MODYFIKOWANE GENETYCZNIE

1. ORGANIZMY MODYFIKOWANE GENETYCZNIE W6b2 ZSOiZwKrobi

2. CO TO JEST GMO? – organizmy modyfikowane genetycznie: (ang. Genetically Modified Organisms) –organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych (lub zmiany istniejących). Pierwsze GMO zostało stworzone w 1973 roku, a pierwsze próby polowe miały miejsce w 1986 roku i dotyczyły tytoniu. Pierwsze komercyjne GMO zaczęto sprzedawać w USA – w pomidorachFlavrSavr [pomidor, który był pierwszym przypadkiem komercyjnej, zmodyfikowanej genetycznie rośliny uprawnej i jadalnej, dopuszczonej do spożycia przez ludzi] zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces dojrzewania i mięknięcia pomidora.

3. Modyfikacje, jakim podlegają organizmy można podzielić na trzy grupy • - zmieniona zostaje aktywność genów naturalnie występujących w danym organizmie • - do organizmu wprowadzone zostają dodatkowe kopie jego własnych genów • wprowadzany gen pochodzi z organizmu innego gatunku (organizmy transgeniczne) • Modyfikacje genetyczne budzące najwięcej kontrowersji to przeważnie wprowadzenie genów pochodzących z innych gatunków, które nadają modyfikowanemu organizmowi pożądaną cechę, nie występującą u niego naturalnie. • Główne zastosowania modyfikacji: • - zmodyfikowane mikroorganizmy są używane do produkcji pewnych substancji chemicznych, takich jak np. insulina • - modyfikowanie roślin pozwala dodać/wzmocnić cechy zwiększające opłacalność produkcji.

4. Produkcja GMO w 2006 roku Powierzchnia upraw roślin transgenicznych na świecie wzrosła o 15% od roku 2006, i wynosi 102 mln hektarów. Wzrost powierzchni upraw transgenicznych od 2005 do 2006 roku wyniósł 13%. 102 mln ha – czyli łączna powierzchnia upraw roślin transgenicznych na świecie to ponad 3x powierzchni Polski. Pierwszy raz w historii przekroczona została granica 100 mln ha. Najwięcej upraw roślin transgenicznych jest w krajach tzw. rozwiniętych. Ale w krajach tzw. rozwijających się wzrost powierzchni upraw w ostatnim roku był dynamiczniejszy. Szczególnie widać to na przykładzie Indii, gdzie areał upraw bawełny Bt niemal się potroił, co ustanawia ten kraj największym producentem bawełny na świecie.

5. Modyfikacje roślin uprawnych polegają przede wszystkim na wprowadzeniu lub usunięciu z nich określonych genów. Modyfikacje mają przede wszystkim na celu: - zwiększenie odporności na herbicydy i szkodniki, - zwiększenie odporności na infekcje wirusowe, bakteryjne i grzybowe, - zwiększenie tolerancji na stres abiotyczny (głównie zmiany klimatyczne), - przedłużenie trwałości owoców, - poprawę składu kwasów tłuszczowych oraz aminokwasów białek, - unormowanie stężenia fito estrogenów, - zwiększenie zawartości suchej masy, - zmianę zawartości węglowodanów, karotenoidów i witamin, - usunięcie składników anty żywieniowych – toksyn, związków utrudniających przyswajanie składników odżywczych oraz związków które podczas obróbki kulinarnej ulegają reakcjom chemicznym wytwarzając toksyny. Modyfikacje te zwiększają np. zawartość nutraceutyków czyli substancji niezbędnych dla zdrowia. Na świecie najczęściej modyfikowanymi roślinami są: kukurydza, pomidory, soja zwyczajna, ziemniaki, bawełna, melony, tytoń. W Europie najczęściej modyfikuje się: kukurydzę, rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki. Kraje produkujące najwięcej GMO to w kolejności: USA, Argentyna, Kanada, Brazylia, Chiny, RPA,

6. Z roślin modyfikowanych genetycznie najczęściej uprawia się soję – z odpornością na herbicydy (środki ochrony roślin). Soja jako bogate źródło białka jest wykorzystywana głównie jako pasza dla trzody chlewnej. Drugą pod względem popularności rośliną transgeniczną jest kukurydza z modyfikacją Bt. Kukurydza taka jest odporna na larwy powszechnego szkodnika – omacnicę prosowiankę.Jak widać na wykresie najczęściej uprawiane rośliny transgeniczne to soja, kukurydza, bawełna i rzepak. Te rośliny to przede wszystkim agrobiotechnologia na świecie.

7. Modyfikacje zwierząt mają na celu głównie:uzyskanie zwierząt o pożądanych cechach w hodowli – szybciej rosnące świnie, ryby, zastosowaniu ich w produkcji białek, enzymów, innych substancji wykorzystanych w przemyśle farmaceutycznym (jako bioreaktory), uodpornieniu na choroby. Modyfikacje zwierząt nie są tak popularne jak roślin, głównie ze względu na trudności w samym procesie modyfikacji, proces jest bardzo skomplikowany i trwa długo, koszty są bardzo duże. Zwierzęta modyfikowane genetycznie często chorują lub są bezpłodne.

8. Zalety żywności GMO Najważniejsze zalety żywności modyfikowanej genetycznie: - Genetycznie modyfikowana żywność przed wprowadzeniem na rynek jest szczegółowo i dokładnie badana pod kątem bezpieczeństwa dla ludzi i zwierząt. - Rośliny GMO mogą być uprawiane na terenach, gdzie występują nieprzyjazne warunki klimatyczne, takie jak: mróz, wysoka temperatura, susze, nadmiar promieniowania słonecznego. - Modyfikacje genetyczne umożliwiają uzyskanie wysokich plonów zbóż przy gorszych warunkach glebowych. - Rośliny GMO przyczyniają się do zmniejszenia zużycia pestycydów, ponieważ nie muszą być spryskiwane chemikaliami przeciwko szkodnikom i chwastom. - Żywność GMO często posiada lepsze walory smakowe bądź zapachowe od tradycyjnej żywności. - Żywność modyfikowana genetycznie dłużej pozostaje świeża, co ma duże znaczenie w jej transporcie oraz składowaniu. - Żywność modyfikowana genetycznie ma udoskonalony skład chemiczny, dzięki czemu niektóre GMO działają jak leki – „złoty ryż” ma zwiększoną ilość witaminy A prawie dwudziestokrotnie.

9. Wady żywności GMO: - Zaburzenia ekosystemu,- występują nowe rodzaje protein w roślinach transgenicznych, a także możliwa duża koncentracja endoksyn BT, które mogą powodować alergie oraz inne skutki niepożądane dla zdrowia,- szkodliwość zmodyfikowanych roślin, które wytwarzają substancje owadobójcze, dla pożytecznych i nieszkodliwych gatunków owadów,- rozpylanie się w sposób niekontrolowany pyłków roślin zmodyfikowanych na inne uprawy,  które w ten sposób zostają zmienione genetycznie, może to stanowić zagrożenie dla upraw ekologicznych,- GMO powoduje nieodwracalne zmiany w organizmach,- uwalnianie się do środowiska zmodyfikowanych genetycznie substancji,- kontrowersyjność GMO w sferze etyki.

10. Sondaże: Polacy nie chcą kupować GMO! Wg przeprowadzanych sondaży Polacy nie chcą kupować produktów zawierających składniki GMO.

11. „Strefy Wolne od GMO”- jest obszar w obrębie którego nie są uprawiane rośliny modyfikowane genetycznie, nie są przetwarzane, ani sprzedawane. Aby prawnie zakazać uprawy roślin transgenicznych na danym obszarze konieczna jest decyzja polskiego rządu. Po dopuszczeniu przez Komisję Europejską na unijny rynek kukurydzy Bt (MON 810) polski rząd złożył wniosek o dwuletni zakaz uprawy tej kukurydzy na terenie Polski argumentując go m.in. potrzebą przeprowadzenie szczegółowych badać wpływu tejże kukurydzy na nasze, polskie środowisko. Wniosek został pozytywnie rozpatrzony i w Polsce obowiązuje dwuletni zakaz uprawy tej rośliny.

12. Genetycznie zmodyfikowane rośliny budzą wiele kontrowersji i są przedmiotem międzynarodowej debaty. Nie rozwiążą one jednak problemów żywieniowych czy ekonomicznych świata. Nie ma bowiem jednego rozwiązania wszystkich problemów cywilizacyjnych. Genetycznie zmodyfikowane rośliny są tylko jednym z narzędzi, którymi dysponuje dziś człowiek. Mogą one przy odpowiednim wykorzystaniu pomóc w walce zarówno z biedą w krajach rozwijających się, jak i zanieczyszczeniem środowiska w krajach rozwiniętych. To od nas zależy, jak wykorzystamy te możliwości. *CIEKAWOSTKA Jak otrzymać organizm zmodyfikowany genetycznie? Aby otrzymany organizm był transgeniczny, należy do niego wprowadzić kawałek DNA, który pochodzi od obcego organizmu. Nim jakiś organizm zostanie genetycznie zmieniony, transformowany, należy posiadać fragment materiału genetycznego, który pochodzi z innego organizmu. Może on zostać wycięty z większego fragmentu DNA, dzięki enzymom restrykcyjnym. Są to cząsteczki białek, które potrafią przecinać nić DNA, częstokroć czynią to w specyficznym miejscu, dzięki czemu możliwe jest wycięcie takiego fragmentu jaki jest potrzebny.