Organizacja pracy szkoły w czasie sytuacji kryzysowej związanej z próbą samobójczą ucznia

1. Organizacja pracy szkoły w czasie sytuacji kryzysowej związanej z próbą samobójczą ucznia Tomasz Rurarz

2. UWAGI WSTĘPNE • ORGANIZACJA PRACY SZKOŁY: • - Podejmowane decyzje i wydawane polecenia, • Działalność organów szkoły: dyrektora i Rady Pedagogicznej, • Kontakt z organem sprawującym nadzór pedagogiczny i organem prowadzącym, • - Tematyka prowadzonych rozmów. • Przedstawiona informacja nie zwiera: • Analizy przyczyny próby samobójczej uczennicy, • Prezentacji i analizy działań wychowawczych szkoły podejmowanych przed zdarzeniem i po zdarzeniu. • Działania podejmowane przez szkołę w związku z próbą samobójczą uczennicy zostały ocenione przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jako prawidłowe, • co nie oznacza, że nie można było postępować inaczej. • Każdy przypadek jest inny (uczeń, przyczyny, rodzina, środowisko itp.) • STUDIUM PRZYPADKU - z punktu widzenia organizacji pracy

3. ŚRODOWISKO Publiczne Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki w Dąbrówce Położenie:Gmina Dąbrówka, Powiat Wołomiński, Województwo Mazowieckie. Uczniowie: 258 uczniów, 11 oddziałów, uczniowie dojeżdżają do szkoły z 18 miejscowości. Kadra pedagogiczna: 23 nauczycieli.

4. UCZENNICA • Dziewczynka: • – uczennica 3. klasy gimnazjum, • sympatyczna, lubiana, ładna, • wysoka średnia ocen: 4,5 – 5, • liczne zainteresowania: muzyka, fotografia, • aktywna na forum szkoły (obsługa radiowęzła, fotografowanie imprez szkolnych, prowadzenie dyskotek), • - w III klasie pojawiły się problemy zdrowotne • Rodzina: • Matka – kobieta sukcesu, pracująca w prywatnej firmie w Warszawie, mająca wysokie oczekiwania w stosunku do córki (wygląd, oceny, zainteresowania), • Ojciec – ponad 20 lat starszy od żony, kiedyś dobrze zarabiający, obecnie praktycznie na utrzymaniu żony, słaby kontakt z córką, sygnały o stosowaniu przemocy (pojawiły się po próbie samobójczej), • Rodzeństwo – brak.

5. 8 kwietnia Ok. godz. 9.00 Do nauczycielki dyżurującej na korytarzu zgłasza się uczennica z informacją, że jej koleżanka w łazience podcięła sobie żyletką żyły. Nauczycielka wspólnie z drugą nauczycielką – udziela pierwszej pomocy. Rana wygląda na powierzchowną. Nie doszło do przecięcia naczyń krwionośnych. To spostrzeżenie zostaje potwierdzone przez lekarza z ośrodka zdrowia. O próbie samobójczej nauczycielki informują dyrektora gimnazjum. Dyrektor przekazuje informację matce. Matka odbiera córkę ze szkoły po 2 godzinach – ok. 11.30. Do tego czasu dziewczynka przebywa cały czas pod opieką osób dorosłych. Ze wstępnej rozmowy z dziewczynką wynika, że bezpośrednią przyczyną próby samobójczej była kłótnia z matką wieczorem poprzedniego dnia.

6. 8 kwietnia • Godz. 11.45 – pierwsze zebranie Rady Pedagogicznej • Podczas zebrania: • – dyrektor poinformował nauczycieli o zdarzeniu, • nauczyciele otrzymali polecenie, aby po powrocie dziewczynki do szkoły zwracać szczególną uwagę na jej zachowanie, stany emocjonalne i podejmowane przez nią działania, • - powołany został zgodnie z obowiązującymi w szkole procedurami zespół kryzysowy w składzie: dyrektor, pedagog szkolny oraz wychowawca. Termin spotkania zespołu został ustalony na godz. 13.00.

7. DOKUMENTY SZKOŁY - PROCEDURY • DOKUMENTY SZKOŁY – PROCEDURY • Zgodnie z zaleceniami Mazowieckiego Kuratora Oświaty (pismo z dn. 4 grudnia 2007 r. – w sprawie prób samobójczych uczniów na terenie województwa mazowieckiego): • – opracowano i wdrożono Aneks do Szkolnego programu profilaktyki pt. „Zapobieganie samobójstwom oraz innym zachowaniom autodestrukcyjnym u uczniów”, • opracowano i wdrożono „Procedury postępowania w przypadku stwierdzenia możliwości wystąpienia próby samobójczej u ucznia”, • problematyka występowania zachowań samobójczych u uczniów została przedstawiona na zebraniu Rady Pedagogicznej,

8. DOKUMENTY SZKOŁY - PROCEDURY • Aneks do Szkolnego programu profilaktyki • Zapobieganie samobójstwom oraz innym zachowaniom • autodestrukcyjnym u uczniów • Najważniejszym aspektem zapobiegania samobójstwom u uczniów jest odpowiednio stosowana profilaktyka. Główne jej cele to: • kształtowanie właściwej hierarchii wartości, • kształtowanie szacunku dla własnego życia i zdrowia, • kształtowanie poczucia własnej wartości u uczniów, • tworzenie warunków dla rozwoju zdolności oraz zagospodarowania czasu wolnego, • jak najlepsze rozpoznanie osobowości ucznia, jego problemów, sytuacji rodzinnej, • ścisła współpraca z rodzicami, • wczesne rozpoznawanie u dzieci i młodzieży negatywnego napięcia emocjonalnego. • Aneks zawiera również propozycje działań realizowanych w wymiarze klasy i wymiarze szkoły.

9. DOKUMENTY SZKOŁY - PROCEDURY • Procedury postępowania w przypadku stwierdzenia możliwości wystąpienia próby samobójczej u ucznia • Każdy pracownik Publicznego Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki • w Dąbrówce ma obowiązek zareagowania na jakikolwiek sygnał • o ryzyku zachowania autodestrukcyjnego u ucznia. • Postępowanie w przypadku stwierdzenia występowania u ucznia czynników wskazujących na ryzyko zachowań samobójczych. • Postępowanie w przypadku powzięcia informacji, że uczeń zamierza popełnić samobójstwo (informacja od samego ucznia, kolegów, rodziny, osób postronnych). • C. Postępowanie w przypadku powzięcia informacji, że uczeń podjął próbę samobójczą.

10. 8 kwietnia • Godz. 12.15 – spotkanie z pracownikami obsługi • Podczas zebrania: • – dyrektor poinformował pracowników o zdarzeniu (podając tylko informacje niezbędne oraz polecając zachowanie tajemnicy), • dyrektor polecił, aby pracownicy obsługi zwracali szczególną uwagę na zachowanie dziewczynki. • Prośbę o zwrócenie szczególnej uwagi na zachowanie dziewczynki skierowano również do kierowcy autokaru szkolnego i opiekuna.

11. 8 kwietnia • Godz. 13.00 – pierwsze spotkanie zespołu kryzysowego • Podczas spotkania ustalono, że: • – należy zaprosić do szkoły rodziców dziewczynki, aby spróbować ustalić przyczyny targnięcia się dziewczynki na własne życie oraz podjąć działania mające na celu uniknięcia tego w przyszłości, • pedagog szkolny przygotuje listę adresową osób i instytucji, gdzie dziewczynka oraz jej rodzice mogą uzyskać wsparcie, • pomoc i wsparcie dla dziewczynki i jej rodziców oferuje również pani pedagog, • - dziewczynkę należy w sposób szczególny otoczyć atmosferą życzliwości i opieki.

12. 8 kwietnia • Dnia 8 kwietnia o zdarzeniu poinformowano również (telefonicznie) wizytatora rejonowego. Podjęto następujące ustalenia: • Ustalono, że: • notatkę o zdarzeniu należy przesłać kuratorowi oświaty, • ustalono kanały bezpośredniego kontaktu, • pani wizytator zaoferowała wszechstronną pomoc. • Tego samego dnia o zdarzeniu dyrektor poinformował również (prosząc o zachowanie dyskrecji) organ prowadzący szkołę – wójta gminy.

13. 9 kwietnia • Godz. 8.00. • Do Mazowieckiego Kuratora Oświaty zostało wysłane (faxem) pismo • z opisem zaistniałego zdarzenia oraz podjętych do tej pory działań.

14. 9 kwietnia • Godz. 9.00. • Ponieważ tego dnia dziewczynka pojawiła się w szkole, dyrektor zaprosił ją na rozmowę, która została przeprowadzona w obecności pedagoga szkolnego. • Podczas rozmowy dziewczynka stwierdziła, że: • dziś czuje się już dobrze, • wczorajsza próba była z jej strony „głupotą”, • już więcej tego nie zrobi, • W zaistniałej sytuacji postanowiliśmy mieć do tej deklaracji wyłącznie ograniczone zaufanie.

15. 9 kwietnia • Godz. 11.00 – rozmowa telefoniczna z matką dziewczynki • Podczas rozmowy matka stwierdziła, że wczoraj „wiele spraw sobie z córką wyjaśniły, i że teraz będzie już dobrze”. • Zostało umówione spotkanie na 10 kwietnia, godz. 17.00. Dyrektor prosił o obecność całej rodziny.

16. 10 kwietnia • Godz. 9.00 – przyjazd do szkoły wizytatora rejonowego • Cel spotkania: Rozpoznanie sytuacji kryzysowej w szkole (próba samobójcza) i wspomaganie dyrektora. • W czasie spotkania dyrektor: • raz jeszcze dokładnie przedstawił zaistniałą sytuację, • dokonał charakterystyki dziewczynki, jej środowiska rodzinnego i rówieśniczego, • - przedstawił podjęte działania oraz działania planowane do realizacji, • Na bazie zebranych do tej pory informacji podjęto próbę wskazania przyczyn, które pchnęły dziewczynkę do próby samobójczej.

17. 10 kwietnia • Godz. 9.00 – przyjazd do szkoły wizytatora rejonowego • W czasie spotkania pani wizytator: • dokonała przeglądu dokumentów szkoły (Program wychowawczy szkoły, Szkolny program profilaktyki, aneks dotyczący „Zapobiegania samobójstwom…”, program i plan wychowawczy klasy, do której uczęszcza dziewczynka, zapisy w dziennikach lekcyjnych – tematyka godz. wych., harmonogram dyżurów), • pozostawiła materiały dotyczące zapobiegania samobójstwom, • przekazała stanowisko kuratora oświaty, który: • - zaproponował wsparcie w postaci podania adresów specjalistycznych ośrodków pomocy psychologicznej i psychiatrycznej, • - wskazał na konieczność skorzystania z pomocy specjalistów, wskazane jest, by pomocą została objęta cała rodzina, • - zalecił traktowanie uczennicy w sposób szczególnie życzliwy i przychylny,

18. 10 kwietnia • Godz. 9.00 – przyjazd do szkoły wizytatora rejonowego • W czasie spotkania pani wizytator: • zaleciła wzmocnienie dyżurów międzylekcyjnych, • raz jeszcze zaoferowała pomoc i wsparcie ze strony kuratora oświaty oraz własnej. • Z rozmowy sporządzono notatkę służbową.

19. 10 kwietnia • Godz. 16.30 – drugie zebranie Rady Pedagogicznej • Podczas zebrania: • przedstawiono nauczycielom wnioski z prac zespołu kryzysowego, • dyrektor przedstawił nauczycielom najważniejsze wnioski i zalecenia ze spotkania z wizytatorem, • Nauczycielom zostały wydane polecenia odnośnie chronienia dziewczynki na terenie szkoły: • niewypuszczanie dziewczynki samej z klasy (nawet do toalety), • baczna obserwacja zachowania dziewczynki, • zwiększenie czujności podczas pełnionych dyżurów, • wprowadzenie dodatkowych dyżurów międzylekcyjnych, • - zobowiązanie nauczycieli do większej tolerancji przy ocenianiu odpowiedzi ustnych i prac pisemnych (priorytetem jest zdrowie i bezpieczeństwo dziewczynki).

20. 10 kwietnia • Godz. 17.00 – spotkanie zespołu kryzysowego z matką dziewczynki i z nią samą. • Rozmowa z matką – wspólnie podjęto następujące postanowienia: • wspólnie przyjęto do realizacji podstawową wytyczną, jaką jest przede wszystkim chronienie życia dziewczynki, • zobowiązano matkę dziewczynki do chronienia córki przed jakąkolwiek formą przemocy ze strony ojca. Uświadomiono matce, że w takim przypadku szkoła poinformuje policję. • postanowiono w trybie pilnym zorganizować dla uczennicy pomoc psychiatryczną oraz pomoc psychoterapeutyczną – przekazano matce wykaz poradni i instytucji, • poinformowano matkę o konieczności zmiany postaw i metod wychowawczych rodziców w stosunku do córki, • omówiono formy pomocy ze strony szkoły, • wskazano potrzebę objęcia pomocą psychoterapeutyczną całej rodziny, • - przekazano matce informację, że o złożonej i trudnej sytuacji dziewczynki poinformowana została Rada Pedagogiczna i pracownicy obsługi (w niezbędnym zakresie),

21. 10 kwietnia • Godz. 17.00 – spotkanie zespołu kryzysowego z matką dziewczynki i z nią samą. • Rozmowa z matką – podczas rozmowy matka zobowiązała się do: • udania się z córką na konsultację do lekarza psychiatry, • poddania się psychoterapii własnej oraz rodzinnej, • zapewnienia bezpieczeństwa ze strony ojca, • zmiany oczekiwań wobec córki, • spędzania większej ilości czasu z córką, • ścisłej współpracy ze szkołą oraz wymiany informacji nt. ewentualnych niepokojących zachowań i stanów emocjonalnych dziewczynki, • Ze spotkania sporządzono notatkę z podpisami wszystkich obecnych.

22. 10 kwietnia • Godz. 17.00 – spotkanie zespołu kryzysowego z matką dziewczynki i z nią samą. • Rozmowa z matką – w drugiej części rozmowy brała udział również dziewczynka. W trakcie rozmowy: • zapewniono dziewczynkę o życzliwości i wsparciu ze strony szkoły, • możliwości zwracania się z każdym problemem do wszystkich nauczycieli, • możliwości stałej współpracy z pedagogiem szkolnym, • szczególnej wyrozumiałości ze strony nauczycieli w stosunku do uczennicy, • przekazano dziewczynce informację o telefonach zaufania, • dziewczynkę poinformowano o wszelkich ustaleniach wypracowanych z matką, • - dziewczynkę poinformowano o procedurach wprowadzonych w szkole w związku z zaistniałą sytuacją.

23. 11 kwietnia • Godz. 8.00 • Rozmowa telefoniczna z panią wizytator – przekazano informacje o spotkaniu z dziewczynką i jej matką oraz przyjęte ustalenia.

24. 18 kwietnia • Spotkanie dyrektora z dziewczynką • Podczas spotkania dziewczynka poinformowała, że: • wraz z rodzicami odbyła konsultację psychiatryczną. Wspólnie z lekarzem zaplanowano cykl spotkań zarówno dla niej, jak i oddzielnie dla rodziny, • jest umówiona z panią pedagog na cotygodniowe spotkania, • od dnia próby samobójczej nie pojawiły się ze strony ojca żadne akty przemocy, • - wg dziewczynki relacje z rodzicami są można określić jako „lepsze niż poprawne”.

25. 18 kwietnia – do końca roku szkolnego • Działania szkoły: • - dziewczynka przez cały czas była pod baczną obserwacją nauczycieli i pracowników szkoły, • zwiększone dyżury na przerwach zostały utrzymane do końca roku szkolnego, • - wspólnie z Gminnym Centrum Kultury zorganizowano wystawę prac fotograficznych dziewczynki – wystawa podczas festynu z okazji Dnia Dziecka, • dziewczynka ukończyła szkołę z wyróżnieniem, wynik egzaminu gimnazjalnego na poziomie 70 punktów, • przez cały czas utrzymywano kontakt z matką, • na bieżąco o sytuacji informowano kuratorium oświaty poprzez panią wizytator.

26. 9 września • Wychowawczyni odbyła rozmowę z matką dziewczynki nt. dalszych losów córki oraz funkcjonowania córki w nowym środowisku. • Matka oznajmiła, że w nowej szkole córka czuje się dobrze i nie ma żadnych problemów.