1 / 54

Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie

Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie. Jan Kuś IUNG-PIB Puławy.

judah-weber
Download Presentation

Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Uwarunkowania i możliwości wzrostu produkcji rzepaku na cele energetyczne na Lubelszczyźnie Jan Kuś IUNG-PIB Puławy

  2. Rudolf Dieseldo swojego nowego silnika, który przedstawił po raz pierwszy na wystawie światowej w Paryżu w 1900 r., jako samoistnego paliwa silnikowego użył olejuz orzeszków ziemnych. Rudolf Diesel, 1912 r. „Zastosowanie olejów roślinnych jako paliw silnikowych może wydawać się mało znaczące dziś, jednak w miarę upływu czasu takie paliwa mogą stać się tak samo ważne, jak te produkowane z ropy naftowej i węgla obecnie.”

  3. „Paliwo przyszłości będzie pochodzić z traw, lub z jabłek, ziaren, trocin – prawie ze wszystkiego.Paliwo jest zawarte w każdym fragmencie rośliny, który fermentuje. Ilość alkoholu w ziemniakach zebranych z jednego akra jest wystarczająca do napędzenia maszyn potrzebnych do uprawy tego pola przez sto lat”. Henry Ford, 1906 R. Gmyrek 2006

  4. Produkcja spirytusu surowego i bioetanolu w Polsce * - dane MRiRW oraz szacunek własny -Vratislavia

  5. Kluczowe dla biopaliw ustawodawstwo w U.E. W 2003 roku Komisja i Parlament Europejski wprowadziły podstawy prawne oraz wsparcie ekonomiczne dywersyfikacji dostaw energii ze względu na redukcję gazów cieplarnianych: Powstały dwie Dyrektywy: Ü 2003/30/EC w sprawie promocji użycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych Dyrektywa zakłada wzrost udziału biokomponentów w rynku paliw używanych w transporcie z 2% (wg. wartości energetycznej ) w 2005rok do 5,75 % w 2010 roku (coroczny wzrost o 0,75% ). Ü 2003/96/EC o podatku akcyzowym Dyrektywa zezwala krajom członkowskim na całkowite lub częściowe zniesienie akcyzy na biokomponenty stosowane w paliwach ciekłych.

  6. Polska

  7. Produkcja biopaliw w UE w 2005 roku (tys. ton) Źródło: Biofuels Barometer maj 2006 r.

  8. Produkcja i sprzedaż biokomponentów w latach 2005–2006 (tys. ton) Źródło: dane Ministerstwa Gospodarki (ostatni wiersz) i Urzędu Regulacji Energetyki

  9. Ilość ziarna jaka może być zakupiona za równowartość 1 baryłki ropy naftowej

  10. Sprzedaż ON i benzyny w Polsce +6% -2% W Polsce znacząco rośnie sprzedaż oleju napędowego – średniorocznie 6% oraz maleje sprzedaż benzyn średniorocznie o 2% Źródło: PKN ORLEN

  11. Prognoza zapotrzebowania na estry * - wg ORLEN

  12. Prognoza zapotrzebowania na bioetanol */prognoza ORLEN

  13. Światowa produkcja nasion roślin oleistych/Agro Serwis, 2004/

  14. Światowe zbiory rzepaku* w mln ton */ źródło FAOSTAT

  15. Powierzchnia zasiewów, plony i zbiory rzepaku w Polsce w latach 1981-2006 *- IERiGŻ – Rynek Rolny, 10/2006

  16. Prognoza zapotrzebowania i produkcji rzepaku (IER 2006)

  17. Plon roślin oleistych w dośw. ścisłych(Jankowski K. i Budzyński W. – 2004)

  18. Czynniki limitujące areał uprawy rzepaku ozimego w Polsce • Niebezpieczeństwo wymarzania. • Struktura obszarowa gospodarstw. • Udział rzepaku w strukturze zasiewów. • Jakość gleb.

  19. Prawdopodobieństwo wymarznięcia rzepaku (%)

  20. Udział rzepaku w zasiewach w zależności od wielkości gospodarstwa (IERiGŻ)

  21. Konkurencyjność polskich gospodarstw w produkcji rzepaku (Klepacki 2005)

  22. Przydatność gleb do uprawy rzepaku w Polsce i woj. lubelskim

  23. Optymalne dla rzepaku ilości opadów * - gleby lżejsze x 1,2; gleby ciężkie x 0,85

  24. Potencjalne i ograniczone niedoborem wody plony rzepaku oraz ich straty wskutek suszy symulacja CGMS - 1976-2001 (A. Faber)

  25. Gospodarstwo – do 25%, a przejściowo w korzystnych warunkach siedliskowych do 33% Rejon – powiat, województwo do 20% Zagrożenia – choroby (zgorzel siewek, sucha zgnilizna kapustnych, kiła kapusty itp.), kompensacja chwastów, nasilony rozwój szkodników Rzepak w strukturze zasiewów

  26. Udział rzepaku (%) w powierzchni gleb b. dobrych i dobrych (2004-2005) Udział gleb b. dobrych i dobrych (%)

  27. Udział rzepaku w strukturze zasiewów powiatów w 2002 r.

  28. Powierzchnia uprawy rzepaku (tys. ha, 2004-2005)

  29. Powierzchnia uprawy, plon i zbiory rzepaku w woj. lubelskim

  30. Udział (%) i powierzchnia (ha) gleb przydatnych do uprawy rzepaku w powiatach

  31. Powierzchnia uprawy, rzepaku w powiatach woj. lubelskiego (PSR 2002)

  32. Wytwarzanie biopaliw ciekłych na własny użytek przez rolników wymaga: • uzyskania wpisu do rejestru rolników wytwarzających biopaliwa ciekłe na własny użytek (zwany ”rejestrem rolników”) – organem rejestrowym jest Prezes Agencji Rynku Rolnego • dysponowania odpowiednimi urządzeniami technicznymii obiektami budowlanymi, spełniającymi wymagania określone w szczególności w przepisach o ochronie pożarowej, sanitarnychi ochronie środowiska, umożliwiającymi prawidłowe wytwarzanie biopaliw ciekłych • posiadania zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego - biopaliwa mogą być wytwarzane wyłącznie w składzie podatkowym • przestrzegania wymagań jakościowych wytwarzanego biopaliwa – odpowiednie rozporządzenie w sprawie jakości wyda Minister Gospodarki

  33. Koszt produkcji oleju rzepakowego w gospodarstwie(z 1 tony rzepaku = 370 l oleju)

  34. ANALIZA KOSZTU PRODUKCJI BIODIESLA NA SAMOZAOPATRZENIE GOSPODARSTWA ROLNEGO O POW. DO 30 ha (wg IBMER - 2006) Łączne koszty wytwarzania w skali miesiąca(instalacja 400 l na cykl) • koszt surowca i materiałów 21 780 zł • koszt robocizny bezpośredniej 0 zł • koszt robocizny pośredniej 0 zł • usługi obce 120 zł • koszt energii elektrycznej 856 zł • koszty ogólne 0 zł • amortyzacja 908 zł KOSZT ŁĄCZNY 23 612 zł KOSZT PRODUKCJI 1 LITRA BIODIESLA 3,32 zł przychód ze sprzedaży gliceryny i wytłoków 8 600 zł KOŃCOWY KOSZT PRODUKCJI 1 LITRA PALIWA 2,11 zł

  35. GLICERYNA • Z l tony rzepaku można uzyskać 30-40 kg gliceryny (kosmetyczna lub techniczna). • SŁOMA • Rzepaczanka posiada podobną wartość energetyczną jak słoma zbóż i może być wykorzystywana na cele energetyczne. Jednak w naszych warunkach powinna być w pierwszej kolejności przeznaczana na przyoranie, gdyż: • zawiera ona więcej azotu oraz 2-3–krotnie więcej siarki niż słoma zbóż; • ulega w glebie szybszemu rozkładowi niż słoma zbóż; • nie uczestniczy w łańcuchu troficznym patogenów grzybowych zbóż.

  36. Skład chemiczny i wartość pokarmowa 1kg wybranych paszroślinnych

  37. Podmioty wpisane do „rejestru” przedsiębiorców wytwarzających lub magazynujących biokomponenty(stan na 17.11.2006 r.) • Ogółem wpis do rejestru uzyskało 100 podmiotów, w tym: • bioetanol • - 28 podmiotów, z czego: • - 9 magazynów, • - 19 wytwórców możliwość produkcji 612 mln l / rok • estry • - 79 podmiotów, z czego: • - 21 magazynów • - 58 wytwórców możliwość produkcji 689 mln l /rok • Uwaga: • 7 podmiotów zgłosiło magazynowanie zarówno bioetanolu jak i estrów.

  38. Przyrost mocy produkcyjnych biodiesla w Niemczech Źródło: Krajowy Związek Producentów Rzepaku za UFOP

  39. Trzy generacje paliw alternatywnych(A. Kupczyk) III Wodór do ogniw wodorowych (np. ze spirytusu lignocelulozowego, destylatu rolniczego) II Syntetyczne paliwa GTL, CTL i BTL (biomass to liquid) (SunFuel, SunDiesel) (II gen. zaawansowanych biopaliw) I Biopaliwa i biokomponenty (Bioetanol, FAME) (I generacja biopaliw – konwencjonalne biopaliwa) 0 Paliwa oparte na ropie naftowej: ON +benzyny

  40. Podsumowanie • Wzrostowi areału uprawy rzepaku w woj. lubelskim sprzyja duży udział glebdobrych i bardzo dobrych (60% GO) oraz konieczność poprawy gospodarkipłodozmianowej.Natomiast ogranicza go większe niebezpieczeństwo jego wymarzania, szczególnie w północnejczęści województwa oraz duży udział drobnych, słabo zmechanizowanych gospodarstw. • Należy założyć, że w okresie 4-5 najbliższych lat możliwe jest nawet 3-4 krotne zwiększenie produkcji rzepaku w województwie, w stosunku do stanu aktualnego. Podstawowym warunkiem wzrostu produkcji rzepaku jest zagwarantowanie pewności zbytu i cen konkurencyjnych w stosunku do innych ziemiopłodów.

  41. c.d Podsumowanie • Konieczność wprowadzania biopaliw wynikająca z Dyrektywy UE powoduje, że zdolności produkcyjne zakładów wytwarzających estry już obecnie przewyższają produkcję rzepaku w Polsce oraz w niektórych krajach sąsiednich. Powoduje to, że w ostatnich dwóch latach ceny rzepaku, w Polsce jak również na ryku światowym, są ponad 2-krotnie większe niż ziarna pszenicy, czyli korzystne dla producentów rzepaku. • Wzrost areału uprawy rzepaku, przynajmniej w pierwszym okresie, będzie występował głównie w południowo-wschodniej części województwa, gdzie dominują dobre gleby i już obecnie uprawia się nieco więcej rzepaku.

  42. c.d Podsumowanie • Ustawa z 25.08.2006 stwarza możliwości produkcji na własne potrzeby czystego oleju roślinnego lub estru, w ilości 100 litrów/rok/ha UR. Należy podkreślić, że wytwarzanie czystego oleju rzepakowego może być opłacalne głównie w gospodarstwach wykorzystujących makuch na paszę. Natomiast produkcja estrów w gospodarstwie jest trudna, z uwagi na konieczność stosowania niebezpiecznych substancji chemicznych (alkohol metylowy i ług potasowy), zagospodarowanie odpadu glicerynowego.

  43. “Epoka kamienna nie skończyła się z braku kamienia i epoka ropy nie skończy się z braku ropy” szejk Yamani, Minister ds. ropy naftowej Arabii Saudyjskiej i szef OPEC DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ R. Gmyrek 2006

  44. Poziom wsparcia i wysokość pomocy W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw pomoc finansowa może stanowić nie więcej niż 40% kosztów inwestycji kwalifikującej się do objęcia pomocą lub 50% jeżeli zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych, zawieranych z grupami producentów rolnych lub wstępnie uznanymi grupami owoców i warzyw. W przypadku pozostałych przedsiębiorców poziom pomocy może wynieść nie więcej niż 25 % kosztów kwalifikującej się inwestycji. Maksymalna wysokość pomocy przyznana w okresie realizacji PROW jednemu beneficjentowi, wynosi 20 mln złotych. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż 100 tys. złotych. WSPARCIE KONKURENCYJNOŚCI SEKTORA ROLNEGO I LEŚNEGO ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ

  45. BIODIESEL BIOETANOL Koszt produkcji wybranych biopaliw Źródło: Figures from the Potential for Biofuels for Transport in Developing Countries, WORLD BANK 2005

  46. Zasady wpisu do rejestru wytwórców • Wytwórca zainteresowany uzyskaniem wpisu do rejestru powinien: • posiadać tytuł prawny do obiektów budowlanych, w których będzie wykonywana działalność gospodarcza, • dysponować odpowiednimi urządzeniami technicznymii obiektami budowlanymi, spełniającymi wymaganiaokreślone w przepisach: • - o ochronie przeciwpożarowej, • - sanitarnych, • - o ochronie środowiska. • posiadać zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego.

  47. ETANOL • Aktualnie uprawnienia do wytwarzania spirytusu surowego posiada 582 przedsiębiorców; • Deklarowane zdolności wytwórcze 980 mln litrów rocznie. • O produkcji decyduje popyt oraz opłacalność • Produkcję stale prowadzi około 300 przedsiębiorców; • Produkcja w 2005 r. około 240 mln litrów; • Przemysł spożywczy około 130 mln litrów; • Pozostałość jest przeznaczana na cele paliwowe.

  48. Prognoza produkcji rzepaku **/wg IERiGŻ

  49. Zawartość i plon tłuszczu(Jankowski K. i Budzyński W. – 2004)

  50. Skład olejów (Niewiadomski H. 1984)

More Related