XEOSFERA E RISCOS XEOLÓXICOS

1. XEOSFERA E RISCOS XEOLÓXICOS

2. ¿Qué é un desastre natural? Cando un fenómeno natural (choiva, vento, ou outro) supera un límite de normalidade (threshold), conviertese en desastre natural. Éste varía dependendo do tipo de fenómeno (escala de Richter para movimentos sísmicos, escala Saphir-Simpson para furacans, etc.).

3. Onde: A = amplitude máxima das ondas S en mm, medida directamente no sismograma, Δt = tempo en segundos dende o inicio das ondas P ó das ondas S M = magnitude arbitraria pero constante a terremotos que liberan a mesma cantidade de enerxía. O uso do logaritmo na escala reflexa a enerxía que se desprende nun terremoto. O logaritmo incorporado á escala fai que os valores asignados a cada nivel aumenten de forma exponencial, e non de forma lineal. O valor de Δt e A lle permitiron a Ritcher calcular a magnitude (M) dun terremoto. Ecuación de Ritcher Fuente: Wikipedia

4. Escala de Ritcher (a magnitud varía dende 0 ata 10) O maior problema coa magnitude local (ML) ou de Richter radica na súa ineficacia para relacionarlle as características físicas da orixe do terremoto.

5. Volcáns e Terremotos

6. Os volcáns, na superficie terrestre,non se presentan distribuidos ó azar. Actividade volcánica = Cinturón circumpacífico As cadeas volcánicas ubícanse nos límites das placas tectónicas

7. Tipos de vulcanismo1. Nas zonas onde as placas oceánicas alónxanse ou sepáranse entre sí posibilitando a ascensión dun magma que, xera erupcións onde predominan os fluxos de lava.2. Nas zonas onde unha placa oceánica se introduce debaixo dunha placa continental (zonas de subducción). A certa profundidade a placa deshidratase e a agua liberada fusiona a rocha, magmas viscosos, vulcanismo explosivo.3. Volcáns que aparecen na parte interior dunha placa (Rift continental, zona ó longo da que a placa se divide en dúas partes).4. Volcáns que se forman na vertical dun punto quente

8. Un domo de lava crece ó redor do cráter (A) A lava rebasa o cráter (B) Colapsa e forma unha nube ardente ( C) Fuente: Volcanes activos del Perú por Francois Legros ¿Qué é un volcán?É o resultado dunha ou varias erupcións pasadas. Os productos acumuláronse ó redor do lugar de saída

9. Tipo de erupcións explosivas • Tipo Peleano O adxectivo Peleano, provén do Monte Pelée nas Antillas xa que a súa erupción en 1902 fixo desaparecer a cidade de St. Pierre (25 000 habitantes, sólo dous sobrevivintes). V= 100 Km/h

10. Tipo Peleano Nube ardiente del volcán Merapi (Indonesia) Fuente: Volcanes activos del Perú por Francois Legros

11. 2.Tipo Pliniano Fungo similar a unha explosión nuclear A finais da erupción Fuente: Volcanes activos del Perú por Francois Legros O nome é en lembranza do autor romano Plinio o xoven, que presenciou a erupción do Vesubio (año 70 d.C.). Sepultou a cidade de Pompeii. Primeira observación científica dunha actividade volcánica.

12. 3. Tipo Vulcaniana A actividade volcánica é de menor magnitude. A erupción é a miúdo causada pola interacción explosiva do magma con agua dun glaciar. A actividade pode durar longos períodos (meses ou anos) El Sabancaya, valle del río Colca Fuente: Volcanes activos del Perú por Francois Legros

14. 4. Tipo Hawaiano Esta é unha imaxe dos camiños de lava do volcán Pu'u O'o, Hawaii. A canale central que se amosa na imaxe ten aproximadamente 4 metros de ancho. (Cortesía de S. Rowland/LPI)

15. Un volcán non erupciona sen previo aviso e é posible coñecer os sinais precursores, polo tanto predicir unha erupción volcánica é relativamente fácil. • É máis difícil saber como evolucionará a erupción, de que tipo será e de qué magnitude. • O reinicio dunha actividade volcánica pode detectarse por pequenos sismos ocasionados polo movemento do magma con sismógrafos semanas ou meses antes. • O esgotamento dos manantiais, cambios de temperatura, da súa composición química e fluxo (imaxes satélites) poden indicar nunha crise volcánica. • O ascenso do magma produce hinchamento dos edificios volcánicos, detectados polos inclinómetros. • Certos animais funcionan como verdadeiros sismógrafos, xa que son máis sensibles que o home ós micro-sismos.

16. Terremoto de Valdivia (Chile), 22 de maio de 1960, ás 19:11 UTC Magnitude: 9,6º na escala de Ritcher, o maior rexistrado na historia da humanidade. Foi percibido en diferentes partes do planeta e produciu un tsunami que afectou a diversas localidades ó longo do Océano Pacífico, como Hawai, Xapón así como foi causante da erupción do volcán Puyehue. Faleceron: 3.000 personas e resultaron damnificadas:más de 2 millóns de persoas.

17. Terremoto en Pisco, 15/08/07. Magnitude Momento (USGS): 7,9º. Duración: 210 s. Hora local: 18.40.57 Antes Despois Víctimas: 595 muertos 1 800 heridos 319 886 damnificados Fonte: NASA

18. Terremoto en Pisco, 15/08/07. Epicentro: 40km ó Oeste de Chincha Alta ou 150 km ó SW de Lima. Hipocentro: 39 km de profundidade. Fonte: NASA

19. Tsunami ou Maremoto (gran onda no porto)

20. v : velocidade ondas h : profundidade á que se produce o sismo É unha onda ou grupo de ondas de gran enerxía que se producen cando algún fenómeno extraordinario despraza verticalmente unha gran masa de auga A 4 -5 km de profundidade as ondas viaxarán a velocidades en torno a 600 km/h ou máis. E : fluxo de enerxía d : densidade do fluido H : altura da cresta ou amplitude superficial Fonte: Wikipedia

21. Tsunami provocado polo Terremoto do Océano Índico de 2004 en Tailandia Nº víctimas: 250 000 Efectos desvastadores: zonas situadas a miles de km. (Bangladesh, India, Sri Lanka, Somalia). Maior catástrofe natural después do krakatoa. Testimonio: “se vieron rápidas y sucesivas mareas bajas y altas, luego el mar se retiró por completo y solo se sintió el estruendo atronador de la gran ola que venía.” Fonte: Wikipedia

22. Recreación gráfica dun tsunami aproximándose á costa Vista do tsunami que golpeou Malé nas Maldivas o 26 de diciembre, de 2004 Fonte: Wikipedia

23. Faias tectónicas e Terremotos

24. Faias tectónicas e Terremotos Cando a actividade nunha faia é repentina e abrupta, pódese producir un forte terremoto ou incluso unha ruptura da superficie formando unha forma topográfica chamada escarpe de falla. Faia Inversa Faia Normal Faia de desgarre Fonte: Wikipedia

25. A Faia de San Andrés (sistema de faias activas que forman un límite transformante con desprazamento dereito entre a Placa de Norte América e a do Pacífico)

26. Lonxitude aproximada 1 287 km, corta a través de California, USA , e o norte de Baixa California en México. Esta faia é famosa por producir grandes e devastadores terremotos (ex. os de 1857, extendéndose dende Parkield hasta El Cajón (magnitude estimada: 8,0); o de San Fco., de 1906 (magnitude estimada: 7,8). O suroeste de California, provoca mínimo un terremoto ó ano. Considérase que a Península de Baixa California formouse con esta faia. Este mesmo proceso está movendo a cidade de Los Angeles en dirección hacia a Bahía de San Fco. (ambas están en lados opostos da faia) a una velocidad duns 4,5 cm por ano.

27. Furacáns (Ciclóns ou Tifóns)

28. Esquerda: Fotografía da formación de tornados nunha gran nube cumulonimbus. (Fonte: NOAA Guía de Buscadores de Tormentas). Dereita:Imaxe de satélite: Furacán Andrew en 1992 (Fonte: NASA)

29. Un furacán é un sistema tormentoso ciclónico a baixa presión que se forma sobre os océanos. É causado pola evaporación do auga que asciende do mar converténdose en tormenta. O efecto de Coriolis fai que a tormenta xire, converténdose en furacán si supera os 110 km/h. O furacán máis destructivo foi o Andrew , que golpeó o sur de Florida en 1992. Esquema do movemento que tería o aire sometido exclusivamente á forza de Coriolis, aínda que a parte visible das borrascas (espiral de nubes) en Islandia, o fai en sentido contrario.

30. Furacán Yván (categoría 5) Impacto: edificacións en ruinas en Granada Retomou as características dunha depresión tropical o 22/09/2004, no golfo de México logo de viaxar formando un círculo cara o sudoeste de USA, producindo grandes inundacións. Vista do Furacán dende a Estación Espacial Internacional

32. Inundacións

33. As inundacións son unha das catástrofes naturais que maior número de víctimas producen no mundo (siglo XX: 3,2 millones de personas morreron por este motivo). Fonte: Wikipedia

34. Causas das inundacións As grandes chuvias (exceso de precipitación )son a causa principal de inundacións, pero ademáis hai outros factores importantes. Cada ano a cúspide do Nevado o Misti (Arequipa, Perú), desxéase (fusión do xeo dos nevados) (foto: Francois Legros) Rotura da Presa Teton. Río Snake, Idaho, EE.UU, o 15 de xuño de 1975 (foto por USBR).

35. Causas das inundacións Actividades humanas • Ó asfaltar cada vez maiores superficies impermeabilizase o solo. • A tala de bosques e os cultivos que desnudan o solo da súa cobertura vexetal facilitan a erosión. • As canalizacións solucionan os problemas de inundación en algúns tramos do río pero os agravan en outros ós que a auga chega moito máis rápidamente. • A ocupación dos cauces por construccións e basura. • Deslizamento de ladeiras (movementos gravitacionais).

36. (Peru.com: 2007/6/5) O cultivo ilegal da folla de coca e o narcotráfico provocan a deforestación de varios millóns de hectáreas de bosques no país. http://www.peru.com/noticias/idocs/2007/6/5/DetalleDocumento_413496.asp

37. EROSIÓN HÍDRICA: Relevos Val fluvial causado pola erosión do río. Obsérvase a típica sección en V Fervenzas: o río excava para acadar o nivel máis próximo ó mar. Pilancóns, marmitas de xigante Fonte: Wikipedia

38. EROSIÓN HÍDRICA: Relevos EROSIÓN DEPÓSITO Meandro do río Alagón. Prodúcense en zonas onde a pendente do río disminúe (sobre todo nas chairas aluviais). Na parte convexa do meandro depositanse os sedimentos, mentras que na cóncava actúa a forza erosiva do río.

39. EROSIÓN HÍDRICA: Relevos Delta do Ebro. Un delta é un territorio adosado ó continente formado polo depósito de sedimentos transportados por un río.

40. Perigosidade das inundacións • Velocidade da corrente • Caudal • Intensidade das precipitacións • Estacións • Infiltración Predicción das inundacións • Previsións meteorolóxicas • Diagramas de variación do caudal • Elaboración de mapas de risco

41. Prevención das inundacións • Estructurais • Construcción de diques • Aumento da capacidade da canle • Desvío de canles • Reforestación e conservación do solo • Laminación (presas) • Estacións de control • Non estructurais • Ordeación do territorio • Plans de protección civil • Modelos de simulación de avenidas

42. EROSIÓN MARINA Na erosión marina interveñen as ondas, as mareas e as correntes para crear formas propias como os acantilados, covas, arcos, pilares

43. corriente EROSIÓN MARINA: Depósitos DEPÓSITOS MARINOS MARISMAS (Ondárroa) PRAIAS (Sintra) BARRAS LITORAIS (Las Palmas) ESTUARIO (Tajo)