Uwarunkowania środowiskowe w zakładaniu lotnisk

1. Uwarunkowania środowiskowe w zakładaniu lotnisk Ryszard Zakrzewski Zastępca Dyrektora Departament Ocen Oddziaływania na Środowisko Ministerstwo Środowiska czerwiec 2008 r.

2. System ocen oddziaływania na środowiskoUstawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.) zawiera regulacje dotyczące postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.Transpozycja dyrektyw unijnych i konwencji międzynarodowych Cel: dostosowanie polskich przepisów do prawa unijnego w zakresieocen oddziaływania na środowisko • Dyrektywa Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985r. w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska, znowelizowana Dyrektywą Rady 97/11/WE z dnia 3 marca 1997r. i Dyrektywą 2003/35/WE • Dyrektywa 2001/42/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001r. w sprawie oceny oddziaływania pewnych planów i programów na środowisko,

3. Dyrektywa Rady 2003/35/WE ustanawiająca udział społeczeństwa w przygotowaniu niektórych planów i programów dotyczących środowiska oraz zmieniająca Dyrektywy Rady: 85/337/EWG i 96/61/WE w odniesieniu do udziału społeczeństwa i dostępu do sprawiedliwości • Dyrektywa 2003/4/WE z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska i uchylająca Dyrektywę Rady 90/313/EWG • Dyrektywa Rady 92/43/EWG o ochronie siedlisk przyrodniczych oraz dziko żyjącej fauny i flory z dnia 21 maja 1992 r. (zmieniona Dyrektywą 97/62/EWG) tzw. dyrektywa siedliskowa • Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków z dnia 2 kwietnia 1979 r. (zmieniana późniejszymi dyrektywami) tzw. dyrektywa ptasia

4. Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania i kontroli zanieczyszczeń, • Konwencja EKG ONZ o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, podpisana w 1991r. w Espoo i ratyfikowana przez Polskę w 1997r., • Konwencja EKG ONZ o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska, podpisana w Aarhus w 1998r. i ratyfikowana przez Polskę w 2001r.

5. Ustawa o ochronie przyrodyArt. 331. Zabrania się podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony zostałwyznaczony obszar Natura 2000, z zastrzeżeniem art. 34.2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do projektowanych obszarów Natura 2000, znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 1, do czasu odmowy zatwierdzenia albo zatwierdzenia tych obszarów przez Komisję Europejską jako obszary Natura 2000 i ich wyznaczenia w trybie przepisów, o których mowa w art. 28. 3.Projekty planów i projekty zmian do przyjętych planów oraz planowane przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub obszarów, o których mowa w ust. 2, lub nie wynikają z tej ochrony, a które mogą na te obszary znacząco oddziaływać, wymagają przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001r. - Prawo ochrony środowiska.

6. Art. 34 ustawy o ochronie przyrody1. Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo wojewoda, a na obszarach morskich dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania sieci obszarów Natura 2000, z zastrzeżeniem ust.22. Jeżeli na obszarze Natura 2000 występuje siedlisko lub gatunek o znaczeniu priorytetowym, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu:1) ochrony zdrowia i życia ludzi;2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego;3) uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego;4) wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.

7. Art. 37. ustawy o ochronie przyrodyJeżeli działania na obszarze Natura 2000 zostały podjęte bez przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, o którym mowa w art. 33 ust. 3, wojewoda,a na obszarach morskich dyrektor właściwego urzędu morskiego, nakazuje ich natychmiastowe wstrzymanie i podjęcie w wyznaczonym terminie niezbędnych czynności w celu przywrócenia poprzedniego stanu danego obszaru, jego części lub chronionych na nim gatunków.

8. Dwa rodzaje postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko • Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji projektów planów i programów wymienionych w art. 40 ust. 1 ustawy – Poś tzw. strategiczna ocena oddziaływania na środowisko • Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć

9. Postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji planów, programów, polityk i strategii Przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko wymagają: • projekt koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; projekty planów zagospodarowania przestrzennego oraz projekty strategii rozwoju regionalnego (art. 40 ust. 1 pkt 1 Poś); • projekty polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywane przez organy administracji, ustalające ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 (art. 40 ust. 1 pkt 2 Poś); Np. „Program rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych” • projekty polityk, strategii, planów lub programów innych niż wymienione w pkt 2, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony, jeżeli realizacja postanowień tych polityk, strategii, planów lub programów może znacząco oddziaływać na ten obszar (art. 40 ust. 1 pkt 3). • wprowadzanie zmian w ww. dokumentach (art. 40 ust. 2)

10. Przedsięwzięciapodlegające procedurzeoceny oddziaływania na środowiskoprzedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko(określa je rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573 ze zm.), w którym wyróżniamy: - przedsięwzięcia, dla których raport o oddziaływaniu na środowisko jest obligatoryjny( tzw. grupa I)- przedsięwzięcia, dla których raport o oddziaływaniunaśrodowisko jest fakultatywny(tzw. grupa II)przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony, jeżeli mogą one znacząco oddziaływać na ten obszar(tzw. grupa III)

11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U Nr 257, poz. 2573) , zmienione w 2005 r. oraz w 2007 r. Przedsięwzięcia z zakresu lotnictwa:§ 2 ust. 1 pkt 28 - lotniska o podstawowej długości pasa startowego nie mniejszej niż 2.000 m (tzw. grupa I)§ 3 ust. 1 pkt 55 - lotniska, niewymienione w § 2 ust. 1 pkt 28, lub lądowiska helikopterów (tzw. grupa II)

12. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgodny na realizację przedsięwzięciaPostępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko przeprowadza się przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Postępowanie to dla tego samego przedsięwzięcia przeprowadza się jednokrotnie.Wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach następuje przed:uzyskaniem decyzji, o których mowa w art. 46 ust. 4 pkt 2-9 ustawy Prawo ochrony środowiska,przed dokonaniemzgłoszeniabudowy lub wykonywania robót budowlanych orazzgłoszeniazmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części – na podstawie ustawy– Prawo budowlane.

13. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (wybrane artykuły) art. 20. 1. Do podstawowych obowiązków projektanta należy: 1) opracowanie projektu budowlanego w sposób zgodny z ustaleniami określonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902), lub w pozwoleniu, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.3)), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami art. 35. 1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę lub odrębnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego właściwy organ sprawdza: 1) zgodność projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a także wymaganiami ochrony środowiska, w szczególności określonymi w decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska; art. 38. 1. Decyzję o pozwoleniu na budowę właściwy organ przesyła niezwłocznie wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta albo organowi, który wydał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, o której mowa w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, lub pozwolenie, o którym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej.

14. określenie, na wniosek inwestora, zakresu raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko (fakultatywne); w przypadku transgranicznego oddziaływania na środowisko – zapytanie to jest obligatoryjne złożenie wniosku o wydanie decyzji wraz z raportem OOŚ przeprowadzenie uzgodnień (w formie postanowień) z właściwymi organami przeprowadzenie postępowania z udziałem społeczeństwa wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach złożenie wniosku o wydanie decyzji wraz z danymi wstępnymi, określonymi w art. 49 ust. 3 Poś przesądzenie o konieczności sporządzenia raportu OOŚ wraz z określeniem zakresu tego raportu, po zasięgnięciu opinii właściwych organów (w formie postanowień) przeprowadzenie uzgodnień (w formie postanowień) z właściwymi organami przeprowadzenie postępowania z udziałem społeczeństwa (jeżeli w trakcie postępowania został sporządzony raport) wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Podstawowe etapy postępowania OOŚ dla przedsięwzięć Grupa I Grupa II i III

15. Ustawowy zakres raportu o oddziaływaniu na środowiskoW art. 52.1. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać, z zastrzeżeniem ust. 1a:1)opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:a)charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,b)główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,c)przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia,2)opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia,2a) opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,3)opis analizowanych wariantów, w tym wariantu:a)polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,b)najkorzystniejszego dla środowiska, wraz z uzasadnieniem ich wyboru,4)określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko;

16. 5) uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na: a) ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę i powietrze, b) powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz, c) dobra materialne, d) zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków, e) wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa w lit. a-d, 6)opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:a)istnienia przedsięwzięcia,b)wykorzystywania zasobów środowiska,c)emisji,oraz opis metod prognozowania, zastosowanych przez wnioskodawcę,

17. 7)opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,7a) dla dróg będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1:a) określenie założeń do:– ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie robót budowlanych,– programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,b) analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w obrębie terenu, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie;8)jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie, z zastrzeżeniem ust. 2, proponowanej technologii z technologią spełniająca wymagania, o których mowa w art. 143,9)wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie granic takiego obszaru, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich,

18. 10)przedstawienie zagadnień w formie graficznej,10a) mapy dla będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1: a) dróg oraz linii kolejowych: - w skali 1:10000 lub większej – dla przedsięwzięć lokalizowanych na obszarach podlegających ochronie na podstawi ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz na terenie ich otulin, - w skali 1:25000 lub większej – dla przedsięwzięć na pozostałych obszarach, b) napowietrznych linii elektroenergetycznych, c) instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu,11)analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem,12)przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji,13)wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport,14)streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie,15)nazwisko osoby lub osób sporządzających raport,16) źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

19. Art. 52.1a. Organ, określając zakres raportu, może - kierując się usytuowaniem, charakterem i skalą oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko - odstąpić od wymagań co do zawartości raportu, o których mowa w ust. 1 pkt 10, 11 i 12, oraz od wymagania opisu wariantu polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia; nie dotyczy to dróg krajowych oraz linii kolejowych – będących przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1.1b. Informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 4-7, powinny uwzględniać przewidywane oddziaływanie analizowanych wariantów w odniesieniu do siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000.1c. Jeżeli dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania, do raportu powinna być załączona poświadczona przez właściwy organ kopia mapy ewidencyjnej z zaznaczonym przebiegiem granic obszaru, na którym konieczne jest utworzenie obszaru ograniczonego użytkowania; nie dotyczy to przedsięwzięć polegających na budowie drogi krajowej.

20. 1d.Dla przedsięwzięć polegających na przebudowie drogi oraz dla dróg, dla których została wydana decyzja, o której mowa w art. 46 ust. 4 pkt 8 lub 9, informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 3-4 i pkt 5, nie dotyczą wariantów lokalizacyjnych planowanego przedsięwzięcia.2. Jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji objętej obowiązkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego, raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami.3. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien uwzględniać oddziaływanie przedsięwzięcia na etapach jego realizacji, eksploatacji oraz likwidacji.4a. W razie stwierdzenia możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko, informacje, o których mowa w ust. 1 pkt 1-13, powinny uwzględniać określenie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

21. Zakres decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach wiąże organ wydający późniejsze decyzje administracyjne, o których mowa w art. 46 ust. 4, oraz organ przyjmujący zgłoszenie, o którym mowa w art.. 46 ust. 4a.Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach musi być zgodna lokalizacyjnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli plan ten został uchwalony (uwaga!: warunek ten nie dotyczy dróg krajowych po wejściu w życie nowelizacji z kwietnia 2007 r.). Załącznikiem do decyzji jest charakterystyka całego przedsięwzięcia.Decyzja wymaga uzasadnienia (art. 56 ust. 7 i 8), w którym niezależnie od wymagań wynikających z przepisów kpa, należy umieścić informacje o sposobie wykorzystania uwag i wniosków zgłoszonych w związku z udziałem społeczeństwa oraz informacje dotyczące konieczności wykonania analizy porealizacyjnej. Decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach można na wnioskodawcę nałożyć obowiązki:- dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a także wykonania kompensacji przyrodniczej,- przedstawienia analizy porealizacyjnej, określając zakres oraz termin jej przedstawienia, w przypadku przedsięwzięć, dla których sporządza się raport o oddziaływaniu na środowisko.

22. Zakres decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach określa się (art. 56 ust 2):-  rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia,-  warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności ochrony cennych wartości przyrodniczych, zasobów naturalnych i zabytków oraz ograniczenia uciążliwości dla terenów sąsiednich,-  wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym, -  wymogi w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, w odniesieniu do przedsięwzięć zaliczanych do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii, -  wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko,- w przypadku, o którym mowa w art. 135 ust. 1 - stwierdzenie konieczności utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania.

23. ROZPORZĄDZENIEMINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U.07.120.826)Obszar ograniczonego użytkowaniaArt. 135. 1. PośJeżeli z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu ekologicznego wynika, że mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu, to dla oczyszczalni ścieków, składowiska odpadów komunalnych, kompostowni, trasy komunikacyjnej, lotniska, linii i stacji elektroenergetycznej oraz instalacji radiokomunikacyjnej, radionawigacyjnej i radiolokacyjnej tworzy się obszar ograniczonego użytkowania………..

24. Skarga do KE w sprawie potencjalnego negatywnego wpływu na obszary Natura 2000 budowy i eksploatacji lotniska dla małych samolotów sportowych w gminie Sobienie Jeziory