Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy

1. Prenatalne uwarunkowania rozwoju mowy Opracowała: dr Ewa Kuczyńska

2. Pierwszy trymestr to okres najbardziej intensywnego rozwoju płodu

3. Pierwszy miesiąc • okres szybkich podziałów zapłodnionej komórki, • kończy się faza jaja płodowego (do ok. 7-10 dnia ciąży), a rozpoczyna faza zarodkowa (embrionalna), • zarysowuje się okolica głowy, tworzą się oczy, • od 21 dnia pracuje serce, tworzy się zamknięty system naczyń krwionośnych, • powstają zaczątki 33 kręgów, • pojawia się jama ustna , zawiązki narządów wewnętrznych, kończyn, uszu i nosa , • język zaczyna się rozwijać około 4. tygodnia życia płodowego, • neurulacja(zachodzi w drugim i trzecim tygodniu ciąży)– proces, w czasie którego rynienka nerwowa ulega zamknięciu tworząc cewę nerwową(uwyżej uorganizowanych strunowców cewa nerwowa rozwija się w mózgowie i rdzeń kręgowy, czyli stanowi zawiązek ośrodkowego układu nerwowego), • kończąc pierwszy miesiąc zarodek ludzki jest zwinięty w łuk, ma ponad 0,5 cm długości i waży poniżej 1 g.

4. Drugi miesiąc okres tworzenia się podstawowych narządów (organogeneza), • pojawiają się zawiązki dłoni i stóp, gruczołów i narządów rozrodczych, • twarz nabiera bardziej ludzkiego wyglądu, • głowa staje się największą częścią ciała, • pojawiają się zawiązki zębów, • w zawiązku oka powstaje barwnik widoczny przez przezroczystą skórę dziecka, • serce, szczęka i żuchwa są całkowicie uformowane, • wytwarza się podniebienie i przewód nosowo-łzowy, • wątroba podejmuje wytwarzanie komórek krwionośnych, • tworzą się wargi, • pod koniec 8. tygodnia życia płodowego widoczne są zarysy wszystkich mięśni języka, • brodawki języka pojawiają się około 54. dnia życia płodowego, • małżowina uszna przybiera kształt odziedziczony po rodzicach, • drogi moczowo-płciowe i przewód pokarmowy oddzielają się od siebie, • kostnieją żebra i kręgi, • gałki oczne nabierają pigmentu, tworzą się powieki, • na dłoniach pojawiają się główne linie papilarne, • następuje rozwój gruczołów dokrewnych oraz kubków smakowych, • u dziewczynek rozpoczyna się formowanie łechtaczki, u chłopców – moszny, • kończąc drugi miesiąc płód mierzy 3 cm, • kończy się zarodkowy okres rozwoju.

5. Trzeci miesiąc • rozpoczyna się płodowy okres życia, • płód jest coraz bardziej aktywny, przejawia już indywidualne cechy w wyglądzie i zachowaniu, • grubieje skóra i mięśnie, • na skórze wyrasta meszek płodowy, • powieki przykrywają oczy, • na kończynach pojawiają się zawiązki paznokci, • twarz ma już proporcje dziecięce, • powstaje otwór odbytowy i gruczoły wytwarzające ślinę, • nerki produkują mocz, kora nadnerczy wydziela hormony, • rozwijają się struny głosowe, • płód ma 7,5 cm długości i waży 14 g.

6. Drugi trymestr– charakteryzuje go intensywny wzrost płodu oraz duże tempo rozwoju układu nerwowego. Rozwój fizyczny: mózg osiąga pełną liczbę neuronów, które intensywnie się rozwijają; następuje mielinizacja – tworzenie się otoczki tłuszczowej wzdłuż włókien nerwowych w rdzeniu kręgowym- dzięki temu szybszy i bardziej efektywny jest przebieg impulsów nerwowych.

7. Czwarty miesiąc • intensywny przyrost długości ciała do 25 cm i masy do 200 g, • główka zajmuje 1/3 ciała, dzięki rozwojowi mięśni karku trzyma się prosto, • na palcach pojawiają się poduszeczki dotykowe, a na nich linie papilarne, • serce przepompowuje ok. 30 ml krwi, • tarczycaasymilujejod i wydziela tyroksynę, • organizm syntezujebiałka, • magazynowana jest brunatna tkanka tłuszczowa, która zostaje przekształcona bezpośrednio w energię, • zwiększa się ilość płynu owodniowego, który zapewnia utrzymanie stałej temperatury, łagodzi wstrząsy i skutki urazów fizycznych matki, • mózg dynamicznie dojrzewa, na jego powierzchni pojawiają się bruzdy (bruzda Sylwiusza) i zwoje, • uformowany jest móżdżek, • powstają nowe połączenia nerwowe, • w przedniej części kory mózgowej tworzy się mapa ruchowa i czuciowa ciała.

8. Piąty miesiąc • płód osiąga do 30 cm długości i do 400 g masy; • rosną włosy, brwi i rzęsy, pojawiają się paznokcie; • wysłuchiwane tony serca; • w mózgu uwidacznia się bruzda czołowa, ciemieniowo-potyliczna i ostrogowa oraz spoidła; • stopniowo aktywność płodu staje się regularna i cyklicznie zmienia się: faza czuwania snu; w tym momencie bardzo dużo zależy od temperamentu, a także stylu życia matki.

9. Szósty miesiąc • ciało płodu powoli staje się proporcjonalne- • długość ciała do 35 cm, waga od 50 do 70 dag, • wytwarzają się więzadła stawowe, • szkielet intensywnie kostnieje, • płód magazynuje substancje potrzebne po urodzeniu: wapń, żelazo, białko, przeciwciała, • dojrzewają narządy wewnętrzne, • kończy się wzrost liczby komórek i zwojów nerwowych, • gęstnieje sieć wiązań nerwowych.

10. Trzeci trymestr to okres, w którym wzrasta możliwość przeżycia płodu poza organizmem matki.

11. Siódmy miesiąc • w dalszym ciągu rosną włosy i paznokcie, • u chłopców jądra z jamy brzusznej zsuwają się do moszny, • zmniejsza się przestrzeń wokół płodu, co utrudnia swobodne poruszanie się, • powstają wzorce pamięciowe ruchów, • większość odruchów wrodzonych jest już widoczna (np. odruch ssania, poszukiwania pokarmu, kroczenia czy chwytania) • dziecko osiąga ok. 30 cm długości i waży 900-1350 g.

12. Ósmy miesiąc • skóra wygładza się i różowieje, • ciało przybiera kształt bardziej zaokrąglony, • nadal dojrzewają narządy wewnętrzne, zwłaszcza układ oddechowy • dziecko waży 1800-2200 g.

13. Dziewiąty miesiąc • zanika meszek, skóra różowieje, • w jelicie grubym gromadzą się martwe komórki przewodu pokarmowego oraz połknięte włoski utraconego meszku płodowego (będzie to smółka), • na 2 tygodnie przed urodzeniem płód przestaje rosnąć-płód powinien ważyć ok. 3500g i mieć ok. 55 cm długości.