TERÖRLE MÜCADELE: DÖRT BOYUTLU STRATEJİ ÖNERİSİ

1. TERÖRLE MÜCADELE: DÖRT BOYUTLU STRATEJİ ÖNERİSİ Hazırlayanlar: Doç. Dr. Atilla Sandıklı BİLGESAM Başkanı Erdem Kaya BİLGESAM Uzmanı

2. Çatışma Çözümü Yaklaşımları • Çatışma çözümü: Çatışan tarafların anlaşmazlıkların çözümüne yönelik uzlaştığı, birbirinin varlığını kabul ettiği ve karşılıklı tüm saldırıların sona erdiği süreç • Başarılı bir çözüm süreci: karşılıklı güvenin tesis edilmesi, tarafların çözüme dönük işbirliğine yönelmesi ve karşılıklı kaygılar dikkate alınarak uyuşmazlığın ortak menfaatlere dayalı bir işbirliğine dönüştürülmesi • Kazan-kazan anlayışı, Almanya-Fransa örneği

3. Etnik Ayrılıkçılığa Dayalı Terörizm Çözümün Tarafları

4. Etnik Ayrılıkçılığa Dayalı Terörizm • “Özgürlük mücadelesi” söylemi • Temsil iddiası

5. Etnik Ayrılıkçılığa Dayalı Terörizm • Terör örgütleri çözüm sürecinin tarafı olarak ön plana çıkmaya çalışmakta, meşruiyet kazanmaya çabalamakta ve şiddet eylemleriyle süreci sekteye uğratabilmektedir. • Silah bırakmaya yanaşmayan terör örgütleri çözümün önündeki en büyük engel haline gelmektedir. • Bu nedenle terör örgütlerinin tasfiyesi ve örgüt mensuplarının rehabilitesi ve topluma kazandırılması, terör örgütlerinin faal olduğu etnik sorunların çözümü için gereklidir.

6. İspanya ve İngiltere’nin Terörle Mücadele Deneyimleri • İspanya ve İngiltere’nin terörle mücadele deneyimleri, teröristle mücadele boyutunu içeren çok boyutlu bir terörle mücadeleye işaret etmektedir. • Sadece güvenlik tedbirleri yeterli olmadığı gibi sadece demokratik hak ve özgürlüklerin genişletilmesi ve sosyo-ekonomik kalkınma programlarının da sonuç vermediğini göstermektedir.

7. İspanya ve İngiltere’nin Terörle Mücadele Deneyimleri

8. 2000’li Yıllar: Türkiye’nin Terörle Mücadelesi

9. 2000’li Yıllar: Terör Örgütünün Stratejisi • 2004: Tek taraflı ateşkesi sona erdirdi • 2005: KCK sistemini ilan etti • 2007: KCK sisteminin tesisine başladı • Demokratikleşme adımlarına şiddet eylemleriyle ve devletleşme projesini hızlandırarak cevap verdi. • 2012:Türkiye ile müzakereler yürütürken “Devrimci Halk Savaşı” nı hedefledi • 2013: “Kırsala Dayalı Şehir Savaşı” nı ve Öcalan’ın serbest bırakılmasını hedefliyor

10. PKK, Neden Kürt Meselesinin Çözümünde Taraf Olamaz?

11. Dört Boyutlu Terörle Mücadele Önerisi

12. demokratİkleşme Boyutu • Kürt vatandaşlarımızdaki aidiyet duygusunun güçlendirilmesi hedeflenmelidir. • Demokratik ve özgürlükçü bir anlayışla hazırlanabilecek yeni anayasa bu açıdan fırsat niteliğindedir. • Yerel yönetim reformu: Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı uyarınca ve Fransa modeli dikkate alınarak yeni bir düzenlemeye gidilebilir. • Seçim barajı temsilde adalete ve yönetimde istikrara zarar vermeyecek biçimde düşürülebilir.

13. demokratİkleşme Boyutu • Kürtçenin kullanımı ve öğretilmesi kolaylaştırılmalıdır. • Halkın bölgedeki yer adları konusundaki beklentileri karşılanmalıdır. • Bölgedeki kamu hizmeti kalitesinin artırılmasına yönelik formüller geliştirilmelidir. • Bölge halkıyla doğrudan muhatap olan kamu görevlilerinin yeterince nitelikli ve güler yüzlü olmasına dikkat edilmelidir.

14. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut

15. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Eğitim alanında; ilk etapta bölgedeki okulların fiziki şartlarının geliştirilmesi, derslik ve okul sayısının artırılması • Öğretmenlerin sosyal ve maddi imkanlarının geliştirilerek, bölgede öğretmenliğin cazip bir meslek haline getirilmesi • Kürt kökenli vatandaşların aidiyet duygusunun güçlendirilmesi müfredatta değişiklikler yapılmalıdır. • Bu kapsamda ders kitaplarındaki aşırı milliyetçi vurguların değiştirilmesi, yerel değerlerin kitaplara yansıtılması ve ortak tarih bilincinin geliştirilmesi önem arz etmektedir.

16. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Sosyal alanda gerçekleştirilen projelerde sivil toplum kuruluşlarının ön plana çıkması faydalı olduğu değerlendirilmektedir. Devletin gerçekleştirdiği yardımların bölgede toplum yararına faaliyet gösteren stk’lar aracılığıyla yapılması yardımın tesirini artırabilir. • Sosyal yardımlarda adil dağıtım kaygısı göz önünde bulundurulmalı, yardımın gerçekten muhtaç ailelere gitmesi konusunda önlem alınmalıdır. • Kadınları sahip oldukları haklar ve çocuklarının eğitimi konusunda bilinçlendirecek sosyal merkezler açılmalıdır. • Gençlerin rehabilitasyonunu sağlayacak spor okulları, sanat ve eğitim merkezleri açılmalıdır.

17. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Sosyokültürel alanda; geliştirilecek önlemlerle terör örgütünün Türkiye Cumhuriyet devleti aleyhindeki dini propagandalarının önüne geçilmelidir. Bu konuda Diyanetin bölgedeki teşkilatlarından istifade edilebilir. • Bölgede PKK’nın uzantısı olarak faaliyet gösteren Diyanet ve Vakıf Emekçileri (DİVES) sendikasının faaliyetleri sık sık denetlenmelidir. • Bölgede hutbe ve vaazlar halkın anlayabileceği seviyede hazırlanmalı ve Kürtçe verilebilmelidir. • İletişim ve medya alanında ise; örgütün ayrılıkçı propagandalarının önüne geçilmesi, bölgede yapılan hizmet ve yardımların halka düzenli olarak anlatılması temin edilmelidir.

18. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Sosyoekonomik boyutta bölge ekonomisinin ve bölgedeki refah düzeyinin yükseltilmesi ve istihdamın artırılması için tarım ve hayvancılık, ticaret, sanayi, turizm ve sağlık alanında stratejiler geliştirilmelidir. • Bölgede ilk etapta il tarım teşkilatları ıslah edilerek bu teşkilatların bölgedeki verimliliği artıracak şekilde faaliyet göstermesi sağlanmalıdır. • Bölgede toprağın verimli olarak kullanılması için çalışmalar yapılmalı, farklı toprak türleri ve iklim özellikleri dikkate alınarak bölgede yetiştirilecek en uygun ürünler belirlenmeli ve bölgedeki çiftçiler bu doğrultuda eğitilmelidir. • Tarımda damla sulamaya geçilmelidir. Sertifikalı tohumluk üretimi teşvik edilmeli, bölgedeki çiftçilerin bu yerli tohumları kullanmaları sağlanmalıdır. Bölgede organik tarım özendirilmeli, çiftçiler bu konuda bilinçlendirilmelidir.

19. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Hayvancılık alanında; Diyarbakır’da başlatılan Organize Hayvancılık Bölgesi (OHB) uygulaması, hayvancılık potansiyeli yüksek olan diğer illere de yaygınlaştırılmalıdır. • Köylünün hayvan almasına imkan sağlayacak mikro krediler verilmelidir. • Süt sığırının ve besi hayvancılığının ıslahında ise embriyo transferi yöntemi (MOET) desteklenmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.

20. Sosyokültürel ve sosyoekonomİk boyut • Ticaret ve sanayi alanında hedef; bölgedeki sermayenin yatırıma dönüşmesi, bölgeye batıdan sermaye çekilmesi ve bölgedeki madencilik potansiyelinin değerlendirilmesi suretiyle ekonominin canlandırılması olmalıdır. • GAP Eylem Planı’ndaki projeler bitirilmelidir. • Komşu ülkelere ihraç edilebilecek ürünler tespit edilmeli bölgedeki sanayi altyapısının ve yatırımların bu doğrultuda gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Bölgeyi komşu ülkelere bağlayan sınır kapılarındaki bürokrasi azaltılmalıdır. • Sağlık alanında hedef; bölge halkının nitelikli sağlık hizmeti alması olmalıdır. Sağlık personelinin bölgede daha uzun süre kalmasını için önlemler alınmalı, bölge halkının uzun mesafeli yolculuklar yapmadan hizmet almasını sağlamak için ise bölgedeki merkezi hastaneler bütün dallarda yeterli hale getirilmelidir.

21. güvenlİk boyutu • Güvenlik boyutunda hedef PKK terör örgütünün bölgedeki varlığının bitirilmesi, örgütün etkisiz hale getirilmesi ve KCK yapılanması kapsamındaki bölücü faaliyetlerinin sona erdirilmesi olmalıdır. • Teröristle silahlı mücadele ve KCK’ya yönelik operasyonlar diğer boyutlardaki adımlarla eşzamanlı ve eşgüdümlü yürütülmelidir. • Cezaevlerinde örgüt mensuplarının rahat hareket etmesinin önüne geçilmelidir. Cezaevleri örgütün eleman devşirme ve eğitim alanı olmaktan çıkarılmalıdır. • Bölgede illere ihtiyaçları doğrultusunda yeterli güvenlik personeli sağlanmalıdır. Bölgede MOBESE kamera sistemi yaygınlaştırılmalıdır.

22. güvenlİk boyutu • Terör örgütünün finansal kaynaklarının kesilmesine yönelik kapsamlı tedbirler geliştirilmelidir. • Terör örgütünün uyuşturucu ticaretine yönelik gerçekleştirilen operasyonlar aralıksız sürdürülmeli, örgütün yurt içindeki ekim ve imalat merkezleri temizlenmelidir. • Sigara kaçakçılığıyla mücadele kararlılıkla sürdürülmelidir. • Örgütün KCK sistemi vasıtasıyla bölgedeki belediye, esnaf ve işadamlarından finansman temin etmesi engellenmelidir.

23. güvenlİk boyutu • Teröristle mücadelede kırsal ve kent istihbaratı tek merkezde toplanmalı, Türkiye’de istihbarat edinen kuruluşlar arasında sürekli işbirliği ve koordinasyon sağlanmalıdır. • Sınır ötesi alanda Türkiye kendi imkanlarıyla, gerek iha’lar vasıtasıyla gerekse uzaydan keşif ve gözlem uyduları aracılığıyla istihbarat temin edebilmelidir. • Yerli imkanlarla fırlatma rampası üretimi mutlaka gerçekleştirilmeli, Türkiye kendi imkanlarıyla kendi casus uydularını yörüngeye yerleştirebilmelidir. • Terör örgütüne istihbarata dayalı nokta operasyonları yapılmalı, özellikle örgütün lider kadrosu etkisiz hale getirilmelidir.

24. güvenlİk boyutu • Koruculuk sistemi ıslah edilmeli, örgüt silah bırakıncaya kadar bu sistem etkin biçimde kullanılmalıdır. • Sınır güvenliğinin sağlanması için kapsamlı tedbirler alınmalıdır. Öncelikle sınır güvenliği için yetiştirilen profesyonel birimlerin hazırlığı hızlandırılmalı, etkin biçimde kullanımı temin edilmelidir. • Sınır boylarında mayın döşenmesi imkansız yeni asfalt yollar yapılmalı, sınırlardaki gözlem sistemi yaygınlaştırılmalıdır. • Sınır güvenliği için İha’lar etkin biçimde kullanılmalı, terör örgütünün sınırlardan sızma girişimlerine eşzamanlı karşılık vermek için silahlı İha’lar yerli imkanlarla geliştirilmelidir.

25. ULUSLARARASI İLİŞKİLER BOYUTU • Uluslararası boyutta hedef, her türlü imkan ve vasıtanın kullanılarak PKK terör örgütünün yurtdışındaki varlığının bitirilmesi ve dış desteğinin kesilmesi olmalıdır. • Türkiye bu boyutta bilgilendirme kampanyalarından diplomatik baskıya ekonomik yaptırımlardan askeri harekatlara tüm araçları kullanmalıdır. • Terör örgütünün Orta Doğu’da önemli bir güvenlik problemi olduğu, bölge ülkeleri arasındaki işbirliği süreçlerini sekteye uğrattığı ve bölgeyi istikrarsızlaştırdığı her fırsatta dile getirilmelidir. • Sınır ötesi alanda askeri harekat kabiliyetinin sürekli hazır tutulması önemlidir. Silahlı İha’lar yerli imkanlarla geliştirilmeli ve sınır ötesi alanda hedeflerin etkisiz hale getirilmesi için kullanılmalıdır.

26. ULUSLARARASI İLİŞKİLER BOYUTU • Örgütün özellikle Avrupa’daki varlığına ve faaliyetlerine yönelik strateji geliştirilmelidir. Avrupa kamuoylarına Türkiye’deki demokratikleşme alanındaki reformları, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde gerçekleştirilen yatırımlar anlatılmalıdır. • Örgütün Avrupa’daki yasa dışı faaliyetleri, Kürtler üzerindeki siyasi ve ekonomik baskısı anlatılmalıdır. Avrupa’da örgütün Türkiye aleyhindeki propagandalarına karşı bilgilendirme faaliyetleri yürütülmelidir. • KCK’nın medya ayağına yönelik başlatılan operasyonlar sürdürülmelidir.

27. ULUSLARARASI İLİŞKİLER BOYUTU • Uluslararası alanda PKK’nın terör örgütü olarak kabul edilmesi ve tüm faaliyetlerinin yasaklanması için mevcut çalışmalar artırılarak sürdürülmelidir. • Türkiye, terörle mücadelede gösterdiği hassasiyeti diğer ülkelerden de beklediğini sık sık dile getirmelidir. • 1373 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararının uygulanması takip edilmelidir. • Avrupa’daki teröristlerin iadesi için bu kişiler terör suçundan ziyade diğer suçlardan dolayı mahkum edilerek talep edilmelidir.