بنام خدا

1. بنام خدا کارگاه درمان شناختی- رفتاری گروهی (Cognitive Behavioral Group Therapy) دانشگاه آزاد اسلامی تربت جام 12 و 13بهمن 91

2. آشنایی اعضای گروه با هم و معرفی برنامه کارگاه • لطفا خیلی کوتاه خودتان را معرفی کنید و هدف تان از شرکت در این کارگاه را بیان کنید. • در مورد درمان شناختی رفتاری گروهی چه می دانید؟

3. سرفصل: • نحوه اجرای مداخله های شناختی رفتاری در برنامه های پژوهشی • گروه درمانی شناختی رفتاری: تعاریف ، تاریخچه و مفاهیم اساسی • عوامل گروهی در نظریه یالوم و گروه درمانی شناختی رفتاری • فرایند گروهی در درمان شناختی رفتاری گروهی • آماده سازی گروه جهت اجرای بر نامه گروه درمانی • اصول پایه در شناخت درمانی • چارچوب شناخت درمانی • فنون شناخت درمانی • جلسات اول تا دوازدهم درمان

4. منابع: • گروه‌درمانگري شناختي- رفتاري - تاليف پيتر جي. ايلينگ، رندي اي. مك كب، مارتين ام. آنتوني -ترجمة دكتر محمد خداياري‌فرد ودكتر ياسمين عابديني-انتشارات دانشگاه تهران-1389. • شناخت درمانی گروهی : تالیف مایکل فری ترجمه علی صاحبی و همکاران – انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد-1382. • شناخت درمانی: مبانی و فراتر از آن ، جودیت بک ترجمه دکتر لادن فتی و دکتر فرهاد فرید حسینی. نشر دانژه – 1390 • روان درمانی گروهی – تالیف اروین د.یالوم و مولین لشچ –ترجمه مهشید یاسایی-ویراست پنجم –نشر دانژه -1389 • گروه درمانی –تالیف ماریان اشنایدر کوری و جرالد کوری ترجمه حمید رضا شاهی برواتی و همکاران-نشر روان1382 • موهبت روان درمانگری – تالیف اروین د.یالوم –ترجمه مهشید یاسایی –نشر ققنوس 1387 • راه و رسم درمانگری –تالیف لادن فتی و فرشته موتابی

5. بخش اول: نحوه اجرای مداخله های شناختی رفتاری در برنامه های پژوهشی

6. نحوه اجرای مداخله های شناختی رفتاری در برنامه های پژوهشی • مداخله روانشناختی • آموزش شناختی رفتاری گروهی • گروه درمانی شناختی رفتاری • طرح پژوهشی • EG R Pre… (intervention) Post…. • CG R Pre… -------------- Post….

7. نحوه اجرای مداخله های شناختی رفتاری در برنامه های پژوهشیادامه... • نحوه انتخاب و جایگزینی تصادفی نمونه( روشها و ابزارها- ملاکهای ورودی و خروجی) • طرحریزی مداخله( انتخاب پروتکل درمانی –مکان –زمان –جلسات- محتوی و ساختار جلسات) • درمانگران • اجرای پیش آزمون و پس آزمون • برنامه پیگیری • تحلیل آماری دادها

8. بخش دوم: آشنایی با گروه درمانی و فرایند گروهی

9. آشنایی با گروه درمانی و فرایند گروهی • گروه درمانی شناختی رفتاری: تعاریف ، تاریخچه و مفاهیم اساسی

10. گروه درمانی شناختی رفتاری: تعاریف ، تاریخچه و مفاهیم اساسی • تاریخچه گروه درمانی شناختی –رفتاری • درمان شناختی رفتاری الف- شرطی سازی کلاسیک پاولوف شرطی سازی کنشگر – ثرندایک، تولمن و گاتری (قانون اثر) واتسون- پاسخ اضطرابی دهه1950 –ولپه حساسیت زدایی منظم و بازداری متقابل اسکینر- رفتارکنشگر 1950 به بعد –ایزنک انتقاد از روانکاوی دهه 1970- ظهور کامل رفتار درمانی و شروع نارضایتی ها

11. تاریخچه گروه درمانی شناختی –رفتاری ادامه... ب- تلفیق رویکرد شناختی رفتاری جذب دیدگا ههای شناختی به وسیله رفتار درمانی بندورا- یادگیری مشاهده ای – 1975- تعلیم خود آموزی دهه 50 و اوایل دهه60 ظهور شناخت درمانی بک 1962درمان عاطفی عقلانی الیس ظاهر شدند

12. تاریخچه گروه درمانی شناختی –رفتاریادامه... ج- رویکردهای جدید شناخت درمانی مبتنی بر حضور ذهن(سگال، ویلیامز،تیسدیل،2002). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد(هیز،1999) درمان فراشناختی(ولز،2002). رفتار درمانی دیالکتیک(لینهان،1993) طرحواره درمانی(یانگ،2003)

13. تاریخچه گروه درمانی شناختی –رفتاری • گروه درمانی دهه 1940 – مطرح شد • گروه درمانی: گروههای درمانی گروه درمانی های اختصاصی در حوزه اختلالات روانی ، اختلالات جسمی مزمن،اختلالات روانپریشی. • رویکرهای گروه درمانی فرم و محور اصلی یالوم: گروه درمانی در کار درمان در اینده بسیار تاثیر خواهد داشت.کربرد گروههای درمانی رور به روز بیشتر خواهد شد

14. ادامه.... • دلایل توجه به گروه درمانی • ایا گروه درمانی بر درمان انفرادی برتری دارد؟ • بعضي از صاحب‌نظران دريافته‌اند گروه‌درمانگري‌ها از نظر زماني كه درمانگران صرف مي‌كنند، در 50 درصد موارد كارايي بيشتري نسبت به درمان‌هاي فردي دارند (، 2001 ( Morrison, . • کاهش هزینه درمانی • کارایی واثربخشی • درمان انتخابی برای تعدادی از اختلالات • شباهت به درمان فردی • تاثیر گروه

15. ادامه... (سوالات قابل طرح) • وقتي همة اعضاي گروه به غير از يكي از آنها نكته‌اي را در مورد جمع‌آوري شواهد و مدارك درك نكند، چه بايد كرد؟ • وقتي عضوي از گروه بازخوردي غيرسازنده يا حتي همراه با تضعيف روحيه به ديگر اعضاي گروه مي‌دهد، چه بايد كرد؟ • وقتي كل گروه به اين دليل كه دو نفر از اعضاي گروه هيچ وقت تكاليف منزل خود را انجام نمي‌دهند، نسبت به انجام تكاليف خانه بي‌تفاوت شوند، چه بايد كرد؟ • چگونه مي‌توان عضوي از گروه را كه هرگز در گروه اظهار نظر نمي‌كند، فعال كرده و وارد بحث و گفت‌وگو كرد؟ • وقتی دو نفر از افراد گروه، به اختلال‌هاي ديگري مبتلا هستند و دربارة نشانگان خود صحبت مي‌كنند و هيچ يك از افراد ديگر گروه مبتلا به اين نشانگان نيستند، چه جهت‌گيري و مسيري را بايد برگزيد؟ • آيا بايد به عضوي از گروه كه خوب كار نمي‌كند و پيشرفت خوبي ندارد، رويكرد بديلي را پيشنهاد كرد؟

16. عوامل گروهی ( عناصر درمانی)در نظریه یالوم و گروه درمانی شناختی رفتاری • عوامل گروهی در نظریه یالوم(1995): • القاء و ایجاد روحیه امیدواری • فراگیر بودن • ارایه اطلاعات • نوعدوستی • یادگیری بین فردی • اجتماعی شدن و جامعه پذیری • رفتار تقلیدی • انسجام یا همبستگی گروهی • تخلیه و پالایش هیجانی

17. عوامل گروهی در نظریه یالوم(1995): ادامه... • القاء و ایجاد روحیه امیدواری اهمیت حیاتی امید ایجاد انتظار و انگیزه اثر دارو نما توجه به ایجاد امید و نتایج مثبت داستانهای موفقیت اعضاء 2. فراگیر بودن دیگران هم مشکلات مشابهی دارند. ما همگی در یک قایق هستیم 3. ارایه اطلاعات دستور العمل آموزشی در گروههای مختلف ارایه مطالب آموزشی:ماهیت اختلال،طرح درمان دریافت اطلاعات از گروه

18. عوامل گروهی در نظریه یالوم(1995):ادامه... 4. نوعدوستی کمک متقابل اعضا به همدیگر- گاهی اثر گروه مهمتر از درمانگر است همدلی،حمایت و راهنمایی گروههای خود یاری- نوعدوستی بسیار مهم معنای زندگی چطوری کوری عصا کش کوری دگر شود؟ 5. یادگیری بین فردی یادگیری اعضاء گروه از همدیگر ارایه و دریافت بازخورد نیاز های بین فردی چیست؟ 6.اجتماعی شدن و جامعه پذیری کسب مهارتهای اجتماعی گروه به عنوان خانواده : نقشهای والدینی – خواهر برادری –همسری –فرزندی جلب توجه –وابستگی یا تنفر از رهبر یا گروه عدم ارتباط

19. عوامل گروهی در نظریه یالوم(1995): ادامه... 7. رفتار تقلیدی یادگیری مشاهده ای: چگونه دیگران بر مشکل غلبه کرده اند تقلید از درمانگر 8. انسجام یا همبستگی گروهی جذابیت هر عضو گروه برای دیگران و برای گروه ایجاد شرایط امن در گروه انسجام از ابعاد فرایند گروهی است 9. تخلیه و پالایش روانی

20. مدل گروهی بورلینگام،مک کینز و استراس 1.نظریه تغییر رسمی 2. فرایند در گروهای کوچک 3.درمانجویان 4. ساختار گروه 5. رهبر/درمانگر 6. شبکه های ارتباطی بین دیگر مولفه ها

21. عوامل مؤثر بر نتايج و پيامدهاي درماني در روان‌شناسي گروهي، برگرفته از بورلينگام، مك كنيز و استراس (2004)

22. کاربردعامل های مطرح شده توسط یالوم در گروه درمانی شناختی رفتاری الف – القاء امیدواری ارایه مدلی از مشکلات که بر امکان تغییر تاکید دارد موارد مشابه نوشته،فیلم وکتاب ب- فراگیر بودن تاکید بر ابراز مشکلات بویژه در اختلالات خاص ج- ارایه اطلاعات مفهوم پردازی فردی مفهوم پردازی شناختی ج- نوعدوستی پرسیدن سوال از یکدیگر ارایه راه حل

23. کاربردعامل های مطرح شده توسط یالوم در گروه درمانی شناختی رفتاری ادامه... د- جامعه پذیری و رفتار تقلیدی نقش الگوهای موفق ارایه همفکری ازمایش های رفتاری ه- انسجام گروهی دقت د رانتخاب گروه و ترکیب ان تشویق توجه بی قید و شرط خود فاش سازی احساس صمیمیت و اعتماد جلوگیری از تنهایی و- تخلیه هیجانی و باز سازی هیجانی زیاد مهم نیست

24. کاربرد مدل بورلینگام و همکاران در درمان شناختی رفتاری گروهی الف - ساختار جلسات ساختار مشخص و از قبل تعیین شده تاکید بر محتوی تا فرایند ب- ویژگیهای درمانجویان مساله تناسب برنامه درمانی با درمانجویان انگیزش درمانجو پرتکل های درمانی برای اختلال های خاص ج- درمانگران نقش اصلی دارد ویژگی های همدلی ،تجربه مشارکتی،کشف هدایت شده از راه گفتگوی سقراطی رهبر ارکستر یا کارگردان توجه عادلانه

25. فرایند گروهی در گروه درمانی شناختی رفتاری • تعریف فرایند گروهی(Group Process): تعامل های موجود بین فردی در میان اعضاء گروه و بین اعضاء گروه و رهبر یا رهبران. گروه: ساختار (structure) فرایند(process) گروه های فرایندی یالوم(1995): فرایند شامل تعاملات اینجا واکنون بین اعضای گروه درمانگر و خود آن گروه گروه های ساختار یافته

26. فرایند گروهی در گروه درمانی شناختی رفتاری ادامه.... • فرایند گروهی در مدل CBT: بورلینگام و همکاران(2004): شرایط در حال تغییر درگروه مانند تحول و توسعه گروه ،عوامل درمانی،اندازه گروه،طول زمان جلسات گروهی و بازخوردهای بین فردی/ عوامل مربوط به درمانگر/عوامل مربوط به بیماران/ عوامل مربوط به ساختار در تعامل گروهی

27. تعریف فرایند گروهی از دیدگاه درمان شناختی رفتاری • فرایند گروهی شامل مجموعهای از عوامل به شرح زیر است: • تأثير نشانگان اعضاي گروه بر يكديگر؛ • تأثير سبك‌هاي شخصيتي اعضاي گروه بر يكديگر؛ • تأثيري كه بهتر یا بدتر شدن يك عضو گروه بر ديگران دارد؛ • شيوه‌هاي تعامل اعضاي گروه با يكديگر؛ • روابط درماني بين درمانگر و گروه (آيا آنها به يكديگر اعتماد و علاقه دارند)؛ • روابط درماني ميان افراد گروه (آيا آنها به يكديگر اعتماد و علاقه دارند). • روابط درماني بين چند درمانگر كه در ادارة يك گروه همكاري مي‌كنند (درصورتي‌كه چنين وضعيتي موجود باشد)؛ • آثار و عواقب افت اعضاي گروه، غيبت و عدم شركت آنها درجلسات گروهي؛ • تأثير متغيرهاي فردي برگروه؛ • انتظارهاي بيمار

28. عوامل فرایند گروهی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری 1- خوش بینی ایجاد انتظارات مثبت و احساس امیدواری تشویق اعضاء به ارایه بازخورد مثبت مثال درمانگر: بقیه افراد در مورد پیشرفت رضا چگونه فکر می کنند؟ 2- فراگیر بودن مشکل تشویق اعضاء به گفتگو در باره مشکلات و تجاربشان مثال درمانگر: می خواهیم ببینیم اعضای گروه در مورد نشانگان و تجارب خود چه نظری دارند؟ .... دیگران چه نظری دارند؟

29. عوامل فرایند گروهی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری ادامه... 3-یادگیری گروه مدار یادگیری در گروه آموزش روانشناختی درمانگر باید بر :ارایه مطالب به روش تعاملی روش سقراطی توصیه به باز خورد اعضاء رفتار سرمشق گیری ( ایفای نقش) .. تاکید کند مثال سارا: در این هفته عملکرد چندان خوبی نداشتم درمانگر: شما در باره کاری که این هفته سارا انجام داد چه فکر می کنید؟ ......... درمانگر : نظرت در باره صحبت های افراد گروه چیست؟ • نتیجه گیری

30. عوامل فرایند گروهی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری ادامه... 4- تغییر تمرکز از خود بر گروه تشویق حمایت کردن و بازخورد دادن درمانگر باید: حمایت اعضاء گروه از یکدیگر را افزایش دهد. حمایت دریافت شده از دیگران را به انان باز گرداند مثال تونی : من در این هفته تنش زیادی داشتم درمانگر: همه شما دریافتید که تونی به دلیل تنش و اضطراب شدیدی که داشته نتوانسته است بر اساس برنامه خود پیش برود. اگر شما وضعیت تونی را داشتید چگونه بر خورد می کردید؟

31. عوامل فرایند گروهی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری ادامه... 5- اصلاح الگوهای ارتباطی سازش نایافته درمانگر باید: الگوهای بین فردی سازش نایافته(مانند پرخاشگری یا سلطه گری) را به سازش یافته ( معقولانه انتقاد کردن) تبدیل کند. مواجه و ایفای نقش مثال 6- انسجام گروهی درمانگر باید بر: افزایش همگونی اعضاء گروه شرکت منظم رازگشایی ارایه اطلاعات مرتبط کردن تجارب اعضاء مشارکت در فرایند گروهی اینجا و اکنون تاکید کند

32. عوامل فرایند گروهی بر اساس رویکرد شناختی رفتاری ادامه... 7- پردازش هیجانی در موقعیت گروهی پیگیری وضعیت هیجانی اعضاء به کشف و شناسایی پیش فرضها، باورها،رفتارها و افکار خود ایند مهم کمک می کند. منظور پیگیری چه چیزی در گروه است؟ مثال : فرض کنیم یکی از اعضای گروه در حین جلسه مشغول خط خطی کردن کاغذ روی میزش است وبه جلسه توجهی نمی کند چه کاری می توانیم انجام دهیم؟

33. توجه به فرایند گروهی در ساختار درمان شناختی رفتاری • ساختار جلساتGCBT 1- بررسی تکالیف منزل • طرح تجارب و مهارتها و راهبردهای بکار گرفته توسط اعضاء در.......؟ • ارایه بازخورد مثال: • توجه به فرایند گروهی درمانگر: کدامیک از شما می خواهد بگوید این هفته تکالیف خود را چگونه انجام داده است؟ • عدم توجه به فرایند گروهی • درمانگر: • .................

34. توجه به فرایند گروهی در ساختار درمان شناختی رفتاری ادامه... 2- ارایه اطلاعات جدید مثال: • عدم توجه به فرایند گروهی درمانگر: .............................. • توجه به فرایند گروهی درمانگر: خوب امروز می خواهیم در مورد مدل شناختی با هم صحبت کنیم................

35. توجه به فرایند گروهی در ساختار درمان شناختی رفتاری ادامه... 3- تمرین مهارتهای آموخته شده پیوند زدن بین تجارب اعضای گروه 4- طرح تکالیف منزل طرح تکالیف و شناسایی موانع بالقوه با کمک همدیگر

36. توجه به فرایند گروهی در ساختار درمان شناختی رفتاری ادامه... • راهبردهاي درماني مطرح‌شده درجلسات و در حين درمان • تقسيم متعادل مدت زمان فعاليت بين اعضاي گروه و درمانگر در هر جلسه؛ • اطمينان از اينكه به همة افراد گروه به يك اندازه توجه مي‌شود؛ • رعايت تعادل در تأكيد و توجه بر فرد (به‌ويژه در حين كشف هدايت‌شده) و مطرح كردن موضوعات مهم براي گروه جهت دريافت بازخورد كلي؛ • هدايت افرادي از گروه كه به‌صورت منظم در جلسات شركت نمي‌كنند و بحث در مورد تأثير منفي‌ اين كار بر افراد گروه؛ • بررسي واقعيت‌هاي مرتبط با ريزش افراد گروه و علل ترك گروه و تأثيري كه اين موضوع بر احساس افراد گروه در زمينة انسجام گروهي دارد؛

37. راهبردهاي درماني مطرح‌شده درجلسات و در حين درمان ادامه... • ايجاد تعادل در تعامل بين درمانگراني كه هدايت گروه را بر عهده دارند و حمايت آنها از مداخله‌هاي انجام‌شده توسط يكديگر؛ • ايجاد تعامل ميان كار روي مهارت‌هاي آموخته‌شده و دستور جلسه‌‌هاي خاص، افكار و احساسات اعضاي گروه دربارة اينجا و اكنون؛ • بررسي پيشرفت گروه (افراد از اينكه درگروه هستند چه احساسي دارند، به‌ويژه در شروع درمان، درمان چگونه پيش مي‌رود و غيره)؛ • اجازه دادن به اعضاي گروه براي ارائة بازخورد به يكديگر يا پاسخ به سؤالات مطرح‌شده توسط درمانگر؛ • استفاده از پرسش‌هاي سقراطي و روش‌هاي تعاملي براي ارائة اطلاعات جديد و به‌دست آوردن مطالب مرتبط از اعضاي گروه

38. بخش سوم: آماده سازی گروه جهت اجرای بر نامه گروه درمانی شناختی -رفتاری

39. جلسه اول • خوش آمد گویی • قوانین و مقررات گروه • چارچوب درمان شناختی-رفتاری

40. . • معرفی برنامه و آشنایی اعضای گروه با همدیگر

41. تمرین گروهی اول • ما حدود دوماه با یکدیگر ارتباط خواهیم داشت و ناچار به تعامل با یکدیگریم برای شروع اجازه بدهید که با همدیگر بیشتر آشنا شویم. • همانطور که در جای خود نشسته اید: • اسم خود و سه نکته اساسی در مورد خود را به صورت کلی در 2 دقیقه بگویید مثلاً اسم ،تعداد فرزند و شغل و امثال این • شروع کنید

42. ساختار جلسات • هر جلسه2/5 ساعت طول می کشد و موارد زیر را شامل می شود: • بررسی و بحث در مورد تکالیف خانگی جلسه قبل • درس اول : در مورد موضوع جدیدی که ارائه می شود • تمرین : درباره موضوع توسط شرکت کنندگان • استراحت و پذیرایی • درس دوم: در مورد موضوع جدید بعدی • تمرین درباره موضوع توسط شرکت کنندگان • جمع بندی و تعیین تکالیف خانگی جلسه بعدی

43. وظایف و مسئولیت های درمانگران • آموزش مهارتهای مربوط به مقابله با استرس و مشکلات روانشناختی به شرکت کنندگان در جلسه • حفظ اسرار و محرمانه نگه داشتن اطلاعات شرکت کنندگان • عدم مداخله در برنامه درمان پزشکی شرکت کنندگان و کار پزشک آنها

44. مسئولیت ها و انتظاراتی که از شرکت کنندگان وجود دارد • حضور منظم و کامل در جلسات • شرکت فعال • فعالیتهای میان جلسه • انجام تکالیف خانگی ضروری است • محرمانه نگه داشتن اطلاعات دیگران • داشتن روحیه حمایت گری در گروه و پرهیز از برخورد

45. ادامه .... • شروع هر کار جدیدی ،قدم اول مهم ترین قدم است. • سعی کنید سخت کار کنید و خود را به گروه متعهد بدانید. • قطعا وضع هیجانی شما بهبود خواهد یافت و کنترل بیشتری خواهید داشت • همه ما برای آنچه هستیم و رفتار می کنیم فاقد مسؤولیت نیستیم • این برنامه برای افرادی که مشکلات اضطرابی،افسردگی،و یا مشکل در کنترل خشم دارند و معتقدند که مشکلات هیجانی به دلیل نحوه تفکر شخص ایجاد شده مناسب است. • این برنامه نوعی آموزش گروهی است و نه درمان

46. اصول پایه در شناخت درمانی • اصل اول: شناخت درمانی مبتنی بر مفهوم سازی پویا لحظه به لحظه مشکلات مراجع در قالب شناختی ست. • اصل دوم: شناخت درمانی محتاج اتحاد درمانی قوی است. • اصل سوم: شناخت درمانی برهمکاری و مشارکت فعال بیمار تأکید می کند. • اصل چهارم: شناخت درمانی معطوف به هدف و مسئله مدار است. • اصل پنجم: بر زمان حال تأکید می کند.

47. اصول پایه در شناخت درمانی (ادامه) • اصل ششم: شناخت درمانی آموزشی است و هدف آن آموزش به بیمار است که درمانگر خودش باشد تا به این ترتیب از عود جلوگیری کند. • اصل هفتم: از نظر زمانی محدود است. • اصل هشتم: جلسات شناخت درمانی ساختار دارند. • اصل نهم: شناخت درمانی به بیماران آموزش میدهد که افکار و باورهای ناکارآمد خود را شناسایی و ارزیابی کرده و به آنها پاسخ دهند. • اصل دهم: شناخت درمانی از گستره ای از فنون برای تغییر فکر، خلق و رفتار استفاده میکند. مركز مشاوره و خدمات روان‌شناختي سگال

48. چارچوب درمان شناختي رفتاري • ارزيابي • مفهوم بندي شناختي رفتاري • آشنايي با منطق درمان • اجراي تکنيک هاي درماني • پيشگيري از عود • اختتام درمان • جلسات پيگيري

49. چارچوب جلسات درمان شناختي رفتاري

50. اهداف جلسه اول درمان شناخت درماني • برقراري راپورت و اعتماد • آشنا کردن بيمار با درمان شناختي- رفتاري • آموزش بيمار درباره بيماري اش، درباره مدل شناختي و در باره فرايند درمان • طبيعي نشان دادن مشکلات بيمار و اميد ايجاد کردن • درآوردن مشکلات بيمار و در صورت لزوم تصحيح آنها • جمع آوري اطلاعات بيشتر درباره مشکلات بيمار • استفاده از اين اطلاعات براي تهيه فهرست اهداف