Psikologjia e komunikimit

1. Psikologjia e komunikimit • Java e tete • E hene 23 prill • Tema: Komunikimi njerezor ne fushat e veprimtarise psikike • Punoi: Edvaldo Begotaraj

2. Komunikimi njerezor ne fushat e veprimtarise psikike • Komunikimi njerezor dhe veprimtaria njohese • Komunikimi njerezor ne aspektet emocionale dhe motivacionale • Motivacioni si force shtytese e komunikimit

3. PJESA E PARE • Komunikimi njerezor dhe veprimtaria njohese • Ndijimet • Perceptimet dhe perfytyrimet • Pesha e kujteses • Aktivizimi i vemendjes dhe i te menduarit ne komunikim

4. PJESA E DYTE • Komunikimi njerezor ne aspektet emocionale dhe motivacionale • Pesha e sferes emocionale • Thelbi racional i gjendjeve emocionale dhe trajtimi i tyre permes komunikimit • Komunikimi njerezor nga kendveshtrimi i shumellojshmerise se ndjenjave • Leximi i ndjenjave ne komunikim

5. PJESA E TRETE • Motivacioni si force shtytese e komunikimit

6. 1. Aspekti njohes i komunikimit • Nenkupton aktivizimin e sferes njohese (proceset psikike njohese) te subjekteve qe komunikojne, lidhjet dhe nderthurjet e ketyre proceseve brenda nje sistemi metakomunikues • Aktivizimi ben te mundur njohjen e subjekteve ndermjet tyre, me mjedisin, objektet, dukurite dhe realitetin e komunikimeve qe ngjallin me shume interes • Kemi nje kalim nga njohja me e thjeshte ne shkallen me te larte te njohjes, ate komplekse

7. Aspekti njohes i komunikimit • Cilesite e perfshira ne kete aktivizim mund te jene te pandergjegjshme dhe te kalojne ne nivelin e vetedijes duke ndikuar pozitivisht dhe negativisht ne procesin e njohjes se komunikimit te individit • Kane karakter gjitheperfshires dhe te njekohshem

8. Sistemi i metakomunikimit • Dallojme ne sistemin qe mbeshtet metakomunikimin: • Ndijimet - Te folurit • Perceptimet - Vemendja • Perfytyrimet - Te menduarit • Kujtesa - Imagjinata

9. Ndijimet ne komunikimin njerezor • Ndihmojne subjektet te pasqyrojne ne vetedije cilesi te vecanta qe veprojne drejtperdrejt ne organet e shqisave • Cilesite kane te bejne me pamjen e jashtme te subjekteve • Ndikohemi nga to, sepse jane gjithnje te pranishme • Cilesite, nga nje proces fizik, me ane te transduksionit, kthehen ne nje impuls nervor me natyre fiziologjik dhe ne tru kthehen ne nje proces psikik

10. Ndijimet • Percaktojne rrjedhen e komunikimit tone (refleks i kushtezuar, subjektiv), sipas formules S-R, kur nje cilesi eshte mbizoteruese ndaj te tjerave • Premisa e pare e metakomunikimit fillestar • I quajme ndijime me origjine ndijore • Ekziston hipoteza se keto lloj ndijimesh jane te pavetedijshme • Jane specifike dhe nuk shohin subjektin ne teresi

11. Shembull: foshnja • Komunikon nepermjet reflekseve: • Refleksi i kerkimit • Refleksi i thithjes • Refleksi i gelltitjes • Refleksi i levizjes se papritur si pasoje e nje modifikimi te befte ne ambient (refleksi Moro) • Refleksi (Babinski), kur preket tabani i kembes dhe ai leviz gishtat

12. b) Perceptimet dhe perfytyrimet • Premisa e dyte e komunikimit njerezor • Me e plotesuar se e para, na orientojne ne komunikimin e metejshem • Eshte perceptimi i subjekteve ne komunikim • Pasqyrimi i teresise se cilesive te tjetrit dhe jo si tek ndijimet, vetem i cilesive te vecanta • Aktivizohen shume shqisa njeheresh dhe jo vetem nje si tek ndijimet • Tjetri ngulitet ne mendjen tone me kompleksin e cilesive qe na kane terhequr me shume vemendjen

13. Perceptimi • Ka karakter me te pergjithshem • Perbehet nga nje grup ndijimesh, te lidhur organikisht dhe te kushtezuar nga njeri tjetri • Pa ndijime nuk ka perceptim

14. Perfytyrimi • Perceptimet jane burim perfytyrimesh • Nje ndijim mund te risjelle ne vetedije gjithe teresine e perceptimeve per ate subjekt

15. Perfytyrimet vs perceptimet • Jane me te zbehte • Subjekti nuk eshte para nesh • Kane karakter fragmentar • Nuk jane konstante por kane mangesi • Mund te jene te shformuar apo te gabuar Keto karakteristika krijojne perfytyrimet imagjinare ose iluzionet

16. Pershtypja e pare • Ne baze te perceptimit dhe perfytyrimit ngrihet pershtypja e pare ne komunikim • Pershtypja e pare mund te kushtezoje fuqimisht komunikimin • Mund te jete reale dhe e rreme • Pershtypjet e rreme krijojne paragjykimet

17. Vezhgimi i perseritur • Shkalla me e larte e perceptimit • Ndihmon ne menjanimin e pershtypjeve te rreme • Quhet edhe perceptim i perseritur

18. Perceptimi i perseritur • Eshte i qellimshem, i paramenduar, i planifikuar • Ka karakter sistematik • Ndihmon ne aktivizimin e proceseve psikike superiore si vemendja, te menduarit, kujtesa etj. • Ka funksion grumbullues

19. Aperceptimi • Eshte percaktimi, vecimi dhe dallimi i subjektit ne komunikim mbi bazen e interesave, deshirave, nevojave, prirjeve apo tendencave • I jep perceptimit karakter perzgjedhes • Ka karakter subjektiv

20. c) Pesha e kujteses • Dy proceset e para ndihmojne ne formimin e pervojes • Informacioni i mbledhur (pervoja) ne kujtesen tone, depozitohet, sistemohet dhe regjistrohet per t’u ruajtur sa me gjate • Perdoret me ane te kodimit dhe riprodhimit kur subjekti e ndjen te nevojshme • Kete proces e quajme kujtese

21. Kujtesa • Organizon informacionin e mbledhur, dhe nuk e le te «zhduket» • Krijon premisat per te mbajtur mend informacionin • Ne kete menyre informacionet gjate zhvillimit te individit pasurohen, shtohen etj. • Ky organizim lehteson perdorimin, tregon aftesite konjitive te subjektit, dhe lehteson komunikimin

22. Kujtesa • Mekanizmat qe realizojne kujtesen: • Asosacionet (rrjeta konjitive e formuar ne baze te analogjive, kontrastit dhe fqinjesise), lidhjet e perkohshme nervore • Proceset e kujteses, te mbajturit mend mekanik e logjik, riprodhimi, njohja, harresa etj. • Llojet dhe tipet e kujteses

23. d) Aktivizimi i vemendjes dhe te menduarit • Vemendja: veti e psikikes njerezore, «porta» e vetedijes • Vecori te vemendjes: levizshmeria, madhesia, shperndarja, perqendrimi, qendrueshmeria dhe fenomeni i huteses • Komunikimi eshte i shkalles se larte kur aktivizohet procesi i te menduarit, sidomos i menduari produktiv

24. 2. KOMUNIKIMI NJEREZOR NE ASPEKTET MOTIVACIONALE DHE EMOCIONALE • Pesha e sferes emocionale • Thelbi racional i gjendjeve emocionale dhe trajtimi i tyre permes komunikimit • Komunikimi njerezor nga kendveshtrimi i shumellojshmerise se ndjenjave

25. a) PESHA E SFERES EMOCIONALE • Ka madhesi te konsiderueshme, rrjedhimisht percakton rrjedhen e komunikimeve tona • Formohet nga ndjenjat tona qe jane tregues te sferes emocionale dhe konjitive • Nderthurja e te dy sferave ploteson kuadrin e plote te njohjes mes subjekteve • Ndjenjat mund te jene te motivuara dhe te pamotivuara

26. b) Ndjenjat e motivuara • Krijojne gjendjen motivacionale pozitive dhe negative dhe jane racionale • Thelb racional: menyra e pikepamjes se vetedijshme te gjendjeve emocionale njerezore - Kupton dhe shpjegon gjendjet e ndryshme motivacionale - Thelbi racional ka vlera konjitive, korrektuese dhe psikoterapeutike • Mundohet te mos manipulohet nga emocioni • Ngre urat e komunikimit qe jane nderlikuar nga gjendja emocionale

27. c) Komunikimi njerezor nga kendveshtrimi i shumellojshmerise se ndjenjave • Ndjenjat: pozitive dhe negative • Klasifikimi eshte subjektiv sepse ndertohet nga rrethanat • Psh.: ndjenja e urrejtjes, turpit, frika • Ndjenjat ne komunikim shfaqen te polarizuara, me dy ekstremitete • I vleresojme sipas kriterit shoqeror/vetiak apo atij subjektiv/objektiv

28. Karakteri i ndjenjave • Aktiv/pasiv • Veprues/joveprues • Te forta/te dobeta • Intensive/jo intensive • Kane karakter relativ ose situativ • Nuk jane te rastesishme por ekzistojne ne vetedije dhe ne nenvetedije • Kane baze fiziologjike

29. Ndjenjat e forta (stenike) • Optimizmi, gezimi, besimi, guximi etj. • Gjallerojne, ndezin komunikimin njerezor, e bejne impulsiv, interesant

30. Ndjenjat e dobeta (astenike) • Pesimizmi, apatia, merzitja, medyshja, ndrojtja etj. • Zbehin, dobesojne, fikin komunikimin

31. Ndjenjat «artificiale» • Baza e tyre reale eshte zhdukur • Ndjenja te kaluara qe shfaqen ne vetedije nga nje perceptim i castit pavaresisht se ne ate moment nuk ndodhen rrethanat, objektet, njerezit, qe e kane shkaktuar • Ndodhen ne nenvetedije • Themi se ndjenjat tona gjithmone kane nje baze reale me natyre konjitive ose psikomotore

32. Ndjenjat e thjeshta • Ndjenjat organike (etja, uria, gjumi, ndjenja fizike, fiziologjike), shendetesore, kushtet atmosferike etj. • Jane ndjenja te thjeshta por qe mund te ndikojne ne komunikim • Ndikimi i tyre nuk perjetohet njelloj ne te gjitha rastet • Nderthuren me ndjenjat komplekse

33. Ndjenjat komplekse • Ndjenjat intelektuale, kulturore, estetike, etike, morale etj. • Kane strukture te nderlikuar • Kane karakter individual dhe social • Lindin dhe zhvillohen permes nje veprimtarie shoqerore • Shprehin perjetime dhe qendrime qe lidhen me aspekte te ndryshme te jetes

34. d) Leximi i ndjenjave ne komunikim • Ndjenjat i lexojme edhe nese ato nuk shprehen. Bejme interpretimin e tyre • Interpretimi nuk eshte 100% i sakte • Na ndihmojne ndryshimet fiziologjike per te lexuar ndjenjat, sistemi nervor etj. • C’rregullimi i sistemit nervor sjell anomali te sjelljes • Themi se leximi i ndjenjave varet nga ngacmuesit e jashtem dhe te brendshem

35. 8 emocione baze • Interesimi • Gezimi • Trishtimi • Habia • Frika • Zemerimi • Neveria • Perbuzja

36. 8 emocionet baze • Kane lidhje me sistemin nervor • Kane karakter subjektiv • Shfaqen ne aspektin e sjelljes nepermjet rruges psikofiziologjike (fytyra) • Ekman: emocionet kane nje baze fiziologjike, qe mundeson nje game te gjere shprehjesh emocionale te cilat sherbejne si nje sistem mekanizmash psikofiziologjike qe nxisin ose frenojne komunikimin.

37. Aspekti emocional i komunikimit • Cdo lloj emocioni, pavaresisht nga subjektivizmi, «lexohet» njelloj, ne saje te bazes se njejte fiziologjike ne kultura te ndryshme • Njohja e bazes fiziologjike trunore ndihmon per te depertuar ne thellesi te botes emocionale te subjekteve ne komunikim

38. 3. Motivacioni si force shtytese e komunikimit • Motivacioni: faktor me rendesi ne komunikim. Eshte gjithmone i pranishem • Motivacioni: force qe shtyn, nxit, kushtezon, percakton, con perpara komunikimin

39. Perberesit e motivacionit • Nevojat, interesat, deshirat, qellimi, objektivat, mjetet, rruget etj. • Nevojat, deshirat, interesat ekzistojne ne psikiken njerezore ne gjendje latente • Kalojne ne gjendje aktive, te dukshme, kur shnderrohen ne motive duke influencuar komunikimin

40. Motivet • Nature konjitive • Natyre emocionale • Natyre vepruese

41. Klasifikimi i motiveve • Te dobishem/te demshem • Te fuqishem/te dobet • Te qendrueshem/ te paqendrueshem

42. Percaktimi i motiveve sipas teorive biologjike • Motivet percaktohen nga faktore gjenetike (James, Freud, Woodworth) • Jane forca, impulse te brendshme, rrjedhin nga nje sjellje e trasheguar, e lindur, shtyhen nga instiktet e brendshme qe orientojne sjelljen tone • Nuk perjashtojne ndikimin e ambientit • Vetedija nuk eshte domosdoshmerisht e pranishme

43. Percaktimi i motiveve sipas teorive sociologjike • Motivet percaktohen nga faktore te jashtem, me natyre shoqerore • Pervetesohen, zhvillohen permes komunikimeve te perditshme • Nuk perjashtojne faktoret e brendshem, te trasheguar

44. Teoria motivacionale • Motivimi i sjelljes sone ne komunikim ndryshon ne raport me nevojat tona per ta ngritur dhe per ta ulur nivelin e nxitshmerise • Motivimi ka karakter te vetedijshem

45. Konvergjence: teoria sociobiologjike • Vlereson si motivet biologjike edhe ato sociale • Pranohet influenca e ndersjellte midis elementeve te lindur dhe atyre te fituar ne sjelljen tone komunikative

46. A.Maslow: Teoria humaniste • Motivacioni njerezor eshte nje hierarki motivesh, qe bazohen ne hierarkine e nevojave, kane natyre biologjike dhe sociale dhe burojne nga personaliteti i njeriut

47. Teoria humaniste: fazat e motivacionit • Faza pergatitore • Faza e motivimit • Faza e veprimtarise se motivuar • Faza perfundimtare

48. Faza pergatitore • Mbi bazen e nevojave lind interesi dhe deshira • Njeriu eshte ne gjendje pasive • Nuk ka hapa konkrete, planifikim, strategji • Konfuzion, paqartesi, lufte motivesh • Kalohet kur arrijme kthjellimin

49. Faza e motivimit • Pas peshimit te alternativave njeriu zgjedh me te pershtatshmen per te • Merret vendimi • Njeriu eshte i motivuar dhe kerkon realizimin e qellimit

50. Faza e veprimtarise se motivuar • Perpjekje te qellimshme per zbatimin e vendimit • Behet organizimi (percaktohen objektivat, hapat, mjetet, teknikat, afatet) • Ne baze te organizimit ngrihet komunikimi kompleks per kapercimin e pengesave • Eshte e planifikuar, rrjedhimisht e vetedijshme