280 likes | 515 Views
De loopbaan centraal: waarom? . betere motivatie en dus kwalificatiewinst vakbekwaamheid in een diensten/kennis-economie: hoofd, hand
E N D
1. Loopbaanleren in het hbo Krachtvoer 2008-2009
Hogeschool van Amsterdam
4 november 2008
Dr. F. Meijers
2. De loopbaan centraal: waarom? betere motivatie en dus kwalificatiewinst
vakbekwaamheid in een diensten/kennis-economie: hoofd, hand én hart
burgerschap in een geïndividualiseerde samenleving: toenemende zelfsturing
3. Beroepsonderwijs ontwikkelt anno 2007 nauwelijks zelfsturing:
transferprobleem (slechts 15% van de theorie wordt gebruikt)
motivatieprobleem (afnemende motivatie)
drop out probleem
4. Wat is zelfsturing?
Benoemen levensthema (‘Wat voor soort mens ben ik?’)
Benoemen acceptabele sociale rol? (‘Wat voor soort werk past bij mij?’)
Benoemen omgeving (‘Wat voor soort werkomgeving past bij mij?’)
5. Welke leeromgeving is nodig voor zelfsturing? méér praktijksturing (praktijkgerichtheid)
méér dialoog over persoonlijke zin en maatschappelijke betekenis van het eigen leren
medezeggenschap over eigen leren (vraaggerichtheid)
6. Onderzoek ‘Loopbaanleren in HBO’
In welke mate ontwikkelen studenten loopbaancompetenties?
Wat is een krachtige loopbaanleeromgeving?
7. Onderzoeksgroep 4820 studenten
afkomstig van 11 hogescholen
vooral uit 2e en 3e studiejaar
gemiddeld 21 jaar oud
qua geslacht gelijk verdeeld
81% autochtoon en 19% allochtoon
afkomstig uit havo (56%), mbo (29%) en vwo (12%)
8. Praktijkgericht onderwijs Sector Gemiddelde
(schaal 1-4)
Zorg 2,6
Techniek 2,4
Economie 2,5
Onderwijs 2,8
Agrarisch 2,7
Totaal 2,6 Significant verschillen tussen Economie en Techniek enerzijds en de restSignificant verschillen tussen Economie en Techniek enerzijds en de rest
9. Wat ik ga doen in de praktijkstage hangt af van: N %
Geen antwoord 191 4
De praktijkplaats die ik krijg toegewezen 2009 42
De leeropdrachten die ik op school krijg 1086 23
Wat ik bespreek in mijn (studie)loopbaan-
gesprekken 586 12
Nvt, ik heb nog geen stage 949 19
Totaal 4820 100
10. Vraaggericht onderwijs Sector Gemiddelde
Zorg 2,5
Techniek 2,3
Economie 2,2
Onderwijs 2,5
Agrarisch 2,6
Totaal 2,3 1. HBO is niet vraaggericht
2. Techniek en Economie scoren significant lager dan de rest1. HBO is niet vraaggericht
2. Techniek en Economie scoren significant lager dan de rest
11. Vraaggericht onderwijs In het leerprogramma heb ik de keuze wat ik wil leren: 64% niet/nauwelijks
Er is in deze opleiding een vast programma dat voor iedereen hetzelfde is: 64% ja
Op school kan ik uit verschillende opdrachten kiezen: 50% nee, 30% ja maar ik moet het wel helemaal zelf uitzoeken
School doet een beroep op mijn eigen verantwoordelijkheid om te leren: 37% ja, maar ik moet het wel zelf uitzoeken
12. Studieloopbaanbegeleiding Studenten spreken over hun loopbaan vooral met klas/jaargenoten
Met slb-er 1-4 maal per jaar contact. Slb-er bepaalt de inhoud van het gesprek, aldus 50% van de respondenten
Met begeleider uit praktijk wordt zelden tot nooit over loopbaan gesproken
13. Het slb-gesprek Sector Helpend Reflectief/actief
makend
Zorg 2,7 2,6
Techniek 2,5 2,3
Economie 2,5 2,4
Onderwijs 2,7 2,6
Agrarisch 2,6 2,5
Totaal 2,6 2,5 Helpende en reflectief/activerende gesprekken vooral in Zorg en Onderwijs
Echter: deze gesprekken komen nauwelijks voor in totale populatie (38% <2,5 voor helpend en 44% < 2,5 voor reflect/activerendHelpende en reflectief/activerende gesprekken vooral in Zorg en Onderwijs
Echter: deze gesprekken komen nauwelijks voor in totale populatie (38% <2,5 voor helpend en 44% < 2,5 voor reflect/activerend
14. Inhoud slb-gesprekken Sector Studie- Zelf-/toekomst- Werk/loop-
voortgang beelden baanactie
Zorg 2,9 2,4 2,3
Techniek 2,7 2,1 2,1
Economie 2,7 2,1 2,1
Onderwijs 2,9 2,4 2,3
Agrarisch 2,8 2,3 2,4
Totaal 2,8 2,2 2,2 Over studievoortgang wordt het meeste gesproken (maar ook niet veel); over zelf- en toekomstbeeld en over acties met betrekking tot werk en loopbaan wordt slechts sporadisch gesprokenOver studievoortgang wordt het meeste gesproken (maar ook niet veel); over zelf- en toekomstbeeld en over acties met betrekking tot werk en loopbaan wordt slechts sporadisch gesproken
15. Het slb-gesprek Er wordt vooral informatie gegeven over de eigen studie
Er wordt nauwelijks gesproken over
- wat studenten bezighoudt in hun leven,
- over de ontwikkelingen in het werk
waarvoor ze leren,
- over hoe ze contact kunnen leggen met
relevante anderen
- over welke werksituaties bij hen passen
17. Loopbaancompetenties Competenties HBO (V)MBO
Loopbaanreflectie 2,57 2,7
Werkexploratie 2,43
Loopbaansturing 2,24 2,4
Netwerken 2,38 2,4
18. Loopbaancompetenties en leeromgeving:de hypothese
Hoe meer de leeromgeving praktijkgestuurd, vraaggestuurd en dialogisch is, des te meer zullen studenten aan loopbaanreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken doen.
19. Het beschikken over loopbaancompetenties:de hypothese
Hoe meer studenten aan loopbaanreflectie, werkexploratie, loopbaansturing en netwerken doen:
* des hoger hun onderwijsmotivatie,
* des te krachtiger hun arbeidsidentiteit en
* des te groter hun keuzezekerheid.
20. Leermotivatie hangt positief samen met:
praktijk- en vraaggerichtheid
praten over zelf- en toekomstbeelden
het ontwikkelen van de competenties ‘loopbaansturing’ en ‘werkexploratie’
21. Keuzezekerheid hangt positief samen met:
praktijk- en vraaggerichtheid
slb-gesprekken die helpend en reflectief/actiefmakend zijn
het ontwikkelen van de competenties ‘werkexploratie’, ‘loopbaansturing’ en ‘netwerken’
22. Arbeidsidentiteit hangt positief samen met:
praktijkgerichtheid
slb-gesprekken die helpend en reflectief/actiefmakend zijn
het ontwikkelen van de competenties ‘werkexploratie’, ‘loopbaansturing’ en ‘netwerken’
23. Uitvaldreiging wordt groter door:
slb-gesprekken over zelf- en toekomstbeelden
de competentie ‘loopbaanreflectie’
Maar minder door:
3. een goed ontwikkelde arbeidsidentiteit
24. Loopbaanreflectie Draagt positief bij aan uitvaldreiging en negatief aan arbeidsidentiteit en keuzezekerheid.
Mogelijke redenen:
Pas reflectie als men onzeker is
Reflectie roept onzekerheid op
Reflectie wordt in hbo negatief ervaren
25. Resultaten stage-onderzoekin mbo Er zijn wel warme relaties maar die zijn gericht op
· het oefenen van vaardigheden
· socialisatie op de werkplek
· resultaat: nauwelijks competentieontwikkeling
2. Geen ruimte voor reflectie
· vertraagde tijd ontbreekt
· praktijkopleiders/begeleiders hebben slechts oog voor reproductief leren
3. Het contact tussen ROC en bedrijf over de leerling is vooral procedureel
· niet gericht op ervaringen van de cursist in het bedrijf
· niet gericht op het leerproces, slechts op de uitkomsten ervan
· niet gericht op het produceren van een leervraag
26. Oplossing: trialoog Zoveel mogelijk ‘drie-gesprekken’ over
vakbekwaamheid: ontwikkelingen in de markt en de technologie
beroepsdilemma’s
loopbaanmogelijkheden
goede leeromgeving
sterke kanten van de leerling/student
27. Samenwerking onderwijs-bedrijfsleven:resultaten Metopia 1. verdeelde verantwoordelijkheid
2. samen afspraken maken over begeleiding
3. samen ontwerpen van leersituaties
4. samen innoveren
28. Voor nuancering en detaillering www.frans-meijers.nl