Organizacja Narodów Zjednoczonych

1. Organizacja Narodów Zjednoczonych

2. Organy ONZ

3. Organizacje wyspecjalizowane • 16 organizacji wyspecjalizowanych • Organizacje międzyrządowe • W skali światowej • W dziedzinie ekonomii, kultury, edukacji, kultury, edukacji, zdrowia, społecznej itp. (art. 57) • związane z ONZ umową (art. 63)

4. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP, ILO) • Organizacja do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) • Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) • Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) • Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju (IBRD) • Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW, IMF) • Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) • Powszechny Związek Pocztowy (UPU) • Międzynarodowa Unia Telekomunikacyjna (ITU) • Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO) • Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) • Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC) • Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (IDA) • Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłu (UNIDO) • Światowa Organizacja Własności Intelektualnej (WIPO) • Światowa Organizacja Turystyki (UN WTO)

5. Art. 2 ust. 6 Organizacja zapewni, aby państwa, które nie są jej członkami, postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

6. Art. 103 W razie sprzeczności pomiędzy obowiązkami członków Narodów Zjednoczonych, wynikających z niniejszej Karty, a ich obowiązkami wynikającymi z jakiegoś innego porozumienia międzynarodowego, pierwszeństwo będą miały ich obowiązki wynikające z niniejszej Karty.

7. Art. 1 • Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków. • Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia. • Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań • Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów

8. Członkostwo ONZ Dwie kategorie członków • Pierwotni: 1) państwa, które uczestniczyły w konferencji w San Francisco, podpisały i ratyfikowały KNZ 2) państwa, które podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych z 1 I 1942r. oraz podpisały i ratyfikowały KNZ • Członkowie przyjęci przez kompetentny organ: 1) art. 4 KNZ, każde państwo, które ”miłuje pokój, przyjmuje zobowiązania zawarte w Karcie”

9. CzłonkostwoArt. 3 Pierwotnymi członkami Organizacji Narodów Zjednoczonych są państwa, które bądź uczestniczyły w konferencji Narodów Zjednoczonych w San Francisco, bądź uprzednio podpisały Deklarację Narodów Zjednoczonych z dnia 1 stycznia 1942 roku oraz podpiszą niniejszą Kartę i ratyfikują ją zgodnie z artykułem 110.

10. Członkostwoart. 4 KNZ 1.Do Organizacji Narodów Zjednoczonych mogą być przyjęte wszystkie inne państwa miłujące pokój, które przyjmą zobowiązania zawarte w niniejszej Karcie i zdaniem Organizacji, zdolne są i pragną zobowiązania te wykonywać. 2.Przyjęcie takiego państwa do Organizacji Narodów Zjednoczonych nastąpi decyzją Zgromadzenia Ogólnego, powzięte na zlecenie Rady Bezpieczeństwa.

11. Zasady postępowania ONZart. 2KNZ 1. zasada suwerennej równości wszystkich jej członków 2. członkowie organizacji powinni wykonywać w dobrej wierze zobowiązania przyjęte zgodnie z niniejszą Kartą 3. zasada załatwienia sporów międzynarodowych środkami pokojowymi 4. wszyscy członkowie powstrzymują się w swych stosunkach międzynarodowych od groźby użycia siły lub użycia jej przeciwko całości terytorialnej lub niezawisłości politycznej któregokolwiek z państw . 5. zasada zobowiązująca państwo członkowskie do udzielania pomocy organizacji w akcji podjętej zgodnie z Kartą i powstrzymania się od udzielania pomocy państwu wobec któremu ONZ zastosowało środki zapobiegające 6. organizacja zapewni by państwo , które nie są jej członkami, postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym do utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa 7. żadne postanowienia niniejszej Karty nie upoważnia Narodów Zjednoczonych do ingerencji w sprawy , które z istoty swej należą do kompetencji wewnętrznej któregokolwiek państwa

12. 193 państwa • Do ONZ nie należą: Watykan (status obserwatora), Palestyna*, Tajwan, Somaliland i Sahara Zachodnia * 29.11.2012 r. przyznanie Palestynie statusu nieczłonkowskiego państwa obserwatora ONZ oznacza uznanie państwa palestyńskiego, ale tylko strukturach tej organizacji. Taki sam status ma Watykan. Dzięki temu przedstawiciele Palestyny mogą pracować w komisjach ONZ, mogą także zabierać głos, ale bez prawa do głosowania, bo Palestyna nadal nie jest członkiem ONZ.

13. Art. 5 Zgromadzenie Ogólne może, na zlecenia Rady Bezpieczeństwa, zawiesić w korzystaniu z praw i przywilejów członkowskich członka Organizacji Narodów Zjednoczonych, przeciwko któremu Rada Bezpieczeństwa zastosowała akcję prewencji lub przymusu. Rada Bezpieczeństwa może korzystanie z tych praw i przywilejów przywrócić.

14. Art. 19 Członek Organizacji Narodów Zjednoczonych, który zalega z opłatą składek na rzecz Organizacji, nie ma prawa głosowania na Zgromadzeniu Ogólnym, jeżeli zaległość wynosi lub przekracza sumę składek należnych za ostatnie dwa lata. Zgromadzenie Ogólne może jednak zezwolić takiemu członkowi na głosowanie, jeżeli uzna, że zaległość wynika z przyczyn od danego członka niezależnych.

15. Art. 6 Zgromadzenie Ogólne może, na zlecenie rady Bezpieczeństwa, wykluczyć z Organizacji Narodów Zjednoczonych członka, który uporczywie łamie zasady niniejszej karty.

16. Zgromadzenie Ogólne • Organ o charakterze plenarnym • wszyscy członków ONZ • 1 głos • każdy członek może mieć nie więcej niż pięciu przedstawicieli w ZO • doroczne sesje zwyczajne • sesje nadzwyczajne, zwoływane na żądanie Rady Bezpieczeństwa lub większości członków

17. ZO • Współdziała z RB w sprawach przyjęcia i wykluczenia i zawieszenia członków • Określa budżet organizacji • Wyznacza składki członkowskie • Tworzy i likwiduje organy pomocnicze • Zatwierdza umowy międzynarodowe zawierane przez R. G.-S. oraz organizacje wyspecjalizowane • R. IV Art. 10 KNZ

18. Głosowanie w ZOart. 18 KNZ • Na zasadzie równości – każde państwo posiada tylko jeden głos • Decyzje podejmowane większością zwykłą (z wyjątkiem spraw ważnych)

19. Uchwały ZO „w ważnych sprawach” podejmowane większością 2/3 • zalecenia dotyczące utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, • wybór niestałych członków Rady Bezpieczeństwa, • wybór członków Rady Gospodarczej i Społecznej, • wybór członków Rady Powierniczej, • przyjęcie nowych członków do Organizacji, • zawieszenie w korzystaniu z praw i przywilejów członkowskich, • wykluczenie członków z Organizacji, • sprawy dotyczące funkcjonowania systemu powiernictwa, • sprawy budżetowe.

20. Rada BezpieczeństwaStali członkowie • Rosja • Chińska Republika Ludowa • Wielka Brytania • Francja • Stany Zjednoczone

21. 10 członków zmiennych wybieranych na 2 lata • 5 miejsc dla Afryki i Azji • 2 miejsca dla Ameryki Łacińskiej • 2 miejsca dla Europy Zachodniej • 1 miejsce dla Europy Środkowej (co roku wymienia się połowa składu)

22. Rada Bezpieczeństwa • Przyjmowanie zaleceń w celu pokojowego rozstrzygania sporów międzynarodowych • Podejmowanie decyzji i działanie w przypadku zagrożenia lub naruszenia pokoju lub bezpieczeństwa • Uprawnienia wynikają z R. VI-VIII i XII KNZ

23. Głosowanie w RB • W sprawach proceduralnych (art. 28-30 KNZ) – większość 9 głosów • W innych sprawach – większość 9 głosów z zastrzeżeniem by wśród tych głosów były pozytywne głosy wszystkich stałych członków Rady (art. 27 ust. 3 KNZ tzw. „prawo weta”)

24. Prawo weta wyłączone jest w następujących sprawach: • Wybór sędziów do MTS • Zwołanie Konferencji w sprawie rewizji Karty • Zalecenia RB w sprawach sporów w których stały członek jest stroną (zainteresowani stali członkowie mają obowiązek wstrzymania się od głosu)

25. Rada Gospodarczo-Społeczna • Organ koordynujący działalność ONZ w sferze ekonomicznej i socjalnej • Rada zajmuje się sprawami gospodarczymi, społecznymi i kulturalnymi, prawami człowieka, przygotowuje projekty konwencji, ustala wytyczne dla organów pomocniczych (regionalne komisje gospodarcze i komisje funkcjonalne) i wyspecjalizowanych agencji

26. 54 członków • 14 miejsc – państwa afrykańskie • 13 miejsc – państwa Europy Zachodniej • 11 miejsc – państwa azjatyckie • 10 miejsc – państwa Ameryki Łacińskiej • 6 miejsc – państwa Europy Wschodniej • wybierani kwalifikowaną większością głosów przez ZO na 3-letnią kadencję • Co roku odnowieniu ulega 1/3 składu (tzw. system rotacyjny)

27. Rada Powiernicza • Organ nadzorujący system powiernictwa w stosunku do terytoriów zależnych (w większości dawne terytoria mandatowe Ligii Narodów) • W 1994 r. działalność Rady została zawieszona (misja wypełniona). Ostatnim terytorium Palau - członkiem ONZ od 1994 r.

28. Sekretariatart. 97-107 KNZ Art. 97 W skład Sekretariatu wchodzić będzie Sekretarz Generalny oraz personel tak liczny, jak to będzie potrzebne dla Organizacji. Sekretarza Generalnego mianować będzie Ogólne Zgromadzenie na wniosek Rady Bezpieczeństwa. Będzie on głównym urzędnikiem administracyjnym Organizacji.

29. SekretariatFunkcje • 14 tyś. osób w siedzibie głównej oraz innych miejscach (min. Genewie i Wiedniu) oraz ok. 17 tyś. osób w sekretariatach innych organizacji i instytucjach powiązanych z ONZ • Obsługa administracyjna, budżetowo-finansowa, prawna

30. Sekretarz Generalny • 5-letnia kadencja (w 1946 ZO określiło, nie zawarte w KNZ) • zarządzanie majątkiem ONZ i prawo uczestniczenia w posiedzeniach wszystkich organów organizacji • Art. 99 KNZ