PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

1. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH

2. PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB FIZYCZNYCH (PIT) – ŹRÓDŁA PRAWA • Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 • Nie ma źródeł prawa Unii Europejskiej

3. Podatek dochodowy od osób fizycznych - geneza • 1799 – Anglia (podatek o charakterze nadzwyczajnym) • 1842 – Anglia (jako podatek stały, o charakterze cedularnym, tj. opodatkowanie odrębne dla poszczególnych rodzajów dochodów) • 1891 – Prusy (globalny podatek dochodowy – opodatkowanie od sumy dochodów z poszczególnych źródeł dochodów)

4. Podatek dochodowy od osób fizycznych - zasady • Zasada powszechności podmiotowej • Zasada powszechności przedmiotowej • Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w ujęciu przedmiotowym • Zasada opodatkowania „czystego” dochodu w ujęciu podmiotowym

5. POWSZECHNOŚĆ PODMIOTOWA • Opodatkowaniu podlegają dochody wszystkich osób je osiągających (PIT -> wszystkie osoby fizyczne) • Brak wyłączeń oraz zwolnień podmiotowych (nie ma takich w polskiej ustawie o PIT) • Osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu PIT na zasadzie nieograniczonego lub ograniczonego obowiązku podatkowego

6. Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy • Kryterium: miejsce zamieszkania osoby fizycznej (centrum interesów życiowych lub fizyczne przebywanie przez okres 183 dni w roku podatkowym) na terytorium RP Poza terytorium RP Nieograniczony obowiązek podatkowy Ograniczony obowiązek podatkowy

7. Nieograniczony/ograniczony obowiązek podatkowy (2) Nieograniczony obowiązek podatkowy Ograniczony obowiązek podatkowy położenie źródeł przychodów

8. POWSZECHNOŚĆ PRZEDMIOTOWA • Opodatkowaniu podlegają dochody wszelkiego rodzaju – tj. niezależnie od źródła ich pochodzenia. Wyjątki: zwolnienia przedmiotowe oraz wyłączenia podatkowe. • Opodatkowaniu podlegają łączne dochody – po zsumowaniu dochodów z poszczególnych źródeł przychodów (kumulacja podatkowa). Wyjątki: niektóre dochody nie podlegają łączeniu (np. dochody z lokat bankowych, dochody z wygranych w grach losowych, dochodu z dywidend, dochody z obrotu akcjami, dochody z działalności gospodarczej przy wyborze opcji podatku liniowego).

9. Dochody podlegające PIT • Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Źródłami przychodów są: 1) stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta; 2) działalność wykonywana osobiście; 3) pozarolnicza działalność gospodarcza; 4) działy specjalne produkcji rolnej; 5) (uchylony); 6) najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą; 7) kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c; 8) odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2: a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, c) prawa wieczystego użytkowania gruntów, d) innych rzeczy, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany; 9) inne źródła.

10. OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PRZEDMIOTOWYM • Dochodem jest tylko ta wartość, która pozostaje do dyspozycji osoby fizycznej i może być przeznaczona na realizację jej potrzeb osobistych • Dochodem są wszelkie uzyskane wpływy pomniejszony o koszty poniesione w celu ich osiągnięcia (te koszty nie stanowią realizacji potrzeb osobistych osoby fizycznej)

11. Zasady ustalenia dochodu podatkowego • Art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „ Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów”. Dochód (=) przychód (-) koszty

12. Przychody podatkowe • otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz • wartość otrzymanych świadczeń w naturze i • wartość innych nieodpłatnych świadczeń …………………………… • kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane (dla dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej)

13. Koszty podatkowe • Art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: „ Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23”. To koszty: • faktycznie poniesione • w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów • niewyłączone „z góry” z katalogu kosztów

14. Koszty ryczałtowe kwota kosztów określona „z góry” jako „z góry” określony procent przychodów dot. przychodów ze zlecenia, z tytułu umowy o dzieło lub korzystania z praw autorskich 20% (dot. przychodów ze zlecenia, z tytułu umowy o dzieło) lub 50% przychodów (dot. przychodów z korzystania z praw autorskich) jeśli podatnik wykaże, że faktycznie poniósł wyższe koszty, może je uwzględnić po stronie kosztów uzyskania przychodów • dot. dochodów ze stosunku pracy • wynoszą 111 zł 25 gr miesięcznie… • zakaz odliczenia kosztów faktycznie poniesionych, z wyjątkiem kosztów dojazdu do pracy środkami komunikacji publicznej na podstawie biletów imiennych okresowych

15. OPODATKOWANIE „CZYSTEGO” DOCHODU W UJĘCIU PODMIOTOWYM • Zasada ta odnosi dochód do zdolności podatkowej osoby fizycznej, tj. jej sytuacji osobistej, która wymaga uwzględnienia przy opodatkowaniu (przez obniżenie podstawy opodatkowania lub samej kwoty podatku) • Realizowana przez: • minimum egzystencji • łączne opodatkowanie małżonków • opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci • ulgę na dzieci

16. Minimum egzystencji Art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Podatek dochodowy, z zastrzeżeniem art. 29-30e, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:

17. Łączne opodatkowanie małżonków • Art. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: • „1. Małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. • 2. Małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26 i art. 26c; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków”.

18. Łączne opodatkowanie małżonków (2) • Przesłanki: • oboje małżonkowie podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, • istnieje przez cały rok podatkowy pomiędzy nimi wspólność majątkowa, • pozostają w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, • wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym (złożonym w terminie) • Zasady opodatkowania: • opodatkowanie łącznie od sumy swoich dochodów • podatek określa się na imię obojga małżonków • w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

19. Łączne opodatkowanie małżonków (3) • Małżonek A – dochód: 10.000 zł (podatek liczony odrębnie – 1.244 zł) • Małżonek B – dochód: 100.000 zł (podatek liczony odrębnie – 19.470 zł) • Połowa sumy dochodów: ½ x 110.000 zł = 55.000 zł • Podatek obliczony od połowy sumy dochodów: 9.344 zł • Podatek na imię obojga małżonków: 2 x 9.344 = 18.688 zł

20. Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci • Obowiązują te same zasady, co przy łącznym opodatkowaniu małżonków • Łączy się dochody rodzica oraz dziecka (u dziecka zazwyczaj to „0”)

21. Ulga na dzieci • Odliczenie od podatku obliczonego według skali podatkowej (pomniejsza podatek) – ok. 112 zł rocznie za jedno dziecko • Art.27f ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: Odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko 1, w stosunku do: 1) jednego małoletniego dziecka - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli dochody podatnika: a) pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112.000 zł, b) niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56.000 zł, za wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko wymienionego w art. 6 ust. 4, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a; 2) dwojga małoletnich dzieci - kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na każde dziecko. 3) trojga i więcej małoletnich dzieci - kwota stanowiąca: a) 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko, b) 1/4 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na trzecie dziecko, c) 1/3 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, na czwarte i każde kolejne dziecko.

22. Ryczałty w podatku dochodowym • Karta podatkowa – opodatkowanie na podstawie tzw. znamion zewnętrznych (rodzajem działalności, jej zakresem i rozmiarem) • Opodatkowanie osób duchownych - opodatkowanie na podstawie tzw. znamion zewnętrznych (funkcją i rozmiarem) • Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych: • Nie uwzględnia się kosztów uzyskania przychodów • Podstawę opodatkowania stanowi wielkość przychodów • Stawka podatkowa uzależniona jest od rodzaju działalność (uwzględnia szacunkowe koszty w tego rodzaju działalności)

23. PODATEK OD NIERUCHOMOŚCI

24. Podatek od nieruchomości (1) • Uregulowany w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych • Obciąża własność obiektów uznawanych przez ustawę o podatkach i opłatach lokalnych za nieruchomości • To podatek majątkowy • Wysokość dochodu uzyskiwanego z nieruchomości nie jest istotna dla wysokości obciążeń podatkowych z tytułu tego podatku • To nie jest podatek obciążający wartość nieruchomości (nie ma charakteru podatku katastralnego)

25. Podatek od nieruchomości (2) • Podatnicy podatku: • właściciele oraz posiadacze samoistni nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownicy wieczyści gruntów • również posiadacze – w tym posiadacze zależni – nieruchomości lub obiektów budowlanych (lub ich części), stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego • Przedmiot opodatkowania: • grunty • budynki lub ich części • budowle lub ich części – o ile są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej

26. Podatek od nieruchomości (3) • Podstawa opodatkowania: • w przypadku gruntów i budynków – ich powierzchnia użytkowa wyrażona w metrach kwadratowych • w przypadku budowli – ich wartość ustalona na potrzeby amortyzacji dla celów podatku dochodowego • Stawki podatkowe: • określone w uchwale podejmowanej przez radę gminy • rada gminy nie może przekroczyć górnej granicy stawek wynikających z ustawy o podatkach i opłatach lokalnych • uzależnione od rodzaju obiektu i jego przeznaczenia • w przypadku gruntów i budynków to stawka kwotowa, w przypadku budowli to 2% ich wartości

27. Podatek od nieruchomości (4) Obowiązki podatników: • W przypadku osób fizycznych - złożenie wykazu nieruchomości; na podstawie tego wykazu organ podatkowy wydaje decyzję wymiarową • W przypadku osób prawnych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – złożenie do 15 stycznia roku podatkowego deklaracji, z której wynika podatek do zapłaty • Uiszczanie rat podatku od nieruchomości