ŞLEMLER VE MODERN KONVANSİYONLAR

1. ŞLEMLER VE MODERN KONVANSİYONLAR • ŞLEMLER • NE ZAMAN ŞLEM DÜŞÜNMEK GEREKİR? • Şlem konvansiyonlarını incelemeye geçmeden önce, ne zaman şlem düşünmeniz gerektiğini ve şlemilân etmek veya etmemek kararınıza dayanak olan sebeplerin neler olduğunu öğrenmenizi sağlayacak bazı genel prensip ve tavsiyelerden sözedelim. • Garantili reçeteler yoktur. Masada çoğu zaman doğru kararı verebilmenizi sağlayacak olan daha çok tec­übeve sağlam bir muhakemedir.

2. Muhakemenizi hangi kriterlere dayandıracaksınız? Bu bölüm size şlem bölgesine girip girmeyeceğinize, yani ortağınıza bir şlemin mümkün olduğunu bildirip bildirmeyeceğinize karar vermek konusunda rehber olacaktır. • İşte bu bölümün planı • 1.Şlem niçin ilân edilir? • 2.Şlem ilân etmek için toplam puanlarınız en az ne kadar olmalıdır? • 3.Bazı pratik tavsiyeler.

3. I. - ŞLEM NİÇİN İLÂN EDİLİR? • Bütün briçcilerinbildiği gibi, bir şlem ilân etmek ve kazanmakla çok önemli bir ek avantaj elde edilir. • Pötişlem: • zonda değilken 500 puan; • zonda750 puan kazandırır. • Granşlem • zonda değilken 1000 puan; • zonda1500 puan kazandırır.

4. Bu çok önemli prim ve bir şlem deklare edip yapmanın zevki birçok briçcileribazı riskleri göze alarak başarı şansı tam olarak saptanamayan şlemleri ilân etmeye sürükler. • İki eli görmeden önce, şunları İYİ BİLİN: • En az % 50 yapma şansınız olan bir pötişlemimutlaka deklare edin. • Yaklaşık olarak üçte iki yapma şansınız olan bir granşlemide deklare edin. • ANCAK !!!!!! • Gelişigüzel yani kötü bir şlem deklare edip de "batarsanız", manş avantajını ve ikramiyesini kaçırmış olursunuz.

5. II. - ŞLEM İLÂN ETMEK İÇİN TOPLAM PUANINIZ EN AZ NE KADAR OLMALIDIR? • Bir şleminbaşarı şansı olması için, ilerde göreceğimiz bir dizi başka şartların dışında, OD puanlarınızın belirli bir toplama ulaşması gerekir. • Koz pötişleminitoplam en az 33 OD puanıyla dek­lare edin. • Koz granşleminitoplam en az 36 OD ile deklare edin. • Sanzatuşlemlerinegelince, aynı sayılar geçerlidir, ama bu kez OD puanı yerine sadeceO puanlarını hesaba katmak gerekir.

6. Yalnız manş deklare etmekle şlem deklare etmek arasında önemli bir fark vardır. Yeterli asgari OD puanınız ve sekiz kâğıtlık bir fitiniz olduğunu bildiğiniz andan itibaren mutlaka manş ilân etmeniz gerektiği halde, şlem, yani 6 ve 7 seviyesinde bir kontrat ilân etmek için minimum OD puanı ile ifade edilen bir gücün yanı sıra başka şartların da yerine gelmiş olmasına ihtiyaç vardır. • Konuşma kademelerinin yüksekliği ortakların diyalog kurma olanağını biraz sınırlar, bu da şlemlerinilânını manşlarınilânına oranla daha zor ama daha dakik kılar.

7. Manş kontratları için, uvertür karşısında uvertür puanıyla manş ilân etmek gerektiğini biliyorsunuz. • Şlem söz konusu olduğu zaman, iki elin toplam gücünü nasıl tayin etmek gerekir? • Bu 33 OD toplamını elde etmek için, örneğin: • Ya çok kuvvetli bir açış (19-20 OD) karşısında uvertür puanı olan bir ortak; • ya da minimum bir açış (14 OD) karşısında çok kuv­vetli bir eli olan (en az 19-20 OD) bir ortak bulunması gerekir. • Bu iki durumda masada 33 OD puanının teşhisi oldukça kolay olur. Ama iki ortağın gücü aşağı yukarı eşit (yaklaşık olarak 17'şer puan) olduğu zaman bu daha zor olur. Diyelim vasatın biraz üstünde bir uvertürü olan bir açıcı ile sıçramalı renk değişikliği için gerekli gücün alt limitinde olan bir ortak şlemi bulmak için nasıl anlaşacaklardır?

8. III. - PRATİK TAVSİYELER • Şlemdeklare etmişseniz dışarıya sadece bir el verebilirsiniz. Rakipte bir rengin as ve Ruasınınbulunmadığını nasıl öğrenebileceğimizi (kontrol konuşmaları ile) vekendi kampınızın toplam as sayısını nasıl saptayabileceğinizi (Black-wood) öğreneceksiniz. • Bunların hepsi kullanılması oldukça kolay teknik konvansiyonlardır. • Ama bu konvansiyonları kullanabilecek duruma gelmeden, yani şlembölgesi" denilen bölgeye girmeden önce, elinizi, yani gücünüzü değerlendirmeniz gerekir. • Koz manşı için ortağınızla birlikte toplam sekiz kozunuzun olması yeterlidir. Ama şlem söz konusu olunca, fazla zorlanmadan manevra yapabilmek için, koz bakımından daha kuvvetli olmanız gerekir.

9. a) Dokuz koz • Kampınızda en az dokuz koz olduğundan emin-seniz şlem öngörebilirsiniz. • Örnek: • Ortağınız 1 Körle açtı ve eliniz şöyle: • Beşli majör uvertürü karşısında RV'den dört kozla, hattımızda en az dokuz parça olan iyi bir koz bulunduğunu bilirsiniz.

10. Sekiz kozluşlemler • Sadece sekiz kozla şlem yapmak daha zordur. Onun için ek bazı tedbirler almanız, yani ne kendi elinizin ne de ortağınızın elinin minimum olmadığına ve kozlarınızın sağlam olduğuna kanâat getirmeniz gerekir. • Örnek:Ortağınız1 SA ile açtı ve siz şu elle Stayman yaptınız: • 2 Pik cevabı üzerine, şlem bölgesine girmek için yeterince kuvvetli olduğunuzu ve kozlarınızın sağlamlığını kabul edebilirsiniz.

11. b) Kampınızın koz dışında uzun ve sağlam bir rengi vardır. • Koz şlemleri sadece kup löveleriyle kazanılmaz. Çifte fit halinde, O puanı bakımından çok kuvvetli elleriniz olmadan da şlem yapabilirsiniz. • Örnek olarak şu iki eli alalım: Şu konuşmalardan sonra • 3 Pik desteğinin forsing destek olduğunu ve şlem umudu gösterdiğini hatırlayalım. Bu destek en az 16 destek puanı garanti eder. • Ortağının uzun treflleri karşısında treflruasnıı elinde bulunduran açıcı bunun bir "anahtar" kâğıt olduğunu, yani şlem bölgesine girip girmemek konusunda kendisine rehber olacağını bilmesi gerekir.

12. Ortağınızın uzun renginden ikili bir ruanızolduğu zaman bunun en iyi tutuş olduğunu aklınızdan çıkarmayın. • Nitekim ortağınızda as beş parça ise bu renkten hiç kaybınız yok demektir. • Damı beşli ise sadece asa bir el verirsiniz ve Black-wood sayesinde ortağınızın (ve dolayısıyla kampınızın) kaç ası olduğunu öğrenebilirsiniz. • Buna karşılık, ortağınızın renginden ikili rua yerine ikili asınız varsa, durumu kesin olarak değerlendirmek daha zordur. Çünkü bu takdirde ortağınızın rengi damdan ise as dışında kaçınılmaz bir kaybınız daha var demektir. • Ortak renklerinizin ve sizin uzun renginizin bütün onörlerişleme karar vermek bakımından çok önemlidir.

13. c) Konuşulmayan renkten bir singlton • Konuşulmayan renkten bir singltonunuz varsa, bu çoğu zaman belirleyici bir unsurdur. Yani operasyonların yönetimini elinize almanıza izin veren bir faktördür. • Örnek: • Şu konuşmalardan sonra

14. şöyle bir eliniz olduğunu varsayalım: • Pikiniz tektir ve ortağınızın bu renkten kuvvetli olmadığı anlaşılmaktadır (bir sanzatu kontratı aramamış olduğuna göre). Bu singltonunuz sizi şlembölgesine girmeye teşvik etmelidir.

15. Örnek olarak iki eli verelim: • Konuşma sekansının tamamı şöyle olmalıdır:

17. şlemleriniki ana konvansiyonu • Şlem için yeterli OD puanına (33) sahip olduğunuzu ve kozlarınızın yeterince sağlam olduğunu saptamayı başardığınızı kabul edelim. • Şimdi, şlem ilân etmeden önce, şu iki şartın gerçekleştiğini saptamanız söz konusudur. • Rakipleriniz herhangi bir renkten iki el alamamalıdırlar. • Dışarda iki as olmamalıdır.

18. Bir renkten dışarıya iki el vermeyeceğinizi saptamak, yani koz dışındaki bütün renklerden ya bir asınız, ya bir ruanız (deklaranınelinde), ya bir singltonunuz, ya da bir şikanınız olduğu doğrulamak için kontrol konuşmalarına başvurmanız gerekir. • Dışarda iki as olup olmadığını anlamak için ise bricinen eski konvansiyonlarından birini kullanacaksınız: BLACKWOOD konvansiyonunu.

19. I. - KONTROLLER • Dikkat etmiş olacağınız gibi, kuvvetli ellerin konuşmalarında 3 seviyesindeki destek (forsing destek) 4 seviyesindeki destekten daha kuvvetlidir. • Bunun da nedeni açıktır: ekonomik bir seviyede bilgi alışverişini kolaylaştırmak ve böylece iki ortağın da kontrollerini gösterebilmesini mümkün kılmak.

20. Açıklayalım: • Şu konuşmalardan sonra: • 3 Kör forsing desteği açıcıya şlem umudunu bildirir.

21. Ortağa açıkça şunu söyler: "Eğer minimum değilseniz, şlem mümkündür." • Şimdi de açıcının şöyle bir eli olduğunu farz edelim: • 18 OD ve güzel bir koz rengiyle, açıcı şlembölgesinde olduğunu bilir. Koz bulunmuştur ve iki oyuncunun toplam puanlar 33 OD'yi geçmektedir. Artık açıcıya şu iki sorunu çözmekten başka iş kalmamıştır: • Kontrolleri saptamak. • As sayısını öğrenmek.

22. İşte kontrol konuşmaları bu anda başlar. Birazdan göreceğiniz gibi, Batının bu safhada 3 Pik diyerek en ekonomik kontrolünü göstermesi gerekir. Açıcı böylece şlem davetini kabul etmiş olur. • Kontrol konuşmaları • Kontrol konuşmaları destek konuşmalarından sonra başlar. • KURAL: Açıcı desteklendikten sonra kontrol konuşmalarını başlatır. Genellikle kontrol konuşmaları 4 seviyesinde başlar

23. Örnekler: • Bu iki sekansta da 4 Trefl bir kontrol konuşmasıdır.

24. Ama kontrol konuşmaları 3 seviyesinde de başlayabilir (bu bölümün ilk sekansında olduğu gibi): • İlk kontrol konuşmasını yapan oyuncu şunları bildi­rir: • Şlemumudunu • En ekonomik kontrolünü.

25. 1. Şlemumudu • İlk örneğimizi yeniden ele alalım: • 3 Pik demekle Batı, ortağının konuşmalarına göre, kampının şlem arayacak kadar kuvvetli olduğunu bildirmektedir.

26. 2. En ekonomik kontrol • Yine aynı örneği alalım: • 3 Pik demekle Batı piki kontrol ettiğini ve bunun en ekonomik kontrolü olduğunu göstermektedir.

27. Açıcının pik kontrolü olmasaydı, başka bir kontrol konuşması yapması gerekirdi. Meselâ açıcının elinin şöyle olduğunu farz edelim: • 3 Kör üzerine açıcının 4 Trefl demesi gerekir. Böylece, önceki örnekte olduğu gibi:

28. şlem gördüğünü; • trefli kontrol ettiğini fakat "atlanan" rengi, yani piki kontrol etmediğini göstermiş olur. • KURAL: Bir rengi "atlamak" prensip olarak atlanan rengin kontrolünü inkâr eder. İstisnaî haller dışında kontrollerinizi sırayla göstermeniz ve buna çok dikkat etmeniz gerekir.

29. Bundan önceki örnekte Batıya verdiğimiz iki eli yeniden ele alalım ve Doğuya da şu eli verelim: • Doğu doğrudan 4 Kör demek için fazla kuvvetlidir ve forsing bir destek vermeden önce 2 Trefl diyerek renk değişikliği yapar.

30. Şimdi de Batının elleriyle Doğunun elini sırayla karşı karşıya getirelim:

31. Birinci örnekte Batı piki kontrol etmektedir, şlem deklare edilecektir. • İkinci örnekte ne Batı ne de Doğu piki kontrol etmemektedir. • Cevapçı ne yapmalıdır? • Konuşmaların bu safhasında cevapçı pikten iki el vermenin kaçınılmaz olduğunu bilir; onun için ister istemez manşta durur • KURAL: Oyunculardan biri kontrollerden birinin eksik olduğunu anlar anlamaz kontrol konuşmalarını durdurmalı ve üzerinde anlaşılmış olan koz renginin en düşük seviyesine dönmelidir.

32. Şimdi de Doğuya başka bir el verelim: • 3 Pik üzerine Doğu ortağının piki kontrol ettiğini öğrenir. Ama kendisi karoyu kontrol etmediği için tek başına daha ileri gitmek, yani Blackwood yapmak sorumluluğunu yüklenemez.

33. Ne yapması gerekir? • Kontrol konuşmalarını sürdürmelidir. • Konuşmalar şöyle olacaktır: • 4 Trefl kontrol konuşması treflden çok uzun bir renk göstermez, sadece rengin kontrolünü gösterir. Muhtemelen karo kontrolü yoktur, çünkü minörlerin ikisini de kontrol etseydi belki doğrudan Blackwood'ageçerdi. Buna göre ortağına şu mesajı iletir: "Trefl kontrolüm var, siz de karoyu kontrol ediyor musunuz?"

34. KURAL: Kontrol konuşmalarını sürdürmek - genellikle bir kontrolün eksik olabileceğine işaret eder.

35. II. - BLACKWOOD • İki ortak müşterek renklerini bulduktan ve şlemoynamak için yeteri kadar puanları olduğunu anladıktan sonra, ve ortaklardan biri bütün renklerin kontrol edildiğini öğrendikten sonra, bu oyuncu ve yalnız bu oyuncu kampındaki as sayısıyla ilgilenmelidir. • As sayısını öğrenmek için BLACKWOOD konvansiyonunu kullanır. • Bütün briççiler tarafından kullanılan bu konvansiyon önce ortağınızdaki as sayısını ve gerekirse daha sonra da rua sayısını öğrenmeye yarar. • Blackwoodyapmak demek konvansiyonel olarak 4SA deklare etmektir.

36. İşte 4 SA Blackwood'a verilecek cevaplar: • Önceki örneklerden birini tekrar ele alalım:

37. Ve işte doğru konuşmaların tamamı:

38. ŞikanlaBlackwood’a verilecek konvansiyonel cevap • 1 As ve bir şikanla6 seviyesinde ekonomik bir sıçrama yapın. Sıçrama şikanınrengi olabileceği gibi, olmayabilir de. Açalım: • Kozunuz olan körü destekledikten sonra, ortağınız Blackwood yaptı ve sizin bir asınız, bir de karo şikanınızvar.

39. İşte bir örnek: • Sorun yok, 6 Karo diye cevap verirsiniz ve böylece 1 As ve karo şikanını göstermiş olursunuz. • Buna karşılık, şöyle bir eliniz olduğunu varsayalım:

40. Bir asınız ve pik şikanınızvardır ama 6 Pik diyemezsiniz, çünkü bu normal kontratınız olan 6 Körün seviyesini aşar ve sizi granşleme angaje eder (6 SA'yaoynayamayacağınıza göre!). Onun için 6 Kör diyin, ortağınız şikanınızolduğunu, ancak bunu gösteremediğinizi, dolayısıyla şikanınızınpikten olduğunu anlayacaktır. • İki As ve bir şikanla: 5 SA diye cevap verin. Bu tabiîistisnaî bir cevaptır. • •

41. RuaBlackwood'u • Granşlemi düşünüyor ve gözünüze kestiriyorsanız, 5 SA diyerek ortağınızın rua sayısını sorabilirsiniz. • Cevaplar 4 SA Blackwood'unda olduğu gibidir: • DİKKAT! Granşlem ilân edebilmek için 4 asınız olmalıdır. Dışarda as olmadığından emin olmadıkça 5 SA ile rua sormayın. • Ruaları da tamamlarsanız Granşlem ilan edebilirsiniz.