1 / 39

Żywność wzbogacana i suplementy diety

Żywność wzbogacana i suplementy diety. Wydział Nauk o Żywności Akademia Rolnicza we Wrocławiu dr inż. Danuta Figurska-Ciura. PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE CZŁOWIEKA

klarika
Download Presentation

Żywność wzbogacana i suplementy diety

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Żywność wzbogacana i suplementy diety Wydział Nauk o Żywności Akademia Rolnicza we Wrocławiu dr inż. Danuta Figurska-Ciura

  2. PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE CZŁOWIEKA POLEGA NA CAŁKOWITYM ZASPOKOJENIU ZAPOTRZEBOWANIA ORGANIZMU NA ENERGIĘ ORAZ NA WSZYSTKIE SKŁADNIKI POKARMOWE NIEZBĘDNE DO ROZWOJU ŻYCIA IZACHOWANIA ZDROWIA

  3. Odpowiednia, zróżnicowana dieta: • wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju i utrzymania homeostazy organizmu • ilości składników spełniają normy i zalecenia ustalone na podstawie ogólnie przyjętych danych naukowych

  4. Sposób żywienia ludności w różnych krajach Wspólnoty jest pod wieloma względami niezadowalający • dieta większości badanych jest nieprawidłowo zbilansowana pod względem zawartości energii i składników odżywczych • nadmiar energii, tłuszczu, białka, węglowodanów prostych • niedobór witamin i składników mineralnych • prawdopodobnie niedobór substancji bioaktywnych

  5. Osoby szczególnie narażone na niedobory składników odżywczych: • chorujący (pobyt w szpitalu) • rekonwalescenci po przebytych chorobach • intensywnie uprawiający sport • kobiety w różnych stanach fizjologicznych (ciąża, laktacja) • stosujący restrykcyjne diety (wegetariańskie, redukcyjne) • starsi (z zaburzonymi procesami wchłaniania) • prowadzący nieregularny, niehigieniczny tryb życia

  6. Sposoby wzbogacania diety w substancje odżywcze Stosowanie: • Żywności wzbogacanej • Suplementów diety • Środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (ŚSSPŻ)

  7. Wzbogacanie żywności - fortyfikacja dodawanie jednego lub kilku składników odżywczych do wybranych produktów bez względu na to, czy występują one w tych produktach naturalnie czy nie definicja wg ekspertów FAO/WHO 1994

  8. Cele wzbogacania żywności • zapobieganie niedoborom składników odżywczych • wyrównywanie strat składników odżywczych, zachodzących w czasie procesów technologicznych • upodobnienie substytutu do produktu naturalnego pod względem wartości odżywczej • zwiększenie zawartości składników istotnych dla zdrowia i rozwoju organizmu w produktach specjalnego przeznaczenia

  9. OBLIGATORYJNE WZBOGACANIE ŻYWNOŚCI • jodowanie soli • wzbogacanie margaryny w witaminy A i D • wzbogacanie mąki w kwas foliowy (rozważane)

  10. DOBROWOLNE WZBOGACANIE ŻYWNOŚCI • soki i napoje bezalkoholowe (wit C, Ca) • przetwory zbożowe (wit B1, B2, B6, B12, PP, kwas foliowy, Ca, Fe) • mleko i produkty mleczne (wit A, D3, Ca) • wyroby cukiernicze (wit B1, B2, B6, B12, PP, kwas foliowy, Ca, Fe)

  11. Zalety wzbogacania żywności • wysoka efektywność prewencyjna • możliwość długotrwałego oddziaływania • łatwość standaryzacji i kontroli • opłacalność ekonomiczna

  12. Żywność wzbogacana • maksymalne i minimalne ilości składnika wzbogacającego produkt uzasadnione badaniami żywieniowymi Maksymalnie : witaminy i składniki mineralne - 50% RDA za wyjątkiem witaminy C i kwasu foliowego – 100% RDA Minimalnie: nie mniej niż 15% RDA

  13. Wzbogacanie żywności uważane jest za najskuteczniejszy i najbardziej opłacalny sposób zapobiegania niedoborom składników mineralnych i witamin w dużych populacjach, bardziej skuteczny od suplementacji.

  14. Żywność wzbogacana • istotna rola w profilaktyce niedoborów składników odżywczych – element polityki żywnościowej w skali kraju • ustalone metody kontroli i administracyjny nadzór nad wzbogacaniem żywności

  15. Żywność wzbogacana • Deklarowana przez producenta ilość witamin i składników mineralnych odnosi się do całkowitej zawartości danego składnika w produkcie • Producent na opakowaniu nie może zamieszczać informacji, że produkt jest wzbogacany

  16. Żywność wzbogacana - wątpliwości: • brak wyboru pomiędzy produktem wzbogacanym i nie wzbogacanym • możliwość wystąpienia interakcji o trudnych do przewidzenia skutkach • ograniczona wiedza na o bioprzyswajalności składników odżywczych • ograniczona wiedza na temat oddziaływania na organizm dużych dawek substancji antyoksydacyjnych (Fe, witaminy C i E) • PROFILE SKŁADNIKÓW ODŻYWCZYCH

  17. Suplementacja diety indywidualne uzupełnianie racji pokarmowej składnikami odżywczymi przyjmowanymi w postaci jedno- lub wieloskładnikowych preparatów

  18. Suplement to skoncentrowane źródło: • witamin • składników mineralnych • innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub fizjologiczny

  19. SUPLEMENTACJA DIETY Formy suplementów: • kapsułki • drażetki • ampułki z płynem • tabletki • saszetki z proszkiem • proszki • syropy • butelki z kroplomierzem Przeznaczone do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych.

  20. W przypadku witamin i składników mineralnych określono obligatoryjnie jakie związki mogą wchodzić w skład suplementów • Na etykiecie preparatu wymagana jest informacja o składzie, wartości odżywczej, % realizacji dziennego zapotrzebowania, wskazaniach: odżywczych lub fizjologicznych (nie – leczniczych) oraz o tym, że suplement nie zastępuje zróżnicowanej diety Suplementy diety

  21. Suplementy diety • suplementy produkowane w krajach UE - przed wprowadzeniem na rynek wymagane jest powiadomienie GIS • suplementy spoza UE lub wytworzone w oparciu o oryginalną recepturę - wymagane są badania naukowe oceniające wpływ suplementu na organizm lub opinie ekspertów z niezależnych jednostek naukowych dla

  22. Suplementy diety - wątpliwości • dawki witamin i składników mineralnych mogą przekraczać dawki zalecane lub nawet dawki lecznicze • dostępne dane naukowe nie pozwalają na ustalenie najwyższych bezpiecznych, dopuszczalnych ilości (UL - Upper Level) dla wszystkich witamin i składników mineralnych

  23. RYZYKO PRZEDAWKOWANIA WITAMINY ANTYOKSYDACYJNE KORZYSTNIE ODDZIAŁYWUJĄ NA ORGANIZM CZŁOWIEKA TYLKO W ŚCIŚLE OKREŚLONYCH ZALECANYCH DAWKACH PRZEKROCZENIE DAWKI ZALECANEJ ZMIENIA ICH DZIAŁANIE NA PROOKSYDACYJNE – PRZYCZYNIAJĄC SIĘ DO ROZWOJU ZMIAN MIAŻDŻYCOWYCH, NOWOTWOROWYCH, TERATOGENNYCH

  24. Suplementy diety- inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub fizjologiczny • Aminokwasy (np. BCAA) • Kwasy tłuszczowe (np. Omega 3, CLA) • Błonnik • Lecytyna • Preparaty pszczele • Preparaty eznymatyczne • Substancje ergogeniczne • Koenzym Q • Glukozyloamina • Metylosulfometan MSM • Chrząstka rekina • Substancje ergogeniczne • Luteina • Skwalen • Produkty roślinne i ekstrakty

  25. Bioaktywne substancje roślinne FITOSTEROLE KAROTENOIDY GARBNIKI GLUKOZYNOLANY POLIFENOLE IZOTIOCYJANIANY ALKALOIDY TERPENY ALKILOSIARCZKI SAPONINY

  26. Suplementy diety - inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub fizjologiczny Produkty roślinne i ekstrakty • dawki substancji kilka-kilkadziesiąt razy mniejsze od leczniczych • standaryzacja ekstraktów, stabilność gotowych produktów • produkty z innych rejonów geograficznych - reakcje niepożądane np. alergiczne • brak spójnego prawa w zakresie wykorzystania surowców zielarskich do produkcji suplementów

  27. Suplementy diety -wątpliwości: • Istnieje ryzyko przedawkowania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach • nie ustalono najwyższych bezpiecznych, dopuszczalnych ilości dla wszystkich witamin i minerałów • nie sporządzono wykazu innych niż witaminy i minerały substancji, które mogą wchodzić w skład suplementów

  28. Decyzja o stosowaniu produktów wzbogacanych lub suplementów powinna być podejmowana świadomie i odpowiedzialnie najlepiej po konsultacji ze specjalistą

  29. Aby zapewnić konsumentom wysoki poziom ochrony i ułatwić im dokonanie wyboru produkty wprowadzane na rynek muszą być bezpieczne i należycie oznakowane • projekt rozporządzenia w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności

  30. Dziękuję za uwagę

  31. Zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym w Polsce w tworzeniu suplementów można wykorzystać 13 witamin oraz 15 składników mineralnych w postaci 112 różnych rodzajów związków chemicznych.

  32. SUPLEMENTY DIETY- INNE SUBSTANCJE WYKAZUJĄCE EFEKT ODŻYWCZY LUB FIZJOLOGICZNY • AMINOKWASY (np. BAA) • KWASY TŁUSZCZOWE (np.CLA) • BŁONNIK • LECYTYNA • PREPARATY PSZCZELE • PREPARATY EZNYMATYCZNE • KOENZYM Q • GLUKOZYLOAMINA (MSM) • METYLOSULFOMETAN • PRODUKTY ROŚLINNE I EKSTRAKTY • CHRZĄSTKA REKINA • SUBSTANCJE ERGOGENICZNE

  33. Żywność wzbogacana i suplementy diety NOWA ŻYWNOŚĆ DLA NOWEGO STYLU ŻYCIA ?

  34. Żywność wzbogacana i suplementy diety NOWA ŻYWNOŚĆ DLA NOWEGO STYLU ŻYCIA ?

  35. SUPLEMENTACJA DIETY DZIAŁANIE SZKODLIWE DUŻYCH DAWEK WITAMIN (uwzględniono zalecane dzienne spożycie dla kobiet 19-50 lat)

  36. Podsumowanie • Najlepszą metodą zapobiegania niedoborom składników odżywczych jest racjonalna dieta, dostosowana do potrzeb organizmu • Konieczność stosowania suplementacji diety powinna być poprzedzona poradą u specjalisty, a czas stosowania suplementacji musi być ograniczony do momentu ustąpienia objawów niedoborów

  37. Suplementy diety - inne substancje wykazujące efekt odżywczy lub fizjologiczny Brak wystarczających dowodów naukowych na potwierdzenie skuteczności działania różnych substancjiSubstancje, których przydatność ergogeniczna jest bardzo słabo udowodniona :- aminokwasy rozgałęzione BCAA- glutamina- karnityna (L-karnityna)- sprzężony kwas linolowy (CLA)- dehydroepiandrosteron (DHEA)- miłorząb japoński- żeń szeń- inozyna- chrom- selen- wanad

  38. Suplementy diety • W przypadku witamin i składników mineralnych ustawodawca dokładnie określił jakie związki mogą wchodzić w skład suplementów • Określono wymagania dotyczące informacji na etykiecie produktu: o składzie, wartości odżywczej, % realizacji RDA, dawce dziennej, wskazaniach: odżywczych lub fizjologicznych (nie – leczniczych) oraz o tym, że suplement nie zastępuje zróżnicowanej diety

  39. F E S T W A L N A U K I 2 0 0 6 W CELU ZAPOBIEGAGANIA NIEDOBOROM ALE TAKŻE NADMIAROM WITAMIN I SKŁADNIKOW MINERALNYCH W ORGANIZMIE ORAZ ZWIAZANYM Z TYM WYSTĘPOWIANIEM CHORÓB SPOWODOWANYCH NIEPRAWIDŁOWYM ŻYWIENIEM, NALEŻY PROWADZIĆ WŁAŚCIWĄ EDUKACJĘ PROZDROWOTNĄ CAŁEGO SPOŁECZENSTWA

More Related