170 likes | 393 Views
MADDƏ QURULUŞU KAFEDRASI. Nuklonların nuklonlardan və nüvələrdən səpilməsinin tədqiqi Prof. Əbdülvahabova Sacidə. Səpilmənin tədqiqinin aktuallığı. Nüvə və elementar zərrəciklər fizikasında həm nəzəri və həm də təcrübi tədqiqatlar səpilmə hadisəsi üzərində aparılır.
E N D
MADDƏ QURULUŞU KAFEDRASI Nuklonların nuklonlardan və nüvələrdən səpilməsinin tədqiqi Prof. Əbdülvahabova Sacidə
Səpilmənin tədqiqinin aktuallığı Nüvə və elementar zərrəciklər fizikasında həm nəzəri və həm də təcrübi tədqiqatlar səpilmə hadisəsi üzərində aparılır. Səpilməni xarakterizə edən kəmiyyətlər: • səpilmə amplitudı; • ilkin haldan son hala keçmənin matrisa elementi; • səpilmənin effektiv kəsiyi və s., həm səpilmədə iştirak edən zərrəciklərin quruluşundan və həm də qarşılıqlı təsirdən asılı olduğundan bunlar haqda məlumatlar əldə etmək mümkündür.
Eykonal və ya yüksək enerjilər yaxınlaşması • Eykonal optikada obyektlə təsvir arasında optik yolun uzunluğudur. • Eykonal yaxınlaşması zərrəciyin kütlə və koordinatına məhdudiyyət qoymur. • Bu yaxınlaşmadan birbaşa və mübadilə proseslərinin effektiv kəsiklərinin hesablanmasında istifadə edilir. • Bundan başqa, sahənin təsiri nəticəsində halın təhrifi ancaq fazada nəzərə alınır.
Eykonal və ya yüksək enerjilər yaxınlaşması pk = const. . (1)
Lipman- Şvinger tənliyi (3) (4) (5)
Səpilmə amplitudu (6) (7) (8) (9) (10)
Nüvələrdən səpilmə (11) (12) (13)
Çoxdəfəli səpilmə (14) (15) (16)
Nüvə maddəsinin sıxlığının flüktuasiyalarından nuklonlarınsəpilməsi (17) (18) (19)
103 - 102 - 40 - 20- 0 | || || 30 60 90 120 150 , град. d/d, мб/стр
Kvazipotensial Yanaşma (20) (21) (22) (23) (24)
Nüvələrdə kvark torbaları i =1, 2, 3. (27) (28) (29) (30)
103 - 102 - 40 - 20- 0 | || || 30 60 90 120 150 , град. d/d, мб/стр