Download
1 / 52
550 likes | 741 Views
Neurobiologische en psychologische aspecten van trauma. Frits Boer AMC – de Bascule IGSR Masterclass 14 november 2011. Moeder Natuur. heeft ons een survival kit meegegeven, met o.a.: Bloedstolling Wondgenezing Schrikreactie. Bloedstolling. Wondgenezing. Schrikreactie. Schrikreactie.
E N D
Neurobiologische en psychologische aspecten van trauma Frits Boer AMC – de Bascule IGSR Masterclass 14 november 2011
Moeder Natuur heeft ons een survival kit meegegeven, met o.a.: • Bloedstolling • Wondgenezing • Schrikreactie
Het vreessysteem 80 ms
Het vreessysteem 150 ms 80 ms
Het vreessysteem 150 ms Bij 60 km/uur: 80 ms
Het vreessysteem 150 ms Bij 60 km/uur: 70 ms = 116 cm 80 ms
Het vreessysteem 150 ms Bij 60 km/uur: 70 ms = 116 cm 80 ms
Gevaar Gevaar, of de dreiging daarvan, activeert het vreessysteem
Het vreessysteem Amygdala stimuleert: • Schrikreflex • ‘Bevriezen’ • Bijniermerg: adrenaline • Bijnierschors: cortisol Samen: de vrees-reactie
Het vreessysteem Bijniermerg: adrenaline • Lichaam wordt in optimale toestand gebracht op gevaar te reageren Bijnierschors: cortisol • Lichaam wordt in staat gesteld stress-volle situatie langer te doorstaan
Het vreessysteem Lichaam wordt door cortisol in staat gesteld stress-volle situatie langer te doorstaan – o.a. door: • Eiwit in spierenafbrekenom glucose (energie) televeren • Onderdrukkenimmuunsysteem • Remmingbotvorming • Onderdrukkenvoortplanting
Het vreessysteem Op gevaar reageren: • Arousal: fight or flight Wanneer dit niet helpt: • Freeze or surrender [immobilized response]
Het vreessysteem Op gevaar reageren: • Arousal: fightorflight Cognitieveverandering: • kokervormigblikveld, alleenaandacht voor: • brongevaar • ontsnappingsmogelijkheden • De rest wordtnietmeerwaargenomen
Het vreessysteem Wanneer dit niet helpt: • Freezeorsurrender[immobilized response] Cognitieveverandering: • Verlaagdbewustzijn of dissociatie • Verminderdewaarnemingomgeving
Maar kinderen? Kinderen kunnen het nog niet zelf Vreesreactie: • Bescherming zoeken (gehechtheidssysteem) • Risico-taxatie door kijken naar gezicht beschermer (social referencing)
Maar kinderen? Bescherming zoeken
Maar kinderen? Bescherming zoeken
Maar kinderen? Social referencing
Alleen kinderen? Bescherming zoeken: • Vakantie vreemd land, gids weg Social referencing: • Stewardess bij turbulentie
Alleen kinderen? Maar ook: • Angst van een ander kun je niet negeren: ziet hij iets dat ook voor jou belangrijk is?
Even de tussenstand opmaken: • Vrees treedt automatisch op • We veranderen erdoor om beter te kunnen reageren • Wij betalen ook een prijs: • Minder aandacht voor andere dingen • Lichamelijke functies onderdrukt • Prima, zolang stress niet te lang duurt
Even de tussenstand opmaken: • Primaire reactie kinderen: bescherming zoeken • Maar wat als de beschermer zelf de vrees teweegbrengt? • Dus bij kindermishandeling door ouder faalt primaire reactie
Even de tussenstand opmaken: • Risicotaxatie van kinderen: ouder is informatiebron • Dus angst van de ouder kan angst bij kind vergroten • Maar ook volwassene wordt beïnvloed door angst van mensen rondom
Van gevaar moet je leren Normaal (‘adaptief’) • Posttraumatische groei Pathologisch (‘maladaptief’) • Posttraumatische stoornissen
Van gevaar moet je leren Posttraumatische groei: • Wanneerverwerkingmogelijk is Posttraumatische stoornissen • Wanneerverwerkingstagneert
PTSS ‘Het systeem blijft hangen’: • Er wordt teveel tegelijk gevraagd van de verwerkingscapaciteit van de hersenen • Onderdelen van verwerking gaan los van elkaar eigen leven leiden
Maar kinderen? • Herbelevingen • Angsten & dromen meer algemeen (monsters) • Posttraumatisch spel • Vermijding/afstomping reactiviteit • Verarming of staken spel • Middelengebruik • Riskant gedrag
Maar kinderen? • Verhoogde prikkelbaarheid • Slaapstoornisen, hyperactief gedrag
Niet alleen PTSS Acute stress-stoornis: • Subjectief gevoel van verdoving,onthechting of afwezigheid van emotionele reacties, vermindering van het bewust zijn (‘in een waas verkeren’) • Derealisatie/ depersonalisatie • Dissociatieve amnesie (belangrijke aspecten gebeurtenissen niet kunnen herinneren) • Duur: twee dagen tot vier weken • Risico op PTSS verhoogd (interveniëren!)
Niet alleen PTSS Bij chronische traumatisering: Traumaontwikkelings-stoornis: • Affect en fysiologische disregulatie • Aandacht en gedrag disregulatie • Zelf en Relatie disregulatie
Traumagerelateerde problemen kinderen Door: • Dreiging • Verlies • Verhuizing(en) • Kwetsbaarheid • Traumasymptomatologie ouders • Aantasting sociale steun netwerken
Traumagerelateerde problemenkinderen Schokkende gebeurtenis: • Langdurige psychische stoornissen bij circa 20% • PTSS, maar niet alléén – ook: • Angststoornissen • Stemmingsstoornissen • Gedragsstoornissen • Leerstoornissen
Verwerking • Wereldbeeldbijstellen: ditschokkendekandusookgebeuren • Amygdala heeftpatroon van schokkendegebeurtenisopgeslagen (onbewust) • Allerleizintuiglijkeindrukken (trauma herinneringen) gevenschrikreactie • Door ervaringontdekkendatdezeindrukkennietaltijd met gevaargepaardgaan
Verwerking • Verhoogdwaakzaam – beducht voor herhaling • Verhoogdreactief – klaaromtereageren • Wanneergevaaruitblijftlangzamenormalisering
Verwerking Verhoogdewaakzaamheid en verhoogdereactiviteitkostveelenergie, daaromook: • Verdoving – algemeen minder reactief • Gevoelsmatigeafstomping • Dissociatie: minder reactief, vooral voor trauma herinneringen
Verwerking • Het innerlijkbeeld van de wereldmoetwordenbijgesteld • Officieel: aanpassencognitieve schema’s • Ditkosttijd – intrusiesdwingen je ermeebezigzijn
Verwerking Ookrelatie tot medemensmoetwordenbijgesteld • Wie kun je nogvertrouwen? • Wiekan je beschermingbieden?
Verwerking Ookrelatie tot zelfmoetwordenbijgesteld • Ben ikzoweerloos? • Ben ikzo’nslappeling?
Verwerking Omdatverwerkingveelenergiekost: • Meer rust en slaapnodig • Somsterugval (regressie) in algemeneniveau van functioneren • Emotioneellabieler (tranenzitten los; somsopeensdriftig)
