2.03k likes | 2.78k Views
İSLAM TARİHİ. İslamiyetin Doğuşu Sırasında Dünyanın Genel Durumu. ASYA: Asya’da varolan devletler şunlardı: Bizans İmparatorluğu Sasaniler Göktürkler Hindistan Çin Japonya. Justinyen dönemindeki en geniş sınırlar. Bizans İmparatorluğu.
E N D
İslamiyetin Doğuşu Sırasında Dünyanın Genel Durumu • ASYA: Asya’da varolan devletler şunlardı: • Bizans İmparatorluğu • Sasaniler • Göktürkler • Hindistan • Çin • Japonya
Bizans İmparatorluğu • Kavimler göçü sonrasında Roma İmparatorluğu ikiye ayrıldı.Doğu Roma İmparatorluğu, başkenti Bizans’ın adıyla anılmaya başlandı. • En güçlü dönemi İmparator Justinianos (527-565) zamanında yaşandı. • Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine inanıyorlardı.
Sasaniler (226-650) • İran’da Part İmparatorluğu’nun zayıflamasıyla Babek tarafından kuruldu. • Batı Göktürk devleti ile anlaşarak Akhunlar Devleti’ne son verdiler. • İpek Yolu ticareti,Göktürkler ile aralarının açılmasına neden oldu. • Göktürkler,Sasaniler’e karşı Bizans ile ittifak yaptılar. • Zerdüştlük dinine inanıyorlardı. • Hz.Ömer döneminde devlet,zayıflayarak yıkıldı.
Göktürkler • 552’de Bumin Han tarafından Orta Asya’da kuruldu. • Çin’in yıkıcı faaliyetleri nedeniyle Doğu-batı olmak üzere ikiye ayrıldı. • İslamiyetin doğmaya başladığı dönemde Göktürkler,Asya’da önemli bir siyasi güç olmaktan çıkmıştı. • Gök tanrı dinine inanırlardı.
Hindistan • Hindistan’ın sürekli istilalara açık olması,bu ülkede siyasi birliğin kurulmasını engellemiştir. • Hint halkı arasında bir kaynaşmanın olmamasının en önemli nedeni Kast Sistemi’dir. • En yaygın din Hinduizm idi.Budizm de Hindistan’da yayılan bir diğer dindi.
Çin • İslamiyetin doğduğu sırada Doğu ve Batı Göktürk Devletleri Çin egemenliğine girmişti. • Çin,Orta Asya’da tek güç haline gelip yayılmacı bir politika izlemeye başlamıştı. • Çin’de Konfüçyüsçülük, Taoizm ve Budizm dinleri yaygındı.
Japonya • İslamiyetin doğduğu sırada Japonya, Çin etkisi altındaydı. • Japon İmparatoru,Çince’de imparator anlamına gelen Tenno ünvanını kullanıyordu. • Merkezi yönetim zayıf olduğu için derebeylik düzeni hakimdi. • Budizm ve Şinto (Tanrıların Yolu) dini de halk arasında yaygın dinlerdi.
Avrupa: • Batı Roma’nın yıkılmasından sonra yerine İspanya’da Vizigot,İtalya’da Ostrogot ve Fransa’da Frank Krallıkları kurulmuştu. • Daha sonra Merovenj ve Karolenj İmparatorlukları döneminde Avrupa’da bir süre için siyasi birlik kuruldu. • Avrupa’da Normanların ve Macarların saldırıları sonucu siyasi birlik bozuldu.Krallar ülkelerini koruyamaz duruma geldiler.Bunun sonucunda Feodalite (Derebeylik) denilen siyasi düzen ortaya çıktı.
Avrupa’da krallıkların zayıflamasıyla, büyük toprak sahiplerinin, şatolar ve kaleler yaptırarak, halkı himaye etmeye başladıkları ve halkın sınıflara ayrıldığı, eşitsizliğe dayanan bir siyasi düzendir.
Feodal düzende himaye edenlere süzeran,himaye edilen halka ise vassal denirdi.
Halk çeşitli sınıflara ayrılırdı.Bunlar: • Soylular (Büyük toprak sahipleri) • Rahipler: (Din adamları) • Burjuvalar: (Sanat ve ticaretle • uğraşıp,vergi öderlerdi.) • Köylüler: (Serbest köylüler ve serflerdi. Serbest köylüler,topraklarını eker biçerler,mallarını alır,satarlardı. Serfler ise hiçbir hakka sahip değillerdi.Soyluların malı sayılırlardı.)
Afrika: • Kuzey Afrika kıyıları ,Bizans İmparatorluğu sınırları içindeydi. • Mısır halkı,Hristiyanlığın Arianizm mezhebini benimsemişlerdi. • Habeşistan (Etiyopya)’da Aksum İmparatorluğu bulunuyordu. Hristiyanlığı benimseyerek,Mısır kilisesine bağlanmıştı.
İslamiyet Öncesi Arabistan Yarımadası • Arabistan,Asya’nın güney batısında dağlarla çevrili,çöllerle kaplı bir yarımadadır.Burada yaşayanlar “Sami” ırkından sayılıp “Arap” adıyla anılırlar. • En önemli yerleşim merkezleri Mekke,Yesrib (Medine) ve Taif kentleridir.
İslamiyetten önce Arabistan yarımadasında büyük bir devlet kurulamamıştır. • Bu durumun nedenleri neler olabilir?
Arapların kabileler halinde yaşamaları ve siyasi birlik kuramamaları • Göçebe Arap kabileleri arasındaki rekabet ve kan davaları • Bizans ve Sasani devletlerinin baskıları • Çok çeşitli dinsel inanışların bulunması (Putperestlik, Hristiyanlık, Yahudilik )
Araplar kabileler halinde yaşarlar, göçebe hayvancılık ve ticaretle uğraşırlardı. Göçebe Araplara “Bedevi” denirdi. • Arap yarımadasının tarih yönünden en önemli şehirleri Hicaz bölgesinde bulunan Mekke ve Medine’dir.
MEKKE • Önemli bir ticaret merkezidir.Özellikle Hint okyanusundan gemilerle gelen ticaret kervanları Mekke üzerinden Önasya’ya ulaşırdı. • Bu ticaret Arabistan dışındaki gelişmelerden haberdar olmalarına neden olmuştur. • Hz.İbrahim tarafından yaptırıldığı varsayılan Kabe’nin Mekke’de bulunması kutsal şehir olmasını sağlamıştır. • Arap kabileleri her yıl Mekke’ye gelir,Kabe’yi ziyaret eder, aralarındaki kan davalarını unuturlardı.Bu döneme “Haram Ayları” denirdi. • Suk-u Ukaz denilen panayırlar kurulur,eğlenceler ve spor karşılaşmaları düzenlenir,şiirler okunurdu.Yapılan şiir yarışmaları Arap kültürünün yaratılmasında etkili olmuştur.
MEDİNE • Mekke’den sonra Hicaz’ın en büyük şehridir. • Tarım ve hayvancılık gelişmiştir. • Filistin’den göç eden Yahudilerle Araplar iç içe yaşıyorlardı.
Hicret Olayı: Sürekli baskı altında olan Mekkeli Müslümanların, Medineliler’in daveti üzerine 622 yılında Medine’ye göç etmelerine ‘Hicret Olayı’ denir.
Medineliler Hz.Muhammed’i ve müslümanları neden şehirlerine davet etmişlerdir?
Birlikte yaşadıkları Yahudiler’in tek tanrı inancını tanıtmaları • Mekkeliler’in Medinelileri hor görmeleri • Medine’deki iç karışıklıkların Hz.Muhammed’in önderliğinde çözüleceğine inanmaları
Hicretin Sonuçları • Müslümanlar, Mekkeliler’in baskı ve şiddetinden kurtulmuşlardır. • İslamiyet serbestçe yayılma olanağı bulmuştur. • Medine şehrinin tarihi önemi artmıştır. • 622 yılı Hicri takvimin başlangıç yılı olmuştur.
Bedir Savaşı(624): Nedeni: Hicret olayından sonra Mekke’de el konulan mallarına karşılık, müslümanların, Şam’dan dönen bir ticaret kervanını ele geçirmek ve Mekke ticaretine darbe vurmak istemeleri
Sonucu: Bedir kuyusu civarında yapılan savaşı müslümanlar kazanmıştır.
Önemi: • Müslümanların ilk askeri zaferidir. • İlk kez askerler arasında ganimet paylaştırılmıştır.Böylece savaşlarda askerlere ganimet verilmesi usul olmuştur.
Uhud Savaşı (625): Nedeni: Mekkeliler’in Bedir Savaşı yenilgisinin intikamını almak ve İslamiyeti yok etmek istemeleri.
Sonucu: Hz.Muhammed’in önerileri dinlenmemiş ve Müslümanların yenilgisiyle sonuçlanmıştır.
Önemi: • Uhud Savaşı ile müslümanlar, komutanın emirlerine uymamanın ne kadar olumsuz sonuçlar doğurabileceğini öğrenmişlerdir. • Mekkeliler’de müslümanları yenebilecekleri düşüncesi oluştu.
Hendek Savaşı (627): Nedeni: Mekkeliler’in,sayısı gün geçtikçe artan ve büyük güce ulaşan müslümanlara kesin darbeyi vurmak amacıyla Medine’ye saldırmaları.
Sonucu: • Müslümanlığı yeni kabul eden İranlı Selman-ı Farisi’nin önerisiyle Medine’nin etrafına hendek kazılması sonucunda savaş yapılamamış,Mekkeliler isteklerine ulaşamamışlardır.
Önemi: • İslamiyet Arap kabileleri arasında hızla yayılmaya başlamıştır. • Mekkeliler bu olaydan sonra savunma durumuna geçmiş, saldırıya geçen taraf müslümanlar olmuştur.
Hudeybiye Barışı (628): Hz.Muhammed 628 yılında Kabe’yi ziyaret etmek amacıyla müslümanlarla birlikte Mekke’ye doğru hareket etti. Yeni bir savaşı göze alamayan Mekkeliler Hudeybiye kuyusu etrafında bir barış anlaşması yaptılar.
Anlaşmaya göre; • İki taraf da on yıl süreyle birbirleriyle savaşmayacaklar, • Müslümanlar o yıl Kabe’yi ziyaret etmeyecekler, ertesi yıl üç gün süreyle ziyaret edebilecekler, • Mekkeli reşit olmayan bir kimse müslüman olursa,velisinin isteği üzerine geri verilecek, ancak bir müslüman Mekke’ye sığınırsa geri verilmeyecek, • Hem Mekkeliler hem de Medineli müslümanlar istedikleri Arap kabilesi ile anlaşma yapabilecekler,ancak her iki taraf da kabilelere askeri yardım yapmayacaktı.
Önemi: • Yapılan anlaşmayla Mekkeliler müslümanlığın siyasi varlığını tanımış oldular.
Hayber Kalesi’nin Fethi (629): Nedeni: Uhud Savaşı’ndan sonra,Medine’den çıkarılan Yahudiler’in,Medine’nin Kuzeyindeki Hayber Kalesi’ne yerleşerek, Mekkeliler’le işbirliği yapmaları ve ticareti engellemeleri
Sonucu: • Medine – Şam ticaret yolu güvence altına alınmış oldu. • Yahudi sorunu çözümlenmiş oldu. • İslamiyetin yayılması hızlanmıştır.