810 likes | 1.72k Views
NEONATAL NEKROTİZAN ENTEROKOLİT (NEK). NEK ; Yenidoğanın (prematür) en sık rastlanan, GİS acilidir . İnsidans; % 1-5 (NICU) Olguların % 65-95’ prematüre. NICU NEC Sıklığı (%). PATOLOJİ Distal ileum / proksimal kolonda SIKTIR (İnf. ve Sup. mezenter arter). Submukozal ödem
E N D
NEK; Yenidoğanın(prematür) en sık rastlanan, GİS acilidir. İnsidans; % 1-5 (NICU) Olguların % 65-95’ prematüre NICU NEC Sıklığı (%)
PATOLOJİ Distal ileum / proksimal kolonda SIKTIR (İnf. ve Sup. mezenter arter) Submukozal ödem Konjesyon – Hemoraji Ülserasyon Mukozal – transmural Nekroz Pnömatozis İntestinalis (%30-50 Hidrojen + CO2 gazı)
PATOLOJİ Bakteriyal invazyon İskemik nekroz İnflamasyon
PATOGENEZ • Kompleks / İyi bilinmeyen bir SENDROM • Hipoksik-İskemik Hasar • GİS Fonks. / Konak Direnci İmmatürite • Enteral Beslenme • İnfeksiyon / İnflamasyon
PATOGENEZ • Hipoksik-İskemik Hasar • GİS Fonks. / Konak Direnci İmmatürite • Enteral Beslenme • İnfeksiyon / İnflamasyon
Hipoksik-İskemik Hasar Diving Refleks (sempatik refleks) (Akut asfiksi, polisitemi,RDS, umb. Katater v.s) Reoksijenasyon / Reperfüzyon !! Serbest Oksijen Radikalleri
Serbest Radikal Oluşturan Kaynaklar • Hipoksantin-ksantin oksidaz (İskemi/Reperfüz.) • PLA2 Araşidonik A. Lipo-siklooksijenaz • Aktive lökosit (respiratuar burst; İskemi/Reperfüz.) Fe+2 (Fenton reaksiyonu) Fe+2 + H2O2Fe+3 + OH- + OH
NEK ve Serbest Oksijen Radikalleri • XO aktivitesi en yüksek GİS’ dedir ve NEK • modellerinde aktivitesi artar. Hammerman J Pediatr Gastr; 1999 • Deneysel SOD uygulaması GİS’ de hasarlanmayı • belirgin önler Miller et al;Am J Physiol 1988 • Deneysel SOD ve CAT verilmesi; PAF--NEK • zararlanmasını azaltır. Cueva et al; Gut 1988
PATOGENEZ • Hipoksik-İskemik Hasar • GİS Fonks. / Konak Direnci İmmatürite • Enteral Beslenme • İnfeksiyon / İnflamasyon
İmmatür İntestinal Mukoza • yüksek mide pH • azalmış motilite = Baktr. Proliferasyon • immatür epitelyal yapı (translokasyon) • İmmatür İntestinal Enzimler • Antioksidan enzim (SOD, CAT, GPX) • Laktaz (>32 hafta aktif) • intestinal C-H (substrat) • düşük pH (mukoza hasarı) • aşırı gaz oluşumu
İmmatür İntestinal İmmünite • yetersiz mukozal B- lenfosit • eser düzeyde sIgA (addezyon – koloni.) • NEK sıklıkla Peyer plaklarında (+) ! • sayı/ fonksiyonel yetersiz T-Lenfosit
PATOGENEZ • Hipoksik-İskemik Hasar • GİS Fonks. / Konak Direnci İmmatürite • Enteral Beslenme • İnfeksiyon / İnflamasyon
NEK’li olguların %90-95 inde Enteral Beslenme • Sekonder etmendir... (formula !) • artmış oksijen talebi • dismotilite / staz • laktoz malabsorbsiyon / mukoza hasarı Anne sütü ile trofik beslenme! (minimal enteral beslenme) Hızlı volüm artışlarından KAÇIN
Minimal Volüm Artan volüm 20 ml/kg/10gün 20..20...140 ml/kg N 71 70 Ges.Yaş (h) 28 28 Doğ. Ağ 1005 1059 Ant. Steroid 63 (%) 51 (%) Anne sütü 25 (%) 34 (%) Ful enteral (g) 36 19 NEK (%)1.410 ÖLÜM 4.3 4.2 Berseth et al Pediatrics 2003
PATOGENEZ • Hipoksik-İskemik Hasar • GİS Fonks. / Konak Direnci İmmatürite • Enteral Beslenme • İnfeksiyon / İnflamasyon
SEPSİS NEK Sekonder etmendir... Primer faktör ? Endemi / Epidemi ile seyredebilir.... Clostridia E. Coli Klebsiella Koa.(-) staphylococcus Rota virus Bakteri. translokasyon Endotoksin Ekzotoksin Sitokinler** İnf. Mediatörler**
İnflamatuar Mediatörler PAF: İntestinal iskemi (+) / nekroz (NEK) Nötrofil kemotaksi ve agregasyon Trombosit aggr. ve degranulasyon Kapiller kaçış – şok TNF-a: İntestinal yaygın inflamasyon PAF sentezinde artma LTB4: Nötrofil kemotaksi ve agregasyon LTC4: İntestinal iskemi IL-6: İntestinal inflamasyon
Risk faktörleri • Prematürite • Perinatal asfiksi /hipoksi • Formula beslenme(çok hızlı, çok fazla) • Sepsis / Bakteriyel kolonizasyon • RDS • Umbilikal kataterizasyon • PDA / İndometazin • Polisitemi / anemi
Enteral Beslenme Prematürede tek başına enteral beslenme dolaşımdaki PAF düzeyini anlamlı olarak arttırır. MacKendrick et al Biol Neonate 1993 ng/g meconium ** Enteral beslenme Meconyumdaki PAF düzeyini arttırır. Amer et al Biol Neonate 2004 *
Hipoksi/Asfiksi Prematürite PAF Sepsis + Baktr. kolonizasyon Enteral beslenme
APOPTOZİS İntestinal hasarlanmada etkin rol oynar İskemi/reperfüzyon Serbest oksijen radikalleri PAF, TNF-a Growth faktör eksiklikleri Hipoksi/reoksijenasyon
Sepsis Hipoksi-İskemi Formula / Volüm (++) PAF ( - ) Oks. RadikalleriNitrik oksid (NO) TNFPAF-AH LTB4, C4 Aktv. Lökosit İntestinal Mukoza Hasarı APOPTOZİS NEK
KLİNİK Ani-HızlıSinsi * Çoğu term y.d. hemen daima prematür H/İ etiyoloji (P.Asfiksi) İnfeks./entr. Bes./ v.s İlk 24-48 s. (ilk hafta) >7-10 gün Hızlı klinik bozulma 1-2 gün evvel bulgu (+) Predispozan faktör (+) Olmayabilir... Enteral beslenme (-) Enteral beslenme(+) Bakteri Koloni. (-) Bakteri Koloni. (+)
KLİNİK- Bulgular SistemikGİS** Letarji Abd. distansiyon Apne / Resp. Distres Beslenme intoleransı Hipo-hipertermi Gastrik rezidü Asidoz (metabolik-miks) Kusma (safralı) Hipo-hiperglisemi Gaita gizli/aşikar kan Dolaşım boz / Şok Karın cildinde eritem DİK / Kan kültürü (+) Karında palpabl kitle
TANI Sepsis Bulguları: Lökositoz/nötropeni; >CRP; Trombositopeni; Kan gazı boz.; elektrolit dengesizliği... RADYOLOJİ** Abdominal X-Ray Abdominal MRI; USG
Sınflama/ Evre Sistemik bulgular GİS bulguları Radyoloji Şüpheli NEK I A I B Apne, bradikardi, letarji, ısı düzensizliği Rezidü, kusma, hafif distansiyon, GGK (+) Rektal taze kan Normal veya hafif dilatasyon hafif ileus Kanıtlanmış NEK II A II B “ + metabolik asidoz trombositopeni + barsak sesleri (-) +abd. duyarlılık sellülit Dilatasyon, ileus, pnömotosis İnt. + Assit İleri NEK IIIA (barsak intakt) IIIB (perfore) +hipotansiyon, dirençli apne, miks asidoz, Şok, DİK +jener. peritonit, aşırı abd. duyarlılık, kitle Çok ileri asit + pnömoperitonem
TEDAVİ Evre-1:Enteral bes. kesilir (3 gün) Mide dekompresyonu / TPN I.V. antibiotik (3 gün; Kan KAB ?) Evre-2:+ Anaerob etkili antb. (10-14 gün) Hct >%40 Ert. Susp / TDP / Dopamin I.V sıvı (200cc/kg) / Mekanik ventilasyon Evre-3: + DİK / alb. / TDP / Tromb. / Heparin? Cerrahi
Cerrahi Kesin Endikasyon Pnömoperitoneum (+) parasentez (renk; gram boya) Göreceli Endikasyon Portal vende gaz Karında sabit kitle / eritem - sellülit X-ray dilate persistan lup Klinik hızlı kötüleşme
PROGNOZ NEK, en sık ölüm nedenlerinden biridir.. Genel mortalite: %30-40 Cerrahi uygulamada: %60-80 Geç Komplikasyonlar Striktür * Kısa barsak sendromu * Apse / Fistül / Kolestaz
KORUNMA • NEK sıklığı • <32 hafta; 6 KAT ! >30 hafta; 20 KAT azalır • (Lucas et al 1990) • Düşük osmolar yük • sIgA / Lizozim / Laktoferrin / PNL, lenfosit.. • Laktobasillus florası (Pre-Probiotik) • LCPUFA; Glutamin; Arjinin..... ANNE SÜTÜ ile beslenme !
IgA n-3/n-6 EFA IGF-I ve II Arjinin Laktoferrin EPO Glutamin Karnitin Prebiotikler EGF PAF-AH G-CSF
Antenatal Steroid Uygulaması OR (%95 CI) 0 0.5 1 5 10 RDS 15 I.V.H 4 N.E.K 3 Anormal Nörolojik 3 Maternal İnfeks. 9 Fetal/Neontal İnf.10 Fetal/Neontal İnf.5 NS NS
Betametazon:7/205(%3.4); • Kontrol:17/118(%14.4) Halac et al J Pediatr 1990 • Antioksidan enzim aktv. • PLA2 inhibisyonu (PAF, LT ve PG) • PAF-AH aktivasyonu • PDA sıklığında • İndometazin
KORUNMA – SON SÖZ • Sıkı enfeksiyon kontrol önlemleri... • Perinatal asfiksi / infeksiyondan sakınma... • RDS tedavisi / PDA’ nın erken kapatılması • Beslenmede ANNE SÜTÜ ve az volüm seçimi !.. • Antenatal steroid uygulamasının arttırılması
YENİDOĞANDA GASTROÖZEFAGEAL REFLÜ (GÖR) Prof. Dr. Mete AKISU Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Neonatoloji Bilim Dalı - İzmir
Gastroözofageal reflü (GÖR) • GÖR: mide içeriğinin retrograd ve istemsiz olarak özofagusa geçişi • GÖRH:klinik bulgu ve komplikasyonların eşlik ettiği GÖR • Sıklık: % 22 (34 hafta )
Yenidoğanda GÖR’nün fizyopatolojisi iyi tanımlanamamıştır.Özefagusun motilite bozukluğu ana neden olarak görülmektedir.Pretermlerdeki GÖR’ün çoğu asidik reflü değildir (gerçek insidans?)
Alt özofagus sfinkteri- AÖS AÖS: Yüksek basınç bölgesi. Bu segment 1 cm uzunluğunda. • AÖS basıncı normalde: 10-55 mmHg AÖS basıncı : < 5 mmHg ise reflü ++ • AÖS fonksiyonel gelişimi doğumdan 45 gün sonra
RİSK FAKTÖRLERİ • Prematürite, • Asfiksi, sepsis, BPD • Nörolojik gelişmede gecikme, • Konjenital ve edinsel GIS anomalileri (herni, fistül, omfalosel, orogastrik sondalar) • İlaçlar (ksantin, dopamin, Beta-adrenerjikler)
FİZYOLOJİK • Tartı alımı iyi, • Oral ve iyi beslenme, • Yutma koordinasyonu iyi, • Normal aktivite, • Apne ve bradikardi yok, • Anemi yok, • Gastrik boşalma normal.
PATOLOJİK (GÖRH) • Kusma ve az tartı alımı, • Beslenme güçlüğü, gavaj gereksinimi, • Aspirasyon / Pnömoni • Yutma koordinasyonu zayıf, • Gelişimde gecikme, • Apne ve bradikardi, (??) • Demir eksikliği anemisi, • Midede besin artıkları.
Apne ve GÖR • Genel inanış apnenin GÖR bulgusu olduğu yönünde (idi). • Apne epizodları ile beslenme ilişkisi • Pekçok çalışmada asit/nonasit GÖR ile apne arasında ilişki gösterilememiştir. • GÖR için uygulanan farmakolojik tedavi ile apne sıklığı azalmamıştır.
TANI • Özefageal pH monitorizasyonu • Sintigrafi • Empedans • Özefageal manometri (sfinkter dinamiğini ölçer), • Baryum pasajı (anomaliler) • Endoskopi (özefajit)
Pretermlerde kullanımı sınırlıdır. Özofagus pH monitorizasyonu: GÖR tanısı için altın standart ? Uygulaması zor, kullanımı sınırlı Reflü ataklarının çoğu asidik değil Test zamanı uzun