Brein en dyslexie Anneke Smits

1. Brein en dyslexieAnneke Smits Hoopgevend voor dyslectici

2. Dyslexie: een verwarrende term

3. Vragen: klopt het of klopt het niet • b/d verwisselingen zijn symptomen van dyslexie ja/nee • Leesproblemen ontstaan door problemen in de visuele waarneming ja/nee • Dyslexie is een neurologische stoornis ja/nee • Dyslexie is volledig te verklaren vanuit neurologische factoren ja/nee • De hersenen kunnen compenseren voor dyslexie ja/nee • Bij die compensatie spelen betekenis en emotie een rol ja/nee • De school heeft veel invloed op het leesniveau van dyslectici ja/nee • Lezen is een onnatuurlijke handeling voor de hersenen ja/nee • Na de leeftijd van 9 jaar kunnen dyslectici niet meer leren lezen ja/nee • Dyslexie komt door onvoldoende lateralisatie van de li hersenhelft ja/nee • Breinscans vormen een betrouwbare maat voor dyslexieja/nee • Dyslexie komt meer voor bij jongens dan bij meisjes ja/nee

4. Overkoepelende vraag • Waarom is ‘brein en dyslexie’ hoopgevend?

5. Dyslexie definitie • Dyslexia is a specific learning disability that is neurobiological in origin. It is characterized by difficulties with accurate and/or fluent word recognition and by poor spelling and decoding abilities. These difficulties typically result from a deficit in the phonological component of language that is often unexpected in relation to other cognitive abilities and the provision of effective classroom instruction. (Lyon, Shaywitz, & Shaywitz, 2003, p. 2)

6. Ontwikkeling van de hersenen • Interactie tussen omgeving / aanleg / hersenontwikkeling • Plasticiteit van de hersenen • Individuele variatie

7. Indeling van de hersenen • Bepaalde gebieden in de hersenen zijn gekoppeld aan of verantwoordelijk voor specifieke cognitieve functies. • Cognitieve functies worden doorgaans ‘aangestuurd’ door een circuit waarbij meerdere hersengebieden betrokken kunnen zijn.

8. Boven: Achter en voor (Zull, 2002) Keuzes, actie, organisatie, nieuwe ideeën, strategieën Heden Geheugen en begrip; Verleden

9. Binnenin (onder) Motivatie Emotie Geheugen Don’tworryhow to motivatechildren, identifywhat is alreadymotivatingthem. (Zull, 2002, p. 53)

10. Onder en boven, oud en nieuw Oude structuren zijn sterker dan nieuwe: Emoties overrulen cognities

11. ‘Spreken is natuurlijk, lezen niet’

12. Goede lezers

13. Breinactivatie in groep dyslectici

14. Compensaties in zwakke lezers

15. Lateralisatie van de hersenen • Gecompenseerde dyslexie: minder lateralisatie • Oorzaak van dyslexie?

16. Fonologische problemen

17. Asynchroniciteit (Breznitz) Neurons thatfiretogether, wiretogether (Hebb, 1949)

18. Leren is connecties leggen • Leraren creëren de condities waaronder hersenen kunnen veranderen.

19. Remediëren? • Aylward et al. (2003) • Shaywitz et al. (2004) • Hogefrequentie; klank/tekenkoppelingen, woorden, tekstlezen, schrijven • Spelling Richards et al. (2006) Good spellers may be taught, not born, as is often assumed.

20. Leren is verandering

21. Kunnen imaging technieken gebruikt worden voor diagnose? • Onbetrouwbaar voor individuen: vals positief en vals negatief • Duur • fMRI Lastig met jongere kinderen

22. Vragen • Hoopgevend?

23. Vragen: klopt het of klopt het niet • b/d verwisselingen zijn symptomen van dyslexie nee • Leesproblemen ontstaan door problemen in de visuele waarneming nee • Dyslexie is een neurologische stoornis nee • Dyslexie is volledig te verklaren vanuit neurologische factoren nee • De hersenen kunnen compenseren voor dyslexie ja • Bij die compensatie spelen betekenis en emotie een rol ja • De school heeft veel invloed op het leesniveau van dyslectici ja • Lezen is een onnatuurlijke handeling voor de hersenen ja • Na de leeftijd van 9 jaar kunnen dyslectici niet meer leren lezen nee • Dyslexie komt door onvoldoende lateralisatie van de li hersenhelft nee • Breinscans vormen een betrouwbare maat voor dyslexienee • Dyslexie komt meer voor bij jongens dan bij meisjes nee

24. Hoopgevend en voorzichtig…