220 likes | 527 Views
Hoogbegaafdheid en dyslexie. Margit Horsthuis, Irma Tharner. Inhoud. Ervaringen Irma Tharner Dyslexie en onderpresteren Herkennen: Mogelijke oorzaken late herkenning Gevolgen late herkenning Herkennen Begeleiding Overgang VO. Dyslexie en onderpresteren.
E N D
Hoogbegaafdheid en dyslexie Margit Horsthuis, Irma Tharner
Inhoud • Ervaringen Irma Tharner • Dyslexie en onderpresteren • Herkennen: • Mogelijke oorzaken late herkenning • Gevolgen late herkenning • Herkennen • Begeleiding • OvergangVO Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Dyslexie en onderpresteren • Spectrum: latent – zeer ernstig • Vaststellen dyslexie • Cognitief profiel hb afwijkend, onderzoek Univ. Utrecht • Hb: geen E of D-scores voor lezen en spelling! ‘onderpresteren’ i.p.v. leerprobleem Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Mogelijke oorzaken late herkenning • Kindfactoren: • Terugtrekken • ‘boos’/clownesk gedrag • Omgevingsfactoren: • Protocollen dyslexie • Kennis school, logopedisten Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Gevolgen late herkenning • Cognitief (kennishiaten, achterstanden) • Sociaal emotioneel • Faalangst/zelfbeeld (perfectionisme) • Motivatie/werkhouding • Clownesk gedrag • Boze buien • Reacties groepsgenoten (hogere groepen) Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Herkennen …… Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Herkennen: kleuters • Gem. presteren taalvaardigheden, overige aandachtsgebieden zeer goed: • Herhalen zinnen • Navertellen verhaal • Snel benoemen van plaatjes • Onthouden dagen van de week • Analyseren en synthetiseren klanken woord en aangeven plaats klank in woord • Vaak wel aantal letters kennen! Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Herkennen groep 3 • Hoge verwachting bij kleuter en omgeving leren lezen en spellen - teleurstelling • Rekenen vaak wel goed • Klank-tekenkoppeling wat vertraagd • Moeite horen verschil u, eu, ui en woorden fopletters • Werktempo gemiddeld • Geen ‘andere’ fouten, maar meer en hardnekkiger fouten Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Herkennen na groep 3 • Zwak werkgeheugen talige taken • Tempo niet bij kunnen houden (teksten langer!) • Slordig gaan werken • Verschil schriftelijke en mondelinge taalvaardigheid • Spelling (methodetoetsen voldoende, Cito-toetsen zakken af) • Goede rekenprestaties en vaak ook begrijpend lezen, gem./zwakke lees/spellingprestaties • Moeite met leren tijdsbegrippen • Vervoeging sterke werkwoorden vaak later goed leren Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Herkennen vo • ‘woordjes leren’ • stil lezen • spelling leenwoorden en vreemde talen • ‘stampen’ rijtjes/lesstof vs. schema/begrip Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Begeleiding: remedial teaching • Zo snel mogelijk door lagere AVI-niveaus • Spelling: regelbenadering • Ondersteuning computer/spelletjes • Woordidentificatiestrategieën (lettergroepen) • Mindmappen/visuele uittreksels • Begrijpend lezen-coaching • Blind typen • Lijstje spellingvalkuilen Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Begeleiding: compensatie • Langere werktijd • Groter lettertype • Samen laten werken • Ingesproken boeken • Spelfouten negeren als spelling niet hoofddoel • Spellen op de computer • Geven kopie dictaat (ipv. zelf overschrijven) Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Begeleiding: compensatie • Nakijken huiswerk door volwassene • Steunkaarten spelling en tafels • Kladpapier ivm zwakker werkgeheugen • Mondeling overhoren • Vo: toetsen in aparte ruimte Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Pedagogische begeleiding • Uitleg over oorzaak lees- en spellingproblemen, erkennen probleem • Aandacht voor faalangst (perfectionisme!) • Ouders: kind accepteren zoals het is • Aandacht voor sterke kanten Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Pedagogische begeleiding • Didactische ontwikkeling: • Alternatief lezen • Letterspelletjes • Aansluiten bij belangstelling kind • Wisselende oefenvormen (Ralfi…) • Hulp bij het leren • Beperk samengestelde opdrachten • Gulden middenweg oefenen-overig • Handig oefenen Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Overgang VO • Niveau aansluiten bij schooltype! (VWO, gymnasium), risico bij lager niveau schooltype • Kindfactoren: motivatie, werkhouding, capaciteiten • Dyslexiebeleid • Studietechnieken voor automatiseren en schema’s/uittreksels • Leesstrategieën • Oefensoftware vreemde talen • Klankspellingschrift • Geheugenkaarten spellingregels vreemde talen Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie
Literatuur: UitgavenvoMasterplandyslexie Nederland HandboekhoogbegaafdheidEleonoor van Gerven (hoofdstukAlja de Bruin) Dyslexie en modernevreemdetalen Conferenties: SDN Lexima Balans Materialenlijst: zie site Helios Workshop hoogbegaafdheid-dyslexie