Regulacja Hormonalna

1. Regulacja Hormonalna Kacper JaworskiPiotr SzurgocińskiDamian TrawińskiKonrad Zając

2. Hormon • Hormon– jest to substancja chemiczna wytwarzaną w jednej części organizmu, transportowana do komórek docelowych, gdzie powoduje swoistą odpowiedź.Hormony należą do trzech dużych grup związków chemicznych: • Białka (np. insulina) i peptydy (np. oksytocyna) • Aminy (np. Adrenalina), które są pochodnymi aminokwasów. • Steroidy (np. Testosteron), które wywodzą się od cholesterolu. • Komórki wydzielające hormony mogą być:a) Endokrynne – wydzielają hormony przepływające do krwib) Parakrynne – wydzielają hormony, które działają do przepływającej krwic) Anakrynne – regulują swą własną aktywność przez wydzielanie hormonów

3. Hormony Schemat zróżnicowanych sposobów odpowiedzi wewnątrzkomórkowej pod wpływem hormonu białkowego, peptydowego, lub aminokwasowego

4. Hormony Wyróżniane miejsca wytwarzania hormonów:-Szyszynka -Podwzgórze -Tarczyca -Gruczoły przytarczyczne -Grasica -Żołądek -Nadnercza -Trzustka -Nerka -Dwunstanica -Jajniki (u kobiet) -Jądra (u mężczyzn)

5. Szyszynka • Miejsce Uwalniania: • Hormony wydzielane przez szyszynkę: • Melatonina- powstaje z wychwytywanej serotoniny, wydzielana do krwi i płynu mózgowo - rdzeniowego, synteza i wydzielanie melatoniny są hamowane w ciągu dnia, kiedy światło nie pada na siatkówkę, jej wytwarzanie jest jednym z elementów tworzących dobowy zegar biologiczny, gromadząc się w tkance mózgowej, wpływa na ośrodki związane ze snem i czuwaniem, czynności przysadki, oddziaływując na ośrodki kontrolujące wydzielanie gonadotropin, opóźniając dojrzewanie płciowe Niedobór hormonu w organizmie: -Nadmiar hormony w organizmie: -

6. Podwzgórze • Miejsce Uwalniania: Tylny płat przysadki mózgowej • Hormony wydzielane przez podwzgórze: • ADH (antydiuretyczny hormon=wazopresyna)- pobudza zwrotne wchłanianie wody z moczu pierwotnego, powoduje wzrost ciśnienia we krwi, oraz skurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych.Niedobór hormonu w organizmie: utrata olbrzymich ilości wody z nie zagęszczonym moczemNadmiar hormony w organizmie: zbyt duże uwodnienie organizmu • OKSYTOCYNA – pobudza skurcze macicy, ułatwia transport plemników w stronę jajowodu, nasila estrogeny, hamuje natomiast progesteron, działa głownie na gruczoł mleczny oraz macicęNiedobór hormonu w organizmie: tak jak w przypadku ADHNadmiar hormonu w organizmie: tak jak w przypadku ADH • LIBERYNY RH – czynniki uwalniające hormony tropoweSATYNY IH – czynniki hamujące uwalnianie hormonów tropowych

7. Przysadka Mózgowa • Miejsce Uwalniania: Przedni płat przysadki mózgowej • Hormony wydzielane przez przysadkę mózgową: • Hormon wzrostowy GH (polipeptyd)- pobudzenie wzrostu, regulacja przemiany materii białek, tłuszczów, węglowodanów.Niedobór hormonu w organizmie: Karłowatość, przysadkowa choroba GlińskiegoNadmiar hormonu w organizmie: Gigantyzm, Akromegalia • PROLAKTYNA(PRL) –hamuje wydzielanie FSH i LH, pobudza wydzielanie mleka przez gruczoły mleczneNiedobór hormonu w organizmie: podobnie do niedoboru w przypadku tarczycyNadmiar hormonu w organizmie: podobnie do nadmiaru w przypadku tarczycy • HORMONY TROPOWE:-tyreotropina–gonadotropina–lutenizujący hormon LH–adrenokortykotropina-Pobudzanie czynności:=TARCZYCY= w gonadach żeńskich -rozwój ciałka żółtego wzrost pęcherzyków Graafa w gonadach męskich -pob. Wydzielanie androgenów, rozwój kanalików nasieniowych, pobudzanie spermatogenów Nadmiar hormonu w organizmie: podobne do nadmiaru w przypadku tarczycyNiedobór hormonu w organizmie: podobne do niedoboru w przypadku tarczycy

8. Tarczyca • Miejsce Uwalniania: gruczoł położony na środku i po bokach dolnego odcinka szyi • Hormony wydzielane przez tarczycę: • TYROKSYNA- pobudzanie tempa przemiany materii, powoduje zwiększone wydzielanie hormonu wzrostu, , pobudzenie syntezy białek, zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi, przyspieszają wydalanie z organizmu wody i soli mineralnychNiedobór hormonu w organizmie: Niedoczynność tarczycy może być spowodowana brakiem jodu w pożywieniupowodującu dzieci kretynizm tarczycowy, u dorosłych: wole, obrzęk śluzowaty. • Nadmiar hormony w organizmie: choroba Basedowa, wychudzenie, podwyższenie temperatury, nadmierna ruchliwość, nerwowość, wytrzeszcz oczu • KALCYTONINA – Obniża poziom jonów wapnia w organizmie, blokując ich oddawanie Ca z kości do krwi, zmniejsza w kościach zawartość c AMP, co hamuje resorpcję wapnia powodując odwapnianie kości, Niedobór hormonu w organizmie: podwyższenie poziomu wapnia we krwiNadmiar hormonu w organizmie: -

9. Gruczoły przytarczyczne • Miejsce Uwalniania: 4 gruczoły w pobliżu tarczycy • Hormony wydzielane przez gruczoły przytarczyczne: • PARATHORMON(PTH)- regulacja gospodarki wapniowej, podwyższanie poziomu wapnia we krwi i obniżanie stężenia jonów fosforowych we krwi, współdziała z witaminą D zwiększając wchłanianie wapnia w przewodzie pokarmowym do krwi, wysokie stężenie jonów Ca we krwi hamuje uwalnianie parathormonu, niskie stężenie Ca we krwi – pobudza jego wydzielanie, obniża poziom fosforanów we krwi.Niedobór hormonu w organizmie: niedostatek wapnia we krwi, Tężyczka – bolesne, nagłe skurcze toniczne, czyli tężcowe mięśni, zwiększona pobudliwość mięśniowo – nerwowa, drgawki, zaburzenia trawienia i suchość skóryNadmiar hormony w organizmie: odwapnienie kości, nadmiar wapnia we krwi, utrata tostoranów z moczem, rozmiękanie, porowatość, łamliwość kości, tworzą się tzw. Torebki kostne,

10. Grasica • Miejsce Uwalniania: górna część śródpiersia • Hormony wydzielane przez grasicę: • TYMOZYNA- przenika do pierwotnych komórek limfoidalnych w układzie odpornościowym, wpływa na proliferację i zróżnicowanie się limfocytów grasiczozależnych typu T, są one długożyjące,Niedobór hormonu w organizmie: -Nadmiar hormony w organizmie: -

11. Trzustka • Miejsce Uwalniania: tzw. Wysepki Langerhansa • Hormony wydzielane przez trzustke: • GLUKAGON (wytwarzany przez komórki ALFA)- uwalnianie do krwi glukozy z glikogenu w wątrobie, wpływa na metabolizm cukrów, aminokwasów, kwasów tłuszczowych, wzrost glikogenolizy w wątrobie Niedobór hormonu w organizmie: -Nadmiar hormony w organizmie: - • INSULINA( wytwarzana przez komórki BETA) –wiązania glukozy z krwi w glikogen w wątrobie, pobudzanie metabolizmu komórkowego, głownie węglowodanów, obniżanie stężenia we krwi poprzez ułatwienie transportu gklukozy do komórek i przyspieszenie jej utleniania, hamowanie glukoneogenezy,Niedobór hormonu w organizmie: -Nadmiar hormonu w organizmie: niedobór cukru we krwi, mdlenie, drgawki, tzw. „Wilczy apetyt”

12. Nadnercza • Miejsce Uwalniania: - okolice nerek • Hormony wydzielane przez korę nadnerczy: • ALDOSTERON, KORTYZOL, KORTYKOSTERON- regulacja gospodarki jonami Na i K oraz gospodarki wodnej i węglowodanowej, tłumienie reakcji odpornościowych Niedobór hormonu w organizmie: choroba Addisona (wymioty, bóle brzucha, spadek masy ciała, anemia, zabarwienie skóry)Nadmiar hormony w organizmie: zespół Cushinga, zahamowanie wzrostu, przyrost tkanki tłuszczowej, słabe mięśnie, rozstępy skóry, u chłopców: przedwczesne dojrzewanie; u dziewczyn: maskulinizacja, • Hormony wydzielane przez rdzeń nadnerczy: • 1) ADRENALINA – wzrost ciśnienia krwi, tempa bicia serca, tempa oddechu, poziomu cukru we krwi, zwiększa poziom glukozy we krwi, przyspiesza rozpad glikogenu i rozkład tłuszczów, zwiększa częstotliwość skurczów serca, rozszerza oskrzela, zwiększa wentylację płuc, rozszerza źrenice, poprawia przytomność myślenia, zwiększa podstawową przemianę materii, produkowana w sytuacjach zagrożenia, oraz wzmożonego wysiłku Niedobór hormonu w organizmie:Nadmiar hormonu w organizmie: • 2) NORADRENALINA – odpowiedzialna za wysokie ciśnienie krwi

13. Jądra i Jajniki • Hormony wydzielane przez jądra: • HORMONY PŁCIOWE MĘSKIE: ANDROGENY, TESTOSTERON ANDROSTERON- drugorzędowe cechy płciowe, popęd płciowy, czynniki rozrodcze, testosteron – dojrzewanie plemników, pobudza i podtrzymuje rozwój narządów płciowychNiedobór hormonu w organizmie: wysoki głos (brak mutacji), brak owłosienia na twarzy, wąskie barki, gruba warstwa tkanki tłuszczowej, zaburzenia popędu płciowego i płodnościNadmiar hormonu w organizmie: przyspieszone dojrzewanie • Hormony wydzielane przez jajniki: • 1)HORMONY PŁCIOWE ŻEŃSKIE: ESTROGENY, ESTRADIOL, ESTRON, ESTRIOL- drugorzędowe cechy płciowe, popęd płciowy, cykl płciowyNiedobór hormonu w organizmie: niekobieca budowa ciała: zbyt wąskie biodra, cienka warstwa podskórnej tkanki tłuszczowej, zaburzenia popędu płciowego i płodnościNadmiar hormonu w organizmie: przyspieszone dojrzewanie

14. Literatura Praca stworzona na podstawie:- „Biologia – tematy i zagadnienia maturalne” I. Żelazny- „Biologia – notatki własne” I. Żelazny- wiedza własna