240 likes | 442 Views
Jaarcongres VVOG. Opvolging en beleid bij familiale voorgeschiedenis van borst- ovariumcarcinoom en BRCA mutatie dragers prof. dr. Bruce Poppe Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe Universitair Ziekenhuis Gent http://medgen.UGent.be bruce.poppe@UGent.be.
E N D
Jaarcongres VVOG Opvolging en beleid bij familiale voorgeschiedenis van borst- ovariumcarcinoom en BRCA mutatie dragers prof. dr. Bruce Poppe Centrum voor Medische Genetica Diensthoofd prof. dr. A. De Paepe Universitair Ziekenhuis Gent http://medgen.UGent.be bruce.poppe@UGent.be
overzicht • het hereditair borstcarcinoom • actueel advies naar opvolging en beleid • onzekerheden • toekomstperspectieven • samenvatting en besluit
familiale voorgeschiedenis als risicofactor matig verhoogd risico bevolkingsrisico sterk verhoogd klinisch sporadisch familiaal erfelijk leeftijd bij diagnose 4 0 aantal aangetaste verwanten
indicaties voor erfelijkheidsadvies en moleculair onderzoek • medisch: • 3 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom • 2 verwanten met borst- of ovariumcarcinoom, gemiddelde leeftijd bij diagnose <50 jaar • 2 primaire tumoren bij een patiënte, gemiddelde leeftijd bij diagnose <50 jaar • 1 patiënte: jonge leeftijd bij diagnose (<35 jaar) • triple negatieve tumor bij een jonge patiënte (<40 jaar) • alle mannelijke patiënten • niet medisch: • sterke ongerustheid over het borstkankerrisico • overwegen van preventieve heelkunde • …
erfelijkheidsonderzoek • algemeen • preferentieel na erfelijkheidsadvies • diagnostisch onderzoek: 6 maanden • presymptomatisch onderzoek (gekende mutatie): 4 weken • steeds terugbetaald - remgeld: 8,68€ • meedelen resultaat: enkel op de genetische raadpleging • genen: • BRCA1, BRCA2 • PTEN • TP53 • CDKN2A • MMR genen (ovariumcarcinoom) • ...
erfelijk borst- en ovariumcarcinoom borstcarcinoom ovariumcarcinoom BRCA1: 2-3% voor 40 jaar BRCA2: 3% voor 50 jaar
beleid & opvolging • preventieve heelkunde: • preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie • preventieve mastectomie met reconstructie • intensieve screening: • borstcarcinoom • ovariumcarcinoom • chemoprofylaxie: • tamoxifen (reductie risico contralateraal borstcarcinoom in adjuvante setting) • in studie: PARP1 inhibitoren
psychologische begeleiding • essentieel: aanbod • genetisch onderzoek kan noodzaak tot psychologische begeleiding doen ontstaan • zowel bij diagnostisch als presymptomatisch onderzoek • niet: psychologiseren, evalueren of hulpvraag in vraag stellen • wel: begeleiding en ondersteuning thema’s • identiteit, zelfbeeld, sexualiteit • relatie & kinderwens • schuldbesef • contacteren van familieleden • omgaan met onzekerheid en risico’s
ovariumcarcinoom screening • preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: • bewezen reductie op morbiditeit en mortaliteit • vanaf 35- tot 40-jarige leeftijd of na vervullen kinderwens • pilgebruik: • risico reductie (~50%) • mogelijks verhoogd risico op borstcarcinoom (vermoedelijk voornamelijk BRCA1 mutatiedraagsters)
HRT na bilaterale salpingo-ovariëctomie • korte termijn: blijvendverlaagd risico op borstcarcinoom • onduidelijk: formulering, timing en duur • indicatie voor hysterectomie? individualisatie
borstcarcinoom screening: • preventieve bilaterale salpingo-ovariëctomie: • significante reductie van risico borstcarcinoom (~50%) • vooral wanneer op jonge leeftijd (<40 jaar)
borstcarcinoom • preventieve mastectomie • chemoprofylaxie: • tamoxifen: reductie van risico op contralateraal borstcarcinoom • positionering raloxifen: onduidelijk • PARP1 inhibitie: potentieel in preventieve en therapeutische setting • opmerkingen: • borstvoeding (cumulatief >1 jaar): sterke reductie, vooral in BRCA1 mutatiedraagsters (~50%) • toenemende pariteit: toegenomen risico in BRCA2 mutatiedraagsters (RR~1.5)
families zonder bewezen erfelijkheid • screening voor borstcarcinoom (5 tot 10 jaar jonger dan jongste leeftijd bij diagnose) • risico op ovariumcarcinoom: beperkt (voor zover enkel familiale voorgescheidenis voor borstcarcinoom)
prenatale implicaties van erfelijkheidsonderzoek vragen naar prenatale diagnostiek en/of pre-implantatie diagnostiek: relatief zeldzaam prenatale diagnostiek: controversieel • ‘late onset’ aandoeningen met variabele expressie of penetrantie pre-implantatie diagnostiek • vaak prefereerbaar boven prenatale diagnostiek • belastende procedure, belangrijke wachttijden
onzekerheden - ter discussie • risico’s verbonden aan orale contraceptie • positionering van tamoxifen (en andere SERMs) in de primaire preventie • levensverwachting na bilaterale mastectomie versus intensieve screening voor borstcarcinoom • mammografie: beginleeftijd, frequentie, potentiële risico’s • plaatsbepaling van echografie in de detectie van borstcarcinoom • screening voor peritoneaal carcinoom na BSO • indicatie voor hysterectomie • HRT na ovariëctomie • risico’s verbonden aan PGD
toekomstperspectieven • diagnostiek: genetische afwijkingen in familiaal borstcarcinoom • preventie: chemoprophylaxie voor mutatiedraagsters
PARP1 inhibitoren in BRCA1 & BRCA2 deficiënte tumoren • PARP1 deficiëntie: enkelstrengige breuken, ‘collapse’ van DNA replicatievork en DSB door HR • PARP1 inhibitie: krachtig en specifiek voor BRCA1 en BRCA2 tumoren • behandeling BRCA deficiënte tumoren? • chemoprofylaxie?
samenvatting • actuele opvolging: inadequaat – plaatst draagsters voor een dilemma, belangrijke rol voor psychologische begeleiding en counseling • toenemende evidentie voor bilaterale salpingo-ovariëctomie en inefficaciteit van screening voor ovariumcarcinoom • kortdurende HRT na BSO: waarschijnlijk ongevaarlijk • borstcarcinoom: screening of preventieve heelkunde • families zonder bewezen erfelijkheid: waarschijnlijk beperkt risico voor ovariumcarcinoom • onzekerheid over verschillende aspecten van screening • chemoprofylaxie zeer belovend
met dank aan: • mevr. Ilse Coene • mevr. Justine Simkens • mevr. Kim De Leeneer • lic. Philippe De Wilde • prof. dr. Kathleen Claes • prof. dr. Frank Speleman • prof. dr. Anne De Paepe UZ Gent: • Vrouwenkliniek • Borstkliniek • Medische oncologie • Plastische heelkunde • Radiotherapie Geaffilieerde ziekenhuizen: • Heilig Hartziekenhuis Roeselare-Menen • AZ St.-Jan Brugge-Oostende • AZ St.-Lucas • AZ Maria-Middelares http://medgen.ugent.be