Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie

1. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Zmiana treści hipoteki. Zmiana wierzytelności zabezpieczonej hipoteką. Ocena stanu prawnego przed i po nowelizacji dokonanej ustawą z 26.06.2009 r.

2. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Pojęcie hipotek dawnych: Art. 10 uzkw: Do hipotek kaucyjnych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym ustawą nowelizujacą, z wyjątkiem przepisów o rozporządzaniu opróżnionym miejscem hipotecznym (hipoteka kucyjna samoistna) Do hipotek zwykłych powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej stosuje się przepisy w dotychczasowym brzmieniu. To samo dotyczy hipotek kaucyjnych zabezpieczających roszczenia związane z wierzytelnością hipoteczną, lecz nieobjętych z mocy ustawy hipoteką zwykłą, powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (hipoteka kaucyjna niesamoistna)

3. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Co należy rozumieć przez hipoteki powstałe przed wejściem w życie ustawy nowelizującej? Hipoteki, co do których złożono oświadczenie o ustanowieniu hipoteki Hipoteki, co do których został złożony wniosek o wpis do księgi wieczystej

4. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Uchwała SN z 27.09.2012 r., III CZP 45/12 Po wejściu w życie ustawy z 26.06.2009 r. nie jest możliwe dokonanie wpisu w księdze wieczystej hipoteki umownej zwykłej na podstawie oświadczenia o jej ustanowieniu sporządzonego przed 20.02.2011 r. jeśli wniosek o wpis został złożony po tej dacie.

5. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Zrównanie statusu hipoteki kaucyjnej samoistnej z hipoteką po nowelizacji. Do hipotek kaucyjnych samoistnych należy stosować art. 68 ¹, 68³, 684 ukwh .

6. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • art. 68 ¹ ust.1 ukwh • Hipoteka umowna może zabezpieczać kilka wierzytelności z różnych stosunków prawnych przysługujących temu samemu wierzycielowi

7. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • 68³ ukwh • Można zastąpić zabezpieczoną wierzytelność inną wierzytelnością tego samego wierzyciela. • Do zmiany zabezpieczonej wierzytelności stosuje się przepisy o zmianie treści hipoteki. • Zmiana treści ograniczonych praw rzeczowych – art. 248 k.c. Wymagana jest zgoda osób, których praw dotyka zmiana. • 68³ zd. 3 ukwh: Zgoda osób, którym przysługują prawa z pierwszeństwem równym lub niższym, nie jest potrzebna.

8. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • 684 ukwh • Na zmianę waluty zabezpieczonej wierzytelności oraz inne zmiany zabezpieczonej wierzytelności w drodze czynności prawnej zwiększającej zakres zaspokojenia z nieruchomości obciążonej wymagana jest zgoda właściciela nieruchomości, jeżeli nie jest dłużnikiem osobistym. Oświadczenie właściciela nieruchomości powinno być złożone którejkolwiek ze stron w formie pisemnej pod rygorem nieważności. • Zmiany zabezpieczonej wierzytelności, o których mowa wyżej są bezskuteczne w stosunku do właściciela nieruchomości dopóki nie wyraził na nie zgody.

9. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Hipoteka kaucyjna samoistna nie uległa przekształceniu ex lege w hipotekę w konstrukcji po nowelizacji • Praktyka przyjęta w niektórych sądach, polegająca na zmianie „charakteru” hipoteki poprzez skreślenie przymiotnika „kaucyjna” dokonywana wskutek złożonego po 19 lutego 2011 r. wniosku np. o zmianę treści hipoteki jest niewłaściwa.

10. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Jakie może wywołać to skutki? art. 626 (8) § 1 kpc: • Wpis dokonywany jest na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu. • art. 626 (13) § 2 kpc: • sprostowanie usterki wpisu. • środki zaskarżenia: apelacja, skarga • art.10 ukwh

11. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Czy wykreślanie przez sąd z urzędu przymiotnika kaucyjna może prowadzić do wniosku, że treść wpisu nie jest zgodna z rzeczywistym stanem prawnym i mamy do czynienia z hipoteką ustanowioną po 19 lutego 2011 r?

12. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Omyłka sądu nie powinna być bowiem zwalczana orzeczeniem sądowym, lecz sprostowaniem usterki wpisu.

13. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Inny pogląd: wpis do księgi wieczystej hipoteki w zakresie jej rodzaju ma charakter konstytutywny, i pociąga za sobą zmianę stanu prawnego. Z wpisem do księgi wieczystej łączą się dwa domniemania; że prawo ujawnione w księdze wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym oraz że prawo wykreślone nie istnieje (art. 3 ukw). W następstwie tych domniemań wpisane w kw ograniczone prawo rzeczowe jest chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych.

14. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Wyrok SN z 20.03.2009 r.: orzeczenie sądu prostujące oczywiste pomyłki, wydane na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. nie ma charakteru postanowienia co do istoty sprawy w rozumieniu art. 519 (1) § 1 k.p.c  k.p.c. W postępowaniu wieczystoksięgowym podobną rolę, co art. 350 § 1 k.p.c., pełni  art. 626 (13) § 2 k.p.c., który zezwala na sprostowanie tego rodzaju usterek wpisu, które nie mogą wywołać niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W świetle tego przepisu nie jest wyłączone sprostowanie usterki wpisu w księdze wieczystej dotyczącego powołania podstawy dokonania wpisu, w tych wypadkach, gdy wpis został dokonany zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

15. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Czy możliwe jest ex lege przekształcenie hipoteki kaucyjnej w hipotekę w konstrukcji po nowelizacji? • Czy możliwe jest przekształcenie hipoteki kaucyjnej w hipotekę w konstrukcji po nowelizacji w drodze czynności prawnej? • Czy możliwe jest przekształcenie hipoteki zwykłej w hipotekę kaucyjną ze skutkiem stosowania przepisów wprowadzonych po nowelizacji?

16. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • W stosunku do hipotek dawnych stosujemy art. 108 ukwh, zgodnie z którym możliwe jest przekształcenie hipoteki kaucyjnej w zwykłą i hipoteki zwykłej w kaucyjną. • Możliwe przekształcenie hipoteki zwykłej. • Nie jest możliwe przekształcenie hipoteki kaucyjnej samoistnej, gdyż do niej nie stosuje się art. 108 ukwh

17. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Hipoteka zwykła przekształcona w dacie po wejściu w życie ustawy nowelizującej w hipotekę kaucyjną staje się hipoteką, do której nie ma zastosowania art. 10 ust.1 uzwkh. • Hipoteka zwykła staje się hipoteką kaucyjną, do której nie powinny mieć zastosowania przepisy ustawy po nowelizacji • Skutki prawne – określone w art. 108 ukwh, a nie w art. 10 ust. 1 uzkwh.

18. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Hipoteki dawne powstałe przed 20 lutego 2011 r. • Hipoteka zwykła • Hipoteka kaucyjna niesamoistna • Dodatkowo: hipoteka kaucyjna samoistna przekształcona z hipoteki zwykłej po 20 lutego 2011 r. (wraz ze zmianą w zakresie wierzytelności). Wniosek z art. 10 uzkw. Skutek: mnożenia porządków prawnych jako zjawisko niepożądane.

19. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Zmiana treści hipoteki dawnej (wysokości, waluty –wraz ze zmianą waluty wierzytelności) • art. 248 k.c. (umowa, wpis do kw, zgoda osób trzecich, jeśli zmiana treści hipoteki dotyka ich praw) • Zmiana treści wierzytelności zabezpieczonej hipoteką dawną: • art. 248 k.c. oraz art. 70 ukwh

20. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Postanowienie SN z 13 stycznia 2011 r., III CZO 127/10 Zmiana treści hipoteki ściśle wiąże się ze zmianą treści wierzytelności hipotecznej, przy czym zmiana treści wierzytelności hipotecznej pociąga za sobą zmianę treści hipoteki tylko wówczas, gdy dotyczy elementów ujawnionych we wpisie hipoteki do księgi wieczystej

21. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • § 52 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 20.08.2003 r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym: ujawnieniu w rubryce 4.4. „treść wpisu” w podrubryce 4.4.1. podlegały następujace elementy: • rodzaj hipoteki , suma hipoteki, waluta sumy, odsetki (rodzaj i wysokość), rodzaj zabezpieczonej wierzytelności, termin zapłaty.

22. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Według rozporządzenia wpis nie obejmował ani waluty wierzytelności ani wysokości wierzytelności. • W praktyce przyjmowano, że elementy te mieszczą się w rodzaju zabezpieczonej wierzytelności (4.4.1.8.). • W stosunku do hipotek dawnych elementami obowiązkowego wpisu są także odsetki i terminy płatności

23. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Wobec hipotek dawnych w ww. rozumieniu elementy wpisu nie uległy zmianie • Stosujemy przepisy dotychczasowe, w tym również przepisy wykonawcze. • Czy należy uwzględniać wnioski w zakresie zmiany terminu płatności hipotek dawnych?

24. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • § 3 rozp. Min.Spr. z 2.02.2011 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym: • Dokonując wpisów hipotek powstałych po dniu 19.02.2011 r. nie wypełnia się pól: 4.4.1.5 "odsetki" oraz 4.4.1.9 "termin zapłaty„ • Wobec hipotek powstałych przed tą datą pola te należy wypełniać (nie dotyczy hipotek kaucynych samoistnych).

25. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Modyfikacja treści wierzytelności hipotek dawnych: • - rodzaj wierzytelności • - wysokość wierzytelności • - waluta wierzytelności • - odsetki – rodzaj i wysokość • - termin płatności

26. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Zmiana wysokości i waluty wierzytelności – art. 248 k.c. i art. 70 ukw. • Zmiana waluty wierzytelności skutkuje obowiązkiem zmiany waluty hipoteki. • Nie jest zmianą waluty wierzytelności sytuacja, gdy kredyt złotowy został zmieniony w kredyt złotowy waloryzowany w walucie obcej, bo waluta nie ulagła zmianie. Ulega zmianie rodzaj wierzytelności (z wartości ustalonej na nieustaloną)

27. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Zmiana oprocentowania wierzytelności zabezpieczonej hipoteką dawną • Zmiana wysokości lub rodzaju oprocentowania • Podwyższenie lub obniżenie wysokości odsetek , zmiana oprocentowania stałego na zmienne i odwrotnie

28. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Hipoteka zwykła – tylko wierzytelność z oprocentowaniem stałym • Podwyższenie stałego oprocentowania wpływa na zakres zabezpieczenia, wymaga umowy zmieniającej treść hipoteki, konstytutywnego wpisu do kw i zgody osób z pierwszeństwem równym lub niższym • Obniżenie oprocentowania nie wymaga ujawnienia w kw

29. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Gdy zmianie ulegają odsetki zmienne zabezpieczone hipoteką kaucyjną samoistną zmiana nie wymaga ujawnienia, ponieważ zmienione odsetki pozostają zabezpieczone hipoteką do wysokości sumy hipoteki.

30. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Gdy zmianie ulega rodzaj oprocentowania ze stałego na zmienne – to odsetki o zmiennej stopie nie mogą być zabezpieczone hipoteka zwykłą. Obecnie należy złożyć wniosek o wykreślenie z pola „odsetki” i ustanowić nową hipotekę (po nowelizacji) w kolejności wynikającej z wpisu.

31. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Gdy ma miejsce sytuacja odwrotna -zmianie ulega rodzaj oprocentowania ze zmiennego na stałe. Zmienne było zabezpieczone hipoteka kaucyjną niesamoistną i hipotekę tę należy wykreślić oraz złożyć wniosek o ujawnienie we wpisie hipoteki zwykłej odsetek stałych. • Wymagany jest konstytutywny wpis i zgoda osób trzecich.

32. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie Zmiany wierzytelności: art. 248 k.c. i 70 ukw Udział właściciela nieruchomości (gdy nie jest dłużnikiem osobistym) jako: strona umowy o zmianę treści hipoteki nie jako osoba trzecia wobec stosunku prawnego zabezpieczonego. Zmiany w zakresie wierzytelności powodują konieczność modyfikacji dwoch stosunków prawnych: podstawowego łączącego wierzyciela hipotecznego z dłuznikiem osobistym i rzeczowego łączącego wierzyciela z dłużnikiem rzeczowym.

33. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Czy uchylenie art. 70 ukwh oznacza, że na zmiany wierzytelności zabezpieczonej zgoda osób, którym przysługują prawa z pierwszeństwem równym lub niższym jest obecnie wymagana na podstawie art. 248 § 2 kc.?

34. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • W stosunku do hipotek dawnych zgoda jest wymagana na podstawie art. 70 ukwh. • W stosunku do hipotek kaucyjnych samoistnych i hipotek powstałych po nowelizacji nie ma w ogóle obowiązku uzyskania zgody osób z pierwszeństwem równym lub niższym jeśli zmianie ulegają elementy treści wierzytelności. Obowiązku tego nie należy wywodzić z art. 248 k.c.

35. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Hipoteki w konstrukcji po nowelizacji: • Do zmiany treści wierzytelności zabezpieczonej hipoteką (przy zachowaniu jej tożsamości) nie stosuje się przepisów o zmianie treści hipoteki. • Art. 248 k.c. nie ma zastosowania. • Brak tożsamości, gdy dodawana lub wymieniana jest wierzytelność zabezpieczona hipotecznie. Do zastąpienia wierzytelności nie jest wymagana zgoda wierzycieli z pierwszeństwem równym lub niższym. Czy brak zgody jest także dopuszczalny przy dodawaniu wierzytelności.

36. Zmiana treści hipoteki a zmiany w zakresie wierzytelności zabezpieczonej hipotecznie • Do zmiany treści wierzytelności zabezpieczonej hipoteką ma zastosowanie art. 684 ukwh • Wymagana zgoda właściciela nieruchomości na zmianę waluty wierzytelności oraz na inne zmiany zwiększające zakres zaspokojenia