Rynek kruszyw łamanych w Polsce a kryzys gospodarczo-finansowy

1. Rynek kruszyw łamanych w Polsce a kryzys gospodarczo-finansowy Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa Tadeusz Smakowski email:tadeusz.smakowski@pgi.gov.pl Warszawa kwiecień 2010

2. Źródła surowca • Naturalne kruszywa łamane pozyskiwane są w Polsce głównie ze złóż kopalin klasyfikowanych jako kamienie budowlane i drogowe; • z innych źródeł, którymi są przede wszystkim złoża wapieni zakwalifikowanych do produkcji wapna i innych surowców wapienniczych, do produkcji cementu oraz dolomitów klasyfikowanych jako tzw. dolomity przemysłowe; • Innym źródłem są także różnego rodzaju odpady powstające przy eksploatacji innych kopalin, m.in. dolomity ze złóż rud Zn-Pb, piaskowce z kopalń węgla kamiennego; • Konkurencyjnymi dla nich są sztuczne kruszywa łamane pozyskiwane z hałd żużli pokutniczych i częściowo żużli paleniskowych zakładów energetycznych; • Niemniej udział naturalnych kruszyw łamanych ze skał litych wzrósł w łącznej ich podaży z ok. 65% w 2000 roku do 86% w 2008 roku.

3. Zasoby - udział

4. Zasoby – skały magmowe

5. Zasoby – skały osadowe

6. Zasoby – skały metamorficzne

7. Wydobycie - udział

8. Wydobycie – skały magmowe

9. Wydobycie – skały osadowe

10. Wydobycie – skały metamorficzne

11. Produkcja

12. Najwięksi producenci

13. Najwięksi producenci i konkurencja • Produkcją kruszyw łamanych w Polsce zajmuje się ponad 120 podmiotów gospodarczych różnej wielkości i proweniencji; • Niemal 60% łącznej produkcji przypada na 15 firm, dających jednocześnie 70-74% produkcji pochodzącej ze złóż skał zdatnych do ich pozyskiwania. Są wśród nich zarówno firmy należące do dużych międzynarodowych koncernów, jak i firmy wyłącznie z kapitałem polskim.

14. Gospodarka kruszywami łamanymi w Polsce • Największymi dostawcami naturalnych kruszyw łamanych na rynek polski są Norwegia, Szwecja, Ukraina i Niemcy. • Największymi odbiorcami kruszyw polskich są Niemcy oraz Czechy.

15. Sztuczne kruszywa łamane • Konkurencyjnymi dla kruszyw naturalnych są sztuczne kruszywa łamane; • Ich podaż szacowana jest w ostatnich latach na poziomie 10-12 mln t/rok; • Niemal w całości stosowane są w drogownictwie; • Ich podaż we wskazanej wielkości prawdopodobnie utrzyma się do końca obecnej dekady, a następnie będzie malec ze względu na zczerpywanie się zasobów starych hałd żużli pokutniczych wskutek ich masowej eksploatacji oraz braku istotnych dostaw nowych żużli, m.in. wskutek zmian technologicznych w polskim hutnictwie żelaza.

16. Gospodarka

17. Gospodarka

18. Eksport

19. Import

20. Zużycie

21. PODSUMOWANIE Do 2008 roku trwała tendencja wzrostowa w wydobyciu, produkcji i zużyciu kruszyw łamanych, kiedy to odnotowano rekordowe ich wielkosci; Wzrost zużycia stymuluje i będzie nadal stymulował rozwój importu kruszyw. KOMENTARZE W horyzoncie czasowym do 2020 roku przewidywany jest dalszy wzrost wydobycia, produkcji i zużycia do poziomu odpowiednio 60 i 65 mln ton. Od połowy przyszłej dekady będzie wyłączane z eksploatacji kilkanaście złóż głównie bazaltów, wskutek wyczerpywania się zasobów. Koniecznym zatem staje się potrzeba zagospodarowania nowych złóż celem zapewnienia rodzimej produkcji kruszyw łamanych na odpowiednim poziomie; Przewidywany łagodny wzrost podaży i popytu w horyzoncie 2020 może zapewnić co w 90% krajowa baza zasobowa. Jednak nastąpi zmiana struktury rodzajowej kruszyw.

22. Podsumowanie • Rosnące zapotrzebowanie wymusiło istotny rozwój podaży naturalnych kruszyw łamanych ze złóż kamieni budowlanych i drogowych; • Wykazany rozwój produkcji został zapewniony głównie poprzez zmiany producentów na różnych złożach (przejęcia przez duże koncerny zagraniczne) oraz dużym inwestycjom w zakłady przeróbcze i kopalnie; • Kryzys finansowo-gospodarczy, który z dużym nasileniem wystąpił w połowie 2008 r., także w Polsce, nie wywarł ujemnego wpływu na krajowy rynek naturalnych kruszyw łamanych; • Produkcję do około 50 mln t/rok w horyzoncie 2010 roku oraz 60 mln t/rok w 2020 r. mogą zapewnić istniejące i modernizowane zakłady;

23. Podsumowanie c.d. • W horyzoncie 2020 r. nastąpi zmiana asortymentowa produkcji; • Najpoważniejszą barierą dla większego rozwoju produkcji jest ograniczona baza zasobowa; • Wspomniane uwarunkowania wskazują na konieczność rozwoju importu kruszyw łamanych po 2010 roku z krajów ościennych, zwłaszcza Ukrainy; • Pewnym antidotum na wskazane poważne bariery rozwoju podaży w horyzoncie długoterminowym jest weryfikacja ograniczeń środowiskowych i prawnych przez zespól ekspertów pod auspicjami Ministerstwa Środowiska, a także stworzenie promocyjnego programu poszukiwań nowych złóż.